Znaczenie słowa, wyrazu na A

• Znaczenie Armeria Definicja armeria n.z łaciny, bot. zawciąg
• Znaczenie Alraune Definicja alraune zobacz mandragora. Etym. - nm. Alraun(e) bot. 'mandragora; pokrzyk'; od st.g.nm. imienia ?Xeńskiego
• Znaczenie a posse ad esse Definicja a posse ad esse ?Xac., od możliwości do rzeczywistości
• Znaczenie Lotion Aftershave Definicja after-shave lotion [wym. szejw] z angielskiego:, płyn po goleniu; zobacz lotion
• Znaczenie Anilana Definicja anilana nazwa handl. włókien syntetycznych z poliakrylonitrylu; por. orlon
• Znaczenie Argot Definicja argot fr. [wym. argo] żargon; gwara środowiskowa, zwł. miejska; por. slang
• Znaczenie Alumn Definicja duchownego; wychowanek, uczeń bezpłatnie kształcony i utrzymywany poprzez szkołę (XVII-XVIII w.). Etym. - ?Xac. alumnus 'wychowanek' od
• Znaczenie Ananim Definicja ananim lit. pseud. utworzony poprzez napisanie prawdziwego nazwiska na odwrót. Etym. - zobacz ana-; -onim; anonim
• Znaczenie Annuntiatio Definicja poselstwo archanioła Gabriela do Marii Panny, Iż zostanie matką Jezusa (25 III). Etym. - ?Xac. od annuntiare 'oznajmiać
• Znaczenie Ab Definicja AB- w złożeniach: od-; (ruch) od (czegoś); oddzielenie (się); nieobecność; różnica. Etym. - ?Xac. ab 'od'; por. antabus
• Znaczenie ab equis ad asinos Definicja ab equis ad asinos ?Xac., z koni na osły; z deszczu pod rynnę
• Znaczenie A Definicja A- (przed samogł. AN-) w złożeniach: nie-; bez-; przeczenie; brak; zobacz ab-; ad-. Etym. - gr. a-, an- 'jw
• Znaczenie Cheval A Definicja kolumna żołnierzy maszerująca) po obu stronach drogi a. rzeki; (w rulecie - kwota umieszczona) na linii dzielącej sąsiadujące ze sobą
• Znaczenie Perdus Fonds A Definicja à fonds perdus fr., na utraty, na przepadłe; (wypłata) bez widoków na odzyskanie pieniędzy a. otrzymanie innego ekwiwalentu
• Znaczenie Fresco A Definicja a fresco wł. [wym. a fresko] (dosł. na świeżym); metoda malarstwa ściennego na świeżym, jeszcze wilgotnym tynku (por. fresk; al secco
• Znaczenie a horse a horse my kingdom for a horse Definicja a horse! a horse! my kingdom for a horse! z angielskiego:, konia! konia! moje królestwo za konia! Etym. - z Szekspira (Ryszard III, 5, 4
• Znaczenie a la bonne heure Definicja wyrażający zadowolenie, aprobatę, chętne przyzwolenie. à la derobée fr., ukradkiem, po kryjomu. à la carte fr., [wym. alakart] dosł. wg
• Znaczenie Fourchette La A Definicja furszet] śniadanie, na które podano zimne mięsa a. wędliny. Etym. - fr. 'jw.'; fourchette 'widelec' ze zdrobn. od fourche 'widły' z ?Xac
• Znaczenie a la guerre comme a la guerre Definicja wojnie, jak na wojnie; trzeba się dostosować nawet do przykrych okoliczności. à la jardinière fr., (zupa) jarzynowa; (mięso) garnirowane
• Znaczenie Hinc Ab Definicja ab hinc ?Xac., od zaraz; od tego miejsca. ab hodierno ?Xac., od dziś. ab hoc et ab hac ?Xac., o tym i owym; tak i siak; trzy po trzy
• Znaczenie A la recherche du temps perdu Definicja poszukiwaniu straconego czasu (tł. Boya-Żeleńskiego). Etym. - ogólny tytuł wielotomowego cyklu powieściowego (1913-27) pisarza fr. Marcela
• Znaczenie a łarczik prosto otkrywałsja Definicja skrzynka otwierała się jak najzwyczajniej (tł. St. Kaczkowskiego); łatwo się było domyślić, nie trzeba się było mądrzyć. Etym. - z Kryłowa
• Znaczenie Part A Definicja à part fr., [wym. a pa:r] oddzielnie, osobno; na bok; na uboczu; niezależnie od, prócz
• Znaczenie a planta pedis usque ad verticem eius Definicja Xac., od podeszwy stopy do głowy jego; od stóp do głów. Etym. - z Wulgaty (Hiob, 2, 7); por. Izajasz, 1, 6
• Znaczenie a propos de bottes Definicja na temat butów; bez związku z tematem, nie na temat; por. dywagacja. Etym. - komediopisarz fr. Jean François Regnard (1655-1709) w komedii
• Znaczenie Rebours A Definicja à (a. au) rebours fr., na opak, na wspak, na odwrót; wstecz
• Znaczenie a ruse ruse et demi Definicja à rusé, rusé et demi fr., na (przechytrzenie) spryciarza (trzeba) półtora spryciarza
• Znaczenie a sczastie było tak wozmożno tak blizko Definicja blizko! ros., a szczęście było tak dostępne, tak blisko! Etym. - z Puszkina (Eugeniusz Oniegin 6, 47), 1833 r
• Znaczenie Sous A Definicja automatyczna, której system uruchamia się poprzez wrzucenie w otwór monety; nie wszystkie z tych automatów dają, po wrzuceniu kwoty, pewną
• Znaczenie a tale of the times of old Definicja angielskiego:, opowieść z dawnych czasów! Etym. - Jamesa Macphersona (Pieśni Osjana), 1760-63 r.; u Aleksandra Puszkina (Rusłan i Ludmiła
• Znaczenie Tergo A Definicja ułożony w porządku alfabetycznym nie pierwszych, lecz ostatnich liter wyrazów (na przykład a, ba, baba, nadbaba... wzwyż, czyż, krzyż, na
• Znaczenie a tort et a travers Definicja nieopatrznie, niebacznie. à tout prix fr., za wszelaką cenę; por. coûte que coûte. à tout seigneur tout honneur fr., każdemu podług zasługi
• Znaczenie Matrimonii Vinculo A Definicja a vinculo matrimonii ?Xac., prawn., dosł. (uwolnienie) z więzi małżeńskiej; unieważnienie małżeństwa na skutek pokrewieństwa, bigamii itp
• Znaczenie Vista A Definicja a vista wł., (wykonanie utworu z nut) bez przygotowania; (a) prima vista; por. ad aperturam libri
• Znaczenie a Waska słuszajet da jest Definicja a Was'ka słuszajet da jest ros., a Maciek słucha i żre (tł. Stanisława Kaczkowskiego). Etym. - z Kryłowa (Kot i kucharz
• Znaczenie a wy druzja kak ni sadities wsjo w muzykanty nie godities Definicja muzykanty nie godities' ros., a wy, przyjaciele, jakkolwiek siadacie, na muzykantów się nie zdacie. Etym. - z bajki Kwartet Kryłowa; Słowik
• Znaczenie ab uno disce omnes Definicja uno...) ?Xac., po tym jednym (przykładzie ich łajdactwa) sądź ich wszystkich. Etym. - z Wergiliusza (Eneida, 2, 65); słowa Eneasza
• Znaczenie Abakus Definicja głowicy kolumny, wspierająca arcHITRAW, Tabl. 27; mat. abak, prymitywne liczydło ręczne z kulkami przesuwanymi w wyżłobieniach (w staroż
• Znaczenie Abc Definicja ABC skrót terminu: atomowe, biologiczne i chemiczne (środki bojowe). Etym. - zobacz atom; biologia; chemia
• Znaczenie Terrier Aberdeen Definicja terier szkocki o krótkich nogach, sztywnej i długiej sierści, potężnych szczękach i dużej głowie z małymi sterczącymi uszami. Etym. - - od
• Znaczenie Plures Ad Abiit Definicja abiit ad plures ?Xac., przyłączył się do większości (jest to umarł). Etym. - z Petroniusza (Uczta Trymalchiona, 42, 5
• Znaczenie Abisalny Definicja odniesieniu głębin oceanu (poniżej 1000 m); (por. bentos; litoral; nerytyczny; pelagial). Etym. - śrdw.z łaciny abyssalis 'bezdenny' z gr
• Znaczenie Ablacja Definicja poprzez deszcze powierzchniowej warstwy zwietrzeliny a. gleby; por. erozja; geol. (lodowcowa) topnienie lodowców w wyniku działania energii
• Znaczenie Abominacja Definicja Etym. - późn.z łaciny abominatio 'jw.' od abominari 'odżegnywać się od czegoś jako od złej wróżby; nie cierpieć'; zobacz ab-; ominari
• Znaczenie Abrazja Definicja przypływów na wybrzeże; por. erozja. Etym. - śrdw.z łaciny abrasio 'odskrobywanie' z ?Xac. abradere 'odskrobać'; zobacz ab-; radere
• Znaczenie Abrewiacja Definicja piśmie. abrewiatury mechanizm skrótów stosowanych w grafice staroż. i śrdw.; muz. skróty notacyjne w nutach. Etym. - śrdw.z łaciny
• Znaczenie Absolucja Definicja grzechów (w okresie spowiedzi); zdjęcie kar kośc.; udzielenie odpustu zupełnego umierającemu. absolutne zero, zero bezwzględne, fiz. zero w
• Znaczenie Absorbent Definicja absorbująca. absorbować chem., fiz. pochłaniać, wiązać chemicznie; zajmować, interesować, pochłaniać uwagę, zaprzątać czas. absorpcja
• Znaczenie Abstrahować Definicja kwestie na rzecz innych, nie uwzględniać czego. abstrakcjonizm tendencja w plastyce XX w. przeciwna przedstawianiu rzeczy i ludzi; sztuka
• Znaczenie Abstrakt Definicja dokumentu; filoz. powszechnik, abstrakcja. Etym. - z angielskiego: abstract 'streszczenie; abstrakcja' z ?Xac. abstractio
• Znaczenie Abstynent Definicja powstrzymujący się od czegoś, zwł. od picia alkoholu, palenia tytoniu; zwolennik abstynencji, wstrzemięźliwości. Etym. - ?Xac. abstinentia
• Znaczenie Absurd Definicja lit., filoz. termin określający absurdalność a. bezcelowość kondycji ludzkiej z egzystencjalnego punktu widzenia i przez wzgląd na
• Znaczenie Absyda Definicja wieloboczna część bazyliki, kościoła, zazwyczaj zawierająca ołtarz gł., przeważnie zamykająca prezbiterium; (linia apsyd) astr. prosta
• Znaczenie accipite et comedite hoc est corpus meum Definicja meum ?Xac., (bierzcie i jedzcie), tj. ciało moje. Etym. - Wulgata (Ew. wg Mat., 26, 26); Jezus do uczniów w okresie Ostatniej Wieczerzy
• Znaczenie Acedia Definicja obojętność; lenistwo zapowiadające degrengoladę. Etym. - gr. akēdía, akedeía, 'beztroska'; zobacz a-; kēdos 'troska
• Znaczenie Akrofobia Definicja obawa towarzysząca przebywaniu w miejscach otwartych o stromym spadku. Etym. - n.z łaciny acrophobia 'jw.'; zobacz akro-; fobia
• Znaczenie Acheiropita Definicja sztuce chrześc. - obraz z wyobrażeniem głowy Chrystusa, zazw. późnobizantyjski, uważany późn. za powstały w sposób cudowny; zobacz
• Znaczenie Achondroplazja Definicja płodowa, najczęstsza powód karłowatości, dziedziczna wada rozwojowa polegająca na braku komórek chrząstkowych długich kości kończyn, który
• Znaczenie Achterpik Definicja żegl. wodoszczelna komora zderzeniowa na rufie statku; por. forpik. achtersztag, aftersztag, żegl. lina mocująca maszt, biegnąca od topu do
• Znaczenie Activite Definicja z happeningu akcje o przebiegu zaplanowanym, akcje-zabawy, akcje-metafory, akcje-prowokacje pokrewne sztuce kontestacyjnej, modne na
• Znaczenie Absurdum Ad Definicja rozumowanie doprowadzone) do niedorzeczności, do punktu, gdzie (jego) fałszywość staje się oczywista; por. reductio
• Znaczenie ad augusta per angusta Definicja ogromnych (osiągnięć) poprzez wąskie (trudne, kręte dróżki); por. per aspera... Etym. - z Wiktora Hugo (Hernani, 4); hasło spiskowców
• Znaczenie Eundem Ad Definicja uniwersytet, do jakiejś instytucji, organizacji) na ten sam (stopień w hierarchii), z tą samą rangą, na to samo stanowisko, jakie nowo
• Znaczenie Inquirendum Melius Ad Definicja ad melius inquirendum ?Xac., po bliższym, dokładniejszym zbadaniu
• Znaczenie Minelli Modum Ad Definicja zawierające dosłowne, ogłupiające uczniów, przekłady z klasyków gr. i rz.) na sposób Minelliego; por. pons asinorum. Etym. - od nazwiska
• Znaczenie Spectatores Ad Definicja ad spectatores ?Xac., teatr. do widzów, a nie do współaktorów skierowane słowa (wskazówka reżysera
• Znaczenie Unguem Ad Definicja paznokcia; dokładnie, skrupulatnie, starannie (wykonany). ad valorem ?Xac., wg wartości (na przykład oclić). ad usum Delphini zobacz in
• Znaczenie Adam Definicja praojciec) Adam - natura ludzka nie dająca się zmienić, ani poprawić. 2. o meblach w późnym XVIII-wiecznym stylu z angielskiego
• Znaczenie Adaptacja Definicja przystosowanie do innego użytku; biol. przystosowanie organizmów pośrodku ich rozwoju ewolucyjnego do zmienionych warunków środowiska
• Znaczenie Adat Definicja zamieszkanego poprzez muzułmanów; prawo zwyczajowe, tradycyjny, niepisany kodeks regulujący relacje społ., ekon. i polit. pomiędzy
• Znaczenie Addytywny Definicja składników, sumą ich treści; por. leksykalizacja. Etym. - późn.z łaciny additivus 'dodający' z ?Xac. additus p.p. od addere 'dodawać
• Znaczenie Adept Definicja sztuce, zawodzie); wyznawca (sekty), zwolennik (doktryny, kierunku filoz., partii); wtajemniczony. Etym. - śrdw.z łaciny adeptus
• Znaczenie Adhortacja Definicja adhortacja przest. upomnienie, zachęta. Etym. - ?Xac. adhortatio 'jw.' od adhortari 'napominać, zachęcać'; zobacz ad-; hortari 'jp
• Znaczenie Admiracja Definicja admirować przest. podziwiać, uwielbiać. Etym. - ?Xac. admiratio 'podziw' od admirari 'podziwiać'; zobacz ad-; mirari, zobacz miraż
• Znaczenie Admiralicja Definicja ministerstwo) marynarki woj., floty (na przykład w Anglii); gmach admiralicji; korpus admirałów, najwyższych oficerów marynarki woj. Etym
• Znaczenie Adsorpcja Definicja adsorpcja powierzchniowe zagęszczanie się substancji na granicy dwu faz (na przykład stałej i gazowej). Etym. - zobacz ad-; absorpcja
• Znaczenie Advocaat Definicja jajek, cukru z wanilią i kawą. Etym. - hol. skr. od advocatenborrel; advocaat 'adwokat'; borrel 'napój'; od łagodzącego wpływu na gardła
• Znaczenie Diaboli Advocatus Definicja obrońca kwestie niesłusznej a. złej (niekiedy: pragnący zmusić stronników kwestie słusznej do zmobilizowania najlepszych argumentów). Etym
• Znaczenie Adyton Definicja którego miały dostęp tylko osoby bezpośrednio powiązane z kultem; część świątyni gr., gdzie mieściła się wyrocznia. Etym. - gr. r.nij. od
• Znaczenie Aeracja Definicja wentylacja pomieszczeń. aerozole układy koloidowe powstające poprzez rozproszenie ciał stałych a. cieczy w ośrodku gazowym (mgła, dym, pył
• Znaczenie Afekt Definicja wzruszenie, uniesienie; emocje, uczucie spowodowane radością, przestrachem, gniewem i tym podobne; przest. uczucie, miłość, skłonność
• Znaczenie Affidavit Definicja urzędowe, pisemne oświadczenie pod przysięgą Etym. - z angielskiego: 'jw.' ze śrdw.z łaciny 'on przysiągł' 3. os. l.poj. czasu przeszłego
• Znaczenie Aficionado Definicja entuzjastyczny zwolennik (zwł. jakiejś gałęzi sportu), miłośnik, amator (na przykład kinoman, meloman, bibliofil), adept, zapaleniec. Etym
• Znaczenie Alastor Definicja mściciel zamordowanego; mit. gr. duch (bóstwo) pomsty za zbrodnię. Etym. - gr. alástor (daimōn) 'duch zemsty (z łaciny genius ultor)'; por
• Znaczenie Aforystyczny Definicja aforyzm zwięzłe zdanie, wyrażające myśl moralną, filoz. i tym podobne, maksyma, sentencja, "złota myśl" (por. gnoma; bon mot
• Znaczenie Agar Definicja otrzymywany z krasnorostów mórz jap. i chiń., stosowany gł. do przygotowywania stałych pożywek w mikrobiologii i do galaret, produktów
• Znaczenie Age Definicja czwarty wiek, starość. deuxième âge fr., drugi wiek, młodość. premier âge fr., pierwszy wiek, dzieciństwo. troisième âge fr., trzeci wiek
• Znaczenie Agelasta Definicja szczerze śmiać ani uśmiechać; człowiek bez poczucia humoru. Etym. - fr. agelaste 'jw.', słowo ukuty poprzez François Rabelais'go; zobacz a
• Znaczenie Agencja Definicja instytucji, przedsiębiorstwa, państwa; filia; (a. prasowa, publicystyczna, telegraficzna, fotograficzna) zbierająca i rozpowszechniająca
• Znaczenie Agio Definicja dewiz, obligacji, akcji i tym podobne powyżej ich wartość nominalną, będąca, w okolicy spadku kursu poniżej wartości nominalnej (wł
• Znaczenie Aglomeracja Definicja się, zlewanie się, stapianie się; zespół miejski, skupienie zabudowy; zabudowany i uzbrojony urządzeniami komunalnymi teren miasta (por
• Znaczenie Agnostyk Definicja idealistycznego poglądu filoz., negującego (częściowo) sposobność poznania świata i rządzących nim praw, związków przyczynowych, natury
• Znaczenie Agnozja Definicja strata umiejętności rozpoznawania znanych elementów, zwł. dzięki wzroku, słuchu i dotyku, zazw. jako skutek uszkodzenia mózgu. Etym. - gr
• Znaczenie Altocumulus Definicja kłębiaste. altostratus meteor. chmury średnie warstwowe. Etym. - n.z łaciny 'jw.' z ?Xac. altus, zobacz alt; zobacz cumulus; stratus
• Znaczenie Agora Definicja staroż. Grecji; miejsce obrad takiego zebrania, gł. plac, rynek; por. forum. agorafobia chorobliwa obawa (otwartej) przestrzeni, zaburzenie
• Znaczenie Agrariusz Definicja partii polit. właścicieli ziemskich, rolników. agrarny rolniczy, rolny. Etym. - ?Xac. agrarius 'rolny' od ager dpn. agri 'rola, grunt
• Znaczenie Agrawacja Definicja wyolbrzymianie, przejaskrawianie istniejących objawów dolegliwości poprzez pacjenta (nerwicowe a. umyślne); dawn. uciemiężenie, ucisk. Etym
• Znaczenie Agrege Definicja uniwersytetów fr., bel. i in., nadawany kandydatowi na nauczyciela licealnego a. profesora, wykładowcę, na pewnych wydziałach wyższych
• Znaczenie Ahimsa Definicja buddyzmie - zasada niekrzywdzenia, niezabijania istot żywych, wykonywana także poprzez Gandhiego jako polit.-społ. doktryna niestosowania
• Znaczenie Aidememoire Definicja dyplomatyczna, przesyłana dla powtórzenia a. uzupełnienia pisemnie oświadczenia ustnego a. przeprowadzonej rozmowy; por. memorandum. Etym
• Znaczenie Airbus Definicja samolot odrzutowy do przewożenia pasażerów na krótkie a. średnie odległości. Etym. - z angielskiego: 'jw.'; air- 'powietrzny'; zobacz bus
• Znaczenie Akacja Definicja dwumasztowy z ożaglowaniem rejowym. 2. bot. rodzaj z rodz. mimozowatych obejmujący kilkaset drzew i krzewów strefy (pod)zwrotnikowej, zwł
• Znaczenie Akademia Definicja uczelni; organizacja, towarzystwo zrzeszające najwybitniejszych przedstawicieli edukacji a. sztuki; uroczyste zgromadzenie dla uczczenia
• Znaczenie Akant Definicja ogromnych, kolczastych liściach, rosnących w stepach i pustyniach Azji i na wybrzeżach M. Śródziemnego; rzeźbiony motyw dekoracyjny w
• Znaczenie Akceleracja Definicja porównaniu z innymi narządami) wykształcenie się jakiegoś narządu w rozwoju zarodka; szybsze dojrzewanie dzieci i młodzieży w następnych
• Znaczenie Akcesja Definicja materiału wpływającego do biblioteki; sygnatura (akcesyjna) na książce; akces. Etym. - ?Xac. accessio 'zbliżenie; przyrost; wzrost' od
• Znaczenie Akcyjny Definicja akcyjny w odniesieniu akcji; dorywczy, doraźny. Etym. - zobacz akcja
• Znaczenie Akcyza Definicja artykułów spożywczych, użytkowych a. usług wliczany w ich cenę; urząd pobierający ten podatek. Etym. - śrdw.z łaciny accisia 'podatek' z
• Znaczenie Aklamacja Definicja wniosku, uchwały poprzez aklamację) - jednomyślnie, bez głosowania, oklaskami. Etym. - ?Xac. acclamatio 'okrzyk' od acclamare 'wykrzykiwać
• Znaczenie Aklimatyzacja Definicja aklimatyzacja przystosowanie się do zmienionych warunków środowiska, zwł. klimatycznych. aklimatyzować (się). Etym. - zobacz ad-; klimat
• Znaczenie Akmeizm Definicja 1912-22, zainicjowany poprzez Nikołaja S. Gumilowa, jedna z odmian neoklasycyzmu, głosząca odejście od symbolizmu z jego mistycyzmem
• Znaczenie Akomodacja Definicja nastawność soczewki oka, zdarzenie przystosowania układu optycznego oka do wyraźnego widzenia. Etym. - ?Xac. accommodatio 'przystosowanie
• Znaczenie Akord Definicja przynajmniej trzech) dźwięków różnej wysokości, dobranych wg zasad harmonii. akordeon klawiszowy dęty instrument muz. z miechem; por. bajan
• Znaczenie Akselbanty Definicja ramieniu poprzez generałów, oficerów sztabu gen., adiutantów, żandarmów i tym podobne w nie wszystkich państwach. Etym. - nm. Achselband
• Znaczenie Aksjologia Definicja ogólna) teoria wartości(owania). aksjomat log. twierdzenie (mechanizmu dedukcyjnego) przyjęte bez dowodu; pop. pewnik, prawda oczywista
• Znaczenie Aktyw Definicja organizacji polit. a. społ., aktywistów. czynny aktywny, energiczny; działający; chem. zdolny do reakcji chem. aktywizacja wzmożenie
• Znaczenie Akumulacja Definicja nagromadzenie się (osadów); ekon. gromadzenie środków z części dochodu narod. nie przeznaczonej na spożycie, w celu dokonywania inwestycji
• Znaczenie Akwaforta Definicja graficzna powielania rycin wykonanych na pokrytej woskiem płycie miedzianej, trawionej w dalszym ciągu kwasem azotowym; ryciny (odbitki
• Znaczenie Lampa Aladyna Definicja spełniający wszelakie życzenia posiadacza. Etym. - arab. Aladdin, syn krawca Mustafy, chłopiec, który zyskał lampę cudowną afrykańskiego
• Znaczenie Alba Definicja sięgająca do kostek, noszona poprzez księży pod ornatem. alba lux ?Xac., białe, blade światło (brzasku, świtu). Etym. - śrdw.z łaciny 'jw
• Znaczenie Albedo Definicja odbitego do ilości promieniowania padającego, określający umiejętność odbijania promieniowania poprzez daną powierzchnię (na przykład
• Znaczenie Albinos Definicja dotknięta albinizmem, bielactwem, brakiem a. niedoborem barwnika w skórze, włosach, sierści, upierzeniu, tęczówce oka (u roślin - brakiem
• Znaczenie Albion Definicja Etym. - ?Xac. Albion 'Britannia'. Perfidny Albion - hasło z czasów Rewolucji Fr., wyrażające rozczarowanie republikańskich Francuzów na
• Znaczenie Alchemia Definicja usiłowała dokonać przemiany metali nieszlachetnych w złoto, zmieniając proporcje czterech tak zwany fundamentalnych przedmiotów (ognia
• Znaczenie Aldyny Definicja i wł., między innymi pierwsze wydania Arystofanesa, Arystotelesa, Demostenesa, Plutarcha, Platona drukowane poprzez Aldusa Manutiusa (stąd
• Znaczenie Est Iacta Alea Definicja aleatoryczny por. stochastyczny. aleatoryzm typ nowoczesnej konstrukcji dzieła muz., zakładający, w granicach wyznaczonych poprzez
• Znaczenie Aleksandr Makiedonskij gieroj no zaczem że stulja łomat Definicja zaczem Iż stulja łomat'? ros., Aleksander Macedoński był (niewątpliwie) bohaterem, ale po cóż łamać krzesła? (tł. J. Tuwima). Etym. - z
• Znaczenie Aleksandryt Definicja stosowany w jubilerstwie, przezroczysta odmiana chryzoberylu, zielona w świetle dziennym, przybiera w świetle sztucznym barwę czerwoną
• Znaczenie Aleksja Definicja czytania, wrodzona a. nabyta skutkiem uszkodzenia lewej półkuli mózgu, "ślepota słowna"; por. afazja. Etym. - n.z łaciny 'jw
• Znaczenie Alert Definicja obserwacyjnego w okresach wzmożonej aktywności Słońca, zaburzeń magnetycznych i tym podobne; stan pogotowia do wykonania ustalonych działań
• Znaczenie Alfa Definicja astr. oznaczenie najjaśniejszej gwiazdy w danym gwiazdozbiorze; bot. halfa, ostnica, (a. włókno) esparto; (a. i omega) start i koniec
• Znaczenie Algebra Definicja gł. badaniem własności działań realizowanych na liczbach i zachodzących pomiędzy liczbami związków i poszukiwaniem liczb spełniających
• Znaczenie Algolagnia Definicja doznawanie rozkoszy płciowej przy zadawaniu a. odczuwaniu bólu; por. masochizm; sadyzm. Etym. - zobacz -alg-; gr. lagneiá 'rozkosz
• Znaczenie Aswad Al Alhadżar Definicja największa świętość muzułm., złożony aktualnie z kilku kamieni spojonych srebrną obręczą, wmurowany we wsch. narożnik świątyni Kaaba w
• Znaczenie alia tentanda via est Definicja alia tentanda via est ?Xac., trzeba spróbować innej drogi, znajdź inny sposób
• Znaczenie Wonderland In Alice Definicja dosł. Alicja w krainie czarów; osoba znajdująca się w nowym, nieznanym, egzotycznym, fantastycznym otoczeniu. Etym. - podręcznik dla dzieci
• Znaczenie Flores Temporis Alieni Definicja alieni temporis flores ?Xac., kwiaty minionej epoki, minionego czasu
• Znaczenie Aliteracja Definicja głoski najpierw (a. wewnątrz) kilku wyrazów wiersza a. zdania, dla efektu artystycznego. Etym. - zobacz ad-; ?Xac. littera, zobacz
• Znaczenie Alkierz Definicja dworków i pałaców XVI-XIX w. wydzielony wyraźnie narożnik budynku, kryty zazw. osobnym dachem; dawn. boczny pokoik, regularnie narożny
• Znaczenie Stars All Definicja wszystkie gwiazdy; zespół gwiazd', kolekcja najlepszych zawodników różnych drużyn sporządzone poprzez dziennikarzy, trenerów a
• Znaczenie Prima Alla Definicja sposób malowania (zwł. w technice olejnej) bezpośredni, błyskawiczny, bez podmalowania i zazw. bez przygotowania rysunku (użytkowany od
• Znaczenie Allemande Definicja wieczny taniec dworski rozwinięty we Francji z nm. tańca lud.; w formie stylizowanej w klasycznych suitach J.S. Bacha i G.F. Händla. Etym
• Znaczenie alles Vergangliche ist nur ein Gleichnis Definicja Gleichnis nm., wszystko, co przemija, jest tylko wizerunkiem. Etym. - z Goethego (Faust, cz. II, akt 5, Góry i przepaści, na końcu
• Znaczenie Allosomy Definicja płciowe, różne u osobników męskich i ?Xeńskich, u samców i samic; por. autosomy. Etym. - zobacz alo-; -som(a
• Znaczenie alls well that ends well Definicja angielskiego:, przysł. wszystko dobre, co się dobrze kończy; por. happy end. Etym. - także tytuł komedii Szekspira (1602 r
• Znaczenie Almagest Definicja traktatów na temat jakiejś gałęzi wiedzy. Etym. - śrdw.z łaciny almageste od arab. al-madżusti z gr. mégistē (sýntaksis) 'ogromna
• Znaczenie Alopecja Definicja alopecja łysienie. Etym. - ?Xac. alopecia 'jw.' z gr. alōpekía 'liszaj, parch u lisów' od alōpēks 'lis
• Znaczenie Alpaga Definicja długiej, cienkiej sierści; lekka tkanina z wełny tej lamy; błyszcząca tkanina o osnowie bawełnianej i wełnianym wątku. 2. przest. nowe
• Znaczenie Aluzja Definicja jasne dla adresatów) napomknienie o kimś, o czymś; potrącenie o jakąś sprawę dzięki przenośni, nie wprost; przytyk, docinek; przymówka
• Znaczenie Choroba Alzheimera Definicja degeneracyjna atakująca czołowe i skroniowe płaty mózgu, przejawiająca się postępującym otępieniem, upośledzeniem pamięci, osłabieniem
• Znaczenie Amentes Amantes Definicja jak) szaleńcy. Etym. - parafr. z Plauta (Kupiec, Prolog, 81) a. Terencjusza (Dziewczyna z Andros, 1, 3, 13
• Znaczenie Amazonka Definicja ducha; por. hic mulier; długa, szeroka, fałdzista suknia o obcisłym staniku, noszona dawn. poprzez kobiety do jazdy wierzchem; dawn
• Znaczenie Ambaje Definicja niedorzeczności, mrzonki. Etym. - ?Xac. ambages 'manowiec; wybiegi; dwuznacznik'; zobacz amb(i)-; -ages od agere, zobacz agencja
• Znaczenie Ambicja Definicja chęć jak najlepszego jej spożytkowania; aspiracje, marzenie osiągnięcia wyższej pozycji i prestiżu społ., sukcesów, powodzenia, sławy
• Znaczenie Ambra Definicja kaszalota (potwala), użytkowana w przemyśle perfumeryjnym, jako utrwalacz zapachu (por. olbrot; spermacet). Etym. - śrdw.z łaciny ambra
• Znaczenie Ambrazura Definicja miejscu umocnionym, obwarowanym, opancerzonym. Etym. - fr. embrasure 'wnęka, framuga; strzelnica w murze' z przest. embraser 'rozszerzać
• Znaczenie Ambrozja Definicja nektar; przen. przysmak, specjał, delicje, frykasy. Etym. - gr. ambrosía 'niesmiertelność, pokarm nieśmiertelnych (bogów)' od ámbrotos
• Znaczenie Anoksemia Definicja anoksja med. niedobór tlenu w tkankach; głód tlenowy organizmu. Etym. - zobacz an-; oks(y)-; -emia; bio
• Znaczenie Ambulans Definicja pomocy leczniczo-profilaktycznej; auto do przewożenia chorych i rannych; karetka pogotowia; auto do transportu i rozwożenia poczty
• Znaczenie Amfibrach Definicja z których środkowa długa a. akcentowana, pozostałe krótkie a. nieakcentowane (Č ľ Č). Etym. - gr. amphíbrachys 'krótki z obu stron
• Znaczenie Amfiktionia Definicja miast-krajów, zawarty w celu ochrony centralnej świątyni (szczególnie czczonego bóstwa, na przykład Apollina w Delfach) a. innego miejsca
• Znaczenie Temporis Fures Amici Definicja to złodzieje (naszego) czasu. Etym. - maksyma cytowana poprzez Francisa Bacona jako "porada dla młodych studentów"
• Znaczenie Curiae Amicus Definicja sądu) bezinteresowny doradca; dawn. osoba nie związana z żadną ze stron, wykorzystywana radą prawną sądowi w okresie rozprawy. amicus Plato
• Znaczenie amicus usque ad aras Definicja do progu ołtarza (ofiarnego); przyjaciel, z którym się zgadzamy tylko na tematy świeckie; interpretowane także jako: przyjaciel gotów do
• Znaczenie Amidyzm Definicja obiecujący wyznawcom odrodzenie w raju i zbawienie dzięki wierze. Etym. - jap. Amida z sanskr. Amitābha 'Budda mahajański czczony jako
• Znaczenie Amikoszoneria Definicja amikoszoneria nadmierna, rażąca poufałość. Etym. - fr. ami 'przyjaciel' z ?Xac. amicus 'jp.'; fr. cochon 'świnia
• Znaczenie Amnion Definicja cienka przezroczysta błona płodowa okrywająca bezpośrednio płód kręgowców. amniotyczne jajo wyposażone w układ błon płodowych i twardą
• Znaczenie Amonity Definicja spiralnej muszli zewn. (o średnicy od 1 cm do 2 m) występująca od okresu dewońskiego do kreDOWEGO; Tabl. 7. Etym. - n.z łaciny ammonites
• Znaczenie Amor Definicja por. Kupido. amory miłostki, zalecanki, flirt. amorek zobacz putto. Etym. - ?Xac. amor 'miłość; bóg miłości (gr. Eros; por. erotyczny)' od
• Znaczenie amor patriae nostra lex Definicja amor patriae nostra lex ?Xac., miłość ojczyzny naszym prawem. Etym. - napis na frontonie Biblioteki Krasińskich w Warszawie
• Znaczenie Amoralny Definicja amoralny niemoralny, obcy moralności, pozbawiony zasad moralnych. Etym. - zobacz a-; moralny
• Znaczenie Amore celeste e mondano Definicja niebiańska i ziemska. Etym. - nadany nareszcie XVII w. tytuł obrazu Tycjana, który zwano wcześniej Wenus bliźniaczą (1512-15 r., Gal
• Znaczenie Ampex Definicja ampex zobacz magnetowid. Etym. - amer. nazwa handl
• Znaczenie Amplifikacja Definicja rozszerzanie; wzbogacanie; podwyższanie a. obniżanie rangi opisywanego zjawiska dzięki odpowiednich środków językowych. amplituda
• Znaczenie Amputacja Definicja usuwanie jakiejś części ciała, narządu. Etym. - ?Xac.amputatio 'obcięcie' od amputare 'obcinać; przycinać'; am-, amb- 'wokół', por. ambi
• Znaczenie Ruch Anabatyczny Definicja anabatyczny ruch - wstępujący ruch powietrza. Etym. - gr. anabatikós 'potrafiący się wspinać' od anabaínein 'wnosić się; wdrapać się
• Znaczenie Anachoreta Definicja spędzający chwilę na kontemplacji i umartwieniach; samotnik, odludek. Etym. - późn.z łaciny 'jw.' z późn.gr. anachōrētēs 'jp.' od
• Znaczenie Anadiploza Definicja anadiploza, palilogia, fig. ret. powtórzenie najpierw zdania ostatniego wyrazu poprzedniego zdania. Etym. - gr. adadíplōsis 'powtórzenie
• Znaczenie Anaerobioza Definicja życie w środowisku nie zawierającym wolnego tlenu. anaerob(iont)y, anoksybionty, zool. beztlenowce, organizmy mogące żyć w środowisku
• Znaczenie Anagnoryzm Definicja wydarzenie (a. rozwiązanie intrygi) w dramacie klasycznym: gł. bohater dowiaduje się, kim jest faktycznie (a. kim jest jakaś inna postać
• Znaczenie Anakonda Definicja dusicieli z rodz. boa, żyjący w okolicach tropikalnych Ameryki Płd. Etym. - (?) z syng. henakandajā '(dosł. piorunowa łodyga) pyton
• Znaczenie Słoneczny Zegar Analemmatyczny Definicja kalibrowaną podziałką w kształcie cyfry 8, na której adekwatnie (dla danego dnia w roku) ustawiony pręt (a. osoba) cieniem swym wskazuje
• Znaczenie Analfabeta Definicja potrafiący czytać ani pisać; przen. ignorant, nieuk, profan, partacz. analfabetyzm. Etym. - gr. analphabētos 'nie znający abecadła'; an
• Znaczenie Analiza Definicja składniki, przedmioty; badanie poszczególnych cech, właściwości zjawiska a. przedmiotu; por. synteza. analityczny. Etym. - gr. análysis
• Znaczenie Analog Definicja zgodność, odpowiedniość, podobieństwo pewnych cech pomiędzy odmiennymi skądinąd obiektami, zjawiskami; odpowiednik, rzecz podobna
• Znaczenie Anamneza Definicja dowiadywanie się przed zbadaniem pacjenta o jego choroby, historię dolegliwości (por. katamneza); filoz. przypomnienie sobie poprzez dusze
• Znaczenie Anamorfoza Definicja dająca zniekształcony wizerunek przedstawianego przedmiotu, gdy patrzy się z normalnego punktu widzenia, lecz zniekształcenie znika i
• Znaczenie Anarchia Definicja dezorganizacja, bezhołowie, zamęt, rozprzężenie, bezplanowość, żywiołowość (produkcji). anarchiczny samowolny, niezdyscyplinowany
• Znaczenie Anastatyczny Definicja sposób kopiowania (reprodukcji) starych druków poprzez przenoszenie ich dzięki kwasów na kamień litograficzny a. blachę cynkową dla
• Znaczenie Anastygmat Definicja usuwający astygmatyzm i inne aberracje; obiektyw fot. wysokiej jakości, pozbawiony wad optycznych. Etym. - an- zobacz a-; astygmatyzm
• Znaczenie Anatomia Definicja budowie organizmów żywych. anatom(iczny). Etym. - gr. anatomē 'sekcja (zwłok)' od anatémnein 'pociąć'; zobacz ana-; -tom
• Znaczenie Pittore Sono Anchio Definicja malarzem. Etym. - okrzyk, jaki miał wydać Correggio w okresie pobytu w Bolonii, stanąwszy przed obrazem Rafaela (Św. Cecylia
• Znaczenie Ancylostomiaza Definicja dolegliwość górnicza", na którą cierpi około 450 mln ludzi, spowodowana poprzez tęgoryjca dwunastniczego z rodz. nicieni, który
• Znaczenie Andaluzja Definicja tekst dramatyczny) budząca w zespole teatru obawy, Iż może być notarialnie prześladowana, zatrzymana poprzez cenzurę, nie dopuszczona do
• Znaczenie andate a letto Don Basilio Definicja andate a letto, Don Basilio! wł., idź do łóżka, Don Bazylio! Etym. - z opery Rossiniego (Cyrulik sewilski, 2, 4) 1816 r
• Znaczenie Andragogika Definicja dorosłych. android automat naśladujący ruchy człowieka. androfobia wstręt do mężczyzn. androcentryzm podkreślanie, akcentowanie, wysuwanie
• Znaczenie Odmiana Andromedy Definicja wirusa a. innego mikroorganizmu, którego przypadkowe rozprzestrzenienie się z jakiegoś laboratorium mogłoby spowodować katastrofalne
• Znaczenie Anepigraf Definicja anepigraf pismo a. dzieło sztuki bez tytułu. Etym. - gr. anepígraphos 'bez napisu'; zobacz ana-; epigraf
• Znaczenie Anestetyk Definicja anestezjolog doktor zajmujący się wszystkimi czynnościami związanymi ze znieczuleniem operowanego pacjenta. anestezja med. znieczulenie
• Znaczenie Aneuryzma Definicja rozszerzenie tętnicy wywołane zwyrodnieniem jej ścian. Etym. - gr. aneúrysma 'otwarcie; rozepchnięcie'; zobacz ana-; eurýs, zobacz eury
• Znaczenie Angażować Definicja zawierać z kim umowę o pracę (na przykład z aktorem); por. engagement; (a. się) godzić się, umawiać się o pracę; zobowiązać się, wmieszać
• Znaczenie Angelisme Definicja marzenie niepokalanej czystości; postawa polegająca na odmowie akceptacji przykrej rzeczywistości, bądź ze wstydu, bądź poprzez naiwność
• Znaczenie Angina Definicja podniebieniowych i gardła; (a. pectoris) dławica piersiowa, dusznica boląca, zaburzenia w dopływie krwi do mięśnia sercowego wskutek zmian
• Znaczenie Attitudes Anglosaxon Definicja Anglosaskie pozy. Etym. - tytuł satyrycznej powieści (1956) pisarza z angielskiego: Angusa Wilsona (ur. 1913) o różnych odmianach prawdy i
• Znaczenie Man Young Angry Definicja Gniewny młodzian. Etym. - tytuł książki (1951 r.) pisarza z angielskiego: Leslie Paula (ur. 1905 r.); w l.mn. (A. Y. Men) - nazwa nadawana
• Znaczenie Anilina Definicja oleista ciecz wykorzystywana do wyrobu barwników syntetycznych, leków i in. związków; istotny surowiec przemysłu chem. Etym. - port. anil
• Znaczenie Anima Definicja archetyp zawarty w zbiorowej nieświadomości człowieka, symbolizujący żeńską część jego natury; odziedziczone zbiorowe wyobrażenie kobiety
• Znaczenie Mundi Anima Definicja psychē tou kósmou). Etym. - u Szekspira (Sonet 107): The prophetic soul of the wide world, dreaming on things to come ("Prorocza dusza
• Znaczenie Debet Animam Definicja swą) duszę; zadłużony po uszy. animatyzm, preanimizm teoria antropologa z angielskiego: R.R. Maretta (1866-1943) głosząca, Iż pierwotnym
• Znaczenie Anizo Definicja anizotropia fiz. występowanie różnych własności fiz. danego ośrodka (gł. ciał krystalicznych) w różnych kierunkach (na przykład inna
• Znaczenie Ankieta Definicja zadawanie pytań; badanie różnych dziedzin życia, zagadnień, poglądów, recenzji publ. dzięki pytań zadawanych określonej ekipie osób a
• Znaczenie Anlagen Definicja późniejszego rozwoju, rudyment, zwł. nagromadzenie komórek płodu rozpoczynające w sposób widoczny postęp jakiegoś organu a. kończyny. Etym
• Znaczenie Currente Anno Definicja anno aetatis suae (na przykład XLV) ?Xac., w (45.) roku swego życia (dawn. napisy na nagrobkach, portretach). Anno Domini (skr. A.D.) w
• Znaczenie Coeptis Annuit Definicja życzliwie na nasze przedsięwzięcie. Etym. - z Eneidy, 9, 625 Wergiliusza; użyte jako dewiza ogromnej pieczęci USA
• Znaczenie Anomalia Definicja ogólnej reguły, od normy. anomalny niepoprawny; anormalny. Etym. - gr. anōmalía 'nierówność' od anōmalos 'nierówny; nieregularny
• Znaczenie Anoreksja Definicja anorexia nervosa) med. jadłowstręt psychiczny, patologiczny brak apetytu z przyczyn psychicznych (gł. u dziewcząt), któremu zazw
• Znaczenie Anschluss Definicja podłączenie Austrii do Niemiec. Etym. - nm. 'przy-, dołączenie; styczność; załącznik' od anschliessen 'przykuć; przyłączyć; przylegać'; an
• Znaczenie Antarktyda Definicja stały) wokół Bieguna Południowego. Antarktyka region polarny i subpolarny półkuli płd., w którego centrum leży Antarktyda; por. arktyczny
• Znaczenie Ante Definicja poprzedzający; poprzedni niż; do przodu; prze-; przed (w miejscu a. czasie). ante bellum ?Xac., przed wojną. ante litteram ?Xac., zobacz
• Znaczenie Antigura Definicja cebuli, pomidorów, z dodatkiem tymianku i pietruszki. Etym. - od nazwy wyspy w archipelagu Wysp Podwietrznych na Morzu Karaibskim
• Znaczenie Antinous Definicja męskiej. Etym. - nadzwyczajnie piękny młodzieniec cesarza rz. Hadriana; wg twierdzenia Hadriana utonął w Nilu (r. 130 n.e.), wg innych dał
• Znaczenie Antonimia Definicja antonimy para wyrazów o znaczeniach przeciwstawnych (na przykład dobry - niedobry; dzień - noc; kochać - nienawidzić); por. synonimy. Etym
• Znaczenie Antrakt Definicja scenicznego (sztuki, opery), częściami koncertu i tym podobne; epizod instrumentalny realizowany pomiędzy aktami opery, baletu i tym
• Znaczenie Antrop Definicja człowiek. antropoid małpa człekokształtna (szympans, goryl, orangutan). antroponimia dział onomastyki obejmujący badanie nazw osobowych
• Znaczenie Badania Antydopingowe Definicja zawodników w trakcie zawodów sport. dla wykrycia ewentualnej obecności środków dopingowych w materiale biologicznym. Etym. - zobacz anty
• Znaczenie Antydot Definicja ret. użycie słów w sensie odwrotnym do ich powszechnie przyjętego znaczenia dla uzyskania efektu humorystycznego a. ironicznego. antygeny
• Znaczenie Antyk Definicja rz.; zabytkowe dzieło sztuki (zwł. mebel, porcelana, obraz i tym podobne). antyczny odnoszący się do starożytności gr.-rz.; zabytkowy
• Znaczenie Antymetabola Definicja wypowiedź, której część druga w odmiennym porządku, innych formach gram., funkcjach składniowych, a nieraz i przeciwnym znaczeniu powtarza
• Znaczenie Antynomia Definicja rozumowanie (dowód) z pozoru prawidłowe, lecz prowadzące do sprzeczności; sprzeczność pomiędzy dwoma równie uzasadnionymi twierdzeniami
• Znaczenie Antyszambrowanie Definicja wyczekiwanie w przedpokojach, poczekalniach na audiencję, posłuchanie, rozmowę z osobami ustosunkowanymi, wpływowymi. Etym. - fr. faire
• Znaczenie Anulować Definicja kasować, znieść, cofnąć, uchylić. Etym. - późn.z łaciny annulare 'unicestwić'; zobacz ad-; ?Xac. nullus 'żaden'; ne 'nie'; ullus
• Znaczenie Anżelika Definicja litworu, dzięki zawartości olejków eterycznych stosowany w lecznictwie i do wyrobu wódek i likierów; smażone w cukrze ogonki liści
• Znaczenie Aonidy Definicja 30. Etym. - od nazwy Aonii, części Beocji, gdzie mieścił się Helikon i źródło Hippokrene (por. Pegaz), będącej wg mit. gr. siedzibą Muz
• Znaczenie Apanaże Definicja uposażenie, dochody członków domu panującego nadane im poprzez monarchę a. organ ustawodawczy; przest. zasiłki, kapitał na utrzymanie. Etym
• Znaczenie Aparat Definicja spełniający określone zadania, lecz nie przetwarzający ani nie wytwarzający energii mech.; biol. narząd (zespół narządów) spełniający pewne
• Znaczenie Apartament Definicja reprezentacyjny "numer" w hotelu; (zwł. w l.mn.) luksusowo urządzone, obszerne mieszkanie. Etym. - fr. appartement '(większe
• Znaczenie Apartheid Definicja rasowa; polityka separowania i dyskryminacji polit.-ekonomicznej Afrykanów i innych "kolorowych" w Republice Płd. Afryki, mająca
• Znaczenie Aparthotel Definicja mieszkaniami, sprzedawanymi prywatnym osobom jako inwestorom, lecz wynajmowanymi i obsługiwanymi jako apartamenty hotelowe w okresach
• Znaczenie Apel Definicja sprawdzanie obecności na zbiórce. apelacja odwołanie się do wyższych instancji o ponowne rozpatrzenie kwestie; wyższa instancja
• Znaczenie Dei Agnus Definicja Agnus Dei ?Xac., baranek boży (jest to Chrystus); start modlitwy odmawianej w okresie mszy. Etym. - z Wulgaty (Ew. wg Jana, 1, 29
• Znaczenie Aplika Definicja empire'u; małe lustro przyścienne z drewnianą, malowaną a. złoconą ramką rokokową. aplikacja wzór z materiału naszytego dla ozdoby na tło
• Znaczenie Aplomb Definicja nieskrępowanie, swada, rezon; kuraż; tupet. Etym. - fr. 'kierunek pionowy (uzyskany dzięki pionu, ołowianki); równowaga; pewność siebie'; à
• Znaczenie Apodyktyczny Definicja nie znoszący sprzeciwu, arbitralny; stanowczy; filoz. sąd logicznie niezbędny (oczywisty a. wynikający z przesłanek); por. (log
• Znaczenie Apoftegmat Definicja pouczająca; zwięzłe, wyraziste, trafne powiedzenie (por. bon mot; aforyzm). Etym. - gr. apóphtegma 'wypowiedź; sentencjonalna odpowiedź
• Znaczenie Apokalipsa Definicja przyszłości; księga apokryficzna, pisana pod pseudonimem poprzez Żydów a. inicjalnych chrześcijan (od około r. 200 przed naszą erą do około
• Znaczenie Apokryf Definicja nieautentyczny; falsyfikat; (l.mn.) księgi biblijne, nie włączone do kanonu (spisu) ksiąg autentycznych poprzez Kościół rz.kat., Żydów a
• Znaczenie Apologeta Definicja w II-IV w. n.e.). apopleksja insult, udar mózgu, krwotok mózgowy. apologia obrona kwestie, zasady a. osoby; usprawiedliwienie; pochwała
• Znaczenie Arianie Definicja polscy, zobacz antytrynitarze. arianizm kierunek w teologii chrześc. zapoczątkowany poprzez kapłana aleksandryjskiego Ariusza (około 256
• Znaczenie Apostata Definicja zaprzaniec, renegat. apostazja odszczepieństwo; Kośc. rz.kat. całkowite odstępstwo wyznawcy od wiary (a fide), księdza od kapłaństwa (ab
• Znaczenie Apostolat Definicja apostolstwo działalność apostolska, posłannictwo, misja. apostoł każdy z 12 uczniów Jezusa; propagator, krzewiciel chrześcijaństwa, (przen
• Znaczenie Apotropaiczny Definicja pierwotnych wierzeń własności magiczne, broniący przed niedobrymi duchami, klęskami, chorobami, odpędzający zło. apotropaizm magia obronna
• Znaczenie Appendix Definicja wyrostek robaczkowy jelita ślepego. appendicitis zapalenie wyrostka robaczkowego. Etym. - ?Xac. appendix dpn. appendicis 'wisiorek; bonus
• Znaczenie Applepie Definicja dosł. 'szarlotka (kruche ciasto z jabłkami)'; przen. coś, co ma typowo amerykańskie cechy, co niesie w sobie tradycyjne amer. wartości
• Znaczenie Aprowizacja Definicja państwie) w żywność, zwł. w okresach trudności gospodarczych, ograniczeń, reglamentacji środków żywnościowych. Etym. - zobacz ad-; prowizja
• Znaczenie Apsaras Definicja potem śpiewaczki i tancerki zamieszkujące niebo Indry, partnerki gandharwów, muzykantów niebiańskich, dostarczające rozkoszy zmysłowych
• Znaczenie Arabeska Definicja symetrycznym, stylizowany na motywach roślinnych i geom., wzorowany na sztuce arabskiej a. antycznej; krótki utwór muz. o subtelnych
• Znaczenie Brut Art Definicja surowa', plast. sztuka surowa, niechlujna, prymitywna, dziwaczna, realizowana poprzez chorych psychicznie albo dzieci, lub mazana na murach
• Znaczenie Aranżowanie Definicja arrangement fr., [wym. arãżmã], aranż(acja), rozpisanie na określony zespół (instrumentalny a. wokalny) utworu muz., przeznaczonego w
• Znaczenie Frei Macht Arbeit Definicja Arbeit macht frei nm., robota czyni (człowieka) wolnym. Etym. - napis na bramie hitlerowskiego obozu zagłady w Oświęcimiu
• Znaczenie Arbiter Definicja sędzia sportowy. arbiter elegantiarum ?Xac., znawca, autorytet w kwestiach dobrego smaku, tonu. arbitraż postępowanie rozjemcze; sąd
• Znaczenie Arboretum Definicja plantacja, szkółka drzew i krzewów. Etym. - ?Xac. 'miejsce zadrzewione, plantacja drzew' z arbor 'drzewo
• Znaczenie Arch Definicja główny; przewyższający innych; pierwszy w okresie, startowy; pierwotny. Etym. - późn.z łaciny arch- i ?Xac. archi- 'jw.' z gr. arch
• Znaczenie Archi Definicja pierwotny; pra-; startowy. archidiecezja prowincja kośc., na której czele stoi arcybiskup. archi(je)rej patriarcha, (arcy)biskup Kośc. gr
• Znaczenie Bunker Archie Definicja odpowiednik Alfa Garnetta. Etym. - (1972) od nazwiska postaci telewizyjnej, której rolę grał aktor amer. Carroll O'Connor w serialu
• Znaczenie Archipelag Definicja dyscyplina organizująca i kształtująca przestrzeń dla zaspokojenia potrzeb człowieka; edukacja i sztuka projektowania i wznoszenia budowli
• Znaczenie Archiwistyka Definicja zestaw dokumentów, pism, akt nieaktualnych już, lecz wartych zachowania; miejsce, budynek, gdzie się je przechowuje; organizacja zajmująca
• Znaczenie Archiwolta Definicja profilowane czoło arkady, pokrywające) łuk konstrukcyjny w zwieńczeniu portalów romańskich i gotyckich. Etym. - wł. archivolto 'jw.' ze st
• Znaczenie Arcy Definicja wybitnie; największy; pierwszy rangą, kluczowy; archi-; na przykład arcyzabawny - bardzo z., arcymistrz - mistrz nad mistrze; arcybiskup
• Znaczenie Arenda Definicja młyna, sadu i tym podobne) arendowanie. arendarz dawn. dzierżawca; karczmarz, szynkarz. Etym. - śrdw.z łaciny arendare 'dzierżawić'; zobacz
• Znaczenie Areopag Definicja najdawniejsza porada państwowa złożona z byłych archontów (areopagitów), posiadająca (do V w. przed naszą erą) najwyższą władzę sądowniczą
• Znaczenie Argument Definicja dowodu, twierdzenie mające uzasadnić a. obalić tezę. argumentum baculinum zobacz argumentum ad baculum. argumentacja zespół argumentów
• Znaczenie Argus Definicja czujne, baczne, podejrzliwe; por. cerber. Etym. - ?Xac. forma gr. Árgos, nazwy stuokiego olbrzyma, któremu Hera, zazdrosna żona Zeusa
• Znaczenie Nić Ariadny Definicja wybrnięcia z beznadziejnie zawikłanej sytuacji. Etym. - w mit. gr. Ariádnē córka Minosa, króla Krety, siostra Fedry, potem żona Dionizosa
• Znaczenie Arkada Definicja zwornikiem, wsparte na dwóch słupach (kolumnach, filarach). Etym. - fr. arcade 'jw.' z wł. arcata 'jw.' od arco 'łuk' z ?Xac. arcus 'jp
• Znaczenie Alislam Arkana Definicja arkan al-Islam arab. 'filary islamu', pięć obowiązków każdego muzułmanina: szahadah, salat, zakat, saum i hadż
• Znaczenie Armada Definicja flota wysłana poprzez Filipa II hiszpańskiego przeciw Anglii w 1588 r. (hiszpańska, "niezwyciężona" A.) armatura osprzęt
• Znaczenie Armalkolit Definicja księżycowy złożony z żelaza, magnezu i tytanu, znaleziony w skałach przywiezionych z Księżyca poprzez załogę Apolla 11. Etym. - (1971
• Znaczenie Armila Definicja sfera - starożytny przyrząd do wyznaczania współrzędnych astronomicznych stosowany do XVI w. (także poprzez Kopernika); odmianą jego było
• Znaczenie Armistycjum Definicja broni. Etym. - n.z łaciny armistitium 'jw.' z ?Xac. arma, zobacz armada; -stitium od status, zobacz status
• Znaczenie Arpeggio Definicja wykonywania współbrzmień akordowych opierający na następnym szybkim następstwie dźwięków, zazw. od najniższego do najwyższego składnika
• Znaczenie Antiqua Ars Definicja hist. muz. moment około 1160-1290, związany z działalnością szkoły paryskiej (szkoły Notre Dame), moment rozkwitu polifonii organalnej (zwł
• Znaczenie Arsenał Definicja arsenał, cekhauz, zbrojownia, składnica broni. Etym. - wł. arsenale 'jw.' z arab. dār sinā'a 'dwór a. dom przemysłu, manufaktury
• Znaczenie Arszyn Definicja arszyn dawn. ros. miara długości (od około 71 do 81 cm), dzieląca się na 12 werszków. Etym. - ros. arszín 'jw.' z tur
• Znaczenie Afryt Definicja afryt, efryt, ifryt w wierzeniach muzułm. okrutny demon, niedobry duch. Etym. - arab. ifrit 'jw
• Znaczenie Deco Art Definicja sztuce dekoracyjnej powstały w latach 20. XX w., dominujący w 30., przeżywający nową falę zainteresowania w późnych latach 60. i
• Znaczenie Informel Art Definicja nieformalny kierunek sztuki współczesnej, eksperymentujący najróżnorodniejszymi materiałami (drewno, piasek, szkło, odpadki i tym podobne
• Znaczenie Artefakt Definicja ozdoba) będący dziełem (a. noszący ślady) pracy ludzkiej (w przeciwieństwie od elementów naturalnych); psychol. sztuczny twór sposoby
• Znaczenie Artel Definicja zarobkowych spółdzielni pracy, dobrowolnych zrzeszeń chłopów, rzemieślników a. innych drobnych wytwórców w Rosji carskiej i w byłym ZSRR
• Znaczenie Liberales Artes Definicja śrdw. 7 nauk świeckich, stanowiących wstęp do studiów wyższych; stopień niższy (trivium, szkoła trywialna): gramatyka, retoryka, dialektyka
• Znaczenie Artezyjskie Definicja głębinowe, zamknięte pomiędzy dwiema warstwami nieprzepuszczalnymi, będące pod ciśnieniem hydrostatycznym; (a. źródło) naturalny wypływ wód
• Znaczenie Artykulacja Definicja płaszczyzny; zgryz; ruchy i układ narządów mowy konieczne do wymówienia danej głoski; muz. sposób wydobywania następujących po sobie a
• Znaczenie Aryjczyk Definicja ojczystym jest jeden z jęz. aryjskich. aryjski w odniesieniu (a. należący do) jednego z (a. kilku) języków indoeuropejskiej ekipy
• Znaczenie Arystokracja Definicja wysoka szlachta rodowa; najwyższa warstwa społ. w ustroju niewolniczym i feud., zaznaczona dziedzicznymi tytułami i przywilejami
• Znaczenie Arystydes Definicja dostojny mąż stanu o poglądach umiarkowanych i nieposzlakowanej uczciwości. Etym. - od imienia polityka i wodza ateńskiego (około 540 przed
• Znaczenie Postęp Arytmetyczny Definicja każda liczba jest większa od poprzedniej o pewną stałą rozmiar, na przykład 1, 7, 13, 19, 25... arytmometr najprostsza ręczna maszyna do
• Znaczenie Asafetyda Definicja gumożywica pozyskiwana z korzeni i kłączy zapaliczki lekarskiej, stosowana dawn. jako środek uspokajający, dziś na Wschodzie jako przyprawa
• Znaczenie Gelos Asbestos Definicja bogów i bohaterów); por. epitheton ornans. Etym. - z Homera (Iliada, 1, 599; Odyseja, 8, 326; 20, 346
• Znaczenie Asekuracja Definicja ubezpieczeniowa; zabezpieczenie; zabezpieczenie się (w alpinistyce). asekuranctwo wykonywanie pracy w sposób umożliwiający uchylenie się od
• Znaczenie Asesor Definicja spełniający czasowo czynności sędziego a. prokuratora; hist. członek sądu sejmowego, nadwornego a. marszałkowskiego. Etym. - ?Xac
• Znaczenie Askari Definicja korpusu piechoty, stanowiącego straż przyboczną sułtana Maroka; w XIX i XX w. żołnierze wł. i nm. wojsk kolonialnych, rekrutowani z
• Znaczenie Arhat Definicja buddyzmie - osoba doskonała, która wejrzała w prawdziwą naturę istnienia, wyzwoliła się z więzów pożądań, osiągnęła nirwanę i nie odrodzi
• Znaczenie Asocjacja Definicja kojarzenie wyobrażeń, z których jedno przywołuje na myśl drugie; chem. łączenie się cząsteczek w większe zespoły. asocjacjonizm kierunek
• Znaczenie Asonans Definicja nieprecyzyjny, opierający tylko na zgodności samogłosek; por. konsonans. Etym. - fr. assonance 'jw.' z ?Xac. assonare 'odbrzmiewać
• Znaczenie Aspekt Definicja wzgląd, ujęcie, perspektywa; postać, widok, wygląd, przejaw; wg astrologów - wzajemne położenie gwiazd i planet, na którego podstawie
• Znaczenie asperges me hyssopo et mundabor Definicja lavabis me, et extra nivem dealbabor ?Xac., pokropisz mnie hizopem, a będę czysty; obmyjesz mnie i powyżej śnieg bielszy się stanę. Etym
• Znaczenie Aspiracja Definicja marzenie (dopięcia celu, dobicia się czego), ambicja; jęz. przydech. aspirata jęz. spółgłoska przydechowa. aspirantura forma
• Znaczenie Aspiryna Definicja acetylosalicylowy, środek przeciw gorączce, bólom i gośćcowi. Etym. - nm. Aspirin 'jw.' nazwa handl.: a(cetyl) + n.z łaciny Spir(aeaulmaria
• Znaczenie Assegai Definicja z twardego drzewa, o żelaznym ostrzu, stosowana poprzez plemiona płd.afrykańskie. Etym. - arab. az-zaghāja 'berberyjska; jw
• Znaczenie Astenia Definicja czynnościowa organizmu wynikająca z wiotkiej (astenicznej) budowy ciała. astenik zobacz leptosomatyk. astenosfera względnie plastyczna
• Znaczenie Astragal Definicja stylizowanych liści, wałków, perełek, pryzmatycznych paciorków i tak dalej, występujący w malarstwie, rzemiośle art. i archit. (na przykład
• Znaczenie Wiek Astrei Definicja ludzkości), mityczne czasy powszechnej niewinności i sprawiedliwości. Etym. - gr. (Díkē) Astraía, ?Xac. Astraea ('gwiezdna'); raczej lit
• Znaczenie Astrofizyka Definicja budowie ciał niebieskich. astrolabium stosowany przed XVIII w. aparat do mierzenia kątów, do wyznaczania położenia ciał nieb., poprzednik
• Znaczenie Asumpt Definicja pochop, podnieta, zachęta, impuls, bodziec, przyczyna, pretekst, okazja. Etym. - ?Xac. assumptus p.p. od assumere 'wziąć; adoptować
• Znaczenie Asymilacja Definicja z sobą głosek w słowach); upodobnienie się (pod względem narod.), przyswojenie sobie (kultury, cech innego narodu); przyswojenie
• Znaczenie Asymptota Definicja odległość od danej krzywej nieograniczenie maleje stosunkowo przedłużania obu linii. asymptotyczny. Etym. - gr. asymptōtos 'nie stykający
• Znaczenie Aszkenazim Definicja Żydów środkowo- i wschodnioeuropejskich, pośród których powstał w X w. język żyd. (por. jidysz; Sefardyjczycy). Etym. - hebr. Aszkenāzi l
• Znaczenie Aśrama Definicja przebywa znany guru wspólnie z uczniami; cztery najlepsze fazy, na które dzieli się żywot "dwakroć zrodzonego" Hindusa
• Znaczenie Ate Definicja zaślepienie, prowadzące człowieka do zguby; por. menos. Etym. - gr. átē 'zaślepienie; występek; kara; nieszczęście; mit. gr. córka Zeusa
• Znaczenie Atest Definicja jakość dostarczonego materiału (zazw. surowca); atestacja, atestat przest. świadectwo, poświadczenie. Etym. - późn.z łaciny attestatio
• Znaczenie Atman Definicja osobowości ludzkiej, jaźń nie zmieniająca się w cyklu reinkarnacji (zobacz metempsychoza; samsara). Etym. - sanskr. 'tchnienie; jaźń; dusza
• Znaczenie Atom Definicja złożony z dodatnio naładowanego jądra (por. neutron; proton) i z powłok ujemnie naładowanych elektronów. atomarium sala a. budynek
• Znaczenie Atopia Definicja spontaniczna, postać alergii o predyspozycji dziedzicznej, długim okresie uczulenia, wywołująca obrzęki, dychawicę oskrzelową, gorączkę
• Znaczenie Atrakcja Definicja przyciąga, interesuje, zwł. większą liczbę ludzi; sensacja; urozmaicenie, rozrywka, przyjemność. atrakcyjny nęcący, pociągający
• Znaczenie Atropina Definicja innymi z pokrzyku wilczej jagody (Atropa belladonna), użytkowany jako środek przeciw skurczom przewodu pokarmowego i astmie, a również do
• Znaczenie Atut Definicja który bije pozostałe w danej grze; przen. (okoliczności, walne argumenty dające) szanse, możliwości zwycięstwa, przewagi, powodzenia. Etym
• Znaczenie Au dessus de la melee Definicja walką; z dala od walki (od życia społecznego, od udziału w rewolucji). Etym. - tytuł serii artykułów Romain Rollanda w Journal de Genève
• Znaczenie Aubade Definicja powitanie poranka; koncert dany pod czyimś oknem, o brzasku; pieśń a. poemat kochanków rozstających się o świcie; muzyka na porannych
• Znaczenie auch ich war in Arkadien geboren Definicja ja urodziłem się w Arkadii; por. Arkadia. Etym. - z Schillera (start wiersza Resignation 'Rezygnacja
• Znaczenie audiatur et altera pars Definicja wysłuchać również drugiej (przeciwnej) strony (przed wydaniem sądu, orzeczenia). Etym. - wg Seneki (Medea, 2, 2, 199) z gr
• Znaczenie Audiencja Definicja posłuchanie, udzielone poprzez osobę na wysokim stanowisku (dostojnika, dygnitarza.) audiologia edukacja o słuchu. audytorium sala
• Znaczenie Augmentatyw Definicja przykład flacha od flaszka). Etym. - śrdw.z łaciny augmentativum 'coś, co zwiększa' z późn.z łaciny augmentare 'pomnażać; rozmnażać' od
• Znaczenie Augurowie Definicja się za arbitrów, autorytet, wyrocznię w jakiejś dziedzinie. Etym. - ?Xac. augures (l.poj. augur) 'starorzymscy kapłani w najdawn. czasach
• Znaczenie Aukcja Definicja niestandardowych, jak wełna, futra, skóry surowe, herbata, ryby; por. licytacja. Etym. - ?Xac. auctio '(dosł. zwiększenie) licytacja' od
• Znaczenie Syne Lang Auld Definicja oulängzajn] dosł. ongiś, dawnymi laty; dobre dawne czasy. Etym. - tytuł starej pieśni szkockiej, w ostatniej wersji ułożonej (1788 r
• Znaczenie Sally Aunt Definicja łatwy cel krytyki a. napaści. Etym. - z angielskiego: od nazwy gry Aunt Sally 'Ciocia S.', gdzie rzuca się kijkami a. piłkami w figurkę
• Znaczenie Aura Definicja atmosfera, nastrój, klimat (wokół osób, rzeczy, spraw, zwł. produkowanych poprzez nie, emanujący z nich); med. stan neuropsychiczny przed
• Znaczenie Aureola Definicja świetlisty owal, krąg, otok wokół postaci bóstw i świętych (regularnie utożsamiany z nimbem); por. mandorla; obwódka blasku, obrzeże
• Znaczenie Aurora Definicja Aurory" wystrzał) znak początku walki rewolucyjnej, nowej epoki społ. Etym. - ?Xac. aurora (gr. ēōs) 'zorza poranna' i jej uosobienie
• Znaczenie Auspicje Definicja dobrymi, niedobrymi) auspicjami - pod (niezłą, niedobrą) wróżbą; por. omen; pod (czyimiś) auspicjami - pod (czyjąś) opieką, zwierzchnictwem
• Znaczenie Austral Definicja australopiteki ekipa kopalnych małp człekokształtnych, opisana opierając się na szczątków kostnych, znalezionych w pokładach
• Znaczenie Aut Definicja sam; automatyczny, samoczynny; samoregulujący się; w odniesieniu tego samego osobnika, wywołany a. wytworzony poprzez siebie samego
• Znaczenie aut Caesar aut nihil Definicja aut Caesar aut nihil ?Xac., lub (być) Cezarem, lub nikim. Etym. - dewiza Cezara Borgii, wł. polityka doby odrodzenia (około 1475-1507
• Znaczenie aut vincere aut mori Definicja zwyciężyć, lub umrzeć. Etym. - napis na pieczęci Konfederacji Barskiej (1768 r.); wg okrzyku admirała spartańskiego Kallikratidasa w
• Znaczenie Autodydakta Definicja przest. samokształcenie. autoerotyzm zobacz narcyzm. autokefalia niezależność krajowej prawosławnej organizacji kościelnej od
• Znaczenie Autoklaw Definicja metalowy do naparzania (pod powiększonym ciśnieniem) materiału, w celu podniesienia jego własności wytrzymałościowych a. wyjałowienia go
• Znaczenie Autoliza Definicja samotrawienie zamierających a. obumarłych komórek i tkanek, jeden z pośmiertnych, rozkładowych mechanizmów organizmu. Etym. - zobacz aut
• Znaczenie Liczba Avogadra Definicja cząsteczek zawarta w molu dowolnej substancji chem. a. liczba atomów w gramoatomie dowolnego pierwiastka. Avogadra prawo (a. hipoteza) fiz
• Znaczenie Automat Definicja uruchomieniu wykonuje samoczynnie określony cykl czynności; por. robot; pot. pistolet maszynowy. automatyzm psychol. wykonywanie czynności
• Znaczenie Autonomia Definicja samostanowienie; (pół) suwerenność. autonomiczny układ nerwowy - fizj. wegetatywny, trzewny, regulujący czynności narządów wewn.; por
• Znaczenie Autor Definicja autoryzacja pozwolenie autora na publikację, przekład, wystawienie, reprodukcję, adaptację dzieła. autorytet prestiż, powaga, wpływ
• Znaczenie Autoserwis Definicja grzecznościowe podwiezienie po drodze samochodem pieszego podróżnego a. turysty na zasygnalizowaną poprzez niego prośbę; (w Polsce
• Znaczenie Autostrada Definicja nawierzchni ulepszonej, przepołowiona wzdłuż dla rozdzielenia obu kierunków ruchu, z wytyczonymi pasami dla różnych prędkości pojazdów, ze
• Znaczenie Autosugestia Definicja siebie samego. autotrofizm biol. samożywność, budowanie związków organicznych z najprostszych składników - wody, soli mineralnych i
• Znaczenie Vale Atque Ave Definicja ave atque vale ?Xac., witaj (więc) i żegnaj (zarazem). Etym. - z Katullusa (Pieśni, 101
• Znaczenie Awangarda Definicja ubezpieczający od czoła kolumnę w marszu (por. ariergarda); przen. ekipa ludzi torujących nowe drogi, wskazujących nowe kierunki w sztuce
• Znaczenie Awaria Definicja uszkodzenie maszyny, aparatu, urządzenia, pojazdu. Etym. - arab. awārija 'dobra uszkodzone' l.mn. od awār 'szkoda
• Znaczenie Awers Definicja medalu; wierzchnia, prawa strona tkaniny, haftu; właściwa, przeznaczoną do oglądania strona obrazu, rysunku; por. rewers. Etym. - ?Xac
• Znaczenie Awiz Definicja o wysłaniu a. nadejściu przekazu, weksla, pieniędzy, towaru i tym podobne 2. mały okręt wojenny do służby patrolowej i pomocniczej. Etym
• Znaczenie Azalia Definicja Etym. - n.z łaciny azalea 'jw.' z gr. r.ż. od adzaléos 'suchy'; od mniemania, Iż roślina udaje się dobrze na suchym gruncie
• Znaczenie Azan Definicja azan arab., w islamie - wezwanie do modlitwy ogłaszane poprzez muezzina z minaretu 5 razy na dzień
• Znaczenie Azyma Definicja niesolony); maca; Kośc. rz.kat. chleb przaśny stosowany do konsekracji w eucharystii. Etym. - późn.z łaciny z ?Xac. r.nij. l.mn. od azymus
• Znaczenie Abonowanie Definicja abonowanie zobacz abonament
• Znaczenie Abbozzo Definicja szkicowy zarys dzieła sztuki, pierwszy, przybliżony, pobieżny zarys obrazu na płótnie, z grubsza obrobiony poprzez rzeźbiarza blok kamienia
• Znaczenie Aplauz Definicja aprobata. Etym. - ?Xac. applausus p.p. od applaudere 'bić; klaskać; pochwalać'; zobacz ad-; plaudere, zobacz eksplozja
• Znaczenie Movebo Acheronta Definicja Acheronta movebo zobacz flectere si nequeo
• Znaczenie Adagium Definicja adagium ?Xac., dawn. przysłowie
• Znaczenie Res Alia Definicja alia res ?Xac., (lecz to już jest) inna historia; por. but that is another story. Etym. - z Terencjusza (Eunuch, 361
• Znaczenie Aizkolaris Definicja aizkolaris gra baskijska - zawody w rąbaniu drzewa
• Znaczenie Akolita Definicja tak zwany święceń niższych; przen. pomocnik; zwolennik. Etym. - gr. akólouthos 'towarzyszący'; por. anakolut
• Znaczenie Dente Al Definicja al dente wł., dosł. 'na ząb', potrawa nie nazbyt miękka
• Znaczenie Akwilon Definicja wsch.); por. bora. Etym. - ?Xac. aquilo dpn. aquilonis 'jw.; bóstwo uosabiające ten wiatr (gr. Boreasz
• Znaczenie all the worlds a stage Definicja all the world's a stage zobacz mundus universus
• Znaczenie Fou Amour Definicja amour fou fr., szalona miłość
• Znaczenie Anormalny Definicja anormalny nienormalny, niepoprawny, anomalny. Etym. - śrdw.z łaciny anormalis 'jw.'; zobacz a-; norma
• Znaczenie Vitae Aqua Definicja aqua vitae zobacz okowita
• Znaczenie Argon Definicja szlachetny, helowiec. Etym. - gr. argón r.nij. od argós 'bezczynny; bezwładny' bez zaangażowania'; zobacz a-; érgon, zobacz erg 1
• Znaczenie Atto Definicja ATTO- w złożeniach: kwintylionowa część jednostki podstawowej (10-18) w systemie metrycznym. Etym. - (1973) z duń. atten '18
• Znaczenie Aneuryna Definicja aneuryna zobacz tiamina. Etym. - n.z łaciny aneurin; zobacz a-; neur
• Znaczenie Anafilaksja Definicja uczulenie organizmu wywołane ponownym wprowadzeniem antygenu. Etym. - zobacz ana-; gr. phýlaksis 'czuwanie' od phylássein 'strzec, chronić
• Znaczenie Auskultacja Definicja wewnętrznych pacjenta (gł. płuc i serca); por. fonendoskop, stetoskop. Etym. - ?Xac. auscultatio 'nasłuchiwanie' od auscultare 'słuchać
• Znaczenie Aer Definicja atmosfera; powietrzny; oddechowy; gaz; lotniczy. aerodynamika dział mechaniki obejmujący zagadnienia przepływu gazów i sił występujących w
• Znaczenie Armeleutegeruch Definicja Armeleutegeruch nm., odór biedoty. Etym. - z Nietzschego (Wiedza radosna 5, 349), 1882 r
• Znaczenie Annalista Definicja annałów, roczników, kronik. Etym. - ?Xac. (libri) annāles '(księgi) doroczne; kroniki', l.mn. od annalis 'roczny' z annus 'rok'; por
• Znaczenie Abderyta Definicja por. beocki. Etym. - gr. abdēritēs 'mieszkaniec Abdery (miasta portowego w Tracji)'; jej mieszkańcy (mimo Iż była ojczyzną Demokryta
• Znaczenie Aktualizacja Definicja odniesieniu współczesności; będący na czasie; bieżący; aktualnie istotny. Etym. - późn.z łaciny actualis 'aktywny; praktyczny' od ?Xac
• Znaczenie Aedicula Definicja staroż., archit. kapliczka z frontonem wspartym na kolumnach a. pilastrach; śrdw. schemat budowli. Etym. - ?Xac. zdrobn. od aedes
• Znaczenie Autsajder Definicja autsajder zobacz outsider
• Znaczenie Aport Definicja aportowanie (o psie:) przynoszenie na rozkaz upolowanej zwierzyny a. rzuconych elementów. Etym. - ?Xac. apportare 'przynosić'; zobacz ad
• Znaczenie Abditorium Definicja abditorium Kośc rz.kat. skrzynia na relikwie. Etym. - późn.z łaciny od ?Xac. abdere 'ukrywać; chować
• Znaczenie ach mein lieber Augustin Definicja ach, mein lieber Augustin zobacz o du, lieber Augustin
• Znaczenie Adiectivum Definicja adiectivum ?Xac., gram. przymiotnik
• Znaczenie Affirmatim Definicja affirmatim ?Xac., twierdząco
• Znaczenie Noire Afrique Definicja Afrique noire zobacz l'Afrique noire
• Znaczenie Reakcja Aha Definicja aha! reakcja zobacz reakcja aha
• Znaczenie Aidedecamp Definicja aide-de-camp [wym. e:d dö kã] fr., adiutant
• Znaczenie Aioli Definicja rodzaj majonezu, mocno przyprawiony czosnkiem, podawany zazw. do ryby. Etym. - fr. (1965) z prowans. ai 'czosnek' i oli 'oliwa
• Znaczenie Akw Definicja AKW(A)-, AKWE-, AKWI- w złożeniach: woda; wodo-; wodny. Etym. - ?Xac. aqua dpn. aquae 'woda'; por. okowita
• Znaczenie Band Star All Definicja All Star Band z angielskiego:, [wym. o:l...] orkiestra jazzowa złożona z solistów (dosł. z samych gwiazd
• Znaczenie Zarathustra Sprach Also Definicja Also sprach Zarathustra nm., Tako rzecze Zaratustra; zobacz zoroastryzm. Etym. - tytuł pracy (1883-91) F. W. Nietzschego
• Znaczenie Amontillado Definicja amontillado rodzaj białego, wytrawnego jerezu. Etym. - hiszp.; a- zobacz ad-; montilla 'jw.', od nazwy miasta w Hiszpanii
• Znaczenie Analgezja Definicja analgezja med. niewrażliwość na ból; znieczulenie. Etym. - gr. analgesía 'jw.'; an- zobacz a-; zobacz -alg
• Znaczenie Antikol Definicja antikol zobacz antabus
• Znaczenie Aschermittwoch Definicja Aschermittwoch zobacz Ash Wednesday
• Znaczenie Atou Definicja ATOU akronim ?Xac. Adoptio Per Transferationem Ovulum in Utero 'odopcja poprzez przeniesienie zarodka do macicy'; por. FIVETE
• Znaczenie Porteur Au Definicja au porteur fr., na okaziciela
• Znaczenie aufgeschoben ist nicht aufgehoben Definicja aufgeschoben ist nicht aufgehoben nm., co się odwlecze, to nie uciecze
• Znaczenie Ażio Definicja ażio(taż) zobacz agio
• Znaczenie Adiabatyczny Definicja zamiany ciepła z otoczeniem. Etym. - gr. adiábatos 'nie do przebycia'; zobacz a-; diábatos 'do przebycia' od diabaínein, zobacz diabetyk
• Znaczenie Amikt Definicja amikt zobacz humerał. Etym. - śrdw.z łaciny amictus od ?Xac. 'płaszcz' z p.p. od amicire 'okryć, przyodziać
• Znaczenie Anemia Definicja hemoglobiny i krwinek czerwonych we krwi. Etym. - gr. anhaimía 'bezkrwistość'; an- zobacz a-; zobacz -emia
• Znaczenie Apoteoza Definicja bóstwo (gr. hērōs, ?Xac. divus); ubóstwienie; idealizacja, gloryfikacja; przest. teatr. uroczysta scena końcowa, żywy obraz. Etym. - gr
• Znaczenie Apo Definicja od); oddzielony, oddzielny; chem. utworzony (z), związany (z). Etym. - gr. apó 'od'; niekiedy ap- przed samogł. i przed h; por. bodega
• Znaczenie Ambit Definicja krużganek, wąskie przejście obiegające od tyłu prezbiterium, oddzielone od niego arkadami a. murem. Etym. - ?Xac. ambitus 'okrążenie, obwód
• Znaczenie Irato Ab Definicja ab irato ?Xac., w gniewie, w afekcie
• Znaczenie Ad Definicja A.D. zobacz Anno Domini
• Znaczenie Dagewesen Schon Alles Definicja już było. Etym. - ze sztuki Uriel Acosta (1846 r.) pisarza nm. Karola Gutzkowa (1811-78); słowa osoby dramatu, XVII-wiecznego rabina
• Znaczenie Autocasco Definicja samochodu od wypadku, kradzieży i tak dalej Etym. - z auto(mobil) i hiszp. casco 'kask; ubezpieczenie środka transportu na wypadek rozbicia
• Znaczenie Tempore Illo Ab Definicja intestato ?Xac., prawn. (dziedziczenie) bez testamentu, ustawowe. ab initio ?Xac., od początku. ab incunabulis ?Xac., od kolebki, od
• Znaczenie Adverbium Definicja adverbium ?Xac., gram. przysłówek
• Znaczenie Perennius Aere Definicja aere perennius zobacz exegi monumentum
• Znaczenie Akonit Definicja akonit bot. tojad. Etym. - ?Xac. aconitum 'jw.' z gr. akóniton 'jp
• Znaczenie Aleksyna Definicja aleksyna zobacz komplement
• Znaczenie Alkoran Definicja Alkoran zobacz Koran
• Znaczenie Alme Definicja alme arab., zawodowa muzykantka egipska
• Znaczenie Conditae Urbis Anno Definicja anno urbis conditae zobacz ab urbe
• Znaczenie Libro Aperto Definicja aperto libro zobacz ad aperturam libri
• Znaczenie Archaizm Definicja archaizm przestarzała, wyszła z użycia forma jęz.; por. anachronizm
• Znaczenie Argał Definicja argol, argał, mong., wysuszony nawóz wielbłądzi a. bydlęcy, stosowany jako opał, zwł. w Azji Środkowej
• Znaczenie Rock Art Definicja użytkuje przedmioty muzyki tradycyjnej a. klasycznej, zwł. w stylu instrumentacji. Etym. - amer. z angielskiego: (1972); art. 'sztuka
• Znaczenie Artretyzm Definicja por. chiragra; podagra). ARTR(O)- w złożeniach: anat. staw. Etym. - gr. arthrítis 'artretyzm' od árthron 'staw, przegub
• Znaczenie Asparagus Definicja asparagus bot. szparag. Etym. - ?Xac. 'jw.' z gr
• Znaczenie Ataszat Definicja ataszat zobacz attaché
• Znaczenie Aut Aut Definicja aut - aut ?Xac., lub - lub
• Znaczenie Exemplum Ad Definicja sięgać) do źródeł. ad finem ?Xac., do końca. ad extremum ?Xac., na koniec, na ostatek, wreszcie, ostatecznie
• Znaczenie Aszraf Definicja aszraf zobacz szeryf 1
• Znaczenie Abdominalny Definicja abdominalny brzuszny. Etym. - ?Xac. abdomen dpn. abdominis 'brzuch
• Znaczenie Alta Acqua Definicja acqua alta wł. dosł. 'wysoka woda', zwł. o częstych powodziach zatapiających historyczne śródmieście Wenecji
• Znaczenie Gratin Au Definicja au gratin fr., zapiekany (o potrawie), zwł. pokryty tartą bułką, masłem, serem, po czym zapiekany
• Znaczenie Capite A Definicja a capite zobacz akapit. a capite ad calcem ?Xac., od głowy do obuwia; od stóp do głów; w całości, całkiem
• Znaczenie Ajatollah Definicja ajatollah lider religijny szyitów w Iranie. Etym. - n.pers. z arab., dosł. 'symbol Boga
• Znaczenie Ampelografia Definicja ampelografia edukacja o winorośli. Etym. - n.z łaciny 'jw.'; gr. ámpelos 'winna latorośl'; zobacz -graf
• Znaczenie Antiroman Definicja anti-roman zobacz nouveau roman. Etym. - tytuł parodii romansu pasterskiego (1627 r.) Charlesa Sorela
• Znaczenie Aloha Definicja aloha (hawajski) miłość, przyjaźń; delikatność, takt; stosowane jako powitanie i pożegnanie na Hawajach
• Znaczenie Naturel Au Definicja au naturel fr., [wym. o natürel] (o potrawach i napojach) w stanie naturalnym, bez sosów i przypraw; (o ludziach, żart.) nago
• Znaczenie Auszpik Definicja auszpik mięso a. ryba w galarecie. Etym. - fr. aspic 'żmija; jw.' z gr. aspís 'żmija
• Znaczenie Ar Definicja ar jednostka miary powierzchni (=100 m2) w systemie metrycznym. Etym. - fr. are 'jw.' z ?Xac. area, zobacz areał
• Znaczenie Arnika Definicja arnika (górska) bot. kupalnik górski, "pomórnik". Etym. - n.z łaciny arnica 'jw
• Znaczenie Home At Definicja at home z angielskiego:, [wym. ethoum] dosł. w domu; w ojczyźnie; (na zawiadomieniach): przyjmuje, gotów na przyjęcie gości
• Znaczenie Symbolicum Animal Definicja animal symbolicum ?Xac. zwierzę symbolizujące. Etym. - z Ernsta Cassirera (Esej o człowieku 1, 2), 1944 r
• Znaczenie Cano Virumque Arma Definicja arma virumque cano ?Xac., broń i męża opiewam. Etym. - start Eneidy Wergiliusza
• Znaczenie Antylogia Definicja antylogia zobacz oksymoron. Etym. - gr. antilogía 'sprzeczka; sprzeczność'; zobacz anty-; log-; -log
• Znaczenie Contrario A Definicja a contrario ?Xac., przeciwnie
• Znaczenie Gogo A Definicja à gogo fr., pod dostatkiem, w bród, w obfitości, do woli
• Znaczenie Clos Huis A Definicja à huis clos fr., [wym. a üi klo] przy drzwiach zamkniętych, bez wstępu dla publiczności
• Znaczenie Interim Ad Definicja ad interim ?Xac. tymczasowy, chwilowy; (istotny a. funkcjonujący) tymczasowo
• Znaczenie Afront Definicja afront uchybienie, ubliżenie, zniewaga, obelga. Etym. - fr. affront 'jw.; hańba'; zobacz ad-; ?Xac. frons, zobacz fronton
• Znaczenie Infinitum Ad Definicja ad infinitum ?Xac., do nieskończoności; bez przerwy, bez granic
• Znaczenie Afrykata Definicja afrykata jęz. spółgłoska zwarto-szczelinowa, na przykład ć. Etym. - ?Xac. affricatus, p.p. od affricare 'pocierać
• Znaczenie Kto Sudji A Definicja sędziowie? (por. quis custodiet ipsos custodes?). Etym. - z Gribojedowa (Mądremu biada, 2, 5); słowa Czackiego
• Znaczenie Ignorantiam Ad Definicja ad ignorantiam zobacz argumentum
• Znaczenie Cappella A Definicja chóralny) bez akompaniamentu, bez towarzyszenia instrumentów. Etym. - wł. 'na sposób kościelny'; cappella 'kaplica
• Znaczenie Point A Definicja à point fr., w odpowiednim (dobrym) momencie; (mięso) nie nazbyt dosmażone (dopieczone
• Znaczenie a bon entendeur salut Definicja à bon entendeur salut fr., kto zrozumiał, niech korzysta; mądrej głowie dość dwie słowie; por. dictum sapienti sat est
• Znaczenie Marche Bon A Definicja à bon marché fr., niedrogo
• Znaczenie Conto A Definicja a conto wł., [wym. a konto] na poczet, na rachunek należności
• Znaczenie a Daniel come to judgement Definicja angielskiego:, Daniel przyszedł nas rozsądzić!; zobacz Daniel. Etym. - z Szekspira (Kupiec wenecki, 4, 1); Szajlok o Porcji
• Znaczenie Deux A Definicja à deux fr., [wym. a dö:] we dwoje, sam na sam
• Znaczenie Discretion A Definicja à discretion fr., [wym. a diskresja] dowolnie, do własnego uznania; por. dyskrecjonalny
• Znaczenie a fructibus eorum cognoscetis eos Definicja a fructibus eorum cognoscetis eos ?Xac., z owoców ich poznacie je. Etym. - z Wulgaty (Ew. wg Mat., 7, 15 i 20
• Znaczenie Giorno A Definicja a giorno wł., [wym. a dżorno], (oświetlony) jak w dzień
• Znaczenie Jour A Definicja à jour fr., [wym. a żu:r] (księgowość, statystyka i tym podobne, prowadzone) na bieżąco, dziennie bieżący, bez zaległości
• Znaczenie A noir E blanc I rouge U vert O bleu voyelles Definicja bleu, voyelles fr., samogłoski: A czarne, E białe, I czerwone, U zielone, O niebieskie. Etym. - z sonetu Voyelles ("Samogłoski"
• Znaczenie Outrance A Definicja à outrance fr., do ostateczności, do ostatka
• Znaczenie Vista Prima A Definicja a prima vista zobacz a vista
• Znaczenie Directe Action Definicja action directe fr., polit., ekon. bezpośrednia (gwałtowna) interwencja
• Znaczenie Affreux Definicja żołdzie któregoś z krajów afrykańskich. Etym. - fr. 'okropny, potworny; (około 1960) jw.' z aluzją do wyrazu africain
• Znaczenie Grecque La A Definicja à la grecque fr., dosł. 'po grecku', (potrawa) gotowana w oliwie z ziołami i sokiem cytrynowym a. z octem
• Znaczenie Sauvette La A Definicja à la sauvette fr., pospiesznie; potajemnie, ukradkiem
• Znaczenie Letuve A Definicja à l'étuvé fr., (potrawa duszona a. gotowana) na parze
• Znaczenie Ouvert Livre A Definicja à livre ouvert fr., (wyłożyć treść zaraz) po otwarciu książki (obcego pisarza, klasyka); bez przygotowania; por. ad aperturam libri
• Znaczenie a mensa et toro Definicja a mensa et toro ?Xac., od stołu i łoża; zobacz separatio
• Znaczenie Propos A Definicja à propos fr., [wym. a propo] (powiedzieć co) przy sposobności, przez wzgląd na (tym) tematem, notabene; w samą porę, adekwatnie
• Znaczenie Abenteuerroman Definicja przykład W pustyni i w puszczy H. Sienkiewicza); fr. roman d'aventure. Etym. - nm. 'jw.'; Abenteuer 'przygoda'; Roman 'powieść
• Znaczenie Abnegacja Definicja się. abnegat człowiek nie dbający o korzyści, wygody, przyjemności, powierzchowność; flejtuch, niechluj, brudas. Etym. - późn.z łaciny
• Znaczenie Abraham Definicja żart. umrzeć. Etym. - z Biblii (Ew. wg Łuk., 16, 22) o Łazarzu; hebr. Abraham 'imię (etymologii niepewnej
• Znaczenie Imparo Ancora Definicja ancora imparo wł., wciąż się jeszcze uczę; por. wiek żywi, wiek uczis'... Etym. - ulubione jakoby powiedzenie Michała Anioła
• Znaczenie Abiogeneza Definicja abiogeneza biol. samorództwo. abiogenny samorodny. abiotyczny ekol. nieożywiony. Etym. - zobacz a-; bio-; geneza
• Znaczenie Abiturient Definicja średnią; maturzysta. Etym. - śrdw.z łaciny abituriens dpn. abiturientis 'mający odejść' z ?Xac. abitus 'odjazd, oddalenie się
• Znaczenie Ablegier Definicja ablegier ogrod. odkład; por. aplegier(ek). Etym. - nm. Ableger 'jw.' od ablegen 'złożyć; zdjąć'; ab- 'od-'; legen 'kłaść
• Znaczenie Abort Definicja skrobanka. Etym. - ?Xac. abortus 'płód przedwcześnie wydany, nieżywy' od aboriri 'zniknąć; poronić'; zobacz ab-; oriri, zobacz Orient
• Znaczenie Aborygeni Definicja rdzenna; tuziemcy, tubylcy, krajowcy; autochtoni. Etym. - ?Xac. aborigines 'pierwsi mieszkańcy, założyciele państwie' prawdop. od ab
• Znaczenie Abrogacja Definicja uchylenie ustawy, regulaminu prawnego, wyroku. Etym. - ?Xac. abrogatio 'odwołanie' z abrogare 'znieść, odwołać (ustawę)'; zobacz ab
• Znaczenie Absces Definicja abscessus 'ustępujący, odchodzący; jw.' od abscedere 'odstępować, uchodzić (także o "humorach", które uchodzą jakoby z ciała
• Znaczenie Omen Absit Definicja absit omen ?Xac., oby nie w niedobrą godzinę, na psa urok; por. mala avi
• Znaczenie Absolwent Definicja kurs, uczelnię; por. absolutorium. Etym. - ?Xac. absolvens dpn. absolventis p.pr. od absolvere, zobacz absolucja
• Znaczenie Nota Absque Definicja absque nota ?Xac., bibl. (książki) bez oznaczenia (roku i miejsca wydania
• Znaczenie Absynt Definicja absynt nalewka spirytusowa na ziołach aromatycznych, piołunówka. Etym. - fr. absinthe 'piołun; absynt' z gr. apsinthion 'piołun
• Znaczenie Abulia Definicja niedostatek woli, niemożność podejmowania decyzji i urzeczywistnienia zamierzeń. Etym. - gr. aboulía 'niestanowczość'; zobacz a-; -boulia
• Znaczenie abusus non tollit usum Definicja abusus non tollit usum ?Xac., nadużycie nie niweczy prawa do właściwego użycia
• Znaczenie achtundachtzig Professoren Vaterland du bist verloren Definicja du bist verloren nm., 88 profesorów, ojczyzno, jesteś zgubiona. Etym. - "Deutsche Rundschau" z 1901 r. o parlamencie frankfurckim
• Znaczenie Aegikranion Definicja obiekt dekoracyjny w kształcie koziej (a. baraniej) czaszki, zazw. na ołtarzach bóstw urodzaju; por. bukranion. Etym. - gr. aíks dpn
• Znaczenie Taceas Ut Accipis Definicja accipis, ut taceas ?Xac., płacą ci za to, abyś milczał. Etym. - z Marcjalista (Epigramy, 1, 95
• Znaczenie Accusativus Definicja accusativus tromtadraticus ?Xac. makaroniczna, gram., żart. biernik tromtadracki, użyty błędnie zamiast poprawnego dopełniacza (na przykład
• Znaczenie Achates Definicja Achates zobacz fidus Achates
• Znaczenie Dinitie Achats Definicja giełdowe osób mających dostęp do poufnych informacji dzięki "przeciekom" a. uprawianemu zawodowi; z angielskiego: insider
• Znaczenie Achromatyczny Definicja achromatyczny opt. (układ) nie dający rozszczepienia na barwy widma, bezbarwny. Etym. - gr. achrōmatos 'bezbarwny'; zobacz a-; chrom
• Znaczenie Achtel Definicja achtel dawn. ósma część beczki, miara cieczy i ciał sypkich; beczułka. Etym. - nm. Achtel 'ósma część' od ach '8
• Znaczenie Fabula Est Acta Definicja acta est fabula ?Xac., sztuka jest odegrana, skończona; por. finita la commedia
• Znaczenie Tetigisti Rem Acu Definicja acu rem tetigisti ?Xac., dotknąłeś rzeczy igłą, jest to trafiłeś w sens
• Znaczenie Ad Definicja ruch ku czemu; bonus, uzupełnienie; bliskość; start działania. Etym. - ?Xac. 'jw.'; ac- przed c, q; af- przed f; ag- przed g; al- przed l
• Znaczenie Libri Aperturam Ad Definicja Xac., (wyłożyć treść zaraz) po otwarciu książki (obcego pisarza, klasyka); bez przygotowania (por. à livre ouvert; a vista; ex promptu; ex
• Znaczenie Baculum Ad Definicja ad baculum zobacz argumentum
• Znaczenie Graecas Calendas Ad Definicja ad Calendas Graecas zobacz ad Kalendas
• Znaczenie Deliberandum Ad Definicja ad deliberandum ?Xac., do rozważenia, do rozpatrzenia
• Znaczenie Depositum Ad Definicja ad depositum ?Xac., do przechowania, na przechowanie
• Znaczenie Hominem Ad Definicja ad hominem zobacz argumentum
• Znaczenie Leones Ad Definicja ad leones ?Xac., lwom (rzucić na pożarcie
• Znaczenie Lib Ad Definicja ilości, bez ograniczeń; ile dusza zapragnie; muz., teatr. do zmiany a. opuszczenia, wg uznania wykonawcy, aktora
• Znaczenie Apostolorum Limina Ad Definicja ad limina apostolorum ?Xac., do progów apostolskich; (podróż sprawozdawcza biskupa; pot. wszelka pielgrzymka) do Rzymu
• Znaczenie ad maiorem Dei gloriam Definicja ad maiorem Dei gloriam ?Xac., na większą chwałę bożą. Etym. - dewiza artysty zakonu jezuitów św. Ignacego Loyoli (1491-1556
• Znaczenie Annos Multos Ad Definicja ad multos annos ?Xac., (życzenie) wielu lat życia. ad nauseam ?Xac. (aż) do mdłości, do obrzydzenia; por. usque ad nauseam
• Znaczenie Mail Air Definicja Etym. - z angielskiego: 'jw.'; air 'powietrze' z gr. aēr, zobacz aero-; z angielskiego: mail 'poczta
• Znaczenie Vocem Ad Definicja ad vocem ?Xac., co się tyczy; w kwestii
• Znaczenie Addenda Definicja addenda przypisy, bonusy, załączniki. Etym. - ?Xac. l.mn. r.nij. od addendus, gerundivum od addere 'dodawać
• Znaczenie Addio Definicja addio bądź zdrów, do widzenia, żegnaj(cie). Etym. - wł. 'jw.' od a Dio 'z Bogiem'; a, zobacz ad-; Dio 'Bóg' z ?Xac. deus, zobacz deizm
• Znaczenie Choroba Addisona Definicja przewlekła niewydolność nadnerczy. Etym. - od nazwiska Thomasa Addisona (1739-1860), lekarza z angielskiego:, który opisał tę chorobę w
• Znaczenie Adekwatny Definicja przystosowany, ściśle dopasowany. Etym. - ?Xac. addaequatus p.p. od adaequare 'zrównać'; zobacz ad-; aequare 'równać' od aequus, zobacz
• Znaczenie Adidasy Definicja adidasy (młodzieżowe) obuwie sportowe. Etym. - od nazwy handl. Adidas
• Znaczenie Adieu Definicja adieu [wym. adiö:] przest. bądź zdrów; żegnaj(cie). Etym. - fr. 'jw.'; a- z à 'do', zobacz ad-; Dieu 'Bóg' z ?Xac. deus, zobacz deizm
• Znaczenie Adiudykacja Definicja przyznająca prawo własności. Etym. - późn.z łaciny adiudicatio 'jw.' od adiudicare 'przysądzać'; zobacz ad-; judykatura
• Znaczenie Adiustować Definicja pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, stylistycznym i graficznym, dokonać adiustacji. Etym. - zobacz ad-; justować
• Znaczenie Admonicja Definicja reprymenda. Etym. - ?Xac. admonitio 'ostrzeżenie' od admonēre 'napominać; ostrzegać'; zobacz ad-; monēre, zobacz monit
• Znaczenie Admor Definicja poprzez chasydów na oznaczenie cadyka. Etym. - akronim hebr. wyrazów znacznych: 'nasz pan, nauczyciel i mistrz
• Znaczenie Adoracja Definicja Kośc. rz.kat. latria; ceremonia oddawania czci boskiej. adorator wielbiciel. adorować. Etym. - ?Xac. adoratio 'ubóstwianie' z adorare
• Znaczenie Adrenalina Definicja rdzeń nadnerczy, przyspieszający i wzmacniający pracę serca, zwężający naczynia krwionośne. Etym. - zobacz ad-; ?Xac. renalis 'nerkowy' od
• Znaczenie Adwersarz Definicja Xac. adversarius 'przeciwnik' od adverter 'obracać ku czemu; po-, przestrzegać'; zobacz ad-; vertere, zobacz wersja; por. awers
• Znaczenie Adynata Definicja humorystyczne oparte na nonsensie i dlatego rozśmieszające (por. Miles gloriosus, Münchhausen, Schlaraffenland). Etym. - gr. adýnatos
• Znaczenie Mentem Servare Aequam Definicja aequam servare mentem ?Xac., (pamiętaj) zachowywać równowagę duchową (w trudnych przypadkach). Etym. - wg Pieśni 2, 3, 1 Horacego
• Znaczenie Afelium Definicja afelium zobacz aphelium
• Znaczenie Afirmacja Definicja aprobata. afirmatywa przest. w głosowaniu: symbol zgody, poparcia (biała gałka); por. negatywa. Etym. - ?Xac. affirmatio 'potwierdzenie
• Znaczenie Suae Aetatis Definicja aetatis suae (XVI) ?Xac., w wieku lat (szesnastu
• Znaczenie Afereza Definicja głosek najpierw wyrazu; por. synkopa. Etym. - późn.z łaciny aphaeresis 'jw.' z gr. aphaíresis 'dosł. zabranie; jw.' od aphaireín 'zabierać
• Znaczenie Afgani Definicja afgani waluta afgańska (=100 pul). Etym. - afg. (pusztu) afghani 'afgański; jw
• Znaczenie Afiliacja Definicja poprzez pośrednie ogniwa; dawn. przyjęcie do rodziny, herbu, loży masońskiej; podłączenie. Etym. - śrdw.z łaciny affiliatio 'usynowienie
• Znaczenie Afonia Definicja afonia med. brak głosu, strata głosu. Etym. - gr. aphōnia 'niemota'; zobacz a-; -fon(ia
• Znaczenie Afrikaans Definicja urzędowy (w okolicy z angielskiego:) język Republiki Płd. Afryki powstały na bazie dialektów hol. XVII w. Etym. - afrik. 'afrykański' z
• Znaczenie Afrodyzjak Definicja roślina, lek i tak dalej) pobudzający a. wzmagający popęd płciowy. Etym. - n.z łaciny z gr. aphrodisiakós 'kamień mający pobudzać
• Znaczenie Aga Definicja Turcji; tytuł, godność (także relig.) u wschodnich mahometan. Etym. - tur. 'król; pan; naczelnik (dawn. janczarów
• Znaczenie Agamia Definicja nie tworzące stałych par; por. mono-, poligamia. Etym. - gr. agamía 'celibat' od ágamos 'nieżonaty'; zobacz a-; gámos, zobacz -gam
• Znaczenie Agitacja Definicja jednania zwolenników dla jakiejś kwestie, idei, poglądu. agitator. Etym. - ?Xac. agitator 'poganiacz' od agitare 'poganiać; poruszać
• Znaczenie agnosco veteris vestigia flammae Definicja znów czuję iskrę dawnego płomienia. Etym. - z Wergiliusza (Eneida, 4, 23); w tł. Dantego; conosco i segni dell'antica fiamma (Piekło, 30
• Znaczenie Agogika Definicja tempa i rytmu utworu wprowadzone poprzez wykonawcę, którym towarzyszyć także mogą zmiany dynamiki. Etym. - nm. Agōgik 'jw.' (termin H
• Znaczenie ah il ny plus denfants Definicja nie ma już dzieci (w dzisiejszych czasach)! Etym. - z Moliera (Chory z urojenia, 2, 11); westchnienie Argana
• Znaczenie aj Moska znat ona silna czto łajet na słona Definicja na słona! ros., aj, Mopsik malusi! skoro szczeka na słonia, jak mocny być musi! (tł. Charix). Etym. - z Kryłowa (Słoń i Mopsik
• Znaczenie Agrafia Definicja w konsekwencji uszkodzenia odpowiednich ośrodków mózgowych; por. afazja. Etym. - n.z łaciny agraphia; zobacz a-; -graf
• Znaczenie Akseroftol Definicja przeciwinfekcyjna). Etym. - zobacz a-; gr. ksērophthalmía 'kseroftalmia, suchość rogówki oka'; zobacz ksero-; oftalm
• Znaczenie Agrement Definicja państwa na osobę przedstawiciela dyplomatycznego innego państwa; (por. akredytowanie; persona non grata). Etym. - fr. 'zezwolenie' od
• Znaczenie Ahaswer Definicja legendy, skazany na ustawiczną tułaczkę, bo nie pozwolił, by Chrystus w drodze na Golgotę odpoczął u jego drzwi. Etym. - Achaszwerosz hebr
• Znaczenie Aid Definicja AID inicjały wyrazów z angielskiego:: artificial insemination aby donor 'sztuczne zapłodnienie poprzez dawcę' (1966); por. AIH
• Znaczenie Aih Definicja AIH inicjały wyrazów z angielskiego:: artificial insemination aby husband 'sztuczne zapłodnienie poprzez małżonka' (1966); por. AID
• Znaczenie Ailant Definicja łaciny Ailanthus 'jw.' z jęz. mieszkańców wyspy Ambon (na Molukkach) ai lanto dosł. 'drzewo niebiańskie; jw
• Znaczenie Aja Definicja aja w Indiach - ind. niańka, wykorzystywana (z angielskiego: ayah). Etym. - hindi ājā, āja z port. aia 'guwernantka; niańka; pokojówka
• Znaczenie Ajent Definicja ajent, agent, przedstawiciel, komisant, dziś zwł. w handlu i gastronomii. ajentura. Etym. - ?Xac. agens dpn. agentis, zobacz agent
• Znaczenie Ajer Definicja ajer bot. tatarak. Etym. - ukr. z tur. agyr
• Znaczenie Ajmak Definicja ajmak mong., jednostka podziału adm.-terytorialnego w Mongolii
• Znaczenie Ajnsztajn Definicja ajnsztajn zobacz einstein
• Znaczenie Ajtiologia Definicja ajtiologia zobacz etiologia
• Znaczenie Akcjonariat Definicja gdzie pracownicy przedsiębiorstwa są zbiorowym właścicielem części jego akcji. Etym. - fr. actionnariat 'jw.' od action 'akcja' z ?Xac
• Znaczenie Akompaniament Definicja uzupełniająca partia instrumentalna towarzysząca melodii, wykonywanej poprzez głos solowy, chór a. instrument muz. akompaniator
• Znaczenie Akredytowanie Definicja udzielenie przedstawicielowi dypl. pełnomocnictwa do pełnienia funkcji; por. agrément. akredytywa ekon. otwarcie poprzez bank kredytu na
• Znaczenie Alkowa Definicja większego pomieszczenia: komnata, izdebka, bez okna, przeznaczoną na łoże; od XIX w. wnęka, nisza sypialniana. Etym. - fr. alcôve z hiszp
• Znaczenie Akr Definicja rolnictwie państw anglosaskich (4046,9 m 2). Etym. - z angielskiego: acre 'nazwa dawnych miar powierzchni, opartych w przybliżeniu na
• Znaczenie Akrybia Definicja ścisłość, zwł. jako właściwość zawodowa filologa. Etym. - gr. akríbeia 'dokładność; oszczędność; doskonałość' od akribēs 'ścisły; pasujący
• Znaczenie Akson Definicja nerwowej. aksonometria perspektywa równoległa: dział geom. wykreślnej, zajmujący się metodami przedstawiania figur przestrzennych na
• Znaczenie Akupunktura Definicja leczenia (zwł. gośćca, nerwobólów, zapaleń), polegająca na wbijaniu złotych a. srebrnych igieł do tkanki podskórnej w ustalonych punktach
• Znaczenie Perfuma Akustyczna Definicja dla ucha dźwięki, którymi zagłusza się cichsze od niego, lecz dokuczliwe hałasy (na przykład dźwięki sonaty Beethovena z płyty gramofonowej
• Znaczenie Fine Al Definicja al fine wł., muz. do końca utworu; zobacz da capo
• Znaczenie Fresco Al Definicja al fresco regularnie spotykane zamiast a fresco
• Znaczenie Pari Al Definicja al pari wł., (dosł. na równi) kurs walut a. papierów wartościowych zgodny z ich wartością nominalną; por. parytet
• Znaczenie Secco Al Definicja al secco wł., [wym. ...sekko] (dosł. na sucho) metoda malarstwa ściennego na wyschniętym tynku; por. a fresco
• Znaczenie Yorick Poor Alas Definicja biedny Jorik! Etym. - z Szekspira (Hamlet, 5, 1); słowa, które wypowiada Hamlet na widok dobytej z ziemi czaszki swego przyjaciela
• Znaczenie Albigensi Definicja albigensi sekta w Kośc. kat. działająca w płd. Francji (Tuluza, Albi) w XI-XIII w. Etym. - od nazwy miasta Albi (płd. Francja
• Znaczenie albo lapillo notare diem Definicja zaznaczyć dzień białym kamykiem jako dzień szczęśliwy (odpowiednio z obyczajem starorzymskim); por. nigro notanda
• Znaczenie aliud est celare aliud tacere Definicja aliud est celare, aliud tacere ?Xac., prawn. co innego jest ukrywać, a co innego milczeć
• Znaczenie Almemar Definicja podwyższenie ze stołem i świecznikami, wykorzystywane jako miejsce czytania Tory i mównica. Etym. - hebr. almēmār z arab. al-minbar
• Znaczenie Albanizacja Definicja jakiegoś państwie i wynikłe z niej zubożenie kult. i gosp. Etym. - od nazwy Albanii, uprawiającej w latach 1961-90 taką politykę; na wzór
• Znaczenie Albuminy Definicja zwierzęcych) rozpuszczalnych w wodzie i w rozcieńczonych roztworach soli (na przykład białko jaja kurzego, osocza krwi, mleka). Etym
• Znaczenie Verbe Du Alchimie Definicja Etym. - utwór Arthura Rimbauda zawarty w tomie Saison en enfer; 'Sezon w piekle' (zobacz); tytuł przejęty (1951) poprzez Jana
• Znaczenie alea vina Venus per quae sum factus egenus Definicja alea, vina, Venus (per quae sum factus egenus) śrdw.z łaciny, hazard, wino i kobiety (które zrobiły mnie żebrakiem
• Znaczenie Alegat Definicja dokument. Etym. - ?Xac. allegatus, p.p. od allegare 'posyłać; cytować; przytaczać'; zobacz ad-; legare, zobacz legacja
• Znaczenie Aleksandryn Definicja 12-zgłoskowy jambiczny z akcentem na zgłosce szóstej i średniówką po niej. Etym. - fr. alexandrin 'jw.', od śrdw.fr. poematu bohaterskiego
• Znaczenie Aleksjanie Definicja XIV w., oparte na regule augustiańskiej; do czasu wzniesienia kościoła św. Aleksego w Akwizgranie aleksjan nazywano biednymi braćmi
• Znaczenie Alembik Definicja wódka przepalanka. Etym. - śrdw.z łaciny alembicum 'destylator' z arab. al-anbik 'jp.' od późn.gr. àmbiks 'jp.' z gr. 'garnuszek z
• Znaczenie Alfons Definicja alfons przest. utrzymanek prostytutki; sutener. Etym. - od imienia bohatera sztuki (Monsieur Alphonse; 1873 r.) Aleksandra Dumasa-syna
• Znaczenie Alg Definicja ALG-, -ALGIA, ALGO- w złożeniach: ból; cierpienie; med. bolesność. Etym. - gr. álgos 'ból', por. analgezja; newralgia; nostalgia
• Znaczenie Algi Definicja algi glony, wodorosty. Etym. - ?Xac. alga l.mn. algae 'mech, porost morski
• Znaczenie all men are created equal Definicja angielskiego:, wszyscy ludzie rodzą się równi. Etym. - z Thomasa Jeffersona (Projekt Deklaracji Niepodległości USA
• Znaczenie Day Souls All Definicja Zaduszki, Dzień Zaduszny', 1 listopada, przypomnienie wszystkich wiernych zmarłych; dzień przeznaczony modlitwie za dusze cierpiących w
• Znaczenie amis des mes amis Definicja amis des mes amis zobacz les amis des mes amis
• Znaczenie Alfanumeryczny Definicja alfanumeryczny w techn. obliczeniowej - literowy a. cyfrowy. Etym. - skr. od alfa(betyczny) + numeryczny
• Znaczenie Aligator Definicja żyjących w Chinach i, do niedawna, w dorzeczu Missisippi (w stanie dzikim wytępiony, hodowany w fermach). Etym. - hiszp. el lagarto
• Znaczenie Alikant Definicja alikant dawn. hiszpańskie wino czerwone. Etym. - od nazwy miasta Alicante w płd.-wsch. Hiszpanii
• Znaczenie Homerus Dormitat Aliquando Definicja aliquando dormitat Homerus zobacz quandoque dodatek dormitat
• Znaczenie Haeret Aliquid Definicja aliquid haeret zobacz audacter caluminare
• Znaczenie Propriis Volat Alis Definicja alis volat propriis ?Xac., lata na własnych skrzydłach, o własnych siłach (także dewiza stanu Oregon, USA
• Znaczenie Alkad Definicja wsiach i okręgach hiszp. (sołtys, wójt, burmistrz, sędzia). Etym. - hiszp. alcalde 'jw.' z arab. al-kādi 'sędzia', od kadā 'sądzić'; por
• Znaczenie All Definicja odmienny; obcy; forma izotermiczna, pokrewna; odmiana; trans-; (por. auto-; homeo-). Etym. - gr. állos 'inny'; por. alopata; alergia
• Znaczenie all my possessions for a moment of time Definicja z angielskiego:, wszystkie moje posiadłości za (jeszcze) jedną chwilę (życia). Etym. - ostatnie słowa królowej z angielskiego: Elżbiety I
• Znaczenie Right All Definicja all right z angielskiego:, [wym. o:l rajt] dosł. wszystko w porządku; dobrze; idealnie; zgoda; w porządku; por. okay
• Znaczenie Akbar Allah Definicja Allah akbar arab., Bóg jest wszechmocny
• Znaczenie Allerseelentag Definicja Allerseelentag zobacz All Souls Day
• Znaczenie Allonim Definicja ukrywa się pod nazwiskiem innej, rzeczywistej, żyjącej osoby; dzieło opublikowane pod nazwiskiem osoby nie będącej autorem. Etym. - fr
• Znaczenie Alloplastyka Definicja polegająca na wszczepieniu wkładek z tworzywa sztucznego a. metalu na miejsce uszkodzonych tkanek a. narządów. Etym. - zobacz alo
• Znaczenie Allplayall Definicja angielskiego:, dosł. 'wszyscy grają ze wszystkimi', (1968) turniej, gdzie każdy uczestnik gra ze wszystkimi innymi (amer. z angielskiego
• Znaczenie Mater Alma Definicja wyższej uczelni, zwł. uniwersytetu. Etym. - ?Xac. 'matka karmicielka (o takich boginiach jak Ceres, Cybele)'; alma r.ż. od almus 'odżywczy
• Znaczenie Ambiopia Definicja widzenie w konsekwencji nierównomiernej pracy odpowiednich par mięśni ocznych. Etym. - zobacz amb(i)-; -opia od gr. ōps, zobacz miopia
• Znaczenie Romae Moenia Altae Definicja altae moenia Romae ?Xac., mury wyniosłej Romy (jest to Rzymu). Etym. - z Wergiliusza (Eneida, 1, 17
• Znaczenie Altembas Definicja altembas dawn. złotogłów, odmiana brokatu z przewagą koloru złotego. Etym. - tur. altyn 'złoto' + bez 'płótno
• Znaczenie Altruizm Definicja innych ludzi, nie kierująca się interesem własnym, sobkostwem, egoizmem. altruista. Etym. - fr. altruiste 'altruista' i altruisme
• Znaczenie Aluminium Definicja aluminium chem. pierwIASTEK, Tabl. 1, glin (zwł. technicznie czysty). Etym. - n.z łaciny z ?Xac. alumen dpn. aluminis 'ałun
• Znaczenie Ama Definicja ama jap., japońska kobieta-nurek, pracująca zazw. bez sprzętu nurkowego
• Znaczenie Amalgamat Definicja amalgamat ortęć, stop rtęci z innym metalem; przen. mieszanina, zlepek, konglomerat, stop. Etym. - śrdw.z łaciny amalgama 'jw
• Znaczenie Camenae Alterna Amant Definicja śpiew urozmaicony (dosł. realizowany na przemian, tzn. poprzez dwóch pasterzy); por. variatio delectat. Etym. - z Wergiliusza (Eklogi, 3
• Znaczenie Amarant Definicja amarant kolor czerwonofioletowy; bot. szarłat. Etym. - gr. amárantos 'nieśmiertelny; nie więdnący'; zobacz a-; maraínein 'więdnąć, niszczeć
• Znaczenie Amaretto Definicja gorzkimi migdałami; włoski likier o smaku migdałowym. Etym. - wł. zdrobn. od amaro 'gorzki', z ?Xac. amarus 'jp
• Znaczenie Aliquid Amari Definicja amari aliquid ?Xac., coś gorzkiego; lekko gorzki smak
• Znaczenie Ambalaż Definicja pakowanie; wydatki opakowania. Etym. - fr. emballage 'jw.' od emballer 'zapakować'; em- zobacz en-; balle 'paka; bela (towaru
• Znaczenie Ambiwalencja Definicja dwuwartościowość uczuć; psychol. doznawanie równocześnie sprzecznych uczuć i chęci w relacji do tych samych osób, elementów a. sytuacji
• Znaczenie Ambliopia Definicja upośledzenie wzroku z różnych przyczyn. Etym. - gr. amblyōpía 'zmętnienie wzroku'; amblys 'tępy'; -opía od ōps, zobacz -opsja
• Znaczenie Meliores Ambo Definicja ambo meliores ?Xac., obaj lepsi; wart Pac pałaca, a pałac Paca (por. Arcades ambo; par nobile fratrum
• Znaczenie Enchantee Ame Definicja L') Ame enchantée fr., Dusza zaczarowana. Etym. - tytuł powieści-rzeki (1922-27) pisarza fr. Romain Rollanda
• Znaczenie Honorable Amende Definicja publiczne przyznanie się do winy; odwołanie oszczerstwa; pokuta kościelna. Etym. - fr. 'jw.'; amende 'grzywna; kara (pieniężna)' od amender
• Znaczenie Amourpropre Definicja amour-propre fr., miłość swoja, próżność
• Znaczenie Amper Definicja amper fiz. jednostka natężenia prądu elektr. Etym. - ku czci fizyka i matematyka fr. André Marie Ampère (1775-1836
• Znaczenie Nue Ame Definicja L') âme nue fr., Naga dusza. Etym. - tytuł cyklu wierszy (1885 r.) Edmonda Haraucourta (1857-1941 r.); częste u Stanisława Przybyszewskiego
• Znaczenie Ameryk Definicja otrzymany sztucznie; zobacz aktynowce. Etym. - od nazwy kontynentu: Ameryka; ta zaś od imienia podróżnika i kartografa wł. Amerigo Vespucci
• Znaczenie Amf Definicja AMF(I)- w złożeniach: wokół; obustronnie; obu rodzajów; obu-; por. ambi-. Etym. - gr. amphí 'wokół'; ámphō 'oba
• Znaczenie Amfibia Definicja auto a. czołg mogący poruszać się na lądzie i na wodzie; samolot mogący lądować i wodować. Etym. - gr. amphíbios 'wiodący podwójne życie
• Znaczenie Amfitrion Definicja fundator (przyjęcia). Etym. - gr. Amphitryōn mit. władca Teb, mąż Alkmeny; Zeus przybrawszy jego postać spłodził z Alkmeną Heraklesa
• Znaczenie Home Go Ami Definicja przyjacielu, wracaj do domu! Etym. - napisy na murach domów po 2. wojnie świat. w wielu państwach, skierowane do żołnierzy amerykańskich
• Znaczenie Amidah Definicja amidah, amidot hebr., dosł. 'stojąc', błogosławieństwo odmawiane w postawie stojącej, znajdujące się w gł. części codziennej żyd. liturgii
• Znaczenie Amidy Definicja amoniaku, gdzie jeden atom wodoru amoniaku jest zastąpiony resztą kwasową. Etym. - am(oniak); -id z gr. eídos 'postać
• Znaczenie Aminy Definicja pochodne amoniaku, gdzie 1, 2 a. 3 atomy wodoru zastąpione są rodnikami aromatycznymi a. tłuszczowymi. Etym. - am(oniak
• Znaczenie Amnezja Definicja amnezja med. niepamięć; chorobliwe osłabienie a. strata pamięci. Etym. - gr. amnēsía 'niepamięć'; por. mnemo
• Znaczenie Caecus Amor Definicja Amor caecus ?Xac., miłość (jest) ślepa. Etym. - oparte na Prawach 5, 4, 731 Platona
• Znaczenie amor che muove il sole e laltre stelle Definicja stelle wł., miłość, która porusza Słońce i inne gwiazdy. Etym. - z Dantego (ostatni wers Boskiej Komedii, Raj, 33, 145
• Znaczenie Krzewiasta Amorfa Definicja amorfa krzewiasta bot. indygowiec krzewiasty. Etym. - n.z łaciny amorpha z gr. ámorphos 'bezkształtny
• Znaczenie amour est enfant de boheme Definicja l') amour est enfant de bohème fr., (ponieważ) miłość to cygańskie dziecię. Etym. - z habanery z 1. aktu opery Carmen (1875 r.) Bizeta
• Znaczenie Ana Definicja ANA- (przed samogł. AN-) w złożeniach: w górę; w tył; znów, na nowo; por. re-. Etym. - gr. aná 'na(d), w górę
• Znaczenie Sterydy Anaboliczne Definicja anaboliczne sterydy zobacz sterydy anaboliczne. anabolizm zobacz metabolizm
• Znaczenie Anadyomene Definicja Anadyomene jeden z przydomków AfRODYTY (Tabl. 30); por. Kallipygos. Etym. - gr. anadyoménē 'dosł. wynurzająca się z morza
• Znaczenie Amorficzny Definicja ustalonych kształtów; (słowo) pozbawiony form gramatycznych; (ciało fiz.) nie mające budowy krystalicznej. Etym. - gr. ámorphos
• Znaczenie Courtois Amour Definicja amour courtois fr., miłość dworna, śrdw. konwencja społ. i lit., gdzie miłość przybiera formy niemal feudalne; zobacz Frauendienst
• Znaczenie Amulet Definicja przypisywano magiczną moc chronienia noszącej go osoby od czarów, nieszczęść i chorób (por. fetysz; maskot(k)a; talizman). Etym. - ?Xac
• Znaczenie Anabaptysta Definicja jednej z sekt protestanckich stworzonych w XVI w., uznających chrzest tylko dorosłych. Etym. - zobacz ana-; baptysta
• Znaczenie Anafora Definicja tego samego wyrazu a. zwrotu najpierw kilku następnych zdań, wersów, strof; por. symploke. Etym. - zobacz ana-; -for(a
• Znaczenie Anaglif Definicja cyzelatorska, zwł. na dzbanach, pucharach i tym podobne; plast. gra świateł i cieni sprawiająca złudzenie reliefu; fotografia a. projekcja
• Znaczenie Anagram Definicja przestawienie liter a. sylab innego wyrazu a. zdania (na przykład tyran - narty); por. palindrom. Etym. - zobacz ana-; -gram
• Znaczenie Anakreontyk Definicja miłosnej a. biesiadnej, opiewający radość życia, nawiązujący do stylu liryka gr. Anakreonta z Teos w Jonii (VI w. przed naszą erą
• Znaczenie Ridet Angulus Definicja angulus ridet ?Xac., ten zakątek uśmiecha się (do mnie), uśmiecha mi się. Etym. - z Horacego (Pieśni, 2, 6, 13); o Tarencie
• Znaczenie Analekta Definicja jednego a. kilku autorów, wyposażony w noty źródłowe; wypisy dla celów dydaktyczno-naukowych. Etym. - gr. 'rzeczy wybrane' od analégein
• Znaczenie Analny Definicja analny anat., psychol. odbytniczy, odbytowy, odbytnicowy. Etym. - ?Xac. anus dpn. ani 'anat. odbyt
• Znaczenie Ananiasz Definicja Ananiasz kłamca. Etym. - wg Biblii (Dzieje Ap., 5, 3-5
• Znaczenie Ananke Definicja użytek, fatum; por. mojra. Etym. - gr. anánkē 'to, co ma być, konieczność, użytek', również gr. mit. bogini, uosobienie konieczności
• Znaczenie Anatocyzm Definicja obliczone od sumy z odsetkami z ubiegłego okresu; pobieranie odsetek od odsetek. Etym. - g. anatokísmós; zobacz ana-; tokísmós 'lichwa' od
• Znaczenie Ancestralny Definicja właściwy przodkom. Etym. - śrdw.fr. ancestrel 'jw.' od ancestre 'przodek' z ?Xac. antecessor 'poprzednik' z antecedere 'poprzedzać'; zobacz
• Znaczenie Anchois Definicja mn. -vies) z angielskiego:, [wym. änczewi (-wiz)]; rybka, sardela, zwł. w konserwch, ostro przyprawiona. Etym. - hiszp. ancho(v)a 'sardela
• Znaczenie Theologiae Ancilla Definicja ancilla theologiae ?Xac., (filozofia) służebnica teologii (wg św. Piotra Damianiego, 1007-72
• Znaczenie Anastrofa Definicja porządku wyrazów dla efektu retor. a. powtórzenie wyrazów w porządku odwróconym. Etym. - gr. anastrophē 'odwrócenie'; zobacz ana-; strofa
• Znaczenie andere Stadtchen andere Madchen Definicja andere Städtchen, andere Mädchen nm., inne miasta, inne dziewczęta. Etym. - ze Śpiewnika dla twórców nm. (1833 r.) Alberta Schlippenbacha
• Znaczenie Andron Definicja andron część staroż. domu gr. przeznaczoną dla mężczyzn; zobacz gineceum. Etym. - zobacz andro
• Znaczenie Apechou Kai Anechou Definicja anechou kai apechou gr., zobacz sustine et abstine
• Znaczenie Anekumena Definicja świata. Etym. - gr., wg pojęć staroż. Greków obszary położone na płn. (jako zbyt chłodne) i na płd. (jako zbyt gorące) od basenu Morza
• Znaczenie Anemo Definicja ANEMO- w złożeniach: wiatr; med. inhalacja. Etym. - gr. ánemos 'wiatr
• Znaczenie Anemogamia Definicja anemogamia, wiatropylność, bot. zapylanie kwiatów przy udziale wiatru (jak u większości traw i drzew leśnych). Etym. - zobacz anemo-; -gamia
• Znaczenie Aneroid Definicja do pomiaru ciśnienia atmosferycznego; por. manometr. Etym. - fr. anēroïde 'jw.'; zobacz a-; gr. nearós 'młodzieńczy; świeży; wilgotny
• Znaczenie Angaria Definicja środków transportowych państwa neutralnego w celu zniszczenia ich a. zastosowania poprzez kraj wojujące; embargo. Etym. - późn.z łaciny 'jw
• Znaczenie Angelologia Definicja zajmujący się naturą, przeznaczeniem, teorią aniołów. Etym. - gr. ángelos 'poseł; wysłannik; zwiastun; anioł'; zobacz log-; -log
• Znaczenie Angleterre est une nation Definicja Angleterre est une nation... zobacz l'Angleterre est
• Znaczenie Herba In Anguis Definicja anguis in herba zobacz latet anguis
• Znaczenie Animozja Definicja nieprzyjaźń. animusz zapał, fantazja, werwa, energia; rezon, kontenans; kuraż, brawura, odwaga. Etym. - ?Xac. animōsus 'odważny; pełen
• Znaczenie Anion Definicja ekipa atomów o ujemnym ładunku elektr.; por. kation. Etym. - gr. r.nij. od aniōn p.pr. od aniénai 'iść w górę'; zobacz ana-; iénai 'iść
• Znaczenie Annominacja Definicja polegająca na zestawieniu wyrazów o pokrewnym brzmieniu, a innym znaczeniu; por. paronomazja. Etym. - ?Xac. annominatio, agnominatio 'jw
• Znaczenie Ansztalt Definicja ansztalt pop. żart. zakład, lokal; organizacja. Etym. - nm. Anstalt 'jw.; urządzenie; zarządzenie' od anstellen 'zarządzić; urządzić
• Znaczenie Aphelium Definicja odsłoneczny, najodleglejszy od Słońca pkt. orbity (toru) planety a. komety; por. perihelium. Etym. - n.z łaciny; zobacz apo-; helio
• Znaczenie Anihilacja Definicja cząstka-antycząstka zamienia się w inne cząstki elementarne; dawn. zniweczenie, unieważnienie. Etym. - późn.z łaciny annihilatio
• Znaczenie Ankieter Definicja ankieter socjol. pracownik zbierający od respondentów odpowiedzi a. dane ankietowe. Etym. - fr. enquéteur 'jw.' od enquéte, zobacz ankieta
• Znaczenie Annasz Definicja chodzić, wędrować, błąkać się bezskutecznie) od jednej instancji do drugiej. Etym. - wg Biblii (Ew. wg Jana, 18, 24); Annasz i Kaifasz
• Znaczenie Anoda Definicja odbiornika energii elektr., dodatnia a. połączona ze źródłem dodatniego potencjału elektr. Etym. - gr. ánodos 'droga w górę'; zobacz ana
• Znaczenie Anonim Definicja autor; bezimienny utwór; list bez podpisu; por. incognito. anonimowy. Etym. - gr. anōnymos 'bezimienny' an- zobacz a-; zobacz -onim
• Znaczenie Anorak Definicja eskimoski z futra, skóry a. płótna, z wszytym kapturem (i kieszeniami). Etym. - grenlandzki esk. ánorâq 'jw
• Znaczenie Ansa Definicja ansa niechęć, animozja; uraza, pretensja. Etym. - ?Xac. 'to, za co można ująć (rękojeść; ucho; rączka); przyczyna, okazja, możliwość
• Znaczenie Antabus Definicja działanie alkoholu, użytkowany przy leczeniu alkoholików. Etym. - zobacz anty-; ?Xac. abusus 'nadużycie'; zobacz ab-; usus
• Znaczenie Antechbetyzm Definicja antechbetyzm analfabetyzm techniczny, zwł. u humanistów. Etym. - słowo an(alfa)betyzm z sylabą tech(niczny) wstawioną na miejsce alfa
• Znaczenie Panton Metron Anthropos Definicja miarą wszechrzeczy. Etym. - maksyma Protagorasa (około 450 przed naszą erą); por. Diogenes Laertius (Protagoras, 9, 8, 51
• Znaczenie Anti Definicja odtrutka. Etym. - ?Xac. 'jw.' z gr. antídoton '(dosł. dany przeciw) lek' z antididónai 'dawać w zamian; dać jako odtrutkę'; zobacz anty
• Znaczenie Antonomazja Definicja opierający na zastąpieniu imienia pospolitego własnym a. odwrotnie (na przykład Goliat zamiast olbrzym; mały rycerz zamiast Wołodyjowski
• Znaczenie Antyklina Definicja fałdu; por. synklina. antykoncepcyjne środki - zapobiegające zajściu w ciążę. Etym. - zobacz anty-; -klin- z gr. klínein, zobacz kliniczna
• Znaczenie Aplegier Definicja aplegier(ek) ogrod. odkład; przen. latorośl, nowy potomek. Etym. - nm. Ableger, zobacz ablegier
• Znaczenie Antipasto Definicja hors d'oeuvre. Etym. - wł. 'jw.'; zobacz ante-; pasto 'posiłek; danie; pokarm' z ?Xac. pastus 'pożywienie; pasza' z p.p. od pascere 'pasać
• Znaczenie Antycyklon Definicja atmosferyczny o charakterze wyżu barycznego (ciśnienie wzrasta od peryferii ku środkowi), wywołujący spadek zachmurzenia. Etym. - zobacz
• Znaczenie Antydatowanie Definicja pisma datą wcześniejszą od faktycznej, a. gazety, pisma - późniejszą; postdatowanie. Etym. - -anty- zobacz ante
• Znaczenie Antyklimaks Definicja antyklimaks fig. ret. nagłe przejście w mowie a. piśmie od wzniosłości do śmieszności, pospolitości, banału. Etym. - zobacz anty-; klimaks
• Znaczenie Antykwa Definicja na napisach ?Xac., pismo łatwe (w odróżnieniu do kursywy). antykwariusz kierownik, właściciel antykwariatu, antykwarni, sklepu z antykami
• Znaczenie Antymon Definicja antymon chem. pierwIASTEK, Tabl. 1. Etym. - śrdw.z łaciny antimonium 'jw
• Znaczenie Antypka Definicja antypka bot. wiśnia wonna; cybuch, laska i tym podobne zrobione z drewna tej wiśni. Etym. - ros. antípka z tur. antep 'wiśnia
• Znaczenie Antyseptyka Definicja antyseptyka odkażanie ran dzięki chem. środków bakteriobójczych, antyseptycznych, antyseptyków. Etym. - zobacz anty-; septyczny
• Znaczenie Antytetyczny Definicja antytetyczny przeciwstawny. antyteza synonim, kontrast; twierdzenie przeciwstawne innemu (tezie); por. triada. Etym. - zobacz anty-; teza
• Znaczenie Anuria Definicja anuria med. bezmocz, zaprzestanie wytwarzania moczu w nerkach. Etym. - n.z łaciny; zobacz a- (an-); uria z gr. oúron, zobacz urografia
• Znaczenie Dai Ao Definicja żeński w Wietnamie, złożony z sukienki ze stojącym kołnierzykiem, przeciętej od dołu do pasa z obu boków, i szerokich, piżamowych spodni
• Znaczenie Aoryst Definicja gramatyce gr., sanskr., staropolskiej). Etym. - gr. aóristos 'nieokreślony (zwł. w przeciwieństwie od innych form czasu przeszłego
• Znaczenie Satana Apage Definicja apage, Satana! ?Xac., idź precz, szatanie!; por. vade retro... Etym. - tł. z gr. (hýpage sataná
• Znaczenie Aperitif Definicja we Francji) przed posiłkiem, jakoby dla pobudzenia apetytu. Etym. - fr. 'pierw. med. otwierający pory; jw.' ze śrdw.z łaciny aperitivus
• Znaczenie Arkana Definicja tajne; trudno dostępne, skryte metody mistrzów (rzemiosła, sztuki). Etym. - ?Xac. arcanum (l.mn. arcana) r.nij. od arcanus 'zamknięty
• Znaczenie Apasz Definicja chuligan, zwł. paryski. Etym. - fr. apache 'włóczęga; złoczyńca nocny' od nazwy Apaczów, plemion indiańskich płd.zach. Ameryki Płn
• Znaczenie Apeks Definicja języka; astr. pkt. na sferze niebieskiej określający kierunek ruchu Słońca i Układu Słonecznego względem określonej ekipy gwiazd. Etym
• Znaczenie Apogeum Definicja orbity (toru) Księżyca a. sztucznych satelitów; por. perigeum; przen. pkt. najwyższy, szczyt (na przykład rozwoju); por. zenit. Etym. - n.z
• Znaczenie Apokopa Definicja głosek na końcu wyrazu; por. synkopa. Etym. - gr. apokopē 'dosł. odcięcie' od apokóptein 'odcinać'; zobacz apo-; kóptein 'uderzać; odcinać
• Znaczenie Apolita Definicja apolita zobacz apatryda. Etym. - gr. ápolis 'bezdomny'; zobacz a-; pólis, zobacz polityka
• Znaczenie Apolog Definicja a. wierszem, spokrewniona z bajką i przypowieścią, niosąca naukę moralną, lecz posługująca się raczej postaciami prostodusznych ludzi niż
• Znaczenie Apozjopeza Definicja niedokończenie myśli (w mowie a. piśmie), zazwyczaj poprzez urwanie zdania i rozpoczęcie nowego; zobacz quos ego! Etym. - późn.z łaciny
• Znaczenie apparent rari nantes in gurgite vasto Definicja Xac., gdzieniegdzie widać ich, jak pływają po bezkresnej głębinie. Etym. - z Wergiliusza (Eneida, 1, 118
• Znaczenie Appeasement Definicja zaspokajania (żądań) potencjalnego agresora; polityka jednostronnych ustępstw, czynionych pozbawionemu skrupułów przeciwnikowi; por
• Znaczenie Appelativum Definicja appelativum rodzaj pseudonimu, gdzie użyto wyrazu a. wyrazów pospolitych (na przykład Obserwator, Stary żołnierz
• Znaczenie Appetitost Definicja appetitost miękki ser duński z kwaśnej maślanki. Etym. - duń. od appetit 'apetyt'; ost 'ser
• Znaczenie Aprobata Definicja przyzwolenie, zgoda, zatwierdzenie (por. sankcja); pochwała. Etym. - ?Xac. approbatus p.p. od approbare 'potwierdzać; dowodzić'; zobacz ad
• Znaczenie Felix Arabia Definicja Arabia Felix ?Xac., Arabia Szczęśliwa. Etym. - st.rz. nazwa żyznej, płd.-zach. części Półwyspu Arabskiego
• Znaczenie Olej Arachidowy Definicja jadalny otrzymywany z arachidów, orzeszków ziemnych. Etym. - n.z łaciny arachis dpn. arachidis 'jw.' z (?) gr.arakís zdrobn. od árachos
• Znaczenie Areometr Definicja areometr densymetr, przyrząd do pomiaru gęstości cieczy. Etym. - gr. araiós 'cienki, rzadki'; zobacz -metr
• Znaczenie aqui se habla espanol Definicja aqui) se habla español hiszp., (tutaj) mówi się po hiszpańsku; por. English spoken
• Znaczenie Arai Definicja arai gr., w literaturze st.gr. wiersz przeklinający kogoś, urągający, złorzeczący komuś, por. dirae
• Znaczenie Aranjuez Definicja Aranjuez [wym. aranchuef] zobacz die schönen Tage in Aranjuez... Etym. - miasto w śr. Hiszpanii
• Znaczenie Arat Definicja pozostający w relacji feudalnej zależności od ogromnych właścicieli ziemskich. Etym. - mong. 'jw.; hodowca bydła
• Znaczenie Araukaria Definicja araukaria bot. igława. Etym. - od nazwy prowincji Arauco w Chile
• Znaczenie Arbeitslust Definicja niepohamowana) ochota, chęć do pracy (uważana za cechę nm.). Etym. - nm. 'chęć do pracy'; Arbeit 'robota'; Lust 'chęć, ochota; radość
• Znaczenie Foederis Arca Definicja arca foederis ?Xac., arka przymierza. Etym. - wg Wulgaty; zobacz arka (przymierza
• Znaczenie Archa Definicja Etym. - późn.z łaciny 'jw.' z ?Xac. -arches, -archus od gr. -archēs, -archos 'jp.'; por. archi-; por. patriarcha
• Znaczenie Problem Archimedesowy Definicja Archimedesowy problem - niezmiernie trudny do rozwiązania, skomplikowany, zawiły. Etym. - z Cycerona (Do Attyka, 12, 4) około 46 r. p.n.e
• Znaczenie Archonci Definicja wybierani dorocznie (po r. 683 przed naszą erą) w liczbie dziewięciu; por. bazylika. Etym. - gr. árchōn l.poj. 'archont' od árchein 'być
• Znaczenie Areał Definicja rolnych; biol. region, zasięg występowania gatunków, rodzin, rzędów i tak dalej Etym. - ?Xac. area 'plac; klepisko; boisko'; por. ar
• Znaczenie Areka Definicja kateszowa, żuwnia, żuwipalma malajska; zobacz betel; zobacz katechu. Etym. - n.z łaciny areca 'rodzaj palm' z port. 'palma betelowa', z
• Znaczenie Arena Definicja plac, otoczony miejscami dla widzów, na którym odbywają się popisy cyrkowe a. walki byków; przen. teren (działania), widownia (zdarzeń
• Znaczenie Arenga Definicja palma, rosnąca w Azji płd.-wschodniej, z której soku otrzymuje się wino palmowe i cukier, a ze skrobi w rdzeniu pnia - sago. Etym. - n.z
• Znaczenie Ariergarda Definicja ubezpieczający od tyłu kolumnę w marszu; por. awangarda. Etym. - fr. arrière-garde 'straż tylna'; arrière 'wojsk. tyły; żegl. rufa'; zobacz
• Znaczenie Astika Definicja wszelka szkoła myślenia akceptująca autorytet Wed i kastową strukturę społ., gdzie najwyższe miejsce zajmują bramini (kapłani); por
• Znaczenie Arka Definicja w okresie Potopu; (a. przymierza) hist. drewniana, pozłacana, zdobiona święta skrzynia, będąca obiektem czci relig. Żydów (por. Biblia, Ex
• Znaczenie Arkabuz Definicja broń palna piechoty XV-XVI w. zwana także hakownicą od haka, zaczepionego o wbity w ziemię wspornik, zapewniający lufie stateczność przy
• Znaczenie Arkan Definicja pętlą, uwiązany do siodła, stosowany poprzez ludy pasterskie i koczownicze do chwytania zwierzyny, koni, bydła i ludzi; lasso tatarsko
• Znaczenie Neutrality Armed Definicja zbrojna neutralność. Etym. - prezydent USA T. Woodrow Wilson (1856-1924) w orędziu do Kongresu z 26 II 1917
• Znaczenie Armida Definicja kobieta lekkich obyczajów; (ogrody Armidy) piękne, czarodziejskie ogrody. Etym. - postać czarodziejki, uwodzicielki bohaterów, z Jerozolimy
• Znaczenie Arms and the Man Definicja Żołnierz i bohater. Etym. - tytuł sztuki (1894 r.; wyst. pol. 1904) G.B. Shawa; tł. dosł. 'Broń i męża (opiewam)' wg Eneidy Wergiliusza
• Znaczenie Hakodesz Aron Definicja Aron Hakodesz, Aron Kodesz, hebr., 'święta arka', szafa ołtarzowa w synagodze (bożnicy) wykorzystywana do przechowywania rodałów
• Znaczenie Arrierepensee Definicja arrière-pensée fr., [wym. arier pãse] ukryty zamierzenie, intencja; zatajona myśl, zastrzeżenie myślowe
• Znaczenie Arrondissement Definicja arrondissement [wym. arądismã] okrąg, dzielnica (Paryża), pow. we Francji. Etym. - fr. 'jw.' od rond, zobacz rondo
• Znaczenie Amatoria Ars Definicja Ars amatoria ?Xac., sztuka kochania. Etym. - tytuł żart.-dydaktycznego poematu Owidiusza; znany również jako Ars amandi
• Znaczenie Arsen Definicja arsen chem. pierwIASTEK, Tabl. 1. Etym. - ?Xac. arsenicum 'arszenik
• Znaczenie Nouveau Art Definicja art nouveau [wym. a:r nuwo:] fr., 'nowa sztuka' zobacz (le) style moderne
• Znaczenie Trouve Art Definicja znaleziona', dzieło nie ukształtowane poprzez artystę, lecz ukazane w tej postaci, w jakiej je znalazł, co najwyżej lekko adaptowane dla
• Znaczenie Centre Arts Definicja arts centre z angielskiego:, 'ośrodek sztuk', w Anglii, od 1945, dom kultury
• Znaczenie Aryman Definicja mazdaizm) lider zastępów złych duchów, bóg zła i ciemności, kłamstwa i zniszczenia; por. Ormuzd. Etym. - pers. Ahriman 'jw.' ze st. irań
• Znaczenie Povera Arte Definicja sztuki, gdzie nie przedstawia się samego dzieła bezpośrednio, lecz ukazuje się je z drugiej ręki przy udziale zdjęć, map, rysunków a. opisu
• Znaczenie artis sola domina necessitas Definicja artis sola domina necessitas ?Xac., potrzeba (jest) jedyną władczynią Sztuki
• Znaczenie Arytmia Definicja arytmia nierytmiczność; med. niemiarowość tętna. Etym. - gr. arrhythmía 'brak rytmu' od árrhythmos 'nierytmiczny'; zobacz a-; rytmika
• Znaczenie Arywista Definicja który świeżo zyskał dorobek a. stanowisko; dorobkiewicz; por. nuworysz. Etym. - fr. arriviste 'jw.' od arriver 'przybić do brzegu; przybyć
• Znaczenie As Definicja kolorze; przen. mistrz, "gwiazda", wirtuoz, arcymajster, prymus. Etym. - fr. 'jeden pkt. (oczko, jedynka) w grze w kości, w
• Znaczenie As you like it Definicja As you like it z angielskiego:, Jak wam się podoba. Etym. - tytuł komedii (1600 r.; wyst. pol. 1880) Szekspira
• Znaczenie Asauł Definicja oficerski (odpowiadający stopniowi namiestnika w pol. husarii) w wojskach kozackich do 1917 r.; zastępca atamana koszowego u Kozaków
• Znaczenie Asfiksja Definicja zaburzenie oddychania, zazw. w wyniku niedomogi krążenia, powodujące anoksję i nadmierną liczba dwutlenku węgla we krwi. Etym. - gr
• Znaczenie Wednesday Ash Definicja Ash Wednesday z angielskiego:, środa popielcowa, Popielec, wstępna środa (nm. Aschermittwoch; fr. Mercredi de Cendrers
• Znaczenie Ashab Definicja Proroka, zwolennicy Mahometa, którzy mieli z nim choćby całkiem przelotny kontakt; jako naoczni świadkowie są głównym źródłem hadisu
• Znaczenie Kwas Askorbinowy Definicja askorbinowy kwas - wit. C, czynnik przeciwgnilcowy (przeciwszkorbutowy). Etym. - zobacz a-; śrdw.z łaciny scorbutus 'gnilec
• Znaczenie Aspersja Definicja święconą w niedzielę przed sumą. Etym. - ?Xac. aspersio 'pokropienie' od aspersus p.p. od aspergere, adspergere 'skrapiać'; zobacz ad
• Znaczenie Aspidistra Definicja aspidistra bot. przestrojona. Etym. - n.z łaciny z gr. aspís dpn. áspidos 'tarcza
• Znaczenie Assoluta Definicja gwiaza opery a. baletu). Etym. - wł. 'jw. r.ż. od assoluto 'absolutny; zupełny' z ?Xac. absolutus, zobacz absolucja
• Znaczenie Atmosferium Definicja na zasadzie pokrewnej planetarium, wykorzystywane do naśladowania zjawisk atmosferycznych i meteorologicznych. Etym. - zobacz atmosfera
• Znaczenie Astat Definicja promieniotwórczy. Etym. - gr. ástatos 'nietrwały, niestały' zobacz a-; statós 'stojący' od histánai, zobacz statyczny
• Znaczenie Astr Definicja niebo, kosmos; astronomiczny; astrologiczny; por. aster(o)-. astracja tworzenie się nowych gwiazd. astralny gwiezdny; zaświatowy, mistyczny
• Znaczenie Astroarcheologia Definicja archeoastronomia. astrochemia (1973) edukacja o chem. budowie ciał niebieskich i in. obiektów przestrzeni kosmicznej. Etym. - zobacz astr(o
• Znaczenie Astygmatyzm Definicja wada (aberracja) soczewek, powodująca nieostrość obrazu; nieostre widzenie w wyniku zniekształcenia rogówki oka; por. anastygmat. Etym
• Znaczenie Asymetria Definicja asymetryczny niesymetryczny. Etym. - gr. asymmetría 'niewspółmierność; nieproporcjonalność'; zobacz a-; symetria
• Znaczenie Asyndeton Definicja połączone z innymi bezpośrednio, bez pomocy spójnika; wypowiedzenie bezspójnikowe, asyndetyczne. Etym. - gr. asýndetos 'nie związany
• Znaczenie Asyriologia Definicja duchową i materialną ludów Mezopotamii (Sumerów, Babilończyków i Asyryjczyków), opierając się na zabytków archeol., zwł. tabliczek
• Znaczenie Ataksja Definicja zaburzenie ich koordynacji, wywołane uszkodzeniem móżdżku a. tylnych szlaków rdzenia. Etym. - gr. ataksía 'nieład; niezdyscyplinowanie
• Znaczenie Atawizm Definicja wzgl. jednej a. kilku cech do poprzednich form rozwojowych, od dawna już nie dziedziczonych. Etym. - ?Xac. atavus 'przodek
• Znaczenie Atencja Definicja respekt, poważanie; dawn. uwaga, baczenie. Etym. - ?Xac. attentio 'uwaga' od attendere 'napinać; natężać uwagę'; zobacz ad-; tendere
• Znaczenie Lettre La Avant Definicja zaopatrzeniem (ryciny, fotografii) w wyjaśniający podpis; przen. przed powstaniem terminu; zanim rzecz a. definicja dostały swą nazwę
• Znaczenie Asynchron Definicja asynchron video. rozmijanie się dźwięku z obrazem. asynchroniczny niejednoczesny. Etym. - zobacz a-; synchro
• Znaczenie Atol Definicja pierścień raf koralowych, otaczający lagunę (wewn. przestrzeń wodną). Etym. - jęz. mieszkańców Malediwów (O. Indyjski) atolu 'jw
• Znaczenie Atrapa Definicja psujących się towarów), "ślepe" (puste wewnątrz) opakowanie, umieszczane dla reklamy w witrynie sklepu, na targach i tym podobne
• Znaczenie Atrybut Definicja cecha; filoz. nieodłączna, podstawowa właściwość przedmiotu, zjawiska (por. akcydens); plast. godło, znak funkcji przedstawionej osoby
• Znaczenie Attache Definicja stopniem urzędnik dypl. zatrudniony w poselstwie a. ambasadzie jako specjalista (wojskowy, prasowy, kulturalny, handl. i tym podobne
• Znaczenie Bleu Au Definicja au bleu fr., (ryba) na niebiesko; (mięso) półsurowe; por. saignant
• Znaczenie au bout de son latin Definicja au bout de son latin fr., (być) u kresu swej znajomości łaciny; u kresu swej wiedzy
• Znaczenie Fait Au Definicja au fait fr., (być) obeznany (z czym); (przystąpić) do rzeczy, do działania, do wykonania
• Znaczenie Fond Au Definicja au fond fr., w gruncie rzeczy, w istocie
• Znaczenie au pied de la lettre Definicja au pied de la lettre fr., dosłownie, literalnie
• Znaczenie audacter calumniare semper aliquid haeret Definicja audacter calumniare, semper aliquid haeret ?Xac., szkalujcie śmiało, zawsze coś przylgnie; por. calomniez, calomniez
• Znaczenie Iuvat Fortuna Audentes Definicja fortuna sprzyja; por. fortes... Etym. - zamiast audentes regularnie: audaces; z Wergiliusza (Eneida, 10, 284
• Znaczenie Auf Flugeln des Gesanges Definicja Auf Flügeln des Gesanges nm., Na skrzydłach pieśni. Etym. - tytuł pieśni Heinego
• Znaczenie Auftakt Definicja ruch dyrygenta wprowadzający orkiestrę do gry tak, by zaczęła idaalnie wspólnie i we właściwej pulsacji rytmicznej. Etym. - nm. 'muz. 'jw
• Znaczenie Augustianin Definicja reguły św. Augustyna. Etym. - Zakon powstały w r. 1244, oparty na regule ułożonej w XII w. opierając się na pism św. Augustyna (354-430
• Znaczenie Fames Sacra Auri Definicja auri sacra fames! ?Xac., przeklęta żądza złota! Etym. - z Wergiliusza (Eneida, 3, 57
• Znaczenie Herbes Fines Aux Definicja aux fines herbes [wym. o:finzerb] (dania) przyprawione aromatycznymi ziołami
• Znaczenie Aula Definicja reprezentacyjna sala wykładowa. Etym. - ?Xac. 'siedziba cesarska, dwór' z gr. aulē 'dziedziniec wewn. w domu mieszkalnym
• Znaczenie Jane Aunt Definicja angielskiego: slang., dosł. 'ciotka Janina', w Kościele murzyńskim - ciepłe ustalenie gorliwej uczestniczki nabożeństw, "siostry"
• Znaczenie Tabby Aunt Definicja angielskiego:, 'Ciocia T.', slang. pogard., kobieta, która nie popiera ruchu wyzwolenia kobiet; zobacz Women's Liberation Movement
• Znaczenie Mediocritas Aurea Definicja umiarkowanie; idealna pośrednia droga pomiędzy skrajnościami; por. juste milieu. Etym. - z Horacego (Pieśni, 2, 10, 5
• Znaczenie aurea prima sata est aetas Definicja aurea prima sata est aetas ?Xac., złoty był ów pierwszy wiek. Etym. - z Owidiusza (Metamorfozy, 1, 89
• Znaczenie Aurypigment Definicja cytrynowożółty, stosowany do produkcji arszeniku i w farbiarstwie. Etym. - ?Xac. aurum, zobacz aureola; pigment; nazwa od dawnego, błędnego
• Znaczenie Auslese Definicja Auslese wino najprzedniejsze, z wybranych gron. Etym. - nm. 'selekcja, wybór; jw.' od auslesen 'wybierać, sortować
• Znaczenie Aut Definicja boiska a kortu; przestrzeń poza polem gry. Etym. - z angielskiego: out 'wy-; na zewnątrz; poza; jw.'; por. blekaut; outsider
• Znaczenie aut bibat aut abeat Definicja aut bibat aut abeat ?Xac., niech pije, lub niech się wynosi; por. odi memorem... Etym. - z Cycerona (Rozmowy tuskulańskie, 5, 41
• Znaczenie Autentyczny Definicja oryginalny, nie podrobiony, wiarygodny. Etym. - gr. authentikós 'gwarantowany' od authéntēs 'sprawca; morderca'; zobacz aut-; -hentēs
• Znaczenie Auteur Definicja krytyce video. termin oznaczający reżysera filmowego odpowiadającego za całą koncepcję filmu, będącego także autorem scenariusza i
• Znaczenie Autocross Definicja krótkiej, okrężnej trasie begnącej w trudnym terenie. Etym. - z angielskiego: 'jw.'; auto(mobil); cross 'przeprawiać się; przejeżdżać
• Znaczenie Autokracja Definicja nieograniczona, absolutna, nie kontrolowana, skupiona w rękach autokraty, jednostki rządzącej samowładnie; por. dyktator. Etym. - gr
• Znaczenie Automedon Definicja Automedon woźnica. Etym. - u Homera (Iliada 16, 148; 17, 459; 24, 574) zręczny woźnica Achillesa
• Znaczenie Couleuvres Des Avaler Definicja avaler des couleuvres fr., (dosł. 'połykać żmije') znosić przykrości, afronty, zniewagi
• Znaczenie Autopia Definicja okolica zorganizowana wyłącznie ku pożytkowi kierowców i samochodów, bez uwzględnienia żadnych innych środków transportu i z całkowitym
• Znaczenie Epha Autos Definicja to) powiedział; por. ipse dixit. Etym. - Pitagorejczycy mówili o swym mistrzu (Pitagorasie) "sam" (autós), co wykpiwa Arystofanes
• Znaczenie Sacramentales Autos Definicja jednoaktówki sakramentalne', rodzaj dramatu hiszp. alegoryczno-mitologiczno-religijnego, uprawiany w XVI i XVII w., wystawiany w
• Znaczenie Autosomy Definicja autosomy chromosomy identyczne u obu płci; por. allosomy. Etym. - zobacz aut(o)-; -som(a
• Znaczenie Autożyro Definicja z nie napędzanym poziomym śmigłem nośnym, wyposażony w oddzielne śmigło pędne; por. helikopter. Etym. - Autogiro, nazwa handl.; zobacz aut
• Znaczenie Stella Maris Ave Definicja Ave, maris Stella ?Xac., Witaj, Gwiazdo morza. Etym. - start hymnu z IX w. ku czci Matki Boskiej
• Znaczenie Avgolemono Definicja jajkami i cytryną; sos z jajkami i cytryną stosowany do różnych gr. potraw. Etym. - n.gr. 'jw.'; avgó 'jajko'; lemóni 'cytryna
• Znaczenie Awersja Definicja abominacja, obrzydzenie. Etym. - późn.z łaciny aversio 'wstręt' z ?Xac. 'odwrócenie się' od avertere 'odwracać'; a(b)- 'od-'; vertere
• Znaczenie Awidia Definicja niewiedza' w buddyzmie - niewiedza o Czterech Szlachetnych Prawdach (których znajomość i spełnienie chroni przed transmigracją dusz) i o
• Znaczenie Awitaminozy Definicja awitaminozy dolegliwości spowodowane brakiem, przeważnie zaś niedoborem witamin w organizmie (hipowitaminozy). Etym. - zobacz a-; witaminy
• Znaczenie Aza Definicja AZA w złożeniach: enzym; substancja rozkładająca. Etym. - fr. (diast)ase, zobacz diastazy; por. amylazy
• Znaczenie Azymut Definicja jakiegoś punktu na Ziemi a. sferze niebieskiej względem stron świata. Etym. - arab. as-sumūt 'jw.' l.mn. od as-samt 'droga; kierunek', por
• Znaczenie Fortiori A Definicja a fortiori ?Xac., tym bardziej, tym słuszniej, tym niewątpliwiej, z tym mocniejszą racją
• Znaczenie Róg Amaltei Definicja atrybut Plutosa i Dionizosa jako patronów płodności ziemi, bogactwa, obfitości (gr. kēras Amaltheías, ?Xac. cornu copiae), pierw. stale
• Znaczenie Asfodel Definicja mit. gr.) po których przechadzają się cienie zmarłych w świecie podziemnym; por. Elizejskie pola. Etym. - gr. asphódelos 'u Homera
• Znaczenie Adonis Definicja młodzieniec (por. Apollo); bot. miłek. Etym. - w mit. gr. imię młodzieńca (gr. Ádōnis), w którego urodzie zakochała się bogini Afrodyta a
• Znaczenie Anapest Definicja wierszowa o dwóch sylabach krótkich a. nieakcentowanych i trzeciej długiej a. akcentowanej (Č Č ľ). Etym. - gr. (dáktylos) anápaistos
• Znaczenie Adermina Definicja adermina zobacz pirydoksyna. Etym. - zobacz a-; -derma
• Znaczenie amicus certus in re incerta cernitur Definicja Xac., pewnego przyjaciela poznaje się w niepewnym położeniu. Etym. - z Cycerona (Laelius, 17, 64), jako cytat z poety rz. Enniusza (239-169
• Znaczenie Asana Definicja w indyjskim systemie filozoficznym joga - nieruchoma pozycja ciała przyjęta w celu wyzwolenia umysłu od zwracania uwagi na funkcje
• Znaczenie Acta Ad Definicja ad acta ?Xac., [wym. ad akta] (kwestia odłożona) do akt, pomiędzy kwestie załatwione, którymi dłużej zajmować się nie trzeba
• Znaczenie Angstrem Definicja jednej dziesięciomilionowej części milimetra, użytkowana zazw. do wyrażania długości fal (na przykład światła). Etym. - od nazwiska fizyka
• Znaczenie Dominium Absolutum Definicja nieograniczona władza; ustalenie, którym szlachta piętnowała dążenie królów do wzmocnienia władzy monarszej w Polsce XVI-XVIII w
• Znaczenie Principium Iove Ab Definicja ab Iove principium ?Xac., start od Jowisza, jest to (rozpoczynać) od kwestie a. osoby najważniejszej. Etym. - z Wergiliusza (Eklogi, 3, 60
• Znaczenie Algoncka Definicja proterozoik. Etym. - z angielskiego:, kanad. fr. Algonquin a. Algonkin 'indiańska rodzina językowa; ekipa plemion Indian Ameryki Płn
• Znaczenie Aseptyka Definicja niszczenie drobnoustrojów w jakimś środowisku, zabezpieczające przed zakażeniem. aseptyczny. Etym. - zobacz a-; septyczny
• Znaczenie Wostorg Administratiwnyj Definicja delektowanie się, upajanie się, napawanie się własną władzą. Etym. - z Dostojewskiego (Biesy, cz. 1, 2, 4) 1871 r
• Znaczenie Anabioza Definicja życia, do stanu normalnego, po przejściowym zapadnięciu w) stan pozornej Zgonu w wyniku zamarznięcia a. wyschnięcia. Etym. - gr. anabíōsis
• Znaczenie Archi Definicja instrumenty smyczkowe (w orkiestrze symfonicznej). Etym. - wł. 'jw.' l.mn. od arco 'łuk; kabłąk; sklepienie; smyczek' z ?Xac. arcus, zobacz
• Znaczenie Alleluja Definicja alleluja przyśpiew radosny w liturgii, zwł. w momencie wielkanocnym. Etym. - hebr. hallelū-Jāh 'chwalcie Boga
• Znaczenie autres temps autres moeurs Definicja autres temps, autres moeurs fr., inne czasy, inne obyczaje
• Znaczenie Society Affluent Definicja äfluent sesajety] socjol. społeczeństwo zamożne, zasobne, mające obfitość dóbr. Etym. - podręcznik (1958 r.) Johna K. Galbraitha
• Znaczenie Argental Definicja srebro, stop miedzi, niklu i cynku, z wyglądu przypominający srebro, stosowany do wyrobu sztućców, galanterii metalowej i tym podobne Etym
• Znaczenie Imperii Arcana Definicja arcana imperii ?Xac., tajniki władzy, rządzenia, rządu; tajemnice państwowe; zobacz arkana
• Znaczenie Citoyens Arms Aux Definicja aux arms, citoyens! fr., obywatele, do broni! Etym. - z Marsylianki; zobacz allons enfants
• Znaczenie Akrobacja Definicja samolotem figur wyższego pilotażu; (cyrkowa) produkcje art. gimnastyków cyrkowych. akrobata linoskoczek, ekwilibrysta, gimnastyk cyrkowy
• Znaczenie Abordaż Definicja z nieprzyjacielskim dla zdobycia go w walce wręcz. Etym. - fr. abordage 'jw.' od aborder 'zbliżyć się, zaczepić; uderzyć na okręt
• Znaczenie Paignion Theou Anthropos Definicja boże igrzysko. Etym. - przypisywane Synezjuszowi z Cyreny, około 370-około 413 r.; tł. wg Jana Kochanowskiego (Fraszka 3, 76
• Znaczenie Amelia Definicja amelia med. wrodzony brak rąk a. nóg. Etym. - (1973) zobacz a-; gr. mélos 'kończyny, kończyna
• Znaczenie Alotrop Definicja jakiejś substancji, zwł. pierwiastka, w różnych postaciach, jak na przykład węgla w formie diamentu i grafitu; por. polimorfizm. Etym
• Znaczenie Altowiolinista Definicja altowiolista, altowiolinista, muz. grający na altówce. Etym. - wł. alto, zobacz alt; viola
• Znaczenie Regime Ancien Definicja dawny mechanizm rządów; stary ład; dawny, feudalny ustrój; por. reżim. Etym. - 'dawny rząd', a więc mechanizm rządów i hierarchia socjalna
• Znaczenie Apatryda Definicja nie posiadająca obywatelstwa żadnego państwa. Etym. - gr. ápatris dpn. apátridos 'pozbawiony ojczyzny'; zobacz a-; patēr, zobacz
• Znaczenie Hoc Ad Definicja ad hoc ?Xac., [wym. ...hok] doraźnie, specjalnie w tym celu, bez zamiaru szerszego, ogólniejszego wykorzystania czy użytkowania
• Znaczenie Abbe Definicja abbé francuski opat, fr. ksiądz. Etym. - fr. 'opat; ksiądz' z późn.z łaciny abbas, zobacz opactwo
• Znaczenie Achitofel Definicja przyjaciel. Etym. - por. Biblia (2. Sam., 17, 15-23); A. był doradcą króla Dawida, przyłączył się jednak do jego zbuntowanego syna
• Znaczenie Analeptyki Definicja użytkowane w stanach wyczerpania, depresji, przy zatruciach alkoholem, barbituranami i tak dalej, pobudzające ośrodkowy układ nerwowy. Etym
• Znaczenie a thing of beauty is a joy for ever Definicja a thing of beauty is a joy for ever z angielskiego:, rzecz piękna jest radością wieczną. Etym. - z Johna Keatsa (Endymion, 1), 1818 r
• Znaczenie Afazja Definicja umiejętności mówienia a. rozumienia mowy wywołana uszkodzeniem nie wszystkich okolic mózgu; por. agrafia. Etym. - gr. aphasía 'niemota
• Znaczenie Aeger Definicja bryt. - urlop chorobowy. aegrotat ?Xac., dosł. 'jest chory', na uniwersytetach bryt. Etym. - zaświadczenie lekarskie stwierdzające, Iż
• Znaczenie Aggiornamento Definicja odroczenie, odłożenie na inny termin; zaktualizowanie, uwspółcześnienie, modernizcja; polityka unowocześniania a. udoskonalania doktryn i
• Znaczenie Anyżówka Definicja na owocach anyż(k)u, stosowany jako składnik koktajli lub napój po obiedzie. Etym. - gr. anison 'anyż(ek
• Znaczenie Arbalet Definicja arbalet hist. kusza. Etym. - fr. arbalète z późn.z łaciny arcoballista, arcuballista; arcu- od ?Xac. arcus 'łuk'; zobacz balista
• Znaczenie Akcent Definicja wyróżnienie sylaby w wyrazie a. w zestroju akcentowym (a. wyrazu w zdaniu) dzięki przycisku, intonacji a. iloczasu; por. prozodia; muz
• Znaczenie Arak Definicja poprzez fermentację soku palmowego albo melasy, wytwarzany w płd.-wsch. Azji. Etym. - arab. 'słodki sok; napój alkoholowy
• Znaczenie Austeria Definicja gospoda, szynk. Etym. - wł. osteria 'jadłodajnia; mała oberża' od oste 'oberżysta' z ?Xac. hospes, zobacz hospicjum
• Znaczenie a cat may look at the king Definicja angielskiego:, i kotu wolno patrzeć na króla; nawet najnędzniejszy z poddanych ma pewne minimum uprawnień
• Znaczenie Coelorum Regina Ave Definicja Królowo niebios. Etym. - antyfona maryjna z XI-XII w., jedna z czterech odmawianych od 2 II do środy Wielkiego Tygodnia
• Znaczenie Abrazo Definicja Ameryce ?Xac. forma witania się (mężczyzn). Etym. - hiszp. 'uścisk, objęcie'; a- zobacz ad-; brazo, zobacz bracero
• Znaczenie Apraksja Definicja niezdolność do wykonywania (precyzyjniejszych) czynności celowych. Etym. - gr. apraksía 'bezczynność'; zobacz a-; práksis, zobacz
• Znaczenie Askarydy Definicja pasożytujące w przewodzie pokarmowym człowieka, ssaków i ptaków, wywołujące chorobę askarydozę, glistnicę. Etym. - gr. askarís dpn
• Znaczenie Arete Definicja doskonałość; męstwo; sprawność, dzielność; cnota; por. sophrosyne. Etym. - gr. 'jw.' od aréskein 'naprawiać; zadowolić; podobać się
• Znaczenie Alwar Definicja stosowany w dawn. szkołach europ. (usunięty ze szkół polskich poprzez Komisję Nauki Narodowej). Etym. - od nazwiska autora De institutione
• Znaczenie Alpinarium Definicja wysokogórskich. alpinista sportowiec uprawiający wspinaczkę wysokogórską (alpinistykę, alpinizm, w Polsce - taternictwo); miłośnik i
• Znaczenie Ateista Definicja w istnienie Boga a. bogów, zwolennik ateizmu, poglądu odrzucającego wiarę w Boga i przeczącego istnieniu wszelkich sił nadprzyrodzonych
• Znaczenie Ovo Ab Definicja Ewy. Etym. - ?Xac. 'od jaja.' Horacy (Sztuka poetycka, 147), sławi Homera, Iż nie zaczął Iliady "od jaja" Ledy, z którego wykluła
• Znaczenie aidetoi le ciel taidera Definicja sobie, a niebo tobie pomoże. Etym. - z bajki Le chartier embourbé (1668 r.) Jeana de la Fontaine'a; myśl z gr. bajki Herakles i woźnica
• Znaczenie Alabaster Definicja odmiana gipsu, zazw. biała i przeświecająca (lecz niekiedy żółta, czerwona a. szara) użytkowana od staroż. jako materiał rzeźbiarski. Etym
• Znaczenie Antologia Definicja lit. jednego a. wielu autorów (zwł. z określonego okresu lit. a. zakresu tematycznego); wypisy. Etym. - gr. anthologia 'zbieranie kwiatów
• Znaczenie Arba Definicja ciągniony poprzez konie a. woły, stosowany dawn. poprzez koczowników Azji Śr. i Turcji; wóz czterokołowy do przewozu ziarna na Ukrainie i
• Znaczenie Payment Accommodation Definicja dosł. 'opłata grzecznościowa', umyślne zawyżenie rachunku o sumę, którą przedstawiciel (agent, reprezentant) odbiorcy towaru chowa sobie do
• Znaczenie Alkazar Definicja pochodzenia mauretańskiego w miastach hiszp. (zwł. w Sewilli, Segowii, Toledo); por. kreml. Etym. - hiszp. alcázar 'zamek książęcy; kasztel
• Znaczenie Anakolut Definicja dla zbliżenia tekstu do mowy pot.) odstąpienie od logicznej a. składniowej ciągłości w zdaniu. Etym. - gr. anakólouthos 'pozbawiony
• Znaczenie Akcja Definicja czynność; zbiorowe wystąpienie, zespołowe przedsięwzięcie, impreza; walka, bitwa; fabuła, wątek, treść utworu lit., filmu; papier
• Znaczenie Ant Definicja ANT-) w złożeniach: przeciw (fizycznie a. moralnie); opozycyjny, wrogi, rywalizujący; nie-; przeciwległy, odwrotny; (o lekach i tym
• Znaczenie Antycypacja Definicja zakładanie czegoś jeszcze nie istniejącego; pogląd jeszcze nie udowodniony, lecz słuszny i znajdujący potem własne potwierdzenie; por. a
• Znaczenie Afiks Definicja wyrazu, występująca przed rdzeniem (prefiks, przedrostek), po nim (sufiks, przyrostek) a. wewnątrz niego (infiks, wrostek). Etym. - ?Xac
• Znaczenie Amusegueule Definicja bawigęba, pop. kanapki, suche ciasteczka, solone migdały, oliwki i tak dalej, podawane wspólnie z apéritifem na przyjęciu
• Znaczenie Aorta Definicja odprowadzająca u człowieka krew z lewej komory serca do tętnic obwodowych; por. arteria. Etym. - gr. aortē 'rzecz podniesiona, zawieszona
• Znaczenie apres nous le deluge Definicja hucznie i wesoło,) a po nas (choćby) potop! Etym. - przypisywane markizie de Pompadour (1720-64), faworycie Ludwika XV
• Znaczenie aux grands maux les grands remedes Definicja aux grands maux les grands remèdes fr., w ciężkich sytuacjach (potrzebne są) gwałtowne środki
• Znaczenie Agregat Definicja połączenie niejednorodnych części (poprzez agregację); techn. zespół łącznie pracujących maszyn; log. zestaw (w sensie kolektywnym). Etym
• Znaczenie Artysta Definicja artystowski stawiający formę dzieła sztuki nad treścią. artystyczny estetyczny, piękny, kunsztowny; związany ze sztuką, dziełem sztuki a
• Znaczenie allons enfants de la patrie Definicja przodu, dzieci ojczyzny! Etym. - start ułożonej i skomponowanej w nocy 24/25 kwietnia 1792 r. w Strasburgu poprzez fr. kapitana saperów
• Znaczenie Agnat Definicja tacie, po mieczu; osoba wchodząca do rodziny poprzez adopcję a. małżeństwo; por. enat, kognat. Etym. - ?Xac. agnatus 'krewny po tacie a
• Znaczenie Angora Definicja długiej, delikatnej sierści; moher. Etym. - prawdop. przekład nm. Angorakaninchen a. fr. lapin angora 'królik', od poglądu, Iż zwierzę
• Znaczenie Asysta Definicja współobecne, pomagające; poczet, świta; eskorta. asystentura stanowisko asystenta; praktyka zawodowa absolwentów nie wszystkich szkół
• Znaczenie Alimenty Definicja osoby niezdolnej do utrzymania się swoimi siłami, obejmujące kapitał, świadczenia w naturze, a również wydatki wychowania dzieci i opieki
• Znaczenie Condita Urbe Ab Definicja Xac., od (roku) założenia miasta. Etym. - tzn. Rzymu, a więc od początku ery rzymskiej, jest to roku 753 przed naszą erą (tytuł historii
• Znaczenie Akroterion Definicja dekoracyjny motyw rzeźbiarski (na przykład palmeta, woluta, liść akantu, waza, popiersie) wieńczący wierzchołek i boczne narożniki frontonu
• Znaczenie Auł Definicja Kirgizów, Turkmenów i nie wszystkich innych środkowoazjatyckich, dawniej koczowniczo-pasterskich plemion. Etym. - tur. 'osada, osiedle
• Znaczenie Agada Definicja Egiptu czytana w 1. i 2. wieczór święta Paschy; część Talmudu powstała w II-IV w., złożona z legend, przypowieści, alegorii i sentencji
• Znaczenie Język Aramejski Definicja momencie największego rozprzestrzenienia (300 przed naszą erą-600 n.e.) ogólny język całej Azji Przedniej. Etym. - hebr. Arām 'dawna nazwa
• Znaczenie a change came oer the spirit of my dream Definicja dream z angielskiego:, tu zaszła zmiana w scenach mojego widzenia. Etym. - z Byrona (The Dream), 1816; wolny przekład Adama Mickiewicza
• Znaczenie Akustyczny Definicja posiadający niezłą akustykę, nie powodujący zakłóceń i zniekształceń dźwięków. akustyka fiz. edukacja o dźwięku i rozchodzeniu się fal
• Znaczenie Atv Definicja Vehicle 'wóz terenowy', auto trój- a. czterokołowy o słabym silniku i sporych, sprężystych oponach, poświęcony do jazdy w nierównym
• Znaczenie Anachronizm Definicja wydarzeń hist., pojęć, osób w okresie, gdzie nie mogły istnieć; błąd w chronologii; niezgodność z duchem epoki; przeżytek; por. archaizm
• Znaczenie Terrier Airedale Definicja eedejl terje] ogromny terier o twardej i sztywnej, czarnobrunatnej sierści; por. teriery. Etym. - od nazwy miejscowości Airedale w
• Znaczenie Aspazja Definicja wykształcona, nieprzeciętnej inteligencji. Etym. - Aspazja z Miletu (V w. przed naszą erą), kochanka, potem żona Peryklesa, dla swej urody
• Znaczenie Akces Definicja udziału w czym. akcesoria dodatkowe składniki wyposażenia, przybory niezbędne, lecz nie będące częścią składową struktury, maszyny i tym
• Znaczenie Azot Definicja bezwonny, bezbarwny, niepalny, gł. składnik (około 3/4) powietrza. azotniak nawóz mineralny, cyjanamid wapnia, otrzymywany sztucznie
• Znaczenie Verbum Audiendum Ad Definicja ad audiendum verbum ?Xac., (dosł. dla usłyszenia słowa); (wezwanie) do wysłuchania reprymendy, admonicji, napomnienia
• Znaczenie Aikido Definicja składająca się z szeregu chwytów i pchnięć, wymagająca ogromnej koncentracji i harmonijnego współdziałania ruchów ciała, wywodząca się ze
• Znaczenie Anemon Definicja anemon bot. zawilec. Etym. - gr. anemōnē 'jw
• Znaczenie Angio Definicja krwionośne a. limfatyczne; ogrod. nasiennik; por. flebo-. Etym. - gr. angeíon zdrobn. od ángos 'naczynie; urna
• Znaczenie Dowód Apagogiczny Definicja twierdzenia, oparty na udowodnionej fałszywości twierdzenia przeciwnego. Etym. - gr. aapagōgē 'dosł. odprowadzenie; jw.'; zobacz apo
• Znaczenie Atrium Definicja środkowa izba bez okien w domu rz., z czworobocznym otworem (kompluwium) w pułapie i basenem na wodę deszczową (impluwium) pod nim; w
• Znaczenie Attycki Definicja smakiem estetycznym, Attykę okresu klasycznego a. jej gł. miasto - Ateny; prosty, powściągliwy, wytworny; (sól attycka) połączenie
• Znaczenie Alians Definicja aliancki. aliaż stop, mieszanina metali. aliant sprzymierzeniec, sojusznik. Etym. - fr. alliance 'związek małż.; sojusz' i alliage 'stop
• Znaczenie Alokucja Definicja perora, zwł. o charakterze napomnienia a. wezwania do dobrych uczynków; przemówienie papieża na konsystorzu, niekiedy w dalszym ciągu
• Znaczenie Ambasada Definicja dyplomatycznej przedstawicielstwo państwowe; jego lokal, gmach; dawn. misja, poruczenie, zlecenie. ambasador. Etym. - fr. ambassade
• Znaczenie Arteria Definicja przelotowa aleja, szosa, istotny szlak wodny (arterie komunikacyjne). arterioskleroza med. miażdżyca tętnic. Etym. - gr. artería 'tchawica
• Znaczenie Ana Definicja własnym tworzy r.nij. l.mn.) wiadomości, zwł. anegdotyczne, bibliograficzne, komentarze, varia o osobie, miejscowości, państwie (na
• Znaczenie Adamici Definicja Afryce w II w., w Austrii i na Węgrzech w XIII w., w Sabaudii w XIV w., w Czechach i na Morawach od XV aż do XIX w.) pragnących powrotu do
• Znaczenie Ametyst Definicja półszlachetny, przezroczysty, fioletowy a. purpurowoczerwony. Etym. - gr. améthystos 'środek przeciw upiciu się; ametyst (bo przypisywano
• Znaczenie Apeiron Definicja nieskończona, wieczna, bezkształtna pramateria, będąca elementarnym tworzywem (por. arche) przyrody (wg filozofa gr. Anaksymandra z Miletu
• Znaczenie Akwizytor Definicja zajmujący się akwizycją, pozyskiwaniem nabywców, zbieraniem zamówień a. zawieraniem umów o wykonanie usług (ubezpieczenia, ogłoszenia
• Znaczenie Asceza Definicja życia zmierzający, poprzez wyrzeczenie się przyjemności i umartwianie ciała, do doskonalenia się w cnocie. ascetyczny. asceta. Etym. - gr
• Znaczenie Armagnac Definicja francuski napój alkoholowy otrzymywany poprzez destylację wina, podobny do koniaku. Etym. - nazwa dawnej prowincji fr. (Gaskonia
• Znaczenie Adoptować Definicja przysposobić, usynowić, dokonać adoptacji a. adopcji, przysposobienia. Etym. - ?Xac. adop(ta)tio 'adop(ta)cja' z adoptare 'wybrać
• Znaczenie Ankier Definicja wzmacniający przedmioty konstrukcyjne budowli; przest. wychwyt (kotwiczny), część systemu zegarka regulująca równomierność jego chodu
• Znaczenie Controlee Appellation Definicja skontrolowana'; nazwa gatunków wina francuskiego, których pochodzenie od winogron rosnących w ustalonych regionach państwie jest urzędowo
• Znaczenie Asteizm Definicja będący przejawem zdolności konwersacji i obycia w towarzystwie. Etym. - fr. astéisme z gr. asteíos 'miejski; wykształcony, dowcipny
• Znaczenie Anatema Definicja ceremonialna ekskomunika. Etym. - gr. anáthēma 'rzecz poświęcona; oddana (złu); przeklęta'; zobacz ana-; ttithénai, zobacz teza; por
• Znaczenie Adideacja Definicja wyrazu poprzez skojarzenie z innym podobnym; zdarzenie wtórnego zaliczania pewnych słów do obcej im rodziny wyrazowej bez zmiany ich formy
• Znaczenie all games all nations Definicja wszystkie sporty - wszystkie narody', "geografia sportowa" igrzysk olimpijskich, zasada sformułowana poprzez Pierre de
• Znaczenie Arogancja Definicja zarozumiałość, połączona z lekceważeniem innych, z impertynenckim, zuchwałym zachowaniem się. arogant. Etym. - ?Xac. arrogantia
• Znaczenie Posteriori A Definicja log.); (poznanie) opierając się na doświadczenia, po doświadczeniu; opierając się na faktów; poprzez indukcję; dawn. (wnioskowanie) ze
• Znaczenie Albertyn Definicja Franciszka. Etym. - od imienia brata Alberta (Adama Chmielowskiego), który założył to zebranie w r. 1888 w Krakowie w celu prowadzenia
• Znaczenie Ambrozjanie Definicja duszpasterskie zebranie księży świeckich zał. w 1578 r. poprzez św. Karola Boromeusza. ambrozjańskie hymny pieśni ?Xac. ułożone poprzez św
• Znaczenie Amortyzacja Definicja się wartości budynków, urządzeń, w wyniku zużycia; okresowe odpisywanie sum, odpowiadających temu zmniejszeniu się wartości; łagodzenie
• Znaczenie Pair Au Definicja pari, po cenie nominalnej: (o umowie, porozumieniu, układzie pomiędzy dwiema stronami) uregulowany, spłacony, skwitowany, wyrównany
• Znaczenie Rock Acid Definicja acid rock odmiana muzyki rozrywkowej o charakterze psychodelicznym. Etym. - z angielskiego: acid 'kwas'; zobacz rock
• Znaczenie Marzenia Alnaszara Definicja niedźwiedziu (a już ją sprzedają); zamki na lodzie. Etym. - w Baśniach z 1001 nocy piąty brat golibrody inwestuje wszystkie własne kapitał
• Znaczenie Painting Action Definicja angielskiego:, dosł. 'malarstwo gestu' bezpośredni, instynktowny, agresywny gatunek malarstwa z lat 50. XX w., gdzie "czyn"
• Znaczenie Akrostych Definicja sylaby a. wyrazy) następnych wersów tworzą słowo a. szereg wyrazów. Etym. - gr. akrostichís 'jw.'; zobacz akro-; -stichis od stíchos
• Znaczenie Atonalność Definicja zależności poszczególnych dźwięków i akordów od dźwięku centralnego, tak zwany toniki, pierwszego tonu (stopnia) gamy; równouprawnienie i
• Znaczenie Stajnia Augiasza Definicja zaniedbana, zapuszczona, zachwaszczona, w bezładzie, rozgardiaszu, nierządzie a. brudach moralnych, którą trzeba nadludzkim wysiłkiem
• Znaczenie Admass Definicja intensywna, natarczywa reklama poprzez media masowe w celu pobudzania obrotów handlowych, wywierająca szkodliwy wpływ na kulturę
• Znaczenie Action Affirmative Definicja dosł. 'akcja upewniająca', zespół praw amer. pochodzących z lat 60. XX w., mających ułatwić upośledzonym warstwom społ. (Murzynom
• Znaczenie Akro Definicja szczyt; wierzchołek; najwyższy pkt.; wysokość; anat. kończyna. Etym. - gr. akrós 'krańcowy; najwyższy; w najwyższym stopniu zewnętrzny
• Znaczenie Awiacja Definicja przest. lotniskowiec. awionetka mały samolot sport. a. turystyczny. Etym. - fr. avion 'samolot', avionette 'awionetka' i aviation
• Znaczenie Abolicja Definicja umorzenia postępowania karnego w stos. do pewnych kategorii przestępstw a. przestępców; por. amnestia. abolicjonizm ruch społ. domagający
• Znaczenie Angostura Definicja amer. drzewa, stosowana dawniej jako lek przy tropikalnych zaburzeniach żołądkowych i przeciwszkorbutowy, dziś gł. do wyrobu gorzkich
• Znaczenie Alasz Definicja przyprawiany gorzkimi migdałami, korzeniem dzięgla, anyżkiem i skórką pomarańczową. Etym. - od nazwy miejscowości Allasch pod Rygą, gdzie
• Znaczenie Antybiotyki Definicja produkowane poprzez drobnoustroje (zwł. pewne bakterie i pleśnie) a. pozyskiwane syntetycznie, mogące zabijać bakterie chorobotwórcze a
• Znaczenie Aria Definicja orkiestry; krótki utwór instrumentalny o charakterze śpiewnym. ariet(t)a (zdrobn.) mała, krótka aria, o prostszej budowie. Etym. - wł
• Znaczenie Acetylen Definicja otrzymywany poprzez działanie wody na karbid, istotny surowiec przemysłu chem. (kauczuk syntet.), służy do spawania metali, niekiedy
• Znaczenie Algol Definicja wyrażania obszernej klasy mechanizmów numerycznych, automatycznie tłumaczących te mechanizmy na kody wewnętrzne maszyn cyfrowych (ustalony
• Znaczenie Amebiaza Definicja pełzakowica, czerwonka pełzakowa, med. zakaźna dolegliwość pasożytnicza człowieka, powodowana poprzez pierwotniaka - pełzaka (amebę
• Znaczenie Journey Sentimental A Definicja Podróż sentymentalna. Etym. - skrót tytułu (pełny tytuł: A Sentimental Journey through France and Italy) dzieła (1768) pisarza z
• Znaczenie Absencja Definicja pracy (usprawiedliwiona a. nie). absentować się być nieobecnym; uchylać się od czego. absens carens ?Xac., nieobecny traci, jest
• Znaczenie Almanach Definicja określonej dziedziny edukacji a. sztuki; corocznie ukazujący się zestaw informacji różnego rodzaju, zwł. o faktach, wydarzeniach lat
• Znaczenie Astrachan Definicja włosową z przędzy moher a. z włókien sztucznych, podobna do futra jagnięcego, stosowana na płaszcze damskie imitujące futra. Etym. - od
• Znaczenie Anglaise Definicja włosów, lok; koń rasy z angielskiego:, angielczyk; (anglaise [wym. angle:z]) nazwa tańców w takcie parzystym (rzadziej trójdzielnym
• Znaczenie Aperturismo Definicja demokratyzacji życia politycznego w Hiszpanii po Zgonu generała Franco. Etym. - hiszp. od aperturo 'otwarcie
• Znaczenie Aproksymacja Definicja sposób przybliżony; mat. przybliżanie, zastępowanie we wzorach jakichś wielkości innymi, prostszymi, dogodniejszymi; konstruowanie ciągu
• Znaczenie Ambo Arcades Definicja Arkadyjczykami (czyli potrafią śpiewać), jest to obaj są skłonni do złośliwych psot, obaj warci siebie; (por. ambo meliores; Arkadia). Etym
• Znaczenie ave Imperator morituri te salutant Definicja Xac., witaj, Cezarze, pozdrawiają cię idący na Zgon. Etym. - ze Swetoniusza (Boski Klaudiusz, 21); pozdrowienie gladiatorów wkraczających
• Znaczenie Limine A Definicja z miejsca, bez dyskusji (odrzucić). à l'improviste fr., [a lęprowist] niespodzianie, znienacka. a linea ?Xac., od (początku) linijki, od
• Znaczenie Alegoria Definicja sztuce) prawd a. uogólnień o ludzkim postępowaniu a. doświadczeniu dzięki symbolicznych, fikcyjnych postaci, działań, a również całej
• Znaczenie Lyram Ad Asinus Definicja przy lutni; (pasuje jak) wół do karety. asinus asinorum ?Xac., osioł nad osły; osioł kwadratowy (do kwadratu). asinus inter simias ?Xac
• Znaczenie Gratuit Acte Definicja acte gratuit zobacz l'acte gratuit
• Znaczenie Amfibolia Definicja dwuznaczność, niejasność wypowiedzi; zdanie, wyrażenie złożone, które można rozmaicie interpretować z uwagi na dwuznaczność konstrukcji
• Znaczenie Amyl Definicja amylazy, diastazy, biol. enzymy rozkładające wielocukry (skrobię i glikogen) na cukry o mniejszych cząsteczkach (dekstryny i maltozę). Etym
• Znaczenie Alkermes Definicja roślina, której jagód używano dawn. do barwienia win; zool. owad czerwiec; dawn. barwnik czerwony z owadów czerwców a. z soku jagód
• Znaczenie Crumenam Ad Definicja ad crumenam zobacz argumentum
• Znaczenie Asygnacja Definicja zlecenie wypłaty; kwit kasowy a. magazynowy; przest. banknot, pieniądz papierowy. asygnować przydzielać na coś pewną sumę; zlecić wypłatę
• Znaczenie La A Definicja à la na sposób, w rodzaju (w zwrotach wziętych z jęz. fr.). Etym. - fr. skrót od à la mode, à la maniere 'na sposób
• Znaczenie actio libera in causa sed non in eventu Definicja Xac., dosł. działanie wolne w przyczynie, lecz nie w momencie popełnienia czynu; prawn. umyślne wprawienie się w stan niepoczytalności a
• Znaczenie Aukso Definicja wzrastanie; wzmaganie się; przyspieszenie; pobudzenie. auksyny hormony wzrostowe roślin produkowane w stożkach wzrostu pędów i korzeni
• Znaczenie A Farewell to Arms Definicja Pożegnanie z bronią. Etym. - tytuł powieści (1929) pisarza amer. Ernesta Hemingwaya (1898-1961), której tematem jest tragedia i zniszczenie
• Znaczenie Aglutynacja Definicja sklejanie rozproszonych w płynnym środowisku komórek (bakterii, pierwotniaków, krwinek) pod wpływem zlepników (aglutynin); językozn. luźny
• Znaczenie Algorytm Definicja program obliczenia, mechanicznego rozwiązywania danego typowego zadania mat.; rozszerz. zaprogramowany zespół metod opartych na
• Znaczenie Spółgłoska Alweolarna Definicja spółgłoska dziąsłowa (na przykład sz, ż, cz, dż). Etym. - z angielskiego: alveolar 'jw.' z ?Xac. alveolus zdrobn. od alveus 'jama
• Znaczenie Afro Definicja nastroszona fryzura z mocno skręconych włosów, pierw. wzorowana na uczesaniu pop. w nie wszystkich okolicach Afryki. Afro-beat z
• Znaczenie Aids Definicja angielskiego: nazwy Acquired Immune Deficiency Syndrome 'kupiony zespół niewydolności immunologicznej' (niedoboru odporności), med. zanik
• Znaczenie Atelier Definicja plastyka (malarza, rzeźbiarza, grafika i tym podobne), fotograf(ik)a; pomieszczenie, gdzie się realizuje filmy; por. studio. Etym. - fr
• Znaczenie Oculos Ad Definicja ad oculos ?Xac., [wym. około..] naocznie
• Znaczenie Ampla Definicja wisząca na łańcuchach, przesłaniająca i łagodząca światło lampy. ampułka szklana zasklepiona banieczka z lekiem do zastrzyku, płynem do
• Znaczenie Auksztota Definicja tak zwany górnej, w przeciwstawieniu do Żmudzi (litew. Żomojten od żemas 'niski'). Etym. - litew. Auksztote od áuksztas 'wysoki
• Znaczenie Pięta Achillesowa Definicja Achillesa ścięgno - anat. końcowe ścięgno mięśnia trójgłowego łydki, mające przyczep na guzie piętowym. Etym. - mit. gr. Achilles (gr
• Znaczenie Akrolit Definicja więcej materiałów (na przykład ciało z marmuru, ubiór z drewna a. brązu); por. chryzelefantyna. akronim słowo sztucznie utworzony z
• Znaczenie Anons Definicja anonsować zapowiadać, obwieszczać czyjeś przybycie. Etym. - fr. annonce 'ogłoszenie; zapowiedź' od annoncer '(o)głosić; zapowiadać' z ?Xac
• Znaczenie Ausweis Definicja czasów okupacji nm. 1939-45) zaświadczenie (z miejsca pracy, o inwalidztwie i tym podobne), mogące dać pewne szanse zwolnienia z robót
• Znaczenie Agonia Definicja konanie. agonothetes w staroż. Grecji - organizator zawodów publ.; sędzia na zawodach publ. agonistyka w staroż. Grecji: współzawodnictwo w
• Znaczenie Amfiteatr Definicja półkola, ze sceną (teatr gr.), a. w kształcie koła albo elipsy, z areną (cyrk rzymski do walk gladiatorów, dzikich zwierząt), z miejscami
• Znaczenie Apozycja Definicja rzeczownikowa. Etym. - późn.z łaciny apositio 'przydawanie' z ?Xac. appositus p.p. od apponere 'przydawać; podawać
• Znaczenie Abandon Definicja zrzeczenie się poprzez ubezpieczonego własności ubezpieczonej (statku a. ładunku) na rzecz zakładu ubezpieczeń. Etym. - gr. 'porzucenie
• Znaczenie Abiudykacja Definicja odmawiająca przyznania praw własności. abiuracja publiczne wyparcie się swoich dotychczasowych zapatrywań. Etym. - zobacz ab-; ?Xac
• Znaczenie Adiutant Definicja przydzielony do osobistej dyspozycji wyższego dowódcy; (a. przyboczny) przydzielony do osoby głowy państwa. Etym. - ?Xac. adiutans dpn
• Znaczenie Alikwoty Definicja tony harmoniczne, współbrzmiące z tonem zasadniczym, lecz znacząco słabsze; drgania układów częściowych w układach drgających. Etym. - śrdw
• Znaczenie Dies Alcyonei Definicja zimorodków; dni spokoju i ciszy; czas pogodny i szczęśliwy. Etym. - tł. z Arystofanesa (Ptaki, w 1594); 14 dni stałej, pięknej pogody w
• Znaczenie Akwatorium Definicja odpowiednik terenu); w portach: reda, awanport, baseny i kanały portowe. Etym. - zobacz akwa- (tak jak "teren" od ?Xac. terra
• Znaczenie Asortyment Definicja które produkuje zakład pracy a. sprzedaje jednostka handlowa) a. świadczonych poprzez przedsiębiorstwo usług, realizowanych robót. Etym
• Znaczenie Aprosze Definicja zygzakowate rowy, którymi oblegający podkradali się pod mury twierdzy, chronieni częściowo przed ogniem oblężonych. Etym. - fr. approches
• Znaczenie Arlekin Definicja czarnej masce, odziana w pstry ubiór zszyty z kolorowych trójkątów a. rombów; jedna z głównych ról męskich wł. commedia dell'arte, sługa
• Znaczenie Atlant Definicja odniesieniu O. Atlantyckiego; polit. w odniesieniu krajów NATO (z angielskiego: North Atlantic Treaty Organization 'Paktu Płn
• Znaczenie Administracja Definicja zawiadywania, kierowania; ogół organów zajmujących się zarządzaniem; zarząd, personel kierowniczy; (a. państwowa) wykonawcze władze
• Znaczenie Aojdowie Definicja przedhomerowej Grecji opiewali na dworach możnych panów, przy dźwiękach formingi czy kitary, gesty bohaterów; por. bard. Etym. - gr. aoidós
• Znaczenie Alphonse and Gaston routine Definicja angielskiego: 'procedura Alfonsa i Gastona', gdy dwaj ludzie ceremonialnie przepuszczają się wzajem u wejścia; przen. gdy obie strony
• Znaczenie Antychryst Definicja Chrystusa, mający się pojawić przed nadchodzącym końcem świata i powtórnym przyjściem Zbawiciela (por. chiliazm, millennium; Biblia, Apok
• Znaczenie Popularis Aura Definicja atmosfera, klimat popularności, rozgłosu (nietrwałego, błyskawicznie przemijającego). Etym. - z Cycerona (O orzeczeniu haruspików, 20, 43
• Znaczenie Apolliński Definicja się do) boga Apollina; harmonijny, umiarkowany, powściągliwy, racjonalny; por. dionizyjski. Apollo mężczyzna nadzwyczajnie piękny, o
• Znaczenie ars auro gemmisque prior Definicja cenniejsza niż złoto i (drogie) kamienie. Etym. - napis na ołtarzu Henryka z Blois, biskupa Winchesteru (około 1150 r.); wersja skrócona
• Znaczenie Asenizacja Definicja nieczystości, fekaliów z miast i osiedli; przest. poprawa warunków zdrowotnych w skupiskach ludzkich. Etym. - fr. assainir 'uzdrowić
• Znaczenie Azyl Definicja prawo, zwł. schronienie udzielone poprzez kraj cudzoziemcom, ściganym poprzez rząd innego państwie za przestępstwa polit.; przen
• Znaczenie Alt Definicja chłopięcy; pop. śpiewaczka o głosie altowym; nazwa nie wszystkich instrumentów o podobnej skali głosu. altówka instrument smyczkowy nieco
• Znaczenie Apatia Definicja podniet, brak zainteresowań i skłonności (w konsekwencji znużenia psych. a. fiz. albo w pewnych chorobach psych.); nieczułość
• Znaczenie Affenpinscher Definicja znana od XVII w. rasa miniaturowych psów silnie zbudowanych, przypominających kształtem teriera, o małych, sterczących uszach, wypukłych
• Znaczenie Amfilada Definicja połączonych ze sobą przejściami na jednej osi, na przestrzał. Etym. - fr. enfilade 'przestrzał, amfilada' od enfiler 'nawlekać; przebić
• Znaczenie Deucalione A Definicja Deukaliona, od czasów potopu; por. post diluvium; Iove nondum barbato; consule Planco. Etym. - z Luciliusa (Satyry, 6, 284) około 123 przed
• Znaczenie Akropol Definicja wzgórze warowne, cytadela, ośrodek kultu relig. (jak na przykład w Atenach). Etym. - gr. akrópolis 'górne miasto; jw.'; zobacz akro-; pólis
• Znaczenie Antytrynitarze Definicja trójosobowości Boga, nie uznający bóstwa Chrystusa; w Polsce (XVI-XVII w.) lewy odłam reformacji - bracia polscy, arianie, socynianie
• Znaczenie Apercepcja Definicja postrzegania, poznawania i przyswajania sobie nowych wyobrażeń, wiążący treść nowych postrzeżeń z dotychczasowym osobistym doświadczeniem i
• Znaczenie Ablucja Definicja kat. obmycie rytualne palców, kielicha przed mszą, w trakcie niej, po komunii i tym podobne; (w l.mn.) żart. (u)mycie się. Etym. - ?Xac
• Znaczenie Akwedukt Definicja doprowadzający wodę ze źródeł górskich, zwł. w staroż. i śrdw., przewodami (na mostach i wiaduktach), którymi woda płynęła na zasadzie
• Znaczenie Arachnologia Definicja się badaniem pajęczaków. Etym. - gr. aráchnē 'pająk; mit. gr. Arachne, tkaczka i hafciarka lidyjska, która wyzwała Atenę do
• Znaczenie Adiafora Definicja obojętna, ani dobra, ani zła; rytuał, ceremoniał relig., będący sprawą indywidualnego sumienia, jako ani zabroniony, ani nakazany poprzez
• Znaczenie Akapit Definicja nowego wiersza; wiersz startowy takiego ustępu tekstu, zazwyczaj wcięty, wiersz akapitowy; por. a linea. Etym. - ?Xac. a capite 'od
• Znaczenie Alonż Definicja innych kart, zagięta, po rozłożeniu widoczna w okresie czytania, zawierająca mapy, tablice i tym podobne; przedłużacz; kartka doklejona do
• Znaczenie Arche Definicja praelement, z którego rozwinęła się przyroda; obiekt rozpoczynający serię rzeczy a. zjawisk (por. apeiron); prazasada. archeologia
• Znaczenie Agresja Definicja na drugie; psychol. postawa agresywna. agresywny napadający, zaborczy; napastliwy, zaczepny. agresor napastnik. Etym. - późn.z łaciny
• Znaczenie Aparycja Definicja dawn. zjawienie się, ukazanie się. Etym. - późn.z łaciny apparitio 'ukazanie się; epifania' z ?Xac. apparēre 'zjawiać się'; ap- zobacz ad
• Znaczenie A Midsummer Nights Dream Definicja A) Midsummer Night's Dream z angielskiego:, Sen nocy letniej. Etym. - tytuł komedii (około 1595 r.; wystaw. pol. 1872) Szekspira
• Znaczenie Adiunkt Definicja pracownika naukowego (wyższy od starszego asystenta), posiadającego już tytuł doktora; tytuł służbowy w nie wszystkich zawodach (jak
• Znaczenie Anomia Definicja rozpadu powszechnie przyjętych norm postępowania; przypadek, gdzie normy moralne a. wzorce zachowania się są nieobecne, niejasne a. są z
• Znaczenie Ataman Definicja wojsk.-polit.-adm.) naczelnik osiedli kozackich; hist. (a. koszowy, siczowy) dowódca, hetman Kozaków zaporoskich. Etym. - ukr. atamán 'jw
• Znaczenie Antagonista Definicja działający przeciwstawnie; oponent, przeciwnik; rywal; wróg. antagonistyczny. antagonizm wzajemna wrogość, sprzeczność, przeciwstawność sił
• Znaczenie Replay Action Definicja z angielskiego:, dosł. 'odtworzenie akcji', odtworzenie dzięki magnetowidu głownych momentów meczu a. in. zawodów sport. albo in. wydarzeń
• Znaczenie Arkadia Definicja spokoju, idyllicznej, sielankowej szczęśliwości, beztroski (por. Arcades ambo; auch ich war in Arkadien...; et in Arcadia ego). Etym. - w
• Znaczenie Akcept Definicja zapłaty określonej sumy pieniędzy (por. czek; weksel). akceptacja akcept; zgoda, zatwierdzenie, aprobata, przyjęcie, uznanie czego. Etym
• Znaczenie Courant Au Definicja zaznajomiony na bieżąco, stale (z aktualnymi tendencjami, z postępem wydarzeń, z modą i tym podobne); (być) obeznany (z czym precyzyjnie
• Znaczenie Astma Definicja przejawiająca się napadami duszności wydechowej, będąca następstwem uczulenia (alergii). Etym. - gr. ásthma 'zadyszka, sapanie; dychawica
• Znaczenie Adnotacja Definicja notatka; krótka wiadomość (na przykład bibliograficzna). ad notam ?Xac., do informacje (przyjąć). Etym. - ?Xac. adnotatio, annotatio 'uwaga
• Znaczenie Alod Definicja własność wolną od zobowiązań i ciężarów feudalnych (w przeciwieństwie od lenna). alodialny dziedziczny, rodowy, nie lenny. Etym. - śrdw.z
• Znaczenie Arras Definicja ścienna naśladująca obraz z wyobrażeniami scen biblijnych, mit., zwierząt, krajobrazów, wyrabiana techniką gobelinową w średniowieczu i do
• Znaczenie Confusionis Annus Definicja zamieszania, 46 r. przed naszą erą, kiedy przy juliańskiej reformie kalendarza dodano 67 dni. annus mirabilis ?Xac., cudowny, osobliwy rok
• Znaczenie Awatar Definicja wcielenie (inkarnacja) w kształt doczesny, gł. w hinduizmie, o zwierzęcych i ludzkich wcieleniach boga Wisznu; wcielenie innej osoby
• Znaczenie accusare nemo se debet Definicja accusare nemo se debet ?Xac., nikt może oskarżać siebie samego
• Znaczenie Priori A Definicja względu log.; (poznanie) z wyjątkiem doświadczenia, przed doświadczeniem; intuicyjnie; poprzez dedukcję; dawn. (wnioskowanie) z przyczyn o
• Znaczenie Almukantar Definicja niebieskim równoległy do horyzontu, ?Xączący wszystkie punkty na niebie mające tę samą wysokość. Etym. - arab. almukantarāth 'zegar
• Znaczenie Archaiczny Definicja pochodzący z odległych epok; przestarzały; (era a-a) archaik, najstarsza era w dziejach ZIEMI, Tabl. 7. archaizacja nadawanie (dziełu
• Znaczenie Abdykacja Definicja rezygnacja z władzy monarszej. Etym. - ?Xac. abdicatio 'wypędzenie, złożenie urzędu, dymisja' od abdicare 'wypędzić; wyzuć; zrzec się
• Znaczenie Agronom Definicja zakresie agronomii, teoretycznej i praktycznej edukacji o gospodarstwie rolnym. agrotechnika metoda uprawy kultur rolnych. Etym. - gr
• Znaczenie Akatyst Definicja Wsch. Kościoła Ortodoksyjnego śpiewanych na stojąco ku czci Chrystusa, Matki Boskiej a. jednego ze świętych
• Znaczenie Asertoryczny Definicja log. (sąd a.) sąd stwierdzający fakt faktyczny bez przytaczania dowodów; por. apodyktyczny. Etym. - późn.z łaciny assertorius
• Znaczenie Amnestia Definicja łaski opierający na całkowitym a. częściowym darowaniu orzeczonych już kar za pewne przestępstwa popełnione przed ustaloną datą
• Znaczenie A Streetcar Named Desire Definicja angielskiego:, Tramwaj zwany pożądaniem. Etym. - tytuł sztuki (1947) pisarza amer. Tennessee Williamsa (1911-83), dziejącej się we fr
• Znaczenie Althing Definicja Althing(i) isl., parlament Islandii
• Znaczenie Aster Definicja astr(o)-. asterysk symbol graficzny w kształcie gwiazdki (*), stosowany jako odsyłacz a. inny symbol umowny. asteroidy zobacz planetoidy
• Znaczenie Amb Definicja AMB(I)- w złożeniach: oba; obu-; por. amfi-. Etym. - ?Xac. amb(i)- 'obu-; obustronnie; wokół
• Znaczenie Agat Definicja różnobarwnie wstęgowany, twardy, stosowany do wyrobu moździerzyków, pryzmatów do wag dokładnych i łożysk. Etym. - fr. agate 'jw.' z gr
• Znaczenie Alpenhorn Definicja instrument dęty - prosta a. zawinięta drewniana rura długości do 4 m (podobna do huculskiej trombity, dawn. mazowieckiej ligawki a
• Znaczenie Ataraksja Definicja równowaga ducha wobec zdarzeń zewn., a zwł. przeciwności losu (por. epikurejczyk; stoicyzm). ataraktyki farm. tak zwany "małe
• Znaczenie Abrakadabra Definicja plątanina; zawiłe brednie. Etym. - późn.z łaciny zaklęcie, formuła, umieszczana także na amuletach, której przypisywano moc magiczną u
• Znaczenie Arktyczny Definicja polarny (por. Antarktyda; bora; hiperboreje; septentrionalny; ultima Thule). Arktyka region obejmujący Morze Arktyczne wspólnie z
• Znaczenie ars est celare artem Definicja bazuje na ukryciu (wysiłków) sztuki. ars longa, vita brevis zobacz vita brevis... ars simia naturae ?Xac. plast. sztuka małpująca naturę
• Znaczenie Antrykot Definicja górki cielęcej, biegnących wzdłuż kręgosłupa po stronie grzbietu; bity kotlet z tego mięsa. Etym. - fr. entrecôte 'dosł. międzyżebrówka; jw
• Znaczenie Afera Definicja szalbierstwo, szwindel; nieładna kwestia, skandal; por. panama. aferzysta szalbierz, oszust szukający zysku w przedsięwzięciach
• Znaczenie Ansambl Definicja teatr., w operze; przest. zespół aktorów a. muzyków; dawn. harmonia, zestrojenie składników dzieła art. Etym. - fr. ensemble 'wspólnie
• Znaczenie Garnett Alf Definicja robotnika brytyjskiego, który regularnie reaguje na wydarzenia w życiu społ. w sposób faryzeuszowski i fanatyczny, a w migawkowych
• Znaczenie Ażur Definicja dekoracyjnym) układem otworów a. spleciona w siatkę; techn., pot. odpad powstający przy wycinaniu na prasie. ażurowy przebity gęsto i
• Znaczenie Alergany Definicja alergii). alergia med. uczulenie; nienormalna, chorobliwa reakcja organizmu (na przykład pokrzywka, obrzęki, katar) na działanie pewnych
• Znaczenie ad maiora natus sum Definicja ad maiora natus sum ?Xac., jestem stworzony do wyższych rzeczy (spraw). Etym. - św. Stanisław Kostka, 1566-7 r
• Znaczenie Aneks Definicja uzupełniający tekst książki), suplement; por. appendix; przybudówka. aneksja zabór, zagarnięcie przemocą (części) terytorium innego państwa
• Znaczenie Christi Ascensio Definicja Wniebowstąpienie Pańskie, święto przypadające w czwartek 40 dnia po Wielkanocy (nm. Christi Himmelfahrt; fr. l'Ascension
• Znaczenie Atrofia Definicja Etym. - gr. atrophía 'brak pożywienia' od átrophos 'nieodżywiony'; zobacz a- 'nie'; trophós 'żywiciel; mamka' z tréphein, zobacz troficzny
• Znaczenie Captandum Ad Definicja przypodobania się pospólstwu, dla zabawienia tłumu (regularnie o argumentach odwołujących się gł. do uczuć); por. captatio benevolentiae
• Znaczenie all the news thats fit to print Definicja angielskiego:, wszystkie informacje nadające się do druku (dewiza dziennika New York Times); (niekiedy iron., z uwagi na elastyczność
• Znaczenie Asenterunek Definicja wojska, branka. Etym. - nm. Assentierung 'aprobata; uznanie kogo za zdatnego do wojska' od assentieren 'aprobować; uznać za zdatnego do
• Znaczenie Epoka Augustiańska Definicja zwana także "złotym wiekiem" lit. rz. (za panowania cesarza rz. Oktawiana Augusta 27 przed naszą erą-14 n.e.) poprzez analogię
• Znaczenie Autyzm Definicja myślenie oderwane od rzeczywistości; zamknięcie się w sobie, połączone z rozluźnieniem zdrowego relacji do otoczenia, występujące w
• Znaczenie Atmosfera Definicja Ziemię (por. geosfery) i nie wszystkie ciała nieb.; powietrze; przen. nastrój, ton, klimat psych., panujący w jakimś środowisku, miejscu i
• Znaczenie au demeurant le meilleur fils du monde Definicja fr., a oprócz tego idealny chłopak w świecie. Etym. - z Clémenta Marota (Au Roy), 1538 r.; po wyliczeniu przywar i przewinień służącego
• Znaczenie Tofana Acqua Definicja śmiertelna trucizna. Etym. - Tofana, trucicielka neapolitańska (zm. 1730 r.), wynalazczyni trucizny bez barwy i zapachu, zwanej poprzez nią
• Znaczenie Ameba Definicja jednokomórkowiec (wymiar do 0,1 mm), poruszający się dzięki nibynóżek, wypustek plazmatycznych; przen. człowiek chwiejny, niezdecydowany
• Znaczenie Aulos Definicja muz. staroż. Grecji, cylindryczna piszczałka z podwójnym stroikiem, zbliżona do szałamai, oboju (auleci grali równocześnie na 2
• Znaczenie Maria Ave Definicja Mario, zdrowaś Mario, pierwsze słowa i nazwa modlitwy zwanej także Pozdrowieniem Anielskim. Etym. - z Wulgaty, Ew. wg Łuk. 1, 28
• Znaczenie Agapant Definicja filoz. miłość niebiańska (przeciwstawiana ziemskiej, Erosowi); pierw. chrześc. wspólny posiłek spożywany na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy
• Znaczenie An der schonen blauen Donau Definicja pięknym modrym Dunajem. Etym. - tytuł pierwszego śpiewanego walca (1867 r.) Jana Straussa mł. (1825-99); tekst wg wiersza An der Donau
• Znaczenie Strofa Alcejska Definicja złożona z dwóch wierszy 11-zgłoskowych, jednego 9-zgłoskowego i jednego 10-zgłoskowego, powstała w literaturze lesbijskiej (około r. 600
• Znaczenie Dream American Definicja amer. pragnienie (senne)', pop. slogan, hasło wyrażające ideały demokracji, równości i wolności, na których budowano USA; amerykański
• Znaczenie Autobiografia Definicja autochton rdzenny mieszkaniec państwie a. obszaru; tuziemiec, tubylec, krajowiec. autochtoniczny pochodzenia miejscowego. Etym. - zobacz
• Znaczenie Alteracja Definicja składowych dźwięków akordu dzięki znaków podwyższających a. obniżających (krzyżyków a. bemoli); dawn. frasunek, strapienie; wzburzenie
• Znaczenie Amfora Definicja dwóch pionowych uchwytach i wąskiej szyjce, zwężone u dołu, regularnie zdobione techniką czarno- a. czerwonofigurową. Etym. - ?Xac. amphora
• Znaczenie alieni appetens sui profusus Definicja alieni appetens, sui profusus ?Xac., żądny cudzego (dobra), trwoniący własne. Etym. - ze Sprzysiężenia Katyliny, 5 Salustiusza
• Znaczenie Abonament Definicja abonowanie, otrzymywanie czegoś (na przykład książek w czytelni, bibliotece) a. użytkowanie czegoś (na przykład telefonu, RTV, środków
• Znaczenie Patres Ad Definicja tamten świat; na łono Abrahama. ad publicandam ?Xac., do opublikowania, obwieszczenia. ad referendum ?Xac., do zreferowania, do zdania
• Znaczenie ah la belle chose de savoir quelque chose Definicja chose! fr., doprawdy, jak to miło coś umieć! (tł. Boya-Żeleńskiego). Etym. - z Moliera (Mieszczanin szlachcicem, 2, 6); pan Jourdain
• Znaczenie a poem should not mean but be Definicja angielskiego:, wiersz nie powinien znaczyć, lecz być. Etym. - z Archibalda MacLeisha (Streets in the Moon. Ars poetica), 1926 r
• Znaczenie Akanie Definicja dialektach płd. i w jęz. białorus. - wymawianie w sylabach nieakcentowanych samogłoski a zamiast etymologicznego i ortograficznego o, na
• Znaczenie Asybilacja Definicja elementu szczeliny w końcowej fazie artykulacji spółgłoski zwartej, czego skutkiem było na przykład przekształcanie klasycznego ?Xac. k
• Znaczenie Awokado Definicja wdzięczna, jadalny owoc różnych amer. drzew tropikalnych, zwł. odmian hodowlanych, pochodzących z Ogromnych Antyli, Gwatemali i Meksyku
• Znaczenie Graecas Kalendas Ad Definicja nigdy (odłożyć coś). Etym. - ?Xac. '(dosł. na greckie kalendy) nigdy', bo gr. kalendy nie istniały; wg Swetoniusza (Boski August, 87
• Znaczenie Adwent Definicja obejmujący cztery tygodnie przed świętem Bożego Narodzenia. adwentysta wyznawca Kościoła, głoszącego bliskie ponowne przyjście Chrystusa
• Znaczenie Akcydens Definicja przypadkowa, nieistotna właściwość rzeczy (por. atrybut; substancja); drobne roboty drukarskie (poza książkami i gazetami), prace
• Znaczenie Alias Definicja recte; vulgo; vel; kryptonim; nom de guerre, pseud.). alienacja wyobcowanie; filoz. przypadek, gdzie wytwory społ. współdziałania ludzi
• Znaczenie Amanuensis Definicja amanuensis kopista, przepisywacz, skryba; piszący pod dyktando. Etym. - ?Xac. 'jw.'; a- zobacz ab-; manus, zobacz manuał
• Znaczenie Alkaliczny Definicja zawierający alkalia, wodorotlenki metali alkalicznych; silne zasady, ługi; tlenki i węglany tych metali; por. potasowce. alkaloidy zasadowe
• Znaczenie Apostrof Definicja przecinka nad wierszem, oddzielający końcówki nie wszystkich wyrazów obcych (na przykład Rabelais'go, Comte'owi) a. zastępujący wyrzuconą
• Znaczenie adhuc sub iudice lis est Definicja iudice lis est ?Xac., (gramatycy wiodą z sobą spór, i) rzecz jest dotąd nie rozstrzygnięta; edukacja nie wypowiedziała się jeszcze
• Znaczenie Aktyn Definicja promieniotwóRCZY, Tabl. 1. aktynowce chem. ekipa (rodzina) ciężkich promieniotwórczych pierwiastków: aktyn, tor, protaktyn, uran, neptun
• Znaczenie Fe Da Auto Definicja publicznego inkwizycji przeciw heretykowi (kacerzowi) i ogłoszenia wyroku; wykonanie wyroku, zwł. poprzez spalenie na stosie heretyka a
• Znaczenie Aberracja Definicja nienormalność (umysłu); wada soczewki, obiektywu, zniekształcająca a. zacierająca obraz; pozorne odchylenie położenia gwiazd w wyniku ruchu
• Znaczenie Aporema Definicja dopuszczająca dwa przeciwstawne rozstrzygnięcia. aporia staroż. filoz. trudność w rozumowaniu, z pozoru nie dająca się przezwyciężyć. Etym
• Znaczenie Bas A Definicja à bas! fr., precz (z kim, z czymś
• Znaczenie Adherent Definicja poplecznik. adhezja przyleganie, przyczepność. adhezyjny mechanizm - prawn. powództwo cywilne w procesie karnym. adhezyjna umowa - gdzie
• Znaczenie Aluwium Definicja aluwia) napływy rzeczne, osady żwiru, piasku i mułu, naniesione poprzez rzekę. aluwialny naniesiony, nawarstwiony, powstały z osadów
• Znaczenie Aflaston Definicja aflaston zob
• Znaczenie Asmodeusz Definicja rozbijający małżeństwa i zawiązujący relacje nieprawne. Etym. - pers. aēszma 'gniew'; daēwa 'demon'. Imię gł. demona w apokryfach (Księga
• Znaczenie Agal Definicja agal zobacz kufia
• Znaczenie Apretura Definicja tkanin, skór i tym podobne poprzez wykorzystywanie różnych mechanizmów technologicznych i nasycanie apretami, substancjami zmiękczającymi
• Znaczenie Akt Definicja przykład rozpaczy); dokument urzędowy, prawny, notarialny; część utworu scenicznego; nagie ciało ludzkie jako temat w malarstwie a. rzeźbie
• Znaczenie Alopata Definicja alopatia termin użyty poprzez S. Hahnemanna (zobacz homeopatia) na ustalenie metod leczniczych przeciwnych metodom homeopatii; postępowanie
• Znaczenie Armageddon Definicja walka, bitwa pomiędzy siłami dobra i zła; przen. ogromna, krwawa, wyniszczająca obie strony wojna. Etym. - późn.łac z gr. Har Magedōn 'góra
• Znaczenie Anegdota Definicja charakterystyczna historyjka, powiastka (aktualna a. historyczna), dykteryjka, facecja; "kawał", "wic"; lit. fabuła
• Znaczenie Akme Definicja akme gr., szczyt, najwyższy pkt., rozrost, dojrzałość, kulminacja, przesilenie
• Znaczenie Ale Definicja lecz z angielskiego: [wym. ejl] silnie chmielone, silne, jasne piwo z angielskiego: górnej fermentacji; por. stout
• Znaczenie Alija Definicja alija hebr., emigracja żydowska do Izraela; por. olim
• Znaczenie Day Saints All Definicja All Saints Day z angielskiego:, zobacz Toussaint
• Znaczenie Allerheiligen Definicja Allerheiligen zobacz Toussaint
• Znaczenie Amok Definicja amok malaj., napad morderczego szału, obłędnej furii
• Znaczenie Andabata Definicja andabata ?Xac., staroż. gladiator rz. walczący na ślepo w hełmie zakrywającym oczy
• Znaczenie Aralia Definicja aralia n.z łaciny bot., dzięgława
• Znaczenie Aryk Definicja aryk w Turkiestanie: kanał nawadniający. Etym. - ros. arýk 'jw.' z tur. 'jp
• Znaczenie Bmv Assumptio Definicja Assumptio BMV ?Xac., Wniebowzięcie NMP (nm. Mariä Himmelfahrt; fr. l'Assomption), 15 VIII

Co to znaczy | Tłumaczenie i wyjaśnienie zwrotu, zdania

Wytłumaczenie tekstów. Znaczenie językowe definicji. Słownik tłumczeń z przykładami.