Definicja Ambiwalencja

Co znaczy AMBIWALENCJA: (z łaciny ambo – oba + valens, valentis – silny) – jednoczesne żywienie przeciwstawnych albo mieszanych uczuć do tej samej osoby, rzeczy albo idei – np. kusi nas oferta nowej pracy i zarazem obawiamy się, Iż sobie nie poradzimy; czujemy miłość do rodzica połączoną ze złością na niego; z radością planujemy ślub, a równocześnie wpadamy w panikę, Iż stracimy dotychczasową wolność; partner w równym stopniu budzi naszą czułość i drażni nas na skutek swych nawyków. I chcielibyśmy, i boimy się. Ktoś albo coś i pociąga nas, i w tym samym stopniu odpycha. Na tym bazuje jeden z trzech typów konfliktu, jakie opisał w swojej teorii pola niemiecko-amerykański psycholog Kurt Lewin. Pierwszy konflikt dążenie – dążenie to klasyczny dylemat osiołka, któremu w dwa żłoby dano i owies, i siano, lecz jeść może tylko z jednego żłobu. Cele są równie pożądane i wykluczają się. Konflikt rozwiązuje się samoistnie po wyborze którejkolwiek opcji – cokolwiek osiołek zacznie jeść, będzie mu najprawdopodobniej smakowało. Drugi konflikt unikanie – unikanie to odmiennie wybór mniejszego zła. Przypadek jest trudniejsza, ponieważ wybrane zło rośnie w siłę, staje się bardziej przykre. Stąd ochota w takiej sytuacji, aby odmówić wyboru, opuścić pole działania konfliktu – jeżeli to możliwe. Trzeci konflikt dążenie – unikanie jest najtrudniejszy i rodzi ambiwalencję. Jak zakładał Lewin, dążymy do tego, co jest źródłem nagród, unikamy zaś tego, co jest źródłem kar. Problem w tym, Iż w naszym tak zwany polu psychologicznym równocześnie działa sporo sił przyciągających i sporo odpychających, musimy więc wybierać, której z wielu kar uniknąć, do której z wielu nagród dążyć. Co więcej, zdarza się, Iż ten sam cel albo osoba z taką samą siłą przyciąga nas i odpycha. Co się wtedy dzieje? Skutki takiego konfliktu opisują amerykańscy psychologowie John Dollard i Neal Miller na przykładzie niezdecydowanego narzeczonego. Jeżeli chce poślubić wybrankę, a zarazem obawia się ślubu, to stosunkowo zbliżania się do celu, a więc wyznaczonej daty uroczystości, rosną obie tendencje – zarówno dążenia, jak i unikania. Siła unikania rośnie jednak szybciej niż siła dążenia i w którymś momencie rozpoczyna górować nad dążeniem. Ślub, który przedtem bardziej pociągał, teraz rozpoczyna bardziej przerażać. Narzeczony pod byle pretekstem próbuje wycofać się, uciec z tej sytuacji. Lecz gdy to zrobi, przełoży datę ślubu – z dalszej perspektywy ślub będzie znów bardziej pociągał niż odpychał. Konsekwencją takiej dynamiki i ambiwalencji jest oscylacja zachowań – to zbliżamy się, to oddalamy, i tak w koło. Co można zrobić? Nadać jednej z tendencji wyższą rangę (co ważniejsze: związek z kimś czy niepohamowana swoboda?), można zreinterpretować sytuację, pomniejszyć znaczenie celu wzbudzającego ambiwalencję (przecież jest nam dobrze, po co nam ślub), uciec z sytuacji (na przykład złamać nogę) lub szukać trzeciego wyjścia. Wszyscy doświadczamy czasem ambiwalencji. Jej nasilenie w stopniu uniemożliwiającym działanie może być symptomem zaburzenia, na przykład dezintegracji psychicznej, która ma miejsce w psychozach