Definicja Presupozycje

Co znaczy PRESUPOZYCJE: to ukryte założenia, treści zawarte w wypowiedziach, które pozostają prawdziwe zarówno wtedy, gdy bezpośrednie stwierdzenie ma formę twierdzącą, jak i wtedy, gdy ma formę przeczącą. Innymi słowami, to są zawarte w zdaniu pośrednie stwierdzenia, które przy negacji nie zmieniają swojej wartości logicznej. Np. ze zdania Aktualny władca Francji jest łysy, jak i negacji Aktualny władca Francji nie jest łysy, wynika presupozycja: Francja ma aktualnie króla. Presupozycja, zdaniem Strawsona, jest ustalana w kontekście stosunku pomiędzy dwoma stwierdzeniami. Zdanie Jan przestał upijać się każdej nocy zawiera presupozycję, Iż był taki czas, gdy się co noc upijał. A jeżeli spytamy: Czy Jan przestał się upijać? to niezależnie, czy powiemy tak, czy nie, potwierdzimy presupozycję: wyzwala ją gdyż wyraz przestał.  Rozróżnia się kilka typów presupozycji. Presupozycje egzystencjalne – zakładające istnienie czegoś/kogoś, jak w przykładzie z królem Francji. Presupozycje w pytaniach otwartych, na które nie można odpowiedzieć tak albo nie. Np., pytanie: Dlaczego się na mnie gniewasz zakłada, Iż czujemy złość. Pozorny wybór, powstanie alternatywy, jak w zdaniu Spotkamy się u mnie czy u ciebie?, presuponuje, Iż w ogóle do spotkania dojdzie.  Istnieją presupozycje wywoływane poprzez czasowniki, takie jak: zauważyć, wiedzieć, żałować, zdawać sobie sprawę; na przykład Jan (nie)żałuje, Iż się ożenił sugeruje, Iż Jan już nie jest stanu wolnego. Presupozycje z użyciem przymiotników albo przysłówków na przykład Jak nisko leciał samolot – skłaniają do myślenia, Iż leciał nisko. Presupozycje powiązane z następstwem zdarzeń, na przykład Napijesz się herbaty, zanim mi pomożesz?, zakładają, Iż ktoś nam w czymś pomoże. Itd.. Rodzajów presupozycji jest więcej. Co istotne, jak pokazują badania, mamy większą gotowość do automatycznej akceptacji treści presuponowanych, a zarazem skłonność do falsyfikacji informacji bezpośredniej. Słynne eksperymenty Elizabeth Loftus, badaczki pamięci i biegłej sądowej, dowiodły, Iż presupozycje zawarte w pytaniach wpływały na zapamiętanie wydarzeń poprzez świadków i na ich zeznania. Natomiast Józef Maciuszek w swoich badaniach odkrył mocną tendencję do przyjmowania presuponowanych informacji jako prawdziwych – jeżeli nie można ich było skonfrontować z obiektywnymi danymi. Opisuje to w swojej książce Automatyzmy i bezrefleksyjność. Presupozycje mogą wiązać się z automatyczną akceptacją przekazywanych w nich informacji. Przyjmujemy je bezwysiłkowo, bezwiednie i machinalnie, bez prób upewnienia się, na ile presuponowane wnioski są prawomocne. Mogą więc stanowić istotne narzędzie wpływu społecznego