Znaczenie słowa, wyrazu na S

• Znaczenie Safizm Definicja safizm miłość lesbijska. Etym. - od Safo; zobacz lesbijka
• Znaczenie Sczioty Definicja sczioty zobacz szczoty
• Znaczenie Silikat Definicja silikat zobacz sylikat
• Znaczenie Szarif Definicja szarif zobacz szeryf 1
• Znaczenie Seppuku Definicja seppuku jap., harakiri (zobacz
• Znaczenie Sinsioku Definicja sinsioku jap., kapłan jap. kultu sintō, we współcz. Japonii zwany również kannusi (co dawn. oznaczało wielkiego kapłana
• Znaczenie Stipo Definicja stipo wł., prostokątna skrzynia bogato zdobiona dekoracją archit., stosowana od XVI w. we Włoszech do przechowywania kosztowności
• Znaczenie Salsa Definicja salsa amer. hiszp., dosł. 'sos'; karaibska muzyka taneczna podobna do mamba, lecz z elementami jazzu i rocka
• Znaczenie Prophecy Selffulfilling Definicja angielskiego:, samospełniające się proroctwo. Etym. - z Roberta K. Mertona (Social Theory and Social Structure), 1957 r
• Znaczenie Salve Definicja salve! ?Xac., witaj!, bądź pozdrowiony
• Znaczenie Nefas Scire Definicja scire nefas ?Xac., nie godzi się wiedzieć
• Znaczenie Fagot Le Sentir Definicja sentir le fagot fr., dziś już tylko żart. pachnieć stosem, trącić herezją
• Znaczenie Tuesday Shrove Definicja Shrove Tuesday z angielskiego:, zobacz Mardi gras
• Znaczenie Saaen Definicja jasnobarwnych krótkowłosych kóz mlecznych; ser podobny do emmentalera, lecz dłużej gotowany, dojrzewa poprzez trzy do dziesięciu lat
• Znaczenie Czułok Sinij Definicja sinij czułok zobacz bas bleu
• Znaczenie Semi Definicja pewnego stopnia, częściowo, niekompletny, mający pewne cechy czegoś; quasi; por. hemi-. Etym. - ?Xac. 'pół-, na wpół
• Znaczenie Skajlajt Definicja skajlajt zobacz skylight
• Znaczenie Skrub Definicja skrub zobacz scrub
• Znaczenie Skumbria Definicja skumbria makrela. Etym. - ?Xac. scomber 'jw.' od gr. skómbros 'jp
• Znaczenie Snigga Definicja snigga zobacz sznika
• Znaczenie Sabat Definicja obchodzony u Żydów i w nie wszystkich sektach chrześc. w sobotę; u Anglosasów - nazwa niedzieli jako święta; (s. czarownic) wg wierzeń śrdw
• Znaczenie Sabir Definicja francuszczyźnie, stosowana w Płn. Afryce; por. lingua franca. Etym. - fr. 'jw.', od wyrazu w wymyślonej gwarze, oznaczającego 'wiedzieć' w
• Znaczenie Sabotaż Definicja wypełnianie wadliwe swoich obowiązków w zamiarze wywołania dezorganizacji, strat i szkód; por. dywersja. saboty chodaki wytoczone z drewna
• Znaczenie Sachar Definicja sacharyna związek organiczny, biała krystaliczna substancja od 200 do 700 razy słodsza od cukru; por. cyklamat. Etym. - gr. sákcharon z
• Znaczenie Sachertorte Definicja jaj, mączki cukrowej, okruchów grzanek, czekolady i korzeni, pieczony w warstwach przekładanych masą morelową i zamrożony z czekoladą; por
• Znaczenie Rappresentazione Sacra Definicja przedstawienie', włoski odpowiednik śrdw. dramatów religijnych (misteriów), dostępny zwł. w momencie wczesnego Odrodzenia, o tematyce
• Znaczenie Conversazioni Sacre Definicja rozmowy'; w hist. sztuki wł. - przedstawienie swobodnego a. zrównoważonego zgrupowania świętych wokół siedzącej na tronie Madonny
• Znaczenie Saduceusze Definicja Judei, działające poprzez dwa stulecia przed zburzeniem drugiej świątyni jerozolimskiej w 70 r. n.e., gł. pośród sfer zamożnych
• Znaczenie Sadyzm Definicja opierające na doznawaniu rozkoszy przy zadawaniu bólu drugiej osobie (por. masochizm); pot. skłonność do okrucieństwa, do pastwienia się
• Znaczenie Vertas Stilum Saepe Definicja odwracaj rylec (jeżeli chcesz pisać rzeczy godne czytania), jest to regularnie wymazuj (drugim, tępym końcem rylca) i poprawiaj to, coś
• Znaczenie Safari Definicja innej), zwł. w Afryce Wsch., wspólnie z ludźmi, zwierzętami, wozami i sprzętem; wyprawa taką karawaną; styl ubierania się naśladujący
• Znaczenie Saga Definicja legendarnej, ale gł. o postaciach i wydarzeniach epoki heroicznej w Norwegii i Islandii, zwł. z manuskryptów isl. końca XII i XIII w
• Znaczenie Sago Definicja jadalne krupy a. mączkę, pozyskiwana z rdzenia pnia różnych palm tropikalnych (na przykład palmy sagowej), stosowana także do usztywniania
• Znaczenie Sahel Definicja leżący na południe od Sahary. Etym. - arab. 'krawędź, brzeg; pas graniczny'; nazwa zastosowana w 1900 r. poprzez geobotanika fr. Chevaliera
• Znaczenie Nitouche Sainte Definicja świętoszka, obłudnica, rzekome niewiniątko, fałszywa cnotka. Etym. - fr. 'jw.'; sainte r.ż. od saint 'święty' z ?Xac. sanctus, zobacz
• Znaczenie Enfer En Saison Definicja piekle', moment nieszczęść, biedy i załamania duchowego. Etym. - od tytułu Une saison en enfer zbiorku prozy poetyckiej (1873) poety fr
• Znaczenie Sak Definicja kształcie worka; potrzask na ptaki; przest. sakpalto płaszcz wiosenny, luźny, szeroki. Etym. - fr. sac 'wór, worek, torba' od ?Xac. saccus
• Znaczenie Sakra Definicja święcenie duchowne (zwł. biskupie). sakramentki ?Xeńskie zebranie zakonne zał. w 1651 r., zajmujące się wychowaniem dziewcząt, sprowadzone
• Znaczenie Sakwojaż Definicja zamykająca się na zatrzaskiwany zamek. Etym. - fr. sac de voyage 'torba podróżna'; sac 'worek; torba; plecak; sak' z gr. sákkos 'worek
• Znaczenie sint Maecenates non derunt Flacce Marones Definicja Marones ?Xac., jeżeli znajdą się Mecenasowie, nie zabraknie także (mój) Flakku, Wergiliuszów; por. mecenas. Etym. - z Marcjalisa (Epigramy
• Znaczenie Salami Definicja białym nalotem pleśni, wyrabiana pierw. we Włoszech (Bolonia, Mediolan), późn. również na Węgrzech i w Czechosłowacji; (taktyka s.) polit
• Znaczenie Salangana Definicja jerzyków, którego gniazda (tak zwany jaskółcze gniazda) uważane są w Chinach za smakołyk. Etym. - fr. salangane 'jw.' z jęz. tag i bisajan
• Znaczenie Salariat Definicja obejmująca osoby żyjące z wynagrodzeń za pracę, zazw. pracowników umysłowych, urzędników i tym podobne, pobierająca pensje, pobory (zwł. w
• Znaczenie Guerre Sale Definicja zwł. wojna Francji z Wietnamem 1946-54. Etym. - fr. 'jw.'; sale 'brudny' pochodzenia germ.; guerre 'wojna' pochodz. germ
• Znaczenie Salezjanin Definicja się kształceniem chłopców w rzemiośle, założonego poprzez św. Jana Bosco w r. 1857 w Turynie (w Polsce od r. 1898). Etym. - od Sales, we
• Znaczenie Refuses Des Salon Definicja salon des refusés fr., salon odrzuconych (poprzez jury innych wystaw) obrazów i rzeźb (hist. impresjonistów fr.); także przen. żart
• Znaczenie Salsy Definicja dosł. 'sos' z śrdw.z łaciny 'słona przyprawa; sól' od ?Xac. r.ż. od salsus 'słony, solony' z sal, zobacz salina
• Znaczenie Salt Definicja Strategic Arms Limitation Talks 'rokowania na temat ograniczenia zbrojeń strategicznych' określającej negocjacje pomiędzy przedstawicielami
• Znaczenie Saltarello Definicja wł. i hiszp. w takcie 3/8 a. 6/8 (spotykany w suitach barokowych). salto mortale skok Zgonu, niebezpieczny skok akrobatyczny z
• Znaczenie Saluki Definicja płn.afrykańskich i azjatyckich psów gończych, wysokich, szczupłych, szybkonogich, o wąskiej głowie, długich uszach, długim puszystym
• Znaczenie salus populi suprema lex Definicja dobro ludu (winno być) najwyższym prawem (rządzących). Etym. - z Cycerona (O prawach, 3, 3, 8); wg tradycji - z rz. prawa dwunastu tablic
• Znaczenie Calculi Errore Salvo Definicja wyjątkiem omyłek w rachunku. salvo regressu ?Xac., za wyjątkiem prawa regresu. salvo honore ?Xac., bez ujmy dla czci (a. honoru). salvus
• Znaczenie Samar Definicja samar chem. pierwIASTEK, Tabl. 1, metal ziem rzadkich (por. lantanowce). Etym. - od nazwy minerału samarskitu
• Znaczenie Samarytanin Definicja współczujący, litościwy; spieszący samorzutnie, spontanicznie z (pierwszą) pomocą chorym, skłonny do samarytańskich, miłosiernych uczynków
• Znaczenie Samba Definicja afrykańskiego (w szybkim tempie, w takcie parzystym), który pojawił się przed 2. wojną świat. jako jedna z form muzyki jazzowej i
• Znaczenie Sambenito Definicja noszony poprzez pokutników; odzież inkwizycji hiszp. przypominająca krojem szkaplerz, żółta w czerwone krzyże dla żałujących grzeszników a
• Znaczenie Stoetter Samfundets Definicja iron.) społeczeństwa (jest to "solidne" mieszczaństwo, wzbogaceni faryzeusze i hipokryci). Etym. - tytuł dramatu (1877 r.; wyd
• Znaczenie Samuraj Definicja Japonii, rycerz z drużyny wojskowej dajmio, przestrzegający regulaminów kodeksu busido, uprawniony do noszenia dwóch mieczy, mający prawo
• Znaczenie Sanacja Definicja podobne); pop. nazwa obozu J. Piłsudskiego, który w 1926 dokonał przewrotu majowego i pod hasłem "sanacji moralnej" wprowadził
• Znaczenie Sandarak Definicja żywiczlin czteroklapowy, drzewo z rodz. cyprysowatych. Etym. - ?Xac. sandarac(h)a 'czerwony barwnik; pierzga' gr. sandarákē, sandaráche
• Znaczenie Róża Saronu Definicja krokus), a. zimowit jesienny, a. dziurawiec zwykły, a. dzwonek (kampanula). Etym. - z Biblii (Pieśń nad pieśniami, 2, 1); kwiat, do którego
• Znaczenie Sandwichman Definicja sänuidż-män] człowiek reklamujący a. pikietujący jakieś przedsiębiorstwo poprzez publiczne obnoszenie plakatów na dwóch arkuszach tektury a
• Znaczenie Sangha Definicja tradycyjnie składający się z mnichów i mniszek, nowicjuszy i nowicjuszek, będący współczesną kontynuacją ekipy uczniów, którzy wyrzekli się
• Znaczenie Sangwina Definicja rysunek wykonany taką kredką. sangwinik człowiek o usposobieniu żywym, porywczym i zmiennym, o błyskawicznie przemijających reakcjach
• Znaczenie Sanitaria Definicja wykorzystywanych do wyposażenia umywalni, łazienek, klozetów i tak dalej sanitariat budynek z sanitariami do użytku wczasowiczów, wojska i
• Znaczenie Matsur Sanno Definicja Sanno Matsur jap., japońskie święto sintoistyczne dla uczczenia górskiego boga Santo
• Znaczenie Sansjan Definicja muz. o 3-4 strunach jedwabnych szarpanych plektronem i płaskim, okrągłym pudle rezonansowym i długiej, cienkiej szyjce
• Znaczenie Sanskryt Definicja hinduizmu, język lit. staroż. i śrdw. Indii (por. devanagari; prakryt). Etym. - sanskr. sanskria 'dosł. przygotowany; uporządkowany
• Znaczenie Ana Santa Definicja a. wsch. mocny, gorący, suchy wiatr typu föhn. Etym. - od nazwy łańcucha górskiego w płd. Kalifornii
• Znaczenie Sapsago Definicja zbieranego, częściowo dojrzały i wtedy mieszany z utartymi liśćmi nostrzyka błękitnego dla smaku i koloru. Etym. - z angielskiego: z nm
• Znaczenie Śmiech Sardoniczny Definicja szyderczy, wzgardliwy, sceptyczny, cyniczny. Etym. - gr. sardónios, sardánios (gélōs) 'szyderczy, gorzki (śmiech
• Znaczenie Musztarda Sarepska Definicja gorczycy sarepskiej, uprawianej gł. w Rosji. Etym. - od nazwy miejscowości Sarepta (dziś Krasnoarmiejsk) pod Carycynem (dziś Wołgograd
• Znaczenie Sargasso Definicja bot. rodzaj brunatnic, glonów rozwijających się u wybrzeży mórz tropikalnych, skąd znoszą je prądy na otwarty ocean, tworząc niekiedy
• Znaczenie Sasquatch Definicja angielskiego: Omah, ogromny, kudłaty stwór z legendy indiań., który chodzi na dwóch nogach i żyje w górach i lasach Północnego Zachodu
• Znaczenie Satelita Definicja planety, księżyc planety; (sztuczny s. Ziemi) zobacz sputnik; przen. posłuszny, służalczy stronnik; nieodstępny towarzysz; mech
• Znaczenie Satjagraha Definicja niepodległość Indii, propagowana poprzez Gandhiego, wyrażająca się w "zaprzestaniu współpracy" i nieposłuszeństwie wobec
• Znaczenie Satrapa Definicja satrapii) w staroż. Persji, mający nieograniczoną władzę; przen. despotyczny, surowy król, tyran. Etym. - ?Xac. satrapia 'jw.' z gr
• Znaczenie Satyna Definicja satynowym (atłasowym wątkowym) po prawej, a atłasowym osnowowym (błyszczącym) po lewej stronie. satynowa krepa - tkanina z jedwabiu
• Znaczenie Satyra Definicja chłoszczący, ośmieszający indywidualne a. socjalne wady i przywary, zło i bezprawie; ogół utworów tego rodzaju. satyryk autor satyr. Etym
• Znaczenie Sauerbraten Definicja wołowa z boczkiem wieprzowym, cebulą, selerami, porami, pietruszką, szyszkojagodami jałowca, liśćmi bobkowymi, pastą pomidorową, podawana z
• Znaczenie saut de meme au meme Definicja na to samo (wyraz)', błąd w przepisywaniu opierający na opuszczeniu ustępu tekstu zawartego pomiędzy dwoma wystąpieniami tego samego wyrazu
• Znaczenie Sawanna Definicja z rzadkimi ekipami wiecznie zielonych drzew, z okresem suszy w zimie (Sudan, stepy Płd. Ameryki, zobacz llanos), z porą deszczową
• Znaczenie Scaramuccia Definicja Scaramuccia [wym. skaramuczcza] postać awanturnika, samochwała, pyszałka i tchórza włoskiej commedia dell'arte. Etym. - wł. dosł. 'utarczka
• Znaczenie Scjeny Definicja drapieżnych ryb umiejących wydawać donośne dźwięki przypominające werbel a. chrapanie (ogromny pęcherz pławny służy jako rezonator). Etym
• Znaczenie Scenariusz Definicja potrzeb i możliwości produkcji filmowej; egzemplarz sztuki teatr. a. RTV opatrzony technicznymi uwagami reżysera a. inspicjenta
• Znaczenie Sceptr Definicja sceptr przest. berło królewskie. Etym. - ?Xac. sceptrum 'jw.; władza królewska' z gr. skēptron 'laska; jp
• Znaczenie Scheda Definicja odziedziczony dorobek (zwł. ziemia). Etym. - ?Xac. scheda, scida 'oddarty kawałek (papieru, papirusu); kart(k)a papieru' z gr. schīdzein
• Znaczenie Schemat Definicja wyobrażenie, rysunek, opis czegoś (na przykład konstrukcji, organizacji, działania) w sposób uogólniający, ogólny, szkicowy, abstrakcyjny
• Znaczenie Schiz Definicja złożeniach: rozszczepienie; pęknięcie; rozdwojenie; rozłam; rozdzielony; schizofrenia. schizotymia typ psychiczny, cechujący zazw. osoby o
• Znaczenie Schnorrer Definicja nędzarz. Etym. - z angielskiego: z jid., ze śr.g.nm. snurren 'mruczeć; skomleć', bo zawodowi żebracy żyd. mieli zwyczaj nucić mruczando
• Znaczenie Anders Ist Schon Definicja schön ist anders nm., ładnie (uczynić, postąpić, powiedzieć i tak dalej) tj. (to oznacza) odmiennie (uczynić i tak dalej
• Znaczenie Schongeist Definicja Schöngeist [wym. szöjngajst] szengajst, pięknoduch, zmanierowany esteta. Etym. - nm. 'jw.'; schön 'piękny, ?Xadny'; Geist 'duch
• Znaczenie Schwyzertutsch Definicja Schwyzertütsch szwajcarski dialekt niemiecki. Etym. - dial. nm. (szwajc.) 'jw.'; schwyzer 'szwajc.' od Schwyz 'Szwajcaria'; tütsch 'nm
• Znaczenie Margarita Praevalentium Scientiarum Definicja Xac., nauk przemożnych perła. Etym. - z aktu erekcyjnego (12 V 1364 r.) Kazimierza Wielkiego fundującego uniwersytet krakowski
• Znaczenie Disseminata Sclerosis Definicja z łaciny med. stwardnienie rozsiane, schorzenie, zazw. postępujące, ośrodkowego układu nerwowego, charakteryzujące się okresami samorzutnej
• Znaczenie Scordatura Definicja przestrojenie struny a. zmiana stroju całego instrumentu; por. capotasto. Etym. - wł. 'rozstrojenie' od scordare 'rozstroić; brzmieć
• Znaczenie Scotch Definicja handl., przylepiec biurowy w formie zwiniętej, przezroczystej taśmy. Scotch collops [wym. skocz kolops] zrazy z cebulą. Scotch (whiskey) z
• Znaczenie Scriptorium Definicja charakterystyczny zwł. dla większych śrdw. zakonnych ośrodków produkcji ksiąg, zwłaszcza ośrodków benedyktyńskich (z powody poparcia
• Znaczenie Sculpsit Definicja słowo stawiany przed nazwiskiem artysty na sztychach, drzeworytach i tym podobne). Etym. - ?Xac. 'jw.' od sculpere 'ryć; rzeźbić
• Znaczenie Charybda I Scylla Definicja S. i Ch. - w wypadku, gdzie zagraża) niebezpieczeństwo z dwóch stron; por. incidis in Scyllam... Etym. - gr. Skýlla (dziś Scilla), skalny
• Znaczenie Scyntygrafia Definicja śledzenia przepływu a. rozmieszczenia w tkankach żywego organizmu związków chem. znakowanych parametrami izotopowymi. scyntylacja błyski
• Znaczenie se non e vero e ben trovato Definicja jeżeli to nie jest prawdziwe, to jednak (bardzo) dobrze wymyślone. Etym. - z Giordana Bruno (Gli eroici furori; 1585 r
• Znaczenie Terrier Sealyham Definicja angielskiego:, pies rasy wyhodowanej poprzez kpt. Johna Edwardsa do polowania na lisy, wydry i borsuki w jego majątku Sealyham w Walii
• Znaczenie Sec Definicja secans (sec.) [wym. sek...] mat. odwrotność cosinusa; sieczna. Etym. - n.z łaciny z ?Xac. p.pr. od secare, zobacz sekcja
• Znaczenie Socrealizm Definicja socrealizm skr. od realizm socjalistyczny
• Znaczenie Aurea Sectio Definicja odcinka), gdzie relacja długości całego odcinka do długości większej części jest równy stosunkowi długości większej części do długości
• Znaczenie Seder Definicja w judaizmie uroczysta wieczerza obrzędowa spożywana w pierwsze 2 dni święta Paschy (hebr. Pesach) w diasporze (lecz nie w Izraelu
• Znaczenie Apostolica Sedes Definicja apostolska; władza papieska. sedes impedita ?Xac., prawo kośc. siedziba, stolica biskupia, gdzie biskup nie może sprawować swych czynności
• Znaczenie Segregacja Definicja dzielenie na kategorie, ekipy, typy, gatunki i tym podobne; oddzielanie, separowanie, izolowanie grup rasowych, narodowych i tym podobne
• Znaczenie Hart Sei Definicja sei hart! nm., twardym bądź! Etym. - z Nietzschego (Tako rzecze Zaratustra 3, 29), 1883 r., tł. Wacława Berenta
• Znaczenie Sei personaggi in cerca dautore Definicja Sześć postaci scenicznych w poszukiwaniu autora. Etym. - dramat (1921 r.) pisarza wł. Luigi Pirandello (1867-1936); część trylogii Teatr w
• Znaczenie Sejsm Definicja ziemi; typ ruchów tektonicznych; wibracja. sejsmograf przyrząd do wykrywania, zapisywania i badania trzęsień Ziemi. sejsmiczny odnoszący
• Znaczenie Sekcja Definicja wojsk. część plutonu; odcinek drogi (kolei żelaznej, komunikacji miejskiej i tym podobne); med. autopsja - otwarcie i badanie jam ciała w
• Znaczenie Sekrecja Definicja szczególne gruczoły substancji (jak ślina, łzy, mleko, żółć i tak dalej) niezbędnych do funkcjonowania organizmu (por. hormony; ekskrecja
• Znaczenie Selekcja Definicja dobór (naturalny, sztuczny, płciowy); wybór. selekcjoner osoba przeprowadzająca selekcję zawodników sport. selektywność wybiórczość. Etym
• Znaczenie Seksta Definicja pomiędzy dwoma dźwiękami, z których wyższy notowany jest na szóstym miejscu w relacji do niższego; por. prima; zobacz hora 1; w szermierce
• Znaczenie Sekstyna Definicja z sześciu wierszy (jedenastozgłoskowych) o układzie rymów ababcc; dawn. forma wiersza o sześciu strofach 6-wierszowych i jednej 3
• Znaczenie Sekta Definicja ekipa relig., która odłączyła się od wyznania macierzystego; odłam wyznaniowy w obrębie danej religii. sekciarstwo działalność sekt relig
• Znaczenie Sektor Definicja wyodrębniony odcinek, część jakiegoś frontu (pola) działań, na przykład gospodarki narodowej, operacji wojennych. Etym. - ?Xac. sector
• Znaczenie Sekularny Definicja ruchy, wahania) geol., b. powolne ruchy, przesunięcia skorupy ziemskiej widoczne dopiero po upływie stuleci. sekularyzacja zeświecczenie
• Znaczenie Sekunda Definicja s. kątowa) 1/3600 stopnia kątowego; muz. odległość (interwał) pomiędzy dwoma przyległymi dźwiękami (por. prima); w szermierce - druga
• Znaczenie Sekwencja Definicja muz. kośc.; progresja, powtarzanie zwrotu (harmoniczno-)melodycznego poprzez te same głosy, etapowo wyżej (wstępująca) a. niżej (zstępująca
• Znaczenie Sekwoja Definicja wysokości i 9 m średnicy), długowieczne (do 2000 lat) drzewo iglaste gór Oregonu i Kalifornii w pobliżu brzegów Pacyfiku; por. welingtonia
• Znaczenie Seminarium Definicja wyższa) szkoła, kształcąca nauczycieli, duchownych i tak dalej; nauk. zakład specjalistyczny na uniwersytecie; forma pracy dydaktycznej w
• Znaczenie Ogrody Wiszące Semiramidy Definicja ogrody założone na tarasach gmachów Babilonu, uważane za jeden z siedmiu cudów staroż. świata. Etym. - gr. Semiramis 'królowa asyryjska z
• Znaczenie Semita Definicja grup ludów płd.-zach. Azji, mówiących jęz. semickimi (i spokrewnionych, gł. jęz.), reprezentowanych dziś gł. poprzez Żydów i Arabów, a w
• Znaczenie semper homo bonus tiro est Definicja semper homo dodatek tiro est ?Xac., dobry człowiek jest wiecznym nowicjuszem. Etym. - z Marcjalisa (Epigramy, 12, 51
• Znaczenie Sempiterna Definicja Etym. - ?Xac. r.ż. od sempiternus 'wiecznie trwały, wiekuisty'; semper 'zawsze' od sem- 'jeden' + per 'poprzez'; żart szkolny, eufemizm
• Znaczenie Senat Definicja parlamentarnym jedna z Izb parlamentu (zazw. wyższa); zarząd nie wszystkich wolnych miast; budynek senatu; (s. akademicki) władze uczelni
• Znaczenie Senes Definicja kasji (strączyńca) użytkowane w formie odwaru a. proszku jako środek przeczyszczający. Etym. - nm. Sennes(baum) '(drzewo) senesowe' od
• Znaczenie Senghi Definicja senghi jednostka monetarna Zairu, równa 1/100 likuty
• Znaczenie Senior Definicja tata a. starszy brat; najstarszy w zespole; sport. zawodnik, który ukończył 18 rok życia (por. junior); śrdw. w prawie lennym - feudał
• Znaczenie Signor Definicja s-ińjor (s-ińjore); s-ińjora; s-ińjorina] pan; pani; panna. signoria wł. [wym. s-ińjorija] kilkuosobowy organ władzy naczelnej w śrdw
• Znaczenie Sens Definicja rozsądek, rozum. sensytywny czuły, wrażliwy; mogący odczuwać; przeczulony. sensualny odbierany dzięki zmysłów, zmysłowy. sensu stricto ?Xac
• Znaczenie Sentencja Definicja część zasadnicza orzeczenia sąd., wyroku. sentyment uczucie; przywiązanie, skłonność, miłość. sentencjonalny aforystyczny; obfitujący w
• Znaczenie Separacja Definicja sądowe rozłączenie małżonków "od stołu i łoża" bez rozwiązania małżeństwa (w prawie kanonicznym i prawodawstwie nie wszystkich
• Znaczenie Sept Definicja siedmio-; por. hept(a)-. septet zespół muz. złożony z 7 wykonawców; utwór na taki zespół. septentrionalny przest. północny; por. arktyczny
• Znaczenie Sepulkralny Definicja nagrobkowy, cmentarny, pogrzebowy, wykorzystywany kultowi (a. pamięci o) zmarłych, związany z wiarą w życie pozagrobowe. Etym. - ?Xac
• Znaczenie Serendipity Definicja cennych a. miłych rzeczy, których się nie szukało; szczęśliwy dar dokonywania przypadkowych odkryć. Etym. - z angielskiego: 'jw.' od
• Znaczenie Silvaner Definicja winogrona; wino reńskie z takich winogron. Etym. - nm. prawdop. z ?Xac. Sylvanus, Silvanus mit. rz. italski bóg pól i lasów, od silva ?Xac
• Znaczenie sine ira et studio Definicja bez upodobania; bezstronnie, obiektywnie. Etym. - z Tacyta (Roczniki, 1, 1); słynne zapewnienie (najpierw dzieła) o obiektywizmie autora
• Znaczenie Seria Definicja podobnych rzeczy, czynności, zdarzeń, układających się w jakiś ciąg, w całość. serializm muzyka komponowana wg mechanizmu stworzonego
• Znaczenie Phryges Sapiunt Sero Definicja Trojanie za późno zmądrzeli'; mądry Polak po szkodzie. Etym. - Erazm w Adagiach, 1, 1, 28, przypisuje się myśl Liwiuszowi Andronikusowi
• Znaczenie Serpent Definicja wężowo, długiej, metalowej a. drewnianej rurze, stosowany gł. we Francji, poprzednik ofiklejdy. serpentarium pomieszczenie na węże (w zoo
• Znaczenie Serwantka Definicja stron (o tylnej ściance wyłożonej zazw. lustrem), do ustawiania bibelotów, szkła, porcelany, srebra i tym podobne (gł. XIX w.). serwis
• Znaczenie Serża Definicja diagonalna, samodziałowa, (ba)wełniana, jedwabna a. płócienna, stosowana gł. na garnitury, płaszcze i suknie. Etym. - fr. serge z ?Xac
• Znaczenie Sesja Definicja gdzie odbywają się często posiedzenia (sejmu, Zebrania Ogólnego ONZ, sądów i tak dalej). Etym. - ?Xac. sessio '(po)siedzenie' od sedēre
• Znaczenie Porcelana Sewrska Definicja kształtach, regularnie kunsztownie dekorowane towary Manufaktury Porcelany założonej w 1763 w Sèvres (nad Sekwaną, dziś w zespole miejskim
• Znaczenie Appeal Sex Definicja ponęta, które działają kusząco, pociągająco na zmysły osoby płci odmiennej. Etym. - z angielskiego: 'dosł. zew płci'; sex 'płeć' z ?Xac
• Znaczenie Sexism Definicja sexism zobacz seksyzm
• Znaczenie Sezam Definicja rosnąca dziko w Indiach, uprawiana (dla nasion) w państwach tropikalnych i śródziemnomorskich. 2. skarbiec; Sezamie, otwórz się! coś, co
• Znaczenie Sezon Definicja szczególnej; wzmożonej) aktywności w jakiejś dziedzinie (na przykład społ., kulturalnej, przemysłu, handlu, rolnictwa, sportu, wczasów
• Znaczenie Sfaleryt Definicja siarczek cynku, główna ruda cynku. Etym. - nm. Sphalerit z gr. sphalerós 'zwodniczy; śliski' od sphállein 'wywołać upadek; wprowadzić w
• Znaczenie Sfera Definicja niebieskie; (s. niebieska) niebo, sklepienie nieba; powierzchnia kuli; pas ziemi, region; przen. zakres, krąg, domena, tematyka, sfera
• Znaczenie Sfigmo Definicja SFIGMO- w złożenaich: tętno. sfigmograf med. przyrząd do zapisywania fali tętna. Etym. - gr. sphygmós 'tętno'; zobacz -graf
• Znaczenie Sfumato Definicja malarstwie bez użycia ostrych zarysów, poprzez subtelne stopniowanie przejść od światła do cienia; por. chiarioscuro. Etym. - wł. p.p. od
• Znaczenie Shaggydog Definicja ry)] przewlekła, szczegółowa opowieść o wydarzeniu bez znaczenia, która opowiadającemu wydaje się zabawna, a słuchaczom nudna i pozbawiona
• Znaczenie Shandy Definicja shandy z angielskiego:, napój z lemoniady i lekkiego, jasnego piwa. shandygaff z angielskiego:, napój z piwa i piwa imbirowego
• Znaczenie She Stoops to Conquer Definicja Poniża się, by zwyciężyć. Etym. - tytuł komedii (1773 r.) pisarza z angielskiego: Olivera Goldsmitha (1728-74); dama udaje wykorzystywaną
• Znaczenie Shimmy Definicja dostępny po 1. wojnie świat. Etym. - z angielskiego: skr. od shimmy-shake (a. -shiver) 'trzęsikoszula'; shimmy 'koszula; jw.' od chemise
• Znaczenie Tenis Short Definicja krótki tenis' sport. odmiana tenisa przeznaczoną dla dzieci, rozgrywana małymi rakietami na krótkim korcie z niską siatką
• Znaczenie sinite illos caeci sunt et duces caecorum Definicja caecorum ?Xac., zaniechajcie ich, ślepi są i ślepym przewodzą. Etym. - z Wulgaty (Ew. wg Mat., 15, 14); Jezus o faryzeuszach
• Znaczenie Show Definicja art.-rozrywkowe w klubie nocnym, kabarecie, teatrze, TV, stanowiące cały program wieczoru a. jego część, złożone z występów śpiewaków
• Znaczenie Diplomacy Shuttle Definicja diploumesy] z angielskiego:, dyplomacja wahadłowa, negocjacje dyplomatyczne pomiędzy wrogimi stronami, prowadzone poprzez pośrednika
• Znaczenie Si Definicja obowiązujący w Polsce od 1 I 1967 r. Etym. - znak z inicjałów fr. Système International 'Układ Międzynarodowy'; zobacz mechanizm
• Znaczenie si Dieur nexistait pas il faudrait linventer Definicja l'inventer fr., gdyby Bóg nie istniał, należałoby Go wymyślić. Etym. - z Woltera (Epître à l'auteur du nouveau livre...), 1769 r
• Znaczenie Si le grain ne meurt Definicja umiera ziarno (tł. J. Rogozińskiego). Etym. - autobiografia okresu dzieciństwa i młodości (1924 r.) pisarza fr. André Gide'a (1869-1951
• Znaczenie si parva licet componere magnis Definicja jeżeli godzi się porównywać rzeczy małe z ogromnymi; por. parvis componere... Etym. - z Wergiliusza (Georgiki, 4, 176); autor porównuje
• Znaczenie Sial Definicja budowie Ziemi - zewnętrzna warstwa skorupy ziemskiej (litosfery), tak zwany piętro granitowe, zbudowane ze związków krzemu i glinu, pod
• Znaczenie Sic Definicja świadomie) tak (napisane)! - uwaga umieszczona po zacytowanym wyrazie a. zwrocie, stwierdzająca, Iż tak właśnie był wydrukowany (napisany
• Znaczenie sic transit gloria mundi Definicja przemija chwała (tego) świata. Etym. - ?Xac. Pater sancte, sic transit... 'Ojcze św., jw.'; początkowe wyrazy ?Xac. pieśni kośc., wymawiane
• Znaczenie Lumen Siccum Definicja siccum lumen ?Xac., 'suche oko', brak skłonności do płaczu, niechęć do okazywania żalu, smutku w trudnych chwilach
• Znaczenie Sidhi Definicja powodzenie'; tajemna siła duchowa, pozwalająca na na przykład czytanie cudzych myśli a. stawanie się niewidzialnym, wywoływana jakoby
• Znaczenie Sinus Definicja prostokątnym) - relacja przeciwległej temu kątowi przyprostokątnej do przeciwprostokątnej [wym. s-inus]; por. cosinus. sinusoida mat
• Znaczenie Sirat Definicja przerzucony nad otchłanią piekła, ?Xączący doczesny świat z rajem, most cienki i ostry jak brzytwa, po którym przejść bezpiecznie może
• Znaczenie Sire je navais besoin de cette hypothese Definicja hypothèse fr., Najjaśniejszy Panie, nie potrzebowałem tej hipotezy. Etym. - odpowiedź Laplace'a na zadane mu poprzez Napoleona I pytanie
• Znaczenie Sisal Definicja włókno powroźnicze z liści agawy karaibskiej, uprawianej także w wielu innych rejonach (Jawa, wsch. Afryka, Wyspy Bahama, Meksyk) a. z
• Znaczenie In Sit Definicja demonstracji bez użycia siły: masowe zajmowanie miejsc w audytoriach, gmachach parlamentu, uniemożliwiające normalny tok zajęć, gromadne
• Znaczenie Propre Site Definicja 1965) w mieście, na szosie - wydzielone pasmo drogi, zarezerwowane dla jakiegoś środka transportu publicznego i wyraźnie oddzielone od
• Znaczenie Siv Definicja immunodeficiency virus, retrowirus podobny do wirusa HIV u człowieka, atakujący układ immunologiczny małp. Etym. - z angielskiego: simian
• Znaczenie Skaldowie Definicja historiografowie a. recytatorzy i śpiewacy, zwł. poematów bohaterskich i pieśni pochwalnych; bardowie staroż. plemion germ. Etym. - st
• Znaczenie Skamandryci Definicja ukształtowana po 1918, skupiona wokół studenckiego pisma "Pro Arte et Studio", w dalszym ciągu miesięcznika poetyckiego "
• Znaczenie Skansen Definicja etnograficzne pod gołym niebem, gdzie eksponatami są budynki, meble, sprzęty, tkanina i tym podobne pewnego regionu
• Znaczenie Skirto Definicja myślowy; uczuciowy). skirtotymia psychol. usposobienie charakteryzujące się zmiennością, niestałością, przeskokami nastrojów, uczuć
• Znaczenie Skarabeusz Definicja spory, czarny, żywiący się nawozem chrząszcz, występujący w państwach basenu M. Śródziemnego, uważany w staroż. Egipcie za znak
• Znaczenie Skateboard Definicja jazda na deskorolce, desce z tworzywa sztucznego na czterech rolach (kółkach); zawody obejmują czwórbój: slalom, skok wzwyż, w dal, jazdę
• Znaczenie Skauting Definicja dosł. 'młodzi zwiadowcy') org. zrzeszająca chłopców, skautów, od 11. do 14. a. 15. roku życia w zastępach, patrolach i drużynach, w celu
• Znaczenie Skeet Definicja stojąc ze strzelb śrutowych do rzutków przelatujących w dwóch przeciwnych kierunkach. Etym. - z angielskiego: 'jw.' od st.skand. skjōta
• Znaczenie Skene Definicja barak wzniesiony (z inicjatywy Ajschylosa, około 465 przed naszą erą) na stycznej orchestry, po stronie przeciwległej do theatronu, jako
• Znaczenie Skepsis Definicja istnieniu zjawisk; sceptycyzm. Etym. - gr. 'badanie; wątpienie; filoz. sceptyków' od sképtesthai 'rozważać'; por. sceptycyzm
• Znaczenie Skibob Definicja po śniegu, będący połączeniem nart i roweru. Etym. - z angielskiego: ski 'narty'; bob 'para płóz do sań
• Znaczenie Grupa Skifflowa Definicja zespołów jazzowych, śpiewających i grających, regularnie wg motywów lud. i plebejskich (zwł. dla rozrywki, na prywatnych spotkaniach
• Znaczenie Skikjoring Definicja szijering] sport zimowy, gdzie osoba, jadąca na nartach po śniegu a. lodzie, ciągnięta jest na lince poprzez konia, rena a. pojazd. Etym
• Znaczenie spiritus quidem promptus est caro autem infirma Definicja autem infirma ?Xac., duch-ci wprawdzie jest ochotny, lecz ciało mdłe. Etym. - z Wulgaty (Ew. wg Mat., 26, 41
• Znaczenie Skolion Definicja piosenka biesiadna, śpiewana w dowolnym porządku poprzez gości z towarzyszeniem liry; gr. utwór lit. na wzór takiej piosenki. skolioza med
• Znaczenie Skop Definicja do obserwowania, badania, oglądania jakichś elementów, ciał. -SKOPIA w złożeniach: oglądanie, badanie, obserwowanie. Etym. - gr. -skopion
• Znaczenie Skorpion Definicja przeszło 600 gatunków rząd pajęczaków uzbrojonych w pancerz, kleszcze i jadowity kolec u końca odWłOKA; Tabl. 2. Etym. - ?Xac. scorpio 'jw
• Znaczenie Komisja Skrutacyjna Definicja oddane przy wyborach. Etym. - ?Xac. scrutatio 'precyzyjne badanie' od scrutari 'przeszukiwać; śledzić; badać' ze scruta 'rupiecie; szmaty
• Znaczenie Skryba Definicja poeta, sekretarz, staroż. poeta publ., urzędowy, egzegeta Biblii, tłumacz praw, prawnik. skrypt wydane na powielaczu a. drukiem opracowanie
• Znaczenie skuczno na etom swietie gospoda Definicja nudno (jest) na tym świecie, proszę państwa! Etym. - z Gogola (Opowieść o tym, jak się pokłócił Iwan Iwanowicz z Iwanem Nikiforowiczem
• Znaczenie Skufia Definicja czarnego a. fioletowego aksamitu, noszona poprzez duchownych prawosławnych. Etym. - ros. skufia 'jarmułka, tiubietiejka; jw.; piuska' z wł
• Znaczenie Skupszczyna Definicja skupszczyna dwuizbowy parlament byłej Jugosławii (porada Związkowa i Porada Pracujących). Etym. - serb. skupština 'jw
• Znaczenie Terrier Skye Definicja rasa terierów o długiej głowie, stojących a. zwisających uszach, krótkich, prostych nogach i długiej, sztywnej sierści. Etym. - od nazwy
• Znaczenie Skylight Definicja w pokładzie (przybudówki) statku, luk oświetleniowy. Etym. - z angielskiego: 'rozproszone i odbite światło słoneczne; okno dające górne
• Znaczenie Skyscraper Definicja skyscraper [wym. skajskrejper] z angielskiego:, drapacz chmur (dosł. nieba), wysokościowiec
• Znaczenie Skytale Definicja stosowana zwł. poprzez Spartan: wąski, długi pas pergaminu nawijano wokół laski, a tekst pisano na stykających się brzegach pergaminu tak
• Znaczenie Slalom Definicja konkurencja narciarska na zygzakowatej trasie wyznaczonej bramkami; (s. gigant) konkurencja narciarska pośrednia pomiędzy slalomem
• Znaczenie Slawistyka Definicja obejmująca badanie języków i literatur słowiań. Etym. - śrdw.z łaciny Slavus 'Słowianin'; por. panslawizm
• Znaczenie Slip Definicja wciągania małych statków na ląd w stoczniach; (w l.mn.) b. krótkie męskie spodenki kąpielowe. Etym. - z angielskiego: 'poślizg; pochylnia w
• Znaczenie Slogan Definicja zasadę a. reklamujące wyrób; utarty, oklepany zwrot, wyświechtany komunał, szumny frazes. Etym. - z angielskiego: 'okrzyk wojenny klanu
• Znaczenie słonato ja i nie primietił Definicja słonia jakoś nie zauważyłem (iron. nie dostrzec rzeczy najważniejszej); por. exolantes culicem... Etym. - z bajki Kryłowa (Ciekawy) 1814 r
• Znaczenie Smalta Definicja kobaltowe, chem. sproszkowany krzemian kobaltowo-potasowy o barwie szafirowej, wykorzystywany do wyrobu emalii do szkła i porcelany. Etym
• Znaczenie Smierdiakowszczina Definicja połączenie zwyrodnienia fizycznego z moralnym, tchórzostwa ze zdziczeniem; por. Tersytes. Etym. - od nazwiska Smierdiakowa, jednego z
• Znaczenie Smyrna Chios Kolophon Ithake Pylos Argos Athenai Definicja Argos, Athenai gr., heksametr, zawierający nazwy miast pragnących uchodzić za miejsce urodzenia Homera. Etym. - istnieje sporo wariantów
• Znaczenie Snob Definicja i służalczo podziwiający ludzi, których uważa za wyższych od siebie, a. usiłujący natrętnie wchodzić z nimi w komitywę; człowiek
• Znaczenie Snycerka Definicja snycerska, sztuka rzeźbienia w drewnie (dawniej również i w kamieniu), rodzaj rzemiosła art. snycerz. Etym. - nm. Schnitzer 'jw., rzeźbiarz
• Znaczenie Opera Soap Definicja seryjne słuchowisko radiowe (a. program TV) ciągnące się nieraz poprzez całe lata, nadawane pośrodku dnia (przed obiadem, gł. na
• Znaczenie Stater Definicja jednostka masy, późn. moneta złota, równa 20 drachmom srebrnym. Etym. - gr. statēr 'jw.' od pnia histánai, zobacz statyczny
• Znaczenie Sobór Definicja Kośc. rz.kat. (s. powszechny, ekumeniczny) zgromadzenie biskupów z całego świata pod przewodnictwem papieża, obradujących nad sprawami
• Znaczenie Soccer Definicja zwł. w przeciwieństwie od futbolu amer. i od z angielskiego: rugby). Etym. - z angielskiego:, skr. od association (football) 'gra w piłkę
• Znaczenie Socjaldemokracja Definicja socjalistycznych, stworzonych w ostatniej ćwierci XIX w., a po rozłamie w ruchu robotnicznym (1919 r.; stworzenie Międzynarodówki
• Znaczenie Socjologia Definicja ekipach, instytucjach i relacjach społ. socjotechnika edukacja o sposobach i wynikach świadomego wpływania na rzeczywistość społ. (poprzez
• Znaczenie Sodomia Definicja przest. pederastia, rozpusta. sodomita człowiek oddający się sodomii. Etym. - od Sodomy, gdzie mężczyźni mieli skłonności homoseksualne
• Znaczenie Soferim Definicja nauczyciele biblijnego prawa i etyki od około V w. przed naszą erą do około 200 przed naszą erą, inicjatorzy studiów rabinackich, autorzy
• Znaczenie Soffione Definicja i gazów) wydobywający się z ziemi w okolicach wulkanicznych. Etym. - wł. 'jw.' zgrub. od soffio 'podmuch' od soffiare 'dmuchać; dąć' z
• Znaczenie Solipsyzm Definicja subiektywnego, głosząca: "istnieję tylko ja sam, a wszystko inne jest moim złudzeniem" a.: "znam i mogę znać własne stany
• Znaczenie Sofistyka Definicja sofistów staroż. Grecji; erystyka; wykrętna, niesolidna argumentacja. sofiści wędrowni nauczyciele filoz. i retoryki w staroż. Grecji (V-IV
• Znaczenie soft underbelly of the Axis Definicja angielskiego:, miękkie podbrzusze Osi (hitlerowskie Niemcy - faszystowskie Włochy). Etym. - z raportu o sytuacji wojennej premiera bryt
• Znaczenie Softball Definicja do baseballu, rozgrywana poprzez 2 drużyny po dziesięciu zawodników. soft-core (pornography), soft porn, z angielskiego:, pornografia
• Znaczenie Soho Definicja nowojorska w dolnym Manhattanie, znana jako ośrodek sztuki, muzyki, filmu i mody awangardowej; por. NoHo. Etym. - (1973) od jej położenia
• Znaczenie Sold Definicja soldateska żołdactwo. Etym. - wł. soldatesca 'żołdactwo' z soldato 'żołnierz' od soldare 'werbować' z soldo 'sold; miedziak; żołd' z późn
• Znaczenie Solejka Definicja kloszowa. Etym. - fr. (plissé) soleil 'jw.'; plissé 'pomarszczony, plisowany' od oli 'fałda'; soleil 'słońce
• Znaczenie Solfatara Definicja gorące (o temp. 100-200°C) gazy i pary wulkaniczne (gł. pary siarki); por. fumarola. Etym. - wł. 'jw.' z solfo 'siarka' od ?Xac. sulfur
• Znaczenie Solidarny Definicja współodpowiedzialności, współdziałania; mający właściwe z kim poglądy, interesy, cele; jednomyślny; s. dług - prawn. za którego całość
• Znaczenie Solilokwium Definicja z sobą samym; monolog sceniczny mający dać iluzję nie wypowiedzianych rozmyślań i refleksji postaci dramatu. Etym. - późn.z łaciny
• Znaczenie Solstycjum Definicja odchylenie Słońca od równika (stanowisko letnie około 22 czerwca) a. najniższe (stanowisko zimowe około 22 grudnia). Etym. - ?Xac
• Znaczenie something is rotten in the state of Denmark Definicja something is rotten in the state of Denmark z angielskiego:, coś się psuje w kraju duńskim. Etym. - z Szekspira (Hamlet, 1, 4
• Znaczenie Somnambulizm Definicja senność chorobowa, patologiczna (niekiedy poprzedzająca sopor). Etym. - późn.z łaciny somnolentia 'ospalstwo' z ?Xac. somnolentus 'senny
• Znaczenie Sonar Definicja określania położenia obiektów pod wodą dzięki fal dźwiękowych i ultradźwiękowych. Etym. - z angielskiego: 'jw.' skr. od so(und) na(vigation
• Znaczenie Song Definicja dramaturga nm. Bertolta Brechta (1898-1956) gatunek pieśni, ballady, regularnie o charakterze plebejskim, przedmiejskim, podwórzowym, o
• Znaczenie Sophrosyne Definicja atrybutów, cech wewn., do których posiadania dążyli wykształceni Grecy staroż.: roztropność, umiarkowanie, dyscyplina wewn., zdolność
• Znaczenie Sorbona Definicja Sorbona nazwa uniwersytetu paryskiego. Etym. - fr. Sorbonne 'jw.'; pierw. kolegium teol., zał. w r. 1253 poprzez Roberta de Sorbon
• Znaczenie Sorgo Definicja jednoroczna trawa zbożowa, pochodząca z Azji i Afryki zwrotnikowej, uprawiana w licznych gatunkach (na przykład durra, gaolian) na ziarno i
• Znaczenie Sororat Definicja poprzez mężczyznę siostry a. sióstr swej żony, zazw. kolejno, jeśli żona jest bezpłodna a. po jej Zgonu (na przykład u Buszmenów
• Znaczenie Biblicae Sortes Definicja sortes Homericae ?Xac., (dawn. b. dostępny i traktowany z powagą) sposób wróżenia, przepowiadania z dzieł Wergiliusza (z Biblii, z dzieł
• Znaczenie Sos Definicja radiowy a. optyczny w alfabecie Morse'a (3 kropki, 3 kreski, 3 kropki), oznaczający niebezpieczeństwo, krytyczne położenie, stosowany zwł
• Znaczenie Soteriologia Definicja zajmująca się zbawieniem jako skutkiem działania bóstwa; część dogmatyki chrześc. traktująca o odkupieniu i Chrystusie jako Odkupicielu
• Znaczenie Soubise Definicja sos cebulowy. Etym. - fr. od tytułu Charlesa de Rohan, księcia de Soubise (wieś w zach. Francji, dawna siedziba rodu Rohan), 1715-87
• Znaczenie Soul Definicja muzyka duszy', kierunek amer. muzyki rozrywkowej wprowadzony w poł. XX w. poprzez Murzynów, oparty na bluesie, pieśniach gospels i
• Znaczenie Shuttle Space Definicja wahadłowiec, tramwaj kosmiczny do wielokrotnego transportowania ładunków z Ziemi na orbity okołoziemskie i z powrotem. Etym. - amer.z
• Znaczenie Earth Spaceship Definicja statek kosmiczny Ziemia', planeta Ziemia wspólnie z mieszkańcami, pojęta jako statek kosmiczny z pasażerami, których życie zależne jest od
• Znaczenie Sparring Definicja zaprawa bokserska. Etym. - z angielskiego: 'jw.; spór' od spar 'wywijać pięściami; boksować się; spierać się
• Znaczenie Spartakiada Definicja organizacji robotniczych; masowe popisy sport. Etym. - ros. 'jw.' od imienia Spartakusa (z łaciny Spartacus), bohaterskiego wodza jednego z
• Znaczenie Spartanin Definicja Lacedemonu, Lakonii); (spartanin) przen. człowiek skromnych wymogów, unikający wygód i zbytku, odznaczający się surową dyscypliną
• Znaczenie Specjacja Definicja gatunkotwórczy, powstawanie nowych gatunków w drodze mechanizmów ewolucyjnych. Etym. - z ?Xac. species, zobacz specyficzny
• Znaczenie Specyficzny Definicja kategorii, posiadający ważny i stały związek z pewnym obiektem a. zjawiskiem, właściwy mu, znamienny dla niego; swoisty, charakterystyczny
• Znaczenie Spedycja Definicja towarów i rzeczy, realizowana poprzez spedytora, przedsiębiorstwo przewozowe a. dział spedycyjny jakiejś instytucji. Etym. - wł. spedizione
• Znaczenie Movens Spiritus Definicja spiritus movens (a. s. rector) ?Xac., siła sprawcza, kluczowa sprężyna, dusza, motor jakiejś kwestie
• Znaczenie Speedmetal Definicja nagłośnionej muzyki rockowej o szybkim, mocno wybijanym rytmie, będący rozwinięciem stylu heavy metal; zwany również thrash, thrashcore
• Znaczenie Spektakl Definicja publiczne przedstawienia teatralnego; widowisko. Etym. - fr. spectacle 'widok; jw.' z ?Xac. spectaculum 'widowisko' od spectare 'przyglądać
• Znaczenie Spektr Definicja optyczne); widmowy; połączona ze spektroskopem. spektroskop przyrząd optyczny do uzyskiwania i obserwacji widma. spektrograf przyrząd do
• Znaczenie Strofa Spenserowska Definicja literaturze z angielskiego: - strofa składająca się z dziewięciu wersów rymowanych ababbcbcc, w tym 8 dziesięciozgłoskowców jambicznych i
• Znaczenie Sperma Definicja spermacet bladożółty olej, znajdujący się w jamach głowy kaszalota, stosowany do wyrobu mydła, świec i oleju maszynowego; por. olbrot. Etym
• Znaczenie Spin Definicja okres pędu cząstki elementarnej. spinning sposób łowienia ryb na wędkę z przymocowaną do wędziska szpulką kołowrotka do ściągania linki
• Znaczenie Spinaker Definicja wypukły żagiel na statkach sport. o ożaglowaniu skośnym, stawiany na burcie nawietrznej przy lekkim wietrze od strony rufy. Etym. - z
• Znaczenie Spinet Definicja klawesynu (XVI w.); por. wirginał. Etym. - nm. Spinett 'jw.' z wł. spinetta 'jw.' od (?) nazwiska wynalazcy wenecjanina Giovanni Spinetti
• Znaczenie Spir Definicja zwój; spirala; spiralny; ślimakowaty; śrubowaty. 2. oddech; przydech; tchnienie; duch. Etym. - 1. ?Xac. spira 'zakręt; skręt' z gr. speíra
• Znaczenie Spiritual Definicja spiriczuel(z)] (Negro s.) typ pieśni relig. Murzynów Południa USA o plastycznej narracji, typowej dla ballady lud., i silnie zaznaczonym
• Znaczenie Splendeurs et miseres des courtisanes Definicja fr., Blaski i nędze (życia) kurtyzan(y); (tł. Boya-Żeleńskiego). Etym. - tytuł powieści (1838 r.) Balzaka z cyklu Komedia ludzka
• Znaczenie Opima Spolia Definicja to rzeczy osobiste (zbroja, broń i tak dalej) dowódcy, pozyskane poprzez nieprzyjacielskiego dowódcę, który go zabił w walce
• Znaczenie Spontaniczny Definicja własnej ochoty, z własnego popędu; działający impulsywnie, bez premedytacji; dobrowolny. sponte sua zobacz sua sponte. Etym. - późn.z
• Znaczenie Spooneryzm Definicja jęz. mimowolne przestawienie (zazw. początkowej) głoski (a. głosek) dwu a. więcej wyrazów, wywołujące regularnie sukces komiczny
• Znaczenie Sporadyczny Definicja czasami, nieregularnie, nieczęsto, przypadkowo, trafiający się tu i ówdzie, pojedynczo. Etym. - gr. sporadikós 'rozproszony' od sporás 'jp
• Znaczenie Spray Definicja strumień pyłu wodnego (z rozpylcza) z rozpuszczoną substancją leczniczą, perfumą i tak dalej, do stosowania na skórę a. ze środkiem
• Znaczenie Sprint Definicja sprint z angielskiego:, sport. bieg płaski na krótkim dystansie. sprinter z angielskiego:, biegacz specjalizujący się w sprintach
• Znaczenie Sputnik Definicja ros. (iskússtwiennyj) spútnik 'jw.'; iskússtwiennyj 'sztuczny' od iskússtwo 'sztuka; kunszt'; spútnik 'towarzysz podróży; kompan
• Znaczenie Squatter Definicja zjednoczonych ameryki - osadnik bez tytułu prawnego (a. oczekujący takiego tytułu) na nowej ziemi; w Australii - hodowca owiec dzierżawiący
• Znaczenie Squaw Definicja squaw [wym. skuo:] Indianka płn.amer. Etym. - amer.z angielskiego: 'jw.; baba' pochodz. algon
• Znaczenie Stabile Definicja plast. abstrakcyjna rzeźba a. konstrukcja art., wykonana zazw. z blachy, drutów i drzewa; por. mobile. stabilność stateczność; stałość
• Znaczenie Stypulacja Definicja warunek, klauzula (umowy, kontraktu); dawn. umowa, kontrakt. Etym. - ?Xac. stipulatio 'kontrakt; przyrzeczenie' od stipulari 'zastrzegać
• Znaczenie Stacjonarny Definicja zmieniający miejsca pobytu; (s-e szkolnictwo) gdzie zajęcia odbywają się w szkole (w przeciwieństwie od zaocznego). Etym. - ?Xac
• Znaczenie Stagflacja Definicja stagflacja ekon. połączenie stagnacji gospodarczej z inflacją. Etym. - zobacz stagnacja; inflacja
• Znaczenie Stalagmity Definicja krystaliczne osady węglanu wapnia ze ściekających wód, tworzące na dnie jaskiń stożkowate słupy, łączące się niekiedy w kolumny ze
• Znaczenie Stalinizm Definicja Iosifa Stalina (właśc. I. Dżugaszwili, 1879-1953), dyktatora ZSRR od 1929 r., "pierwszego sekretarza" KPZR (Komunistycznej Partii
• Znaczenie Stalugi Definicja ruchomą poprzeczką i uchwytami, wykorzystywany malarzowi do umieszczania krosna malarskiego (zobacz blejtram) z naciągniętym i przybitym
• Znaczenie Stanca Definicja złożona z ośmiu wierszy (jedenastozgłoskowych) o układzie rymów abababcc. stancja przest. pomieszczenie z utrzymaniem dla uczniów
• Znaczenie Standard Definicja typowy towar o ustalonych właściwościach techn., określonych poprzez normy państwowe; w muz. jazzowej - pop. temat muz., zazw. z muz
• Znaczenie Wars Star Definicja wojny. Etym. - tytuł filmu (1977 r.) George'a Lucasa; pop. nazwa ewentualnej wojny z użyciem transkontynentalnych rakiet jądrowych i
• Znaczenie Decisis Stare Definicja Xac., prawn. trzymać się raz powziętych postanowień (i nie naruszać rzeczy ustabilizowanych); doktryna a. polityka trzymania się norm a
• Znaczenie Bars And Stars Definicja gwiazdy i szerokie pasy'; flaga skonfederowanych stanów Południa w okresie amer. wojny secesyjnej 1861-65 (11 gwiazd reprezentujących
• Znaczenie Statut Definicja strukturę, zadania i sposób działania instytucji a. organizacji; w dawn. Polsce (statuta l.mn.) zbiory praw, ustawy, kodyfikacje. Etym
• Znaczenie Statyczny Definicja spoczynku i równowadze; niezmienny; odnoszący się do statyki, edukacji o siłach zrównoważonych (por. dynamika; mechanika). Etym. - gr
• Znaczenie Statysta Definicja drobne, nieme role (również w przen.), nie mająca praw aktorskich (por. figurant; kompars); dawn. mąż stanu, polityk, przen. tęga głowa
• Znaczenie Stauropigia Definicja podlegający bezpośrednio patriarsze a. synodowi. stauroteka ozdobny (srebrny) relikwiarz pochodz. bizantyjskiego, w kształcie skrzyneczki
• Znaczenie Steelon Definicja steelon [wym. sti:lon] stylon, zobacz poliamidy. Etym. - nazwa handl.; z angielskiego: steel 'stal'; (nyl)on
• Znaczenie Steeplechase Definicja pieszy bieg na przełaj z przeszkodami; por. cross-country. Etym. - z angielskiego:, 'jw.'; steeple 'wysmukła, spiczasta wieża'; chase
• Znaczenie Steno Definicja ścisły; jednorodny; ograniczony; mały; por. eury-. stenografia pisanie skrótowe (dzięki uproszczonych liter i symboli reprezentujących
• Znaczenie Sterbort Definicja się stoi twarzą ku dziobowi) burta statku; por. bakbort. Etym. - nm. Steuerbord 'prawa burta'; Steuer 'ster'; Bord 'burta'; do XIII w. ster
• Znaczenie Stere Definicja stałe; trójwymiarowy, przestrzenny, bryłowaty; stereoskopowy. stereoskopia dwuoczne widzenie przestrzenne (plastyczne); sposób uzyskiwania
• Znaczenie Sterylizacja Definicja z drobnoustrojów metodami fiz. a. chem. (por. pasteryzacja); pozbawienie umiejętności płodzenia; kastracja, trzebienie. Etym. - ?Xac
• Znaczenie Stichprobe Definicja próba kontrolna (partii towaru; wykonanej pracy). Etym. - nm. 'jw.'; Stich 'ukłucie; pchnięcie; sztych'; Probe 'prób(k)a' z późn.z łaciny
• Znaczenie Stilton Definicja angielski o pomarszczonej skórce, zrobiony z pełnego mleka krowiego. Etym. - od nazwy parafii w hrabstwie Huntingdon, gdzie go pierwotnie
• Znaczenie Stoa Definicja wydłużonego prostokąta. Etym. - słynne były ateńskie: Stoa Poikile gr. 'Pstry Portyk', miejsce spacerów; stoa Basileios, gdzie mieścił się
• Znaczenie Stoicyzm Definicja szkoły filoz. (stoików), zał. w III w. przed naszą erą poprzez Zenona z Kitionu, oparte na etyce surowej cnoty, polegającej na zachowaniu
• Znaczenie Stomatologia Definicja stomatologia edukacja o chorobach j. ustnej i zębów, i o ich leczeniu. Etym. - gr. stóma dpn. stómatos 'usta; mowa; twarz'; zobacz -log; log
• Znaczenie Stomp Definicja fundamentem przebiegu melodycznego jest powtarzający się silny wzór rytmiczny (formuła rytmiczna). Etym. - z angielskiego: wariant od stamp
• Znaczenie Storno Definicja anulujący, kasujący, likwidujący) błąd w księgowaniu. stornować. Etym. - wł. 'jw.' od stornare 'odwracać; odciągać; stornować' ze st.fr
• Znaczenie Strajk Definicja zaprzestanie pracy poprzez pracowników najemnych jako forma nacisku dla spełnienia żądań ekonomicznych a. politycznych; zobacz wildcat
• Znaczenie Strangulacja Definicja zadławienie; med. zadzierzgnięcie. Etym. - ?Xac. strangulatio 'jw.' od strangulare 'dusić' z gr. strangálē 'postronek; stryczek
• Znaczenie Straponten Definicja siedzenie zapasowe w salach widowiskowych, autobusach i tak dalej, przymocowane do stałego fotela od strony przejścia. Etym. - fr
• Znaczenie Inertio Strenua Definicja próżnowanie, pracowita bezczynność. Etym. - wg Horacego (Listy, 1, 11, 28); por. Fedrus (Phaedrus, bajkopisarz rz., I w. przed naszą erą
• Znaczenie Stres Definicja emocjonalny (jak uraz, alergen czy strach), do którego organizm nie potrafi się wystarczająco przystosować i który skutkuje napięcia
• Znaczenie Striptease Definicja programu variété, kabaretu (a. in. lokalu rozrywkowego), gdzie aktorka etapowo się rozbiera. Etym. - z angielskiego: 'jw.'; strip 'obnażać
• Znaczenie Strofa Definicja danym utworze poet. kilkuwersowy układ rytmiczny, zazw. o ustalonym układzie rymów. Etym. - ?Xac. stropha 'zwrotka; chwyt, podstęp' z gr
• Znaczenie Strofant Definicja strefy zwrotnikowej Afryki i Azji, z którego nasion otrzymuje się strofantyny, glikozydy, użytkowane jako środek nasercowy. Etym. - n.z
• Znaczenie Stront Definicja jasnoszary z gatunku metali ziem alkalicznych (wapniowców). stront 90 ciężki, promieniotwórczy izotop strontu o liczbie masowej 90, o
• Znaczenie Struktura Definicja budowa, organizacja wewn.; układ, współzależność składników a. części jakiegoś przedmiotu a. zbioru; układ kryształów; tektonika (por
• Znaczenie Subaltern Definicja oficer a. urzędnik. Etym. - późn.z łaciny subalternus 'podwładny'; zobacz sub-; ?Xac. alternus 'następujący na przemian, kolejno' z alter
• Znaczenie Studia Definicja wyższym poziomie, na wyższej uczelni, z pewną dozą samodzielności); badania naukowe, prace badawcze; ćwiczenia muz., plast. i tym podobne
• Znaczenie stultorum infinitus est numerus Definicja stultorum infinitus est numerus ?Xac., niemądrych jest poczet nieprzeliczony. Etym. - z Wulgaty (Eklezjasta, 1, 15
• Znaczenie Stupor Definicja czynności psych. i ograniczenie ruchu, charakterystyczne dla katatonii, histerii i depresji psych. Etym. - ?Xac. 'jw., zdrętwienie' od
• Znaczenie Stych Definicja złożona z określonej liczby a. określonego rodzaju wersów. stychomytia dialog w dramacie gr., złożony z jednowersowych replik. Etym. - gr
• Znaczenie Stygmat Definicja ślady przypominające rany na ukrzyżowanym ciele Chrystusa, pojawiające się (wg wierzących - w sposób nadprzyrodzony) na ciele
• Znaczenie Styks Definicja Charon przewoził zmarłych do Hadesu, gdzie zanurzenie się czyniło ciało człowieka odpornym na rany (por. Achillesowa pięta), na której wody
• Znaczenie Styl Definicja charakterystycznych dla kierunku rozwoju sztuki w danym okresie, dla jakiejś dziedziny twórczości a. dla danego artysty; pot. sposób
• Znaczenie Stypendium Definicja finansowa dla uczących się, dla pracowników nauk., twórców i tak dalej wypłacana (poprzez określony czas, na pokrycie wydatków utrzymania
• Znaczenie Subhastacja Definicja egzekucyjne mające na celu sprzedaż dóbr dłużnika w drodze licytacji. Etym. - późn.z łaciny subhastatio 'jw.' z ?Xac. sub hasta 'pod
• Znaczenie Subiectum Definicja subiekcja przest. trud, kłopot, ambaras. subiektywny uwarunkowany przeżyciami i poglądami danego człowieka (podmiotu); indywidualny
• Znaczenie Subkultura Definicja jakiejś kultury różniąca się od niej podkultura, zwł. pielęgnująca te właśnie przedmioty kulturowe, jakie uważane są (jeszcze) poprzez
• Znaczenie Sublimacja Definicja przykład jod, kamfora, naftalen) ze stanu stałego od razu w stan lotny a. na odwrót (na przykład powstawanie kryształów z par); psych
• Znaczenie Subpoena Definicja karą'; prawn. piśmienne wezwanie do stawienia się w sądzie (pod karą, fr. sous peine d'amende) a. przed komisją parlamentu (w stanach
• Znaczenie Subretka Definicja kokieteryjnej pokojówki, powiernicy pani, inspiratorki i sprężyny intryg; aktorka grywająca takie role, jej emploi; dawn. pokojówka, panna
• Znaczenie Subrogacja Definicja praw wierzyciela poprzez osobę, która spłaciła cudzy dług (por. substytucja); zasada włączająca do majątku odrębnego (jak spadek, dorobek
• Znaczenie Charitativum Subsidium Definicja contributio, exactio, ?Xac., w dawnej Polsce - podatek na rzecz skarbu państwa płacony poprzez duchowieństwo w formie "zasiłku
• Znaczenie Subskrybent Definicja zobowiązanie do wzięcia udziału w subskrypcji. subskrypcja mechanizm sprzedaży wydawnictw, akcji, obligacji (zazw. połączony z pewnymi
• Znaczenie Substancja Definicja przestrzeń i występuje w trzech stanach skupienia; stałym, ciekłym i lotnym; filoz. (termin różnie rozumiany w dziejach filoz.) zazw
• Znaczenie Substrat Definicja substancja wyjściowa w reakcji chem a. w procesie chem.; filoz. pozbawiona właściwości substancja rzeczy, będąca nosicielem cech, atrybutów
• Znaczenie Subway Definicja zjednoczonych ameryki - kolej podziemna; por. metro. Etym. - amer.z angielskiego: 'przejście podziemne, pod ulicą; jw.'; zobacz sub-; way
• Znaczenie Subwencja Definicja poprzez kraj przedsiębiorstwom, organizacjom a. osobom fiz. (por. dotacja; stypendium; subsydium). subwencjonować. Etym. - późn.z łaciny
• Znaczenie Circonstance De Succes Definicja dzieła sztuki wynikłe ze sprzyjających okoliczności. succès de scandale fr., efekt skandaliczny; popularność, rozgłos uzyskane poprzez
• Znaczenie Sufizm Definicja islamie, powstały w VIII w. i rozwinięty (zwł. w Persji) w rozbudowany mechanizm, którego celem jest złączenie się z bóstwem poprzez
• Znaczenie Cenatica Spes Definicja spes cenatica ?Xac., nadzieja otrzymania obiadu. Etym. - z Plauta (Captivi, 1, 496) około r. 200 p.n.e
• Znaczenie Sufler Definicja aktorom tekst roli na próbach i spektaklach. suflet lekka potrawa zapiekana z piany białek, z cukru i in. dodatków. suflować przest
• Znaczenie Sufragan Definicja będącej częścią metropolii; biskup pomocnik ordynariusza diecezji. sufrażystka hist. (w państwach anglos.) bojowniczka o prawo wyborcze
• Znaczenie Sugerować Definicja pomysł, ideę; proponować oględnie jako rzecz właściwą, użytkowaną; dawać pod rozwagę; przedstawiać jako przypuszczenie. sugestywny
• Znaczenie Suhak Definicja bezrożne) stepów Zawołża i Kazachstanu, licznie występująca w przedhist. Europie, jeszcze do XVIII w. na Ukrainie, zagrożona wytępieniem
• Znaczenie Sibi Et Suis Definicja przed 2. wojną świat. napis nad wejściem do Galerii Luksemburga w Warszawie przy Senatorskiej 29, gdzie mieściły się kina: "Momus
• Znaczenie Suita Definicja z kilku samodzielnych tańców, kontrastujących ze sobą pod względem charakteru, tempa i rytmu (rozrost w XVII i XVIII w., Bach, Händel
• Znaczenie Sukces Definicja sukcesywny następujący po sobie kolejno, etapowo. sukcesja przest. następstwo prawne, wstąpienie w ogół uprawnień; dziedziczenie
• Znaczenie Sukkot Definicja Kuczki, żyd. religijne święto dziękczynienia, obchodzone pierw. jako jesienne święto zbiorów, od VII w. przed naszą erą powiązane tradycją
• Znaczenie Się Sumitować Definicja usprawiedliwiać się, uniewinniać się. Etym. - ?Xac. summittere, submittere 'schylać się; uniżać się; wydawać; dostarczać'; zobacz sub
• Znaczenie Summa Definicja scholastyczna; śrdw. kompendium, książka mający obejmować jakąś całą dziedzinę wiedzy a. całokształt myśli teologicznej. Etym. - śrdw.z
• Znaczenie Laude Cum Summa Definicja summa cum laude, zobacz cum laude
• Znaczenie Sumo Definicja zapaśnictwa, gdzie przegrywa zapaśnik wypchnięty z ringu a. zmuszony do dotknięcia ziemi jakąkolwiek częścią ciała (oprócz stóp). sumotori
• Znaczenie Super Definicja pod względem ilości, jakości, stopnia, znaczenia, tytułu, pozycji; więcej niż; dodatkowy, ekstra; przewyższający normę; nadmierny
• Znaczenie super flumina Babylonis illic sedimus et flevimus Definicja et flevimus ?Xac., nad rzekami Babilonu, tameśmy siedzieli i płakali. Etym. - z Wulgaty (Psalm, 136, 1); tytuł powieści T.T Jeża Nad
• Znaczenie G Super Definicja giant slalom 'slalom extra gigant', dyscyplina narciarska pośrednia pomiędzy biegiem zjazdowym a slalomem-gigantem, rozgrywana na trasie
• Znaczenie Superata Definicja pieniędzy, stwierdzona poprzez porównanie stanu rzeczywistego z rachunkowością; por. manko. Etym. - ?Xac. superatus 'przewyższony' od
• Znaczenie Superheterodyna Definicja który, mieszając częstotliwość odbieraną z częstotliwością dostarczaną poprzez oscylator (heterodynę), tworzy częstotliwość pośrednią
• Znaczenie Superintendent Definicja sprawujący władzę nadzorczą w relacji do pastorów określonego terytorium; nadzorca. superior przełożony w zakonie (na przykład generał
• Znaczenie Superlativus Definicja najwyższy stopień przymiotnika. superlatywy słowa najwyższego uznania, pochwały. Etym. - późn.z łaciny superlativus 'najwyższy' z ?Xac
• Znaczenie Supermarket Definicja ameryki - supersam, ogromny sklep samoobsługowy; hala targowa; por. hipermarket. Etym. - amer.z angielskiego: 'jw.'; zobacz extra-; market
• Znaczenie Suplika Definicja zwł. składana panu poprzez chłopa w XVI-XVIII w.). suplikacja przest. korna prośba; (w l.mn.) kośc. pieśni błagalne (na przykład "
• Znaczenie Supozycja Definicja domysł, hipoteza. suponować przypuszczać, zakładać. supozytorium med. czopek leczniczy. Etym. - późn.z łaciny suppositorium 'czopek' (z r
• Znaczenie Surf Definicja desce (w pozycji stojącej a. leżącej) na grzbiecie przybrzeżnej fali oceanicznej; por. akwaplan; rodzaj tańca towarzyskiego. Etym. - z
• Znaczenie Surrealizm Definicja powstały w 1920-30 we Francji, obejmujący lit. i sztuki plast., pragnący uniezależnić wyobraźnię twórcy od form logicznego myślenia
• Znaczenie Corda Sursum Definicja odwagi!; wznieście serca (od spraw doczesnych ku Bogu). Etym. - słowa odmawiane poprzez celebransa przed prefacją mszalną; por. Wulgata
• Znaczenie Minervam Docet Sus Definicja świnia (poucza) Minerwę, boginię mądrości; ignorant poucza świadomego rzeczy; uczył Piotr Marcina; jajo mędrsze od kury; por. invita
• Znaczenie Suspensa Definicja zawieszenie suspendowanego duchownego w czynnościach; zobacz cenzura. suspensywne veto - prawn. veto (zazw. głowy państwa), które sprawia
• Znaczenie Szory Definicja z szerokiego napierśnika skórzanego a. parcianego i z pomocniczych rzemieni (pasów pociągowych a. postronków, nakarcznika, nagrzbietnika i
• Znaczenie Suweren Definicja złota moneta bryt. (wartość: 1 funt sterling; nazwa od wybitej na niej głowy króla); złota moneta Arabii Saudyjskiej (wartość: 40 rialów
• Znaczenie Suzeren Definicja najwyższy senior, który nie jest niczyim wasalem, monarcha epoki feud.; senior seniora. Etym. - fr. suzerain 'jw.' od sus 'na' (na wzór
• Znaczenie Swastyka Definicja ornament w kształcie równoramiennego krzyża o ramionach załamanych w połowie długości pod kątem prostym w tym samym obrotowym kierunku
• Znaczenie Sweet Definicja skomercjalizowana odmiana jazzu realizowana bez improwizacji, w umiarkowanym, ?Xagodnym tempie, brzmieniu, harmonii i rytmie, regularnie
• Znaczenie sweet Swan of Avon Definicja sweet Swan of Avon! z angielskiego:, łabędziu słodki znad Avonu! Etym. - z Benjamina Jonsona (Pamięci... Williama Szekspira, 71), 1616 r
• Znaczenie Swierchidieja Definicja myśl, fundamentalna idea roli a. sztuki; por. skwoznoje diejstwije. Etym. - ustalenia Konstantina S. Stanisławskiego, ros. teoretyka teatru
• Znaczenie Sybaryta Definicja i przyjemnościach. Etym. - gr. Sybarítēs, mieszkaniec Sýbaris, staroż. miasta gr. w płd. Italii, słynącego z zamiłowania do luksusu i
• Znaczenie Doden Til Sygdommen Definicja na Zgon. Etym. - chrześc.-psychol. rozważania (1849, wyd. pol. 1966) filozofa duń. Sørena Kierkegaarda (1813-55); wg Biblii (Ew. wg Jana
• Znaczenie Sygnalizacja Definicja odniesieniu urządzeń pozwalających na) przekazywanie sygnałów (znaków porozumiewawczych) na odległość. sygnet pierścień z wyrytym herbem a
• Znaczenie Szpant Definicja wiązanie poprzeczne a. wzdłużne kadłuba w części dennej a. na burtach, do którego przymocowuje się poszycie statku, jachtu, łodzi, statku
• Znaczenie Syjonizm Definicja Europie w 80. latach XIX w., mający na celu utworzenie, a później umocnienie państwa Izrael. Etym. - hebr. Sijōn 'Syjon, wzgórze w płn
• Znaczenie Sylabariusz Definicja sylabicznego (na przykład elamickiego, japońskiego) a. neosylabicznego (na przykład etiopskiego), w przeciwieństwie od alfabetu; por. kana
• Znaczenie Sylf Definicja istota napowietrzna, śmiertelna, pozbawiona duszy. sylfida ?Xeński sylf; przest. przen. dziewczyna pełna lekkości i gracji, baletniczka
• Znaczenie Sylogizm Definicja wywnioskowania z dwóch zdań kategorycznych (przesłanek rozumowania), posiadających jeden (tylko) termin wspólny (M), trzeciego zdania
• Znaczenie Symbol Definicja reprezentujący, oznaczający, przywodzący na myśl (na zasadzie umowy, asocjacji myślowej) jakieś definicja, czynność, element, zwł. widomy
• Znaczenie Symonia Definicja godnościami, beneficjami, sakramentami kośc. Etym. - późn.z łaciny simonia 'jw.' od Szymona Maga, czarownika samarytańskiego (z I w
• Znaczenie Sympatyczny Definicja budzący sympatię; (s. atrament) bezbarwny, ujawniający pismo jedynie po nagrzaniu a. zwilżeniu odpowiednimi związkami chem.; anat
• Znaczenie Symulacja Definicja dolegliwości) w celu oszukania, wprowadzenia w błąd otoczenia; (s. analogowa) modelowanie zjawisk fiz. w maszynach mat. przy częściowym
• Znaczenie Symultan Definicja mistrza szachowego przeciw kilku(nastu) a. kilkudziesięciu przeciwnikom; wyjaśnienie na inny język przemówienia na żywo, w okresie jego
• Znaczenie Synchro Definicja równoczesny; zsynchronizowany. synchron video. i tym podobne zgrywanie (tekstu, muzyki, efektów dźwiękowych) na jedną taśmę, płytę, video
• Znaczenie Syndyk Definicja kierowania masą upadłości (dorobkiem niewypłacalnego dłużnika) i zaspokajania roszczeń wierzycieli; kurator; w nie wszystkich państwach
• Znaczenie Synekdocha Definicja na określeniu całości poprzez część (na przykład "dziesięć szabel" zamiast "dziesięciu kawalerzystów"), części poprzez
• Znaczenie Synekura Definicja urząd) nie wymagające żadnej pracy; prebenda, beneficjum kośc. nie połączone z obowiązkami duszpasterskimi. Etym. - śrdw.z łaciny
• Znaczenie Szwadron Definicja odpowiednik kompanii w piechocie (w Europie od XVIII w. do 1945 r.). Etym. - nm. Schwadron 'jw.' z wł. squadrone 'ogromny czworokąt (wojska
• Znaczenie Synestezja Definicja subiektywne odczucie wrażenia pochodzącego od innego zmysłu niż ten, który dostał impuls zewn.; zobacz mixed media. synestetyczny lit
• Znaczenie Synonimy Definicja przykład "skłonność" i "upodobanie"; "drapieżny" i "krwiożerczy"; "godzić" i "jednać
• Znaczenie Synopsis Definicja zestaw artykułów o wspólnym temacie (por. sympozjon); zarys, skrót, zwł. szkic scenariusza video., audycji radiowej, programu TV
• Znaczenie Syntagma Definicja składniowy, morfologiczny, związany z ciągiem tekstowym (synonim związku asocjacyjnego a. paradygmatycznego). syntaksa, syntaktyka jęz
• Znaczenie Syntetyczny Definicja uogólniający, łączny, ogarniający (nie drobiazgowy); filoz., jęz. nie analityczny (por. fleksja); chem. sztuczny, sztucznie otrzymany
• Znaczenie Muzyczny Syntezator Definicja syntetyzator dźwięku, b. skomplikowany skomputeryzowany instrument do komponowania i rejestrowania muzyki elektronowej, wytwarzany od 1955
• Znaczenie Szwank Definicja uszczerebek, szkoda, utrata, uszkodzenie, niekorzyść, krzywda. szwankować nie być w porządku, nie funkcjonować poprawnie. Etym. - nm
• Znaczenie Syrena Definicja dużej sile dźwięku, użytkowany w zakładach przem., żegludze, obronie przeciwlotn. i tak dalej; herb Warszawy - kobieta z rybim ogonem
• Znaczenie System Definicja uporządkowany układ, zestaw elementów, zasad, twierdzeń, reguł postępowania (na przykład s. filoz., etyczny, nauk., finansowy, pieniężny
• Znaczenie Praca Syzyfowa Definicja ustawicznych i regularnie bezskutecznych wysiłków; trud ciężki i bezcelowy; por. Danaid robota. Etym. - gr. Sisyphos 'mit. gr. Syzyf
• Znaczenie Szafran Definicja kosaćcowatych; kwitnący fioletowo szafran uprawny dostarcza z wysuszonych znamion słupka kwiatowego a. pręcików - tak zwany szafranu
• Znaczenie Szaman Definicja bogów, demonów i duchów przodków kapłan, czarodziej i znachor szamanizmu, formy religii pierwotnej, opartej na animizmie, znanej
• Znaczenie Saling Definicja kolumny masztu ze stengą a. stengi z bramstengą; na jachcie - zamocowana do masztu rozpórka naprężająca wanty
• Znaczenie Szamerunek Definicja ozdoby) ubioru galonem, sznurem, taśmą. Etym. - nm. schamarieren 'szamerować' z fr. chamarrer 'jp.' od chamarre 'obszycie' z hiszp. zamarra
• Znaczenie Szamot Definicja zmielona glina ogniotrwała a. kaolin, użytkowane do produkcji szamotowych ogniotrwałych wyrobów ceramicznych, stosowanych do budowy pieców
• Znaczenie Szyber Definicja przewodzie kominowym. Etym. - nm. Schieber 'zasuwka; suwak; nieuczciwy pośrednik' od schieben 'suwać; pop. kantować
• Znaczenie Szantan Definicja szantażysta osoba dopuszczająca się takich wymuszeń. szantaż wymuszanie czego (zwł. pieniędzy) na kim poprzez zastraszenie go, zwł. groźbą
• Znaczenie Szantung Definicja szantung zobacz czesucza Etym. - od nazwy prowincji w płn.-wsch. Chinach
• Znaczenie Szapoklak Definicja dający się złożyć. Etym. - fr. chapeau claque 'jw.'; chapeau 'kapelusz' z późn.z łaciny cappa, zobacz chaperon; claque 'klaps; klaka
• Znaczenie Szarlotka Definicja szarlotka kruche ciasto z jabłkami. Etym. - fr. charlotte od imienia ż. Charlotte 'Karolina
• Znaczenie Szarmycel Definicja starcie przednich oddziałów wojsk.; dawn. sprzeczka, zatarg; dysputa. Etym. - nm. Scharmützel 'jw.' z g.wł. scaramuza (dziś scaramuccia
• Znaczenie Szarytki Definicja kongregacja pielęgnacji chorych, zał. w 1633 r. poprzez św. Wincentego à Paulo i bł. Ludwikę de Marillac (w Polsce od 1652 r.). Etym. - fr
• Znaczenie Szaulis Definicja żołnierz litewski formacji wojsk. na usługach hitlerowskich okupantów. Etym. - litew. šaulis 'strzelec
• Znaczenie Szaweł Definicja szybka zmiana poglądów, nagłe przeobrażenie się z wroga i prześladowcy jakiejś idei w jej zwolennika i obrońcę. Etym. - wg Biblii (Dziejów
• Znaczenie Szcze ne wmerła Ukraina Definicja Szcze ne wmerła Ukraina ukr., Jeszcze Ukraina nie umarła. Etym. - ukraiński hymn narodowy (1861-62 r.); tekst Pawła Czubińskiego, 1839-84
• Znaczenie Szeherezada Definicja Baśni z tysiąca i jednej nocy, zbioru opowieści wschodnich (arab., pers., ind.), ułożonego z dawnych baśni i legend około r. 1450 (wyd. pol
• Znaczenie Sakura Definicja sakura jap., wiśnia, której święto kwitnienia obchodzi się w Japonii od wieków; jej kwiat jest częstym motywem malarstwa i ceramiki jap
• Znaczenie Szekel Definicja jednostek wagi (na przykład babilońska; żyd.; syryjska) równa 1/50 a. 1/60 części miny; moneta oparta na wartości szekla złota a. srebra
• Znaczenie Szermierka Definicja białą broń; zobacz fechtunek. szermować przest. walczyć na białą broń; przen. popisywać się czymś, (nad)korzystać czegoś, występować z
• Znaczenie Szetland Definicja puchowa okrywa wewnętrzna runa owiec hodowanych na Wyspach Szetlandzkich, ręcznie skubana; przędza ręcznie uprzędziona z tej wełny
• Znaczenie Szipperke Definicja szipperke zobacz schipperke
• Znaczenie Szkorbut Definicja wywoływana niedoborem a. brakiem witaminy C, znana dawn. jako dolegliwość marynarzy, więźniów, mieszkańców oblężonych miast i tak dalej
• Znaczenie Szkuner Definicja ożaglowany gaflowo; żaglowiec posiadający od 3 do 7 masztów. Etym. - z angielskiego: schooner 'jw.; wysoka szklanka na piwo
• Znaczenie Szkwał Definicja szkwał porywisty wiatr morski, regularnie z deszczem a. śniegiem. Etym. - z angielskiego: squall 'jw
• Znaczenie Szlara Definicja niż reszta upierzenia, narastające promieniście wokół oczu sów, nadające im jak gdyby ludzki, a przy tym niesamowity i nieco filozoficzny
• Znaczenie Szlichtada Definicja przejażdżka sanną (również - gromadna, połączona z zapustnym kuligiem). Etym. - nm. Schlittade dawn. 'jw.' od Schlitten 'sanie
• Znaczenie Szlusować Definicja doszlusować pop. dołączyć, przyłączyć się (na przykład do kolumny wojsk.). Etym. - nm. schliessen 'zamykać (się); zawierać; zakończyć (się
• Znaczenie Szmira Definicja spektakl teatr., video); por. kicz. Etym. - nm. Schmiere 'smar(owidło); brud(y); cięgi; lichota; trupa lichych aktorów wędrownych
• Znaczenie Szmizetka Definicja gors z kołnierzykiem; rodzaj bluzki damskiej z krótkimi rękawami. Etym. - fr. chemisette 'koszulka; jw.' zdrobn. od chemise, zobacz shimmy
• Znaczenie Szmuctytuł Definicja poprzedzająca kartę tytułową mająca na przedniej stronie skrót tytułu książki. Etym. - nm. Schmutztitel 'tytuł ochronny (chroniący od
• Znaczenie Szmuklerstwo Definicja szmuklerstwo zobacz pasamonictwo. szmuklerz zobacz pasamon. Etym. - nm. Schmuck 'ozdoba, dekoracja; biżuteria
• Znaczenie Sznaucer Definicja istniejąca w trzech odmianach różniących się tylko rozmiarami) o długiej głowie, małych uszach, sterczących brwiach, wąsach i brodzie i
• Znaczenie Szodon Definicja cukru i żółtek, do słodkich potraw. Etym. - fr. chaudeau 'ciepły napój; ciepły bulion' od chaud 'ciepły; gorący' z ?Xac. cal(i)dus 'jp.' od
• Znaczenie Szpat Definicja przewlekła dolegliwość kości stawu skokowego konia, objawiająca się guzem szpatowym (naroślą, opuchliną) po wewn. stronie stawu i kulawizną
• Znaczenie Szpic Definicja i gęstej sierści; por. chow-chow. szpicel pogard. agent policyjny, tajniak; donosiciel. Etym. - nm. Spitz(el) 'jw.; pies szpic' od spitz
• Znaczenie Szpigat Definicja pokładowy, otwór w poszyciu pokładu a. w nadburciu, wykorzystywany do spływu wody. Etym. - nm. Speigatt 'jw.' od speien 'pluć; wymiotować
• Znaczenie Szponton Definicja krótkiej partyzany; krótki berdysz stanowiący oznakę służbową i uzbrojenie oficerów piechoty w XVII i XVIII w. Etym. - fr. (e)spoonton 'jw
• Znaczenie Szrafy Definicja wydobycia bryłowatości modelu) i na mapach (przedstawiające rzeźbę terenu). szrafowanie. Etym. - nm. Schraffe l.poj. 'kreska
• Znaczenie Sztabskapitan Definicja stopień oficerski pośredni pomiędzy stopniem porucznika i kapitana (w kawalerii: sztabrótmistr). Etym. - ros. sztabs-kapitán 'jw.' z nm
• Znaczenie Sangfroid Definicja sang-froid [wym. sãfrua] fr., dosł. 'zimna krew', przytomność umysłu; opanowanie, panowanie nad sobą, równowaga ducha
• Znaczenie Sztafaż Definicja ożywienie kompozycji pejzażu poprzez wprowadzenie postaci ludzkich a. zwierzęcych. sztafirować (się) stroić (się); elegantować się
• Znaczenie Sztajnkelerka Definicja przewożący pasażerów i przesyłki. Etym. - od nazwiska przemysłowca, kupca i finansisty polskiego, który w 1845 r. założył spółkę
• Znaczenie Sztorm Definicja stopni skali Beauforta, wiejący na morzu a. oceanie. sztormtrap drabina sznurowa wykorzystywana do wchodzenia na statek a. opuszczania go
• Znaczenie Szturarz Definicja dawnej Polsce - rzemieślnik nie należący do cechu, zwalczany poprzez rzemiosło cechowe jako nieuczciwy konkurent. Etym. - nm. Störer
• Znaczenie Szus Definicja linii spadku stoku; wybryk, wyskok, ekstrawagancja. Etym. - nm. Schuss '(wy)strzał; pęd, bieg' od schiessen 'strzelać
• Znaczenie Szwabacha Definicja Schwabacher (Schrift) '(pismo ze) Schwabach (w Bawarii)'; Schrift 'pismo; litery; czcionki; dzieło' od schreiben 'pisać' z ?Xac. scribere
• Znaczenie Szybolet Definicja zawierające zgłoskę a. słowo, których cudzoziemiec (obcy, nieprzyjaciel) nie potrafi wymówić. Etym. - hebr. szibbōlet 'kłos; strumień
• Znaczenie Szyfon Definicja o splocie płóciennym, utkana z jedwabiu naturalnego (zwana także crêpe-chiffon) a. sztucznego albo z bawełny. szyfoniera wysoka komoda z
• Znaczenie Szykana Definicja przeszkód, prześladowanie, dręczenie biurokratycznymi, oficjalnymi utrudnieniami; (rzecz z szykanami) żart. elegancka, wytworna, na
• Znaczenie Plait Vous Sil Definicja s'il vous plaît fr., proszę (uprzejmie); jeżeli łaska
• Znaczenie Sepet Definicja sepet dawn. kufer, skrzynia z szufladami i drzwiczkami do chowania cennych elementów. Etym. - tur. 'kosz
• Znaczenie Sekt Definicja przejrzałych, częściowo wyschniętych gron, pokrewne szampanowi; por. spumante. Etym. - nm. z fr. sec 'suchy' od ?Xac. siccus, zobacz
• Znaczenie Seksualny Definicja seksualny płciowy. Etym. - późn.z łaciny sexualis 'płciowy' od ?Xac. sexus 'płeć
• Znaczenie sic itur ad astra Definicja sic itur ad astra zobacz macte nova virtute
• Znaczenie Loco Sine Definicja sine loco ?Xac., [wym. s-ine loko] bez (oznaczenia) miejsca (wydania książki i tak dalej
• Znaczenie Smog Definicja miastach z angielskiego:, amer.), unosząca cząsteczki dymu i spalin. Etym. - z angielskiego: 'jw.'; sm(oke) + (f)og 'dym + mgła
• Znaczenie Sorabistyka Definicja kulturze i dziejach Serbów łużyckich (Łużyczan). sorabizm jęz. słowo, zwrot, konstrukcja składniowa, przejęte z jęz. łużyckiego a
• Znaczenie Sicz Definicja Sicz ukr., kluczowy obóz warowny Kozaków zaporoskich w XVI-XVIII w.; Zaporoże; Kozacy zaporoscy
• Znaczenie Stijl Definicja stijl zobacz de Stijl
• Znaczenie Storting Definicja storting parlament norw. Etym. - norw. 'jw.'; stor 'spory'; ting 'porada; zgromadzenie
• Znaczenie Voce Sub Definicja sub voce (s.v.) ?Xac., pod wyrazem, pod hasłem (słownika, encyklopedii i tym podobne
• Znaczenie Sztygar Definicja kwalifikacjach metoda, sprawujący dozór techn. nad ustalonym rodzajem robót w kopalni. Etym. - nm. Steiger 'jw.' od steigen 'iść pod górę
• Znaczenie Szałfer Definicja szałfer, szofar zobacz Rosz Haszana
• Znaczenie Sznaps Definicja sznaps żart. wódka. Etym. - nm. Schnaps 'jw.; kieliszek wódki' z d.nm. snaps 'łyk
• Znaczenie Pede Stante Definicja stante pede ?Xac., "na jednej nodze", zaraz, natychmiast, z miejsca; por. ad aperturam libri
• Znaczenie Saflor Definicja saflor bot. krokosz; krokosz barwierski, fałszywy szafran. Etym. - nm. z wł. zaffera, prawdop. od ?Xac. sapphirus 'szafir
• Znaczenie Stupa Definicja dżajnijski monument w kształcie czaszy ze zwieńczeniem, zawierający zazw. relikwie powiązane z Buddą a. inną świątobliwą postacią
• Znaczenie Sztafeta Definicja goniec, posłaniec konny; informacja przywieziona poprzez posłańca. Etym. - wł. staffetta 'posłaniec konny (którego stopy nie opuszczają
• Znaczenie Sekowanie Definicja prześladowanie napomnieniami, dokuczliwymi uwagami, dogadywanie. sekatura dawn. nękanie, dokuczanie, drażnienie, szykana. Etym. - wł
• Znaczenie Verborum Satis Definicja satis verborum ?Xac., dość słów
• Znaczenie Vacante Sede Definicja sede vacante ?Xac., (w okresie) gdy stolica biskupia (a. zwł. papieska) jest nieobsadzona
• Znaczenie Ski Definicja ski norw., przest. narty
• Znaczenie Skler Definicja suchy, miażdżycowy; w odniesieniu twardówki oka. skleroza med. miażdżyca; por. arterioskleroza. Etym. - gr. sklērós 'suchy; twardy
• Znaczenie Sanctus Spiritus Definicja Spiritus Sanctus ?Xac., Duch Święty
• Znaczenie Szambelan Definicja hist. wysoki urzędnik dworski w służbie osobistej monarchy a. księcia; godność tytularna w monarchiach i na dworze papieskim. Etym. - fr
• Znaczenie Surma Definicja surma muz. instrument dęty, stosowany w dawnej Polsce w wojsku. Etym. - tur. surna 'surma' z pers. sūrnā(j); sūr 'uroczystość'; nāi 'flet
• Znaczenie Syfilis Definicja łaciny od Syphilus, imienia pierwszej rzekomo ofiary kiły i bohatera poematu Syphilis sive Morbus Gallicus "S. lub francuska
• Znaczenie Symplifikacja Definicja symplifikacja uproszczenie. Etym. - śrdw.z łaciny simplificare 'upraszczać' z ?Xac. simplus 'prosty'; -ficare od facere, zobacz fakcja
• Znaczenie Sundae Definicja polana sokiem owocowym z sałatką orzechowo-owocową; por. melba. Etym. - amer.z angielskiego: 'jw.' prawdop. od Sunday 'niedziela
• Znaczenie Stangret Definicja powozie, karecie, bryczce, będący na służbie u właściciela pojazdu. Etym. - nm. Stangenreiter 'jadący na koniu dyszlowym'; Stange 'żerdź
• Znaczenie Meam Animam Salvavi Definicja salvavi animam meam zobacz dixi et salvavi
• Znaczenie Speech Definicja speech z angielskiego:, [wym. spi:cz] przemówienie, (prze)mowa
• Znaczenie Cinna Amis Soyons Definicja soyons amis, Cinna! fr., bądźmy przyjaciółmi, Cynno! Etym. - z Corneille'a (Cynna, 5, 3) 1693 r.; por. Seneka (De clementia, 1, 9
• Znaczenie Viator Sta Definicja sta viator! ?Xac., przechodniu zatrzymaj się! (staroż. napis na nagrobkach rz
• Znaczenie Sigillo Sub Definicja sub sigillo (confessionis) ?Xac., pod pieczęcią (tajemnicy spowiedzi). sub silentio ?Xac., milcząco; w sekrecie
• Znaczenie Subtropikalny Definicja subtropikalny geogr. podzwrotnikowy. Etym. - zobacz sub-; tropikalny
• Znaczenie Dealbabor Nivem Super Definicja extra nivem dealbabor zobacz asperges me hyssopo
• Znaczenie Sura Definicja sura (l.mn. suraty) rozdział Koranu. Etym. - arab. 'rząd, szereg; jw
• Znaczenie Puer Surge Definicja surge puer ?Xac., wstawaj, chłopcze
• Znaczenie Syngiel Definicja syngiel zobacz single
• Znaczenie Synket Definicja Syn-Ket zobacz syntezator muzyczny
• Znaczenie Szamal Definicja szamāl, szimāl arab., płn.-zach. wiatr wiejący w Iraku i Zatoce Perskiej
• Znaczenie Szerpentyna Definicja szerpentyna zobacz serpentyna
• Znaczenie Sztukas Definicja sztukas zobacz stukas
• Znaczenie Syli Definicja wprowadzona w 1972 na miejsce franka. Etym. - z jęz. susu, dosł. 'słoń', znak gwinejskiej Partii Demokratycznej
• Znaczenie Spurt Definicja spurt z angielskiego:, sport. zryw, nagłe wzmożenie tempa, wysiłku
• Znaczenie sum rex vester nec fictus neque pictus Definicja Xac., jestem królem waszym, nie wymyślonym ani malowanym. Etym. - władca Stefan Batory w 1576 r. na sejmie w Toruniu
• Znaczenie Szambo Definicja szambo przelewowy dół gnilny, zbiornik do odprowadzania ścieków kanalizacji miejscowej. Etym. - od (?) fr. nazwiska Chambeau
• Znaczenie Szlauch Definicja szlauch wąż gumowy. Etym. - nm. Schlauch 'jw.; kiszka; dętka; bukłak
• Znaczenie Salat Definicja salat namaz, arab., modlitwa odmawiana 5 razy na dzień poprzez muzułmanów
• Znaczenie Singerie Definicja motyw dekoracyjny wyobrażający groteskowe a. zabawne sceny z małpami. Etym. - fr. 'małpie grymasy; małpiarnia' od singe 'małpa' z ?Xac
• Znaczenie Sol Definicja centavos). 2. astr. dzień na planecie Mars, trwający 24 godziny, 37 min. i 22 sek. Etym. - 1. hiszp. 'słońce' z ?Xac. 'jp.'; od emblematu
• Znaczenie Strabizm Definicja strabizm med. zez, niepoprawne ustawienie gałek ocznych. Etym. - n.z łaciny strabismus od gr. strabidzein 'zezować' ze strabos 'zezowaty
• Znaczenie Szyling Definicja Kenii, Somalii, Tanzanii, Ugandy (=100 centów); z angielskiego: (przed II 1971 r.) 1/20 funta sterlinga (=12 dawnych pensów); por. funt
• Znaczenie Sansculotte Definicja sans-culotte zobacz sankiuloci
• Znaczenie Sauna Definicja sauna fiń., fińska łaźnia parowa
• Znaczenie Segedilla Definicja segedilla zobacz seguidilla
• Znaczenie Seks Definicja seks pop. sex appeal. seksbomba pop. kobieta, zazw. aktorka, posiadająca nadzwyczajny sex appeal
• Znaczenie Snekkjur Definicja snekkjur staroskand., zobacz drakkar
• Znaczenie Sofrozyne Definicja sofrozyne zobacz sophrosyne
• Znaczenie Sortyment Definicja sortyment zobacz asortyment
• Znaczenie Speaker Definicja speaker zobacz spiker
• Znaczenie Statengeneral Definicja Staten-General [wym. sta:teche:nera:l] hol., Stany Generalne: Pierwsza (wyższa) i Druga (niższa) Izba parlamentu holenderskiego
• Znaczenie Summarum Summa Definicja summa summarum ?Xac., suma sum; wszystko wspólnie (wziąwszy). Etym. - z Plauta (Truculentus, 1, 1, 4
• Znaczenie Seksyzm Definicja pozbawienie równouprawnienia z racji na płeć; uprzedzenie do osób płci żeńskiej a. męskiej; postawy i praktyki dyskryminacyjne w relacji do
• Znaczenie Szewron Definicja munduru w kształcie V (liczba ich wskazuje rangę, liczbę lat służby i tym podobne). Etym. - fr. chevron 'krokiew; jw.; her. 2 pasy w
• Znaczenie Safe Definicja bankowym, odnajmowana w celu przechowywania pieniędzy, papierów wartościowych, kosztowności i tym podobne Etym. - z angielskiego
• Znaczenie Sakpalto Definicja sakpalto zobacz sak
• Znaczenie Iudice Sub Definicja sub iudice ?Xac., prawn. kwestia (jest) jeszcze rozważana poprzez sąd, nie rozstrzygnięta
• Znaczenie Suk Definicja suk rynek, plac targowy w Maghrebie. Etym. - fr. souk, z angielskiego: suq 'jw.' z arab. sūk 'rynek
• Znaczenie Szabas Definicja szabas sobota jako święto żyd. Etym. - jid. z hebr. szabbāt, zobacz sabat
• Znaczenie Sztruks Definicja sztruks zobacz kord 1. Etym. - nm. Struck 'jw
• Znaczenie Slang Definicja slang z angielskiego: [wym. släng] angielska a. amer. gwara (kolokwialna a. zawodowa), żargon; por. argot
• Znaczenie Stiuk Definicja stiuk zobacz sztukateria
• Znaczenie Strepet Definicja strepet ros., zool. drop karzeł, drop mniejszy, drop kamionek, pardwa
• Znaczenie Saliwacja Definicja saliwacja med. ślinotok. Etym. - późn.z łaciny salivatio 'ślinienie się' od ?Xac. saliva 'ślina
• Znaczenie Szwindel Definicja szwindel pot. szachrajstwo, afera, matactwo, oszustwo, kant, machlojka. Etym. - nm. Schwindel 'zawrót głowy; jw
• Znaczenie Sambal Definicja pieprzu, pikli, tartych orzechów kokosowych, solonej ryby, curry i ryżu, stosowana w Indonezji i Malezji
• Znaczenie Semestr Definicja semestr połowa roku akademickiego. Etym. - ?Xac. semestris 'półroczny'; sex '6'; mensis, zobacz menstruacja
• Znaczenie Szebeka Definicja szebeka żegl. niewielki żaglowiosłowiec o 2-3 masztach, stosowany regularnie poprzez piratów w XVIII-XIX w. Etym. - wł. z arab
• Znaczenie Gene Sans Definicja sans gêne [wym. sã Iż:n] swobodnie, bez żenady, bez ceremonii. Etym. - fr. 'jw.'; sans 'bez'; gêne, zobacz żenada
• Znaczenie Souls Our Save Definicja Save Our Souls z angielskiego:, ratujcie nasze dusze; pop. błędne odczytanie sygnału SOS jako inicjałów
• Znaczenie Szew Sagitalny Definicja sagitalny szew anat. - szew strzałkowy, spojenie kości ciemieniowych czaszki. Etym. - ?Xac. sagitta 'strzała
• Znaczenie si vis pacem para bellum Definicja si vis pacem, para bellum ?Xac., jeśli chcesz pokoju, gotuj się do wojny; zobacz qui desiderat pacem
• Znaczenie Savate Definicja savate fr., francuski kickboxing
• Znaczenie Sabadyl Definicja ocet sabadylowy, wyciąg z nasion kichawca, środek przeciw wszawicy. Etym. - hiszp. cebadilla zdrobn. od cebada 'jęczmień' od cebo 'pasza
• Znaczenie Sabra Definicja jadalny owoc różnych kaktusów z rodzaju opuncja, rosnących na nadmorskich równinach Palestyny; rodowity Izraelczyk
• Znaczenie Sachbuch Definicja popularnonaukowa spełniająca wymogi ścisłości nauk. i dostępności dla laików. Etym. - nm. 'jw.' Sach- 'rzeczowy' od Sache 'rzecz'; Buch
• Znaczenie Sachem Definicja amer., zwł. lider algonkińskich plemion płn.atlantyckich wybrzeży; w stanach zjednoczonych ameryki - lider partii politycznej. Etym. - amer
• Znaczenie Dellintelletto Sacrifizio Definicja sacrifizio dell'intelletto wł., ofiara z rozumu (na rzecz wiary). Etym. - por. Biblia (2. List św. Pawła do Kor., 10, 5
• Znaczenie Egoismo Sacro Definicja premier wł. Antonio Salandra (1853-1931), usprawiedliwiając politykę Włoch w tym momencie wojny (8 X 1914
• Znaczenie Sacrum Definicja spraw religijnych, sakralnych; por. profanum. Etym. - ?Xac. 'rzecz święta; kość krzyżowa' z r.nij. od sacer, zobacz sakra
• Znaczenie Sagum Definicja peleryna z szorstkiej wełny, spinana zazw. na prawym ramieniu i noszona zwł. poprzez Gallów, inicjalnych Germanów i żołnierzy staroż
• Znaczenie Sajdak Definicja sajdak kołczan, futerał na łuk i strzały. Etym. - ukr. sa(ha)jdák 'jw.' z tur. sadak 'jp.'; por. sahajdaczny hetman
• Znaczenie Salopa Definicja okrycie żeńskie z rękawami i pelerynką, zazwyczaj watowane (XVIII i XIX w.). Etym. - nm . Saloppe 'dawn. szal; szlafrok' od salopp 'brudny
• Znaczenie Absentes In Saevit Definicja saevit in absentes ?Xac., wyładowuje gniew na nieobecnych. Etym. - z Wergiliusza (Eneida, 9, 63
• Znaczenie Hetman Sahajdaczny Definicja wojsk. u Kozaków, odpowiadająca hetmanowi polnemu. Etym. - ukr. sahajdácznyj 'jw.' od sahajdák, zobacz sajdak
• Znaczenie Saimiri Definicja saimiri zool. trupia główka, małpka z rodz. kapucynek. Etym. - port. z jęz. guarani cai miri dosł. 'małpka
• Znaczenie Alliance Sainte Definicja Sainte Alliance fr., Święte Przymierze. Etym. - sojusz Rosji, Austrii i Prus, zawarty 26 XI 1815 r. w Paryżu
• Znaczenie Sajan Definicja kaftan męski z szeroką baskiną wszytą w pasie, z kwadratowym wycięciem przy szyi i zwężających się na przedramieniu rękawach, zazw
• Znaczenie Atticum Sal Definicja sal atticum ?Xac., sól attycka, zobacz attycki. Etym. - z Pliniusza St. (Historia naturalna 31, 87), około 77 r
• Znaczenie Salaire de la peur Definicja Salaire de la peur fr., Cena strachu. Etym. - powieść (1950 r.) Georgesa Arnauda i video (1952 r.) Henri Georgesa Clouzota
• Znaczenie Salam Definicja salam (alejkum)! pokój (z tobą)!; pokłon a. ceremonialne pozdrowienie na Wschodzie. Etym. - arab. salām 'pokój'; aleíkum 'z tobą
• Znaczenie Salamandra Definicja ogoniasty ziemnowodny; stwór mityczny mogący przebywać w ogniu bez szkody dla siebie; istota zamieszkująca obiekt ognia wg teorii
• Znaczenie Salina Definicja produkujący sól z osadów wody morskiej (w Polsce - z solanki); kopalnia soli. Etym. - ?Xac. salinae l.mn. 'żupy solne' z r.ż. l.mn. od
• Znaczenie Szczepionka Salka Definicja pierwsza efektywna szczepionka przeciw chorobie Heinego-Medina. Etym. - od jej wynalazcy, amer. lekarza bakteriologa i serologa
• Znaczenie Salmigondis Definicja salmigondis fr., gulasz z resztek mięsa; mieszanina. salmis fr., potrawka z na wpół upieczonej dziczyzny w gęstym sosie
• Znaczenie Salpinks Definicja salpinks gr., muz. staroż. fanfarowy róg grecki o prostej, rozszerzającej się rurze metalowej zakończonej szeroką czarą głosową
• Znaczenie salus rei publicae suprema lex Definicja salus rei publicae suprema lex (esto) ?Xac., dobro rzeczypospolitej (winno być) najwyższym prawem
• Znaczenie Samodurstwo Definicja upór, zarozumiałość, samowola, uleganie swoim kaprysom, nieliczenie się z ludźmi; specyficzne cechy warstwy biurokratycznej i kupieckiej w
• Znaczenie sicut mater ita et filia eius Definicja sicut mater, ita et filia eius ?Xac., jaka matka, taka i jej córka; por. o matre pulchra... Etym. - z Wulgaty (Ezechiel, 16, 44
• Znaczenie Salut Definicja oddanych dla uczczenia osoby, wydarzenia a. rocznicy; uroczyste powitanie, pozdrowienie; oddanie honorów wojsk. Etym. - ?Xac. salus dpn
• Znaczenie salve magna parens frugum Saturnia tellus magna virum Definicja tellus magna virum! ?Xac., witaj, ziemio Saturna (Italio), ogromna rodzicielko owoców i ludzi! Etym. - z Wergiliusza (Georgiki, 2, 173
• Znaczenie Regina Salve Definicja Xac., Witaj Królowo (okaż się naszą Matką); start jednej z najstarszych (XI w.) antyfon ku czci Matki Boskiej
• Znaczenie Samiel Definicja porywisty wiatr, niosący chmury pyłu z pustyń Azji i Afryki Płn.; por. chamsin. Etym. - arab. 'jw.' od samma 'truć
• Znaczenie Samos Definicja Egejskim), wytwarzane z winogron białych odmiany Muskat i czarnych odmiany Fukiano, alkoholizowane dodatkiem spirytusu; por. mistela
• Znaczenie Piva Sancta Definicja Sancta Piva zobacz O, Sancta Piva
• Znaczenie Simplicitas Sancta Definicja sancta simplicitas zobacz o, sancta
• Znaczenie Officium Sanctum Definicja kongregacja Św. Oficjum, zajmująca się sprawami doktryny, wiary i moralności. Etym. - ?Xac. 'Św. Oficjum'; sanctus, zobacz sanktuarium
• Znaczenie Sanctorum Sanctum Definicja sanctum sanctorum ?Xac., święte świętych, najświętsza część świątyni Salomona w Jerozolimie; sanktuarium; por. Wulgata (Ex., 26, 34
• Znaczenie Sandżak Definicja sandżak w dawn. Turcji - okręg, część wilajetu. Etym. - osm.tur. dosł. 'flaga, sztandar
• Znaczenie Sanforyzacja Definicja wykańczania tkanin bawełnianych poprzez wyginanie na bębnach, w celu pomniejszenia ich kurczliwości. Etym. - od imienia amer. wynalazcy
• Znaczenie Sanhedryn Definicja w staroż. Judei najwyższa porada i trybunał, organ władzy relig.-polit. i adm.-sąd. Etym. - (talmud.) hebr. sanhedrin 'jw.' z gr
• Znaczenie Sanktuarium Definicja przechowywania elementów świętych, relikwii; świątynia a. jej część najświętsza; azyl. Etym. - późn.z łaciny sanctuarium 'zakrystia; (w l
• Znaczenie Bavure Sans Definicja sans bavure fr., przen. pop. bez skazy, jak należy, nienaganny, doskonały, nieskazitelny, idealnie; zobacz bavure
• Znaczenie sans peur et sans reproche Definicja sans peur et sans reproche zobacz chevalier sans peur
• Znaczenie Sarabanda Definicja i XVIII w., podobny do menueta, pochodzący od szybkiego tańca hiszp. o wsch. rodowodzie; muz. trzecia część suity barokowej w takcie
• Znaczenie si quis non vult operari nec manducet Definicja Xac., jeżeli kto nie chce pracować, niech nie je. Etym. - z Wulgaty (2.List Pawła Ap. do Tesaloniczan, 3, 10
• Znaczenie Szekspira Wysze Sapogi Definicja ważniejsze od Szekspira. Etym. - parafraza z Fiodora Dostojewskiego (Gospodin Szczedrin ili Raskoł w nigilistach) "Epocha", 1864
• Znaczenie Sapon Definicja SAPON(I)- w złożeniach: (przypominający) mydło; zmydlanie; mydlany. Etym. - ?Xac. sapo dpn. saponis 'mydło
• Znaczenie Saracenia Definicja saracenia, kapturnica, bot. płn.-amer. roślina owadożerna. Etym. - od nazwiska botanika i lekarza kanadyjskiego z XVII w.: Sarrazin
• Znaczenie Sarangi Definicja sarāngi sanskr., indyjski instrument muz. podobny do skrzypiec, mający 29 strun
• Znaczenie Sari Definicja hinduskie, złożony z kilku metrów lekkiego płótna a. jedwabiu, wytwornie i luźno upiętego na figurze, ramionach i głowie. Etym. - hindi
• Znaczenie Loquendi Sartago Definicja sartago loquendi ?Xac., paplanina, gadanina, trajkotanie. Etym. - z Persjusza (Satyry, 1, 80
• Znaczenie Sarusofon Definicja muz. z gatunku dętych drewnianych (aczkolwiek wykonany z metalu), budowany w różnych wielkościach. Etym. - od nazwiska konstruktora, fr
• Znaczenie Sasimi Definicja spożywane na zimno w południe a. pomiędzy posiłkami, złożone z małych, surowych kawałków ryb i jarzyn; sasimi to tylko kawałki ryb, a susi
• Znaczenie Satanizm Definicja satanizm kult szatana. Etym. - gr. satán, satanás 'diabeł, szatan' z hebr. sātān 'nieprzyjaciel; jp
• Znaczenie Sati Definicja nakazujący) spalenie wdowy na stosie wraz ze zwłokami męża (z angielskiego: suttee); wdowa w ten sposób spalona. Etym. - sanskr. satī dosł
• Znaczenie Satori Definicja satori jap., w buddyzmie zen - nagłe olśnienie (uświadomienie sobie czego), stan świadomości osiągnięty poprzez intuicyjne objawienie
• Znaczenie Saturnizm Definicja ołowiem a. jego związkami. Etym. - fr. saturnisme 'jw.' od saturne 'chem. ołów' z Saturne 'Saturn, zobacz saturnalie; planeta Saturn
• Znaczenie Sauerkraut Definicja Sauerkraut [wym. za...] kapusta kiszona; por. colesław. Etym. - nm. 'jw.'; sauer 'kwaśny'; Kraut 'ziele; kapusta; nać
• Znaczenie say it with flowers Definicja say it with flowers z angielskiego:, powiedz to kwiatami. Etym. - slogan Stowarzyszneia Amer. Hodowców Kwiatów, przyjęty w r. 1917
• Znaczenie Schmaltz Definicja w muzyce; mdła czułostkowość, ckliwość w utworze artystycznym. Etym. - amer.z angielskiego: z jid. 'smalec' od nm. schmelzen 'topić (sadło
• Znaczenie Selwa Definicja selwa dżungla brazylijska, wiecznie zielony las międzyzwrotnikowy. Etym. - hiszp., port. selva 'las' z ?Xac. silva 'las
• Znaczenie Sauf erreur ou omission Definicja Sauf erreur ou omission (skr. s.e.o.o.) fr., handl. za wyjątkiem błędów i omyłek
• Znaczenie Saum Definicja saum arab., ścisły post od świtu do zmierzchu obowiązujący wiernych muzułmanów poprzez cały miesiąc ramadan
• Znaczenie Sauvequipeut Definicja sauve-qui-peut! fr. dosł. 'ratuj się kto może!' zamieszanie, popłoch, panika
• Znaczenie Sawantka Definicja erudytka; kobieta popisująca się uczonością, erudycją. Etym. - fr. savante r.ż. od savant p.pr. od savoir 'wiedzieć; umieć' od ?Xac. sapere
• Znaczenie Scapino Definicja chytrego sługi włoskiej commedia dell'arte (w teatrze Moliera - Scapin). Etym. - wł. 'jw.' od scappare 'wymknąć się; uciec' z późn.z łaciny
• Znaczenie Schadenfreude Definicja uciecha z cudzej krzywdy, z cudzego niepowodzenia, nieszczęścia; por. suave mari magno. Etym. - nm. 'jw.'; Schaden 'szkoda; utrata'; Freude
• Znaczenie Schelmenroman Definicja przykład Żywot Łazika z Tormesu, 1554 r.; Przypadki Idziego Blasa A. R. Lesage'a, 1715-35); fr. roman picaresque. Etym. - nm. 'jw.'; Schelm
• Znaczenie Scherz Satire Ironie und tiefere Bedeutung Definicja Bedeutung nm., Żart, satyra, ironia i głębsze znaczenie. Etym. - tytuł "komedii literackiej" (1827 r.) dramaturga nm. Christiana
• Znaczenie Schist Definicja podzielony. schistosomatoza zobacz bilharcjoza. Etym. - n.z łaciny Schistosomatidae 'schistosomy, rodzina przywr'; gr. schistós
• Znaczenie Schlagwort Definicja Schlagwort [wym. szlag...] hasło, slogan. Etym. - nm. 'krótkie, trafne wyrażenie; jw.'; Schlag 'uderzenie'; Wort 'słowo
• Znaczenie Schlaraffenland Definicja Szlarafia, bajeczna kraina obfitości, pasibrzuchów, wiecznego zbijania bąków; por. Bengodi, Kukania, pays de Cocagne
• Znaczenie Schuhplattler Definicja Wyżyny Bawarskiej, gdzie mężczyźni klepią się po udach, kolanach i podeszwach butów. Etym. - nm. dialekt bawarski; Schuh 'but'; platten
• Znaczenie Schupo Definicja Schupo zobacz szupo. Schutzmann [wym. szucman] policjant (w Niemczech). Etym. - nm. 'jw.'; Schutz 'ochrona, opieka'; Mann 'człowiek
• Znaczenie Terrier Scottisch Definicja terier szkocki', krótkonogi, mały, krępy, brodaty, o szorstkiej, sztywnej sierści, mocny i odważny, uważany za najstarszą szkocką rasę
• Znaczenie Sedativa Definicja kojące, uśmierzające drażliwość, pobudliwość a. nerwowość; por. trankwilizatory. Etym. - n.z łaciny l.mn. z ?Xac. sedare 'uspokajać
• Znaczenie Tacuisses Si Definicja si tacuisses!... zobacz o, si tacuisses
• Znaczenie Saltans Sclavus Definicja Słowianin?) tańczący. Etym. - mnich nm. z IX w. Ermenricus Augiensis (Epistola); wiersz (1881 r.) Marii Konopnickiej
• Znaczenie Scoop Definicja istotna a. sensacyjna informacja podana w jakiejś gazecie przedtem niż w pozostałej prasie. Etym. - z angielskiego: 'szufla, czerpak; spory
• Znaczenie Screening Definicja screening zobacz skryning
• Znaczenie Girl Script Definicja sekretarka planu, notująca wszystkie szczegóły ujęć filmu w okresie zdjęć. Etym. - z angielskiego: 'jw.'; script 'pismo; tekst; scenariusz
• Znaczenie Shuffle Definicja charakterystycznym szuraniem (powłóczeniem) nogami. Etym. - z angielskiego: 'szuranie, powłóczenie nogami; jw
• Znaczenie Scrub Definicja roślinnością złożoną gł. z karłowatych drzew i gęstych krzewów, regularnie nie do przebycia, na ubogich a. piaszczystych gruntach (na
• Znaczenie Scull Definicja lekkie wiosło do wiosłowania z rufy łodzi ruchem poprzecznym; jedno z pary krótkich wioseł poruszanych poprzez jedną osobę; jednoosobowa
• Znaczenie Scysja Definicja sprzeczka, zwada, utarczka słowna. Etym. - późn.z łaciny scissio 'rozszczepienie' z ?Xac. scindere 'rozszczepiać
• Znaczenie Sealab Definicja podwodnych marynarki USA wykorzystywanych jako bazy operacyjne akwanautów. Etym. - amer.z angielskiego: skr. od sea laboratory
• Znaczenie Seans Definicja programu filmowego w kinie; zgromadzenie przeznaczone doświadczeniom spirytystycznym; (s. gry jednoczesnej) symultan; przest. każdorazowe
• Znaczenie Sedan Definicja sedan z angielskiego:, nadwozie samochodowe kryte, cztero- a. dwudrzwiowe, mieszczące 4 do 7 osób
• Znaczenie Sedentarny Definicja skałach a. roślinach podwodnych; przest. (o człowieku prowadzącym) nieruchawy, siedzący (tryb życia). Etym. - ?Xac. sedentarius 'siedzący
• Znaczenie Sefira Definicja omeru. Etym. - hebr. sěphīrāh 'liczący' z sephor 'liczyć' od zwyczaju oficjalnego liczenia 49 następnych dni od Paschy do Szawuot wg
• Znaczenie Segment Definicja metamery; obiekt, część składowa zespołu maszyn a. budowli. segmentacja zool. metameria. Etym. - ?Xac. segmentum 'odcinek; sekcja' od
• Znaczenie Seitensprung Definicja przygoda miłosna zamężnej a. żonatego; przelotna zdrada małżeńska. Etym. - nm. 'skok w bok; wybryk, eskapada; jw.; dygresja'; Seite 'strona
• Znaczenie Seive Definicja seive [wym. se:w] fr., klarowność, delikatność, siła bukietu, aromatu wina; miara jego wartości
• Znaczenie Koń Sejański Definicja Sejański koń zobacz equus Seianus
• Znaczenie Sejf Definicja sejf zobacz safe
• Znaczenie Sekator Definicja sekator nożyce ogrodnicze do obcinania pędów, cienkich gałęzi, zrazów i tym podobne Etym. - fr. sécateur 'jw.' z ?Xac. secare, zobacz sekcja
• Znaczenie Sekwestr Definicja rzeczy spornej w tymczasowy zarząd osobie trzeciej; zajęcie poprzez kraj majątku nieprzyjacielskiego na czas wojny; dawn. konfiskata
• Znaczenie Woda Selcerska Definicja Nieder Selters w okręgu Wiesbaden (Niemcy), zawierająca wiele wolnego dwutlenku węgla; przest. stołowa woda mineralna. Etym. - nm. Selter
• Znaczenie Seledyn Definicja Etym. - fr. céladon 'jw.; kochanek wierny, nieśmiały, platoniczny i sentymentalny' od imienia Céladon, postaci z romansu prozą Astrea
• Znaczenie Man Selfmade Definicja człowiek, który o własnych siłach wydobył się z biedy a. wybił się w jakiejś dziedzinie. Etym. - z angielskiego: dosł. 'człowiek zrobiony
• Znaczenie Curulis Sella Definicja sella curulis ?Xac., zobacz kurulne krzesło
• Znaczenie Selskiny Definicja niedźwiedzi morskich (uchatek niedźwiedziowatych) i fok. Etym. - z angielskiego: sealskin l.poj. 'skóra foki; ubiór z selskinów' ze śr.z
• Znaczenie Semen Definicja semen nadworny kozak w dawnej Rusi. Etym. - ukr. 'jw.' z osm.tur. sejmen 'żandarm' od pers. sägbān 'psiarz'; säg 'pies'; bān 'naczelnik
• Znaczenie Semicki Definicja semicki zobacz Semita
• Znaczenie Haeret Aliquid Semper Definicja semper aliquid haeret zobacz audacter caluminare... semper et ubique ?Xac., zawsze i wszędzie (motto
• Znaczenie Sen Definicja sen drobna moneta w Japonii (1/100 jena), w Indonezji (1/100 rupii) i w Kambodży (1/100 riela
• Znaczenie senatores boni viri senatus autem mala bestia Definicja senatores boni viri, senatus autem mala bestia ?Xac., senatorowie to dobrzy mężowie, senat zaś to złe zwierzę
• Znaczenie Consultum Senatus Definicja schyłku republiki rz.) uchwała senatu wprowadzająca stan wyjątkowy i dająca konsulom władzę nieograniczoną (w sytuacji wielkiego
• Znaczenie Seneszal Definicja dworski, zarządca dworu i dóbr władca.; za Kapetyngów dowódca wojsk., sędzia, premier; w XII-XIII w. namiestnik królów fr. w domenach płd
• Znaczenie Seraj Definicja seraj na Wschodzie pałac (zwł. dawn. sułtański); harem. Etym. - pers. särāj 'pałac; gmach; zajazd'; por. karawanseraj
• Znaczenie Si tous les gars du monde Definicja wszyscy ludzie dobrej woli...; por. (Les) Hommes de bonne volonté. Etym. - tytuł filmu (1955 r.) Christian-Jaque'a
• Znaczenie Priores Seniores Definicja seniores priores ?Xac., starsi mają pierwszeństwo
• Znaczenie Sepia Definicja otrzymywany z wydzieliny gruczołu czernidłowego mątwy i in. głowonogów; ciemnobrunatny kolor (tego barwnika
• Znaczenie Sepsis Definicja sepsis med. posocznica, ogólne zakażenie krwi. Etym. - gr. 'gnicie'; por. septyczny
• Znaczenie Septuaginta Definicja poprzez 70 a. 72 żyd. uczonych) w Aleksandrii, w III i II w. przed naszą erą, przekład gr. Starego Testamentu (wspólnie z apokryfami). Etym
• Znaczenie Septyczny Definicja septyczny med. zakaźny; spowodowany poprzez zarazki chorobotwórcze. Etym. - gr. sēptikós 'zgniły' od sēpein 'gnić'; por. sepsis
• Znaczenie Septyma Definicja pomiędzy dwoma dźwiękami, z których wyższy notowany jest na siódmym miejscu w relacji do niższego; por. prima. Etym. - ?Xac. septima
• Znaczenie Sercial Definicja Sercial fr., wytrawne wino typu madera
• Znaczenie Serdar Definicja przykład dowódca, wyższy oficer, arystokrata) w Indiach, Pakistanie, Afganistanie; wódz naczelny w Turcji a. Egipcie; wyższy urzędnik w
• Znaczenie Sero Definicja odniesieniu surowicy krwi. serum surowica krwi. serologia edukacja o właściwościach surowicy krwi człowieka i zwierząt, zajmująca się gł
• Znaczenie Serso Definicja gdzie rzuca się i chwyta wiklinowe kółka dzięki kijków. Etym. - fr. cerceau 'obręcz; jw.' z późn.z łaciny circellus 'kółko' od ?Xac. circus
• Znaczenie Dei Servorum Servus Definicja servus servorum Dei ?Xac., sługa sług bożych. Etym. - tytuł stosowany poprzez papieży od czasów Grzegorza I Wielkiego (590-604
• Znaczenie Serw Definicja fazę gry w tenisie (stołowym), siatkówce i tym podobne Etym. - z angielskiego: service, zobacz serwantka
• Znaczenie Sesin Definicja sesin w buddyzmie zen - moment odosobnienia i medytacji, trwający zazwyczaj od czterech do 7 dni. Etym. - jap. z chiń. cz'e hsin
• Znaczenie Verba Sesquipedalia Definicja na półtorej stopy; wyrazy długie, skomplikowane, napuszone. Etym. - Horacy (Sztuka poetycka, 97) odradza autorom używania takich słów w
• Znaczenie Sestercja Definicja wartości 2 1/2 asa (jest to ćwierć denara). Etym. - ?Xac. sestertius dosł. 'półtrzecia (asa)'; semis 'połowa (asa)' por. semi-; tertius
• Znaczenie Set Definicja set partia gry w tenisie (stołowym) i siatkówce. Etym. - z angielskiego: 'seria; komplet; set; pozycja
• Znaczenie Sfragistyka Definicja sfragistyka edukacja o pieczęciach, ich historii, typach, funkcjach i tak dalej Etym. - gr. sphragís 'pieczęć
• Znaczenie Sfrustrowany Definicja sfrustrowany będący w stanie frustracji; rozgoryczony, rozżalony, zgorzkniały, rozczarowany, zawiedziony. Etym. - zobacz frustracja
• Znaczenie Shoah Definicja shoah zobacz szoah
• Znaczenie Ponte De Sexagenarios Definicja sexagenarios de ponte! ?Xac., do Tybru ze starcami! (dosł. 60-letnich zrzucać z mostu
• Znaczenie Blake Sexton Definicja blejk] detektyw prywatny, z angielskiego: odpowiednik Nicka Cartera; por. Sherlock Holmes. Etym. - bohater serii niedrogich z angielskiego
• Znaczenie Dubh Sgian Definicja sgian dubh szkoc., 'czarny nóż', mały sztylet noszony poprzez szkockich górali zatknięty w pończosze
• Znaczenie Cabinet Shadow Definicja przychodnia cieni. Etym. - opozycyjna porada ministrów opracowana na wypadek objęcia rządów poprzez opozycję
• Znaczenie Shamrock Definicja trójlistna) jako godło narodowe Irlandii. Etym. - z angielskiego: 'jw.' z irl.celt. seamrōg zdrobn. od seamar 'koniczyna', wg legendy
• Znaczenie Sherry Definicja gatunku wina hiszp. z rejonu Jerez de la Frontera, wzmocnionego (do 20% alkoholu, poprzez dodanie brandy). Etym. - z angielskiego: 'jw.' z
• Znaczenie Shogi Definicja shogi, shogun, shoji zobacz siogi, siogun, siodzi
• Znaczenie Center Shopping Definicja ośrodek handlowy, grupujący sklepy detaliczne, biura, różne przybudówki usługowe i parkingi, regularnie na peryferiach miasta
• Znaczenie Story Short Definicja short story z angielskiego:, dosł. 'krótkie opowiadanie'; nowela, opowiadanie
• Znaczenie Slacks Definicja slacks z angielskiego:, [wym. släks] spodnie robocze, codzienne, sportowe
• Znaczenie Shylock Definicja bezwzględny wierzyciel, lichwiarz wymuszający zwrot długu. Etym. - postać ze sztuki Kupiec wenecki (1596 r.) Szekspira
• Znaczenie Augurem Augur Si Definicja spotka) augura (uśmiechają się do siebie porozumiewawczo); por. augurowie. Etym. - wg Cycerona (De divinatione 2, 24); myśl Katona
• Znaczenie si duo faciunt idem Definicja si duo faciunt idem... zobacz duo cum faciunt idem
• Znaczenie Sinant Fata Si Definicja si fata sinant ?Xac., jeżeli aby los pozwolił. Etym. - z Wergiliusza (Eneida, 1, 18), 29-19 p.n.e
• Znaczenie si jeunesse scavoit si vieillesse pouvoit Definicja pouvoit fr., gdyby młodość wiedziała, gdyby starość mogła! Etym. - drukarz i humanista fr. Henri Estienne (1531-1598) Les Prémices, epigram
• Znaczenie si nemo a me quaeret scio Definicja jeżeli mnie nikt o to nie pyta, wiem (czym jest czas, ale gdy mam to wyjaśnić pytającemu, nie wiem). Etym. - ze św. Augustyna (Wyznania 11
• Znaczenie Temporis Signum Definicja signum temporis ?Xac., symbol czasu. Etym. - por. Wulgata (Ew. wg Mat., 16, 3-4
• Znaczenie Sisu Definicja sisu fiń., wytrzymałość, hart ducha, zdolność znoszenia przeciwieństw, pokonywania trudności
• Znaczenie sic me servavit Apollo Definicja sic me servavit Apollo ?Xac., tak ocalił mnie Apollo. Etym. - z Horacego (Satyry, 1, 9, 78
• Znaczenie sic volo sic iubeo Definicja sic volo, sic iubeo... zobacz hoc volo, sic iubeo
• Znaczenie sic vos non vobis Definicja pracujecie) nie dla siebie; kto inny zdobywa owoce waszej pracy. Etym. - z wiersza Wergiliusza, który przekazał gramatyk rz. z IV w
• Znaczenie sicut fur in nocte Definicja sicut fur in nocte ?Xac., jak złodziej nocą; nagle, niespodzianie; skrycie. Etym. - z Wulgaty (1. List Pawła Ap. do Tesaloniczan, 5, 2
• Znaczenie Siemens Definicja jednostka przewodności przewodnika elektr., mho, odwrotność oma (ohma). Etym. - od nazwiska nm. inżyniera i fizyka: Werner Siemens (1816-92
• Znaczenie Sierra Definicja sierra [wym. sjerra] łańcuch górski, pasmo gór, góry. Etym. - hiszp. 'piła; jw.' z ?Xac. serra 'piła
• Znaczenie Silentium Definicja silentium ?Xac., [wym. s-ilencjum] cisza; milczenie; milczcie
• Znaczenie Siloe Definicja por. Betsaida. Etym. - z Biblii (Ew. wg Jana, 9, 7); Siloe (a. Siloam), sadzawka w Jerozolimie, gdzie kąpiel miała przywracać siły i
• Znaczenie Similibus Similia Definicja similia similibus (curantur) ?Xac., podobne (leczy się) podobnym (zasada medycyny lud. i homeopatii); por. contraria contrariis
• Znaczenie Anno Sine Definicja s-ine...] bez oznaczenia roku (wydania książki i tak dalej). sine die ?Xac., (odroczenie) bez (określenia) dnia (kolejnego terminu); na
• Znaczenie Non Qua Sine Definicja sine qua non zobacz conditio sine qua non
• Znaczenie Tempore Sine Definicja sine tempore zobacz s.t
• Znaczenie Singlish Definicja wyjątków forma angielszczyzny stosowana poprzez mieszkańców Singapuru. Etym. - z angielskiego: skr. z Singapore English 'angielszczyzna
• Znaczenie Tantum Singularia Definicja singularia tantum ?Xac., gram. rzeczowniki stosowane tylko w l.poj
• Znaczenie sinite parvulos venire ad me Definicja dopuśćcie dziatkom przychodzić do mnie. Etym. - z Wulgaty (Ew. wg Mat., 19, 14; Marek, 10, 14; Łuk., 18, 16
• Znaczenie Sinkansen Definicja sinkansen jap., dosł. 'nowy pociąg'; nazwa b. szybkich, ekspresowych pociągów pasażerskich w Japonii
• Znaczenie Sinologia Definicja zajmująca się językiem i kulturą Chin. Etym. - późn.z łaciny Sinae 'Chińczycy' z arab. Sin 'Chiny'; zobacz -log.; log
• Znaczenie sint ut sunt aut non sint Definicja będą tacy, jacy są, lub niech ich nie będzie w ogóle. Etym. - generał jezuitów Lorenzo Ricci (1703-75) na temat reformy zakonu (na krótko
• Znaczenie Sipaje Definicja sipaje [wym. s-i...] zobacz sepoy
• Znaczenie Activitatem Sisto Definicja sisto activitatem! ?Xac., przerywam czynność (sejmu)! Etym. - formuła wykorzystywana do zrywania sejmu opierając się na liberum veto
• Znaczenie Sire cest une revolution Definicja Sire, c'est une révolution zobacz C'est une révolte
• Znaczenie Sirtaki Definicja taniec lud., gdzie uczestnicy tworzą koło obejmując się ramionami i tańczą sunąc w obie strony na przemian, i krzyżując nogi, regularnie z
• Znaczenie Viator Siste Definicja siste, viator! ?Xac., wędrowcze, zatrzymaj się
• Znaczenie sit autem sermo vester est est non non Definicja non ?Xac., ale niech mowa wasza będzie: tak, tak; nie, nie (jest to bez przysiąg i zaklęć; bez wykrętów i upiększeń; bez ogródek). Etym
• Znaczenie sit mihi fas audita loqui Definicja mi wolno będzie powiedzieć to, co słyszałem; por. relata refero. Etym. - z Wergiliusza (Eneida, 6, 266
• Znaczenie Verbo Venia Sit Definicja sit venia verbo ?Xac., jeżeli się tak wolno wyrazić; jeżeli tak można powiedzieć
• Znaczenie Sitar Definicja indyjsko-perska o długiej szyjce, gruszkowatym, wypukłym korpusie rezonansowym, kilku (zazw. trzech) strunach, dawn. jelitowych, dziś
• Znaczenie Sitzredakteur Definicja redaktor (gazety) od odsiadywania (wyroków sąd.), jest to redaktor odpowiedzialny (w istocie rzeczy - figurant
• Znaczenie Skabioza Definicja łaciny Scabiosa 'jw.' ze śrdw.z łaciny 'parszywa' r.ż. ?Xac. scabiosus 'świerzbowaty, parszywy', od scabies 'świerzb'; od rzekomej
• Znaczenie Skalpel Definicja cienkim, zazw. zaokrąglonym ostrzu. Etym. - ?Xac. scalpellum, scalpellus zdrobn. od scalprum, scalper 'dłuto; nóż' od scalpere 'wyrzynać
• Znaczenie Skandować Definicja wybijając rytm a. metrum wiersza. Etym. - późn.z łaciny scandere 'wdrapywać się; jw.'; ?Xac. 'wstępować'; por. desant; descendent
• Znaczenie Skarpa Definicja nasypu ziemnego, grobli i tym podobne; archit. przypora. Etym. - wł. scarpa 'jw.' prawdop. pochodz. germ
• Znaczenie St Definicja s.t. (skr. od sine tempore) ?Xac., bez kwadransa akademickiego, ściśle punktualnie
• Znaczenie Skating Definicja na łyżwach; jazda na wrotkach. Etym. - z angielskiego: 'jw.'; skating od skate 'łyżwa; wrotka' z hol. schaats 'łyżwa
• Znaczenie Skatologia Definicja wydalin, odchodów (ludzkich) albo, ogólnie, nieprzyzwoite w sposób obrzydliwy, budzący wstręt; zamiłowanie do takiej lit. a. dowcipów. Etym
• Znaczenie Skiff Definicja Etym. - z angielskiego: 'mały żaglowiec; mała szybka motorówka; b. lekka (jednoosobowa) łódź z (żaglem i) wiosłami
• Znaczenie Skir Definicja skir dawn. med. rak. Etym. - n.z łaciny scirrhus 'jw.' z gr. skírrhos, skíros 'twardy guz' od skirós 'twardy
• Znaczenie Skweres Definicja skweres dawn. bieda, kłopot, ambaras, kram. Etym. - ?Xac. quae res 'co za kwestia'; quae r.ż. od qui 'jaki? który?'; res 'rzecz; kwestia
• Znaczenie Skidoo Definicja poruszające się na gąsienicach umieszczonych w tylnej części, wyposażone z przodu w narty dające się kierować z pojazdu. Etym. - amer.z
• Znaczenie Skip Definicja pochyły do wyciągania z szybu górniczego urobku a. wody, do ładowania wsadu do pieca hutn. i tak dalej Etym. - z angielskiego: 'kosz; kubeł
• Znaczenie Koza Skiryjska Definicja lecz trudnym w pożyciu. Etym. - z Diogeniana z Heraklei (Adagia, 3, 3) około 125 r.; kozy z wyspy Skiros (gr. Skyros) na m. Egejskim były
• Znaczenie Skoleks Definicja skoleks zool. czerwioch, główka (przednia część ciała) tasiemca właściwego. Etym. - n.z łaciny z gr. skōlēks 'robak; czerw
• Znaczenie Skomoroch Definicja oprowadzający tresowane niedźwiedzie; dawn. wędrowny aktor, linoskoczek, lalkarz, kuglarz. Etym. - ros. dawn. 'lud. aktor wędrowny; pop
• Znaczenie Skrofularia Definicja łaciny Scrophularia 'jw.' i późn.z łaciny scrofulae (l.mn.) med. 'świnka' od scrofula zdrobn. od ?Xac. scrofa 'maciora'; od mniemania, Iż
• Znaczenie Skryning Definicja techn. ekranizowanie; przesłona chroniąca, osłona, raster. Etym. - z angielskiego: screen(ing) 'jw.', z śr.fr. escran 'osłona' od śr.hol
• Znaczenie Skull Definicja skull zobacz scull
• Znaczenie Skunks Definicja drapieżnik z rodz. łasicowatych o cennym futrze, tryskający w momencie niebezpieczeństwa cuchnącą wydzieliną pary gruczołów krokowych. Etym
• Znaczenie Skuter Definicja jezdnych, obudowanym podwoziu i nisko umieszczonym silniku, chłodzonym dmuchawą. Etym. - z angielskiego: (motor) scooter 'jw.'; scooter
• Znaczenie Skylab Definicja laboratorium kosmiczne z załogą wymienną na orbicie okołoziemskiej, wystrzelone z Cap Canaveral na Florydzie (USA) w maju 1973 r. Etym. - z
• Znaczenie Slab Definicja slab hutn. kęs płaski. slabing hutn. walcownia kęsów płaskich, zgniatacz. Etym. - z angielskiego: slab 'płyt(k)a; obladra (kloca); kromka
• Znaczenie Slup Definicja żaglowca złożone z dwóch żagli: grotu i foka; statek o takim ożaglowaniu. Etym. - z angielskiego: sloop z hol. sloep, prawdop. z fr
• Znaczenie Slurry Definicja tańszy i bezpieczniejszy od dynamitu, mieszanina detonująca złożona z wody, azotanu amonowego i nieznacznej przymieszki aluminium. Etym
• Znaczenie Smorrebred Definicja smorrebred duń., dosł. 'chleb z masłem', kanapka, sandwicz; por. smörgasbord
• Znaczenie Slavica Definicja rękopisy i in. materiały w jęz. słowiań. a. dotyczące slawistyki albo słowiańszczyzny. Etym. - n.z łaciny 'jw.', zobacz slawistyka
• Znaczenie Slump Definicja slump z angielskiego: ekon. długookresowy spadek aktywności gosp. a. cen, zastój, depresja; por. boom
• Znaczenie Slumsy Definicja slumsy [wym. slamsy] przeludnione miejskie dzielnice ruder i biedy. Etym. - z angielskiego: slums l.mn. od slum 'dzielnica ruder i biedy
• Znaczenie Smatruz Definicja krakowski w Sukiennicach; przemyski); kram, stragan. Etym. - nm. Schmetterhaus 'dial., pop. bazar'; Schmetter 'dial., pop. stragan'; Haus
• Znaczenie Smecz Definicja ścięcie piłki (lotki) sponad głowy gracza na pole przeciwnika. Etym. - z angielskiego: smash 'strzaskanie; zderzenie; trzaśnięcie; jw
• Znaczenie Smykałka Definicja umiejętność, zdolność, spryt (do czegoś, na przykład do handlu, rzemiosła). Etym. - ros. smiekáłka 'jw.' od smiekát' 'pot. rozumieć
• Znaczenie Bar Snack Definicja podaje się dań restauracyjnych, tylko zakąski. Etym. - z angielskiego: 'jw.'; snack 'zakąska'; bar 'jadłodajnia
• Znaczenie Snafu Definicja bezład; utknięcie na skutek zamieszania, rozgardiaszu. Etym. - inicjały wyrazów: situation normal all fouled up 'przypadek normalna
• Znaczenie Snajper Definicja strzelający z karabinu z lunetą do pojedynczych żołnierzy nieprzyjacielskich. Etym. - z angielskiego: sniper 'jw.; szperacz' od snipe
• Znaczenie Snowsurfing Definicja snowsurfing [wym. snousö:fing] sport. zjazdy na desce po ośnieżonym stoku. Etym. - z angielskiego: 'jw.'; snow 'śnieg'; zobacz surf
• Znaczenie Sobriquet Definicja sobriquet fr., przezwisko, przydomek
• Znaczenie Zakaz Socyjalnyj Definicja socyjalnyj zakaz ros., zamówienie socjalne. Etym. - z artykułu w czasopiśmie "LEF" (1923-25) Osipa Brika
• Znaczenie Sodalicja Definicja mariańska, bractwo relig. ku czci Marii Panny. sodalis członek sodalicji. Etym. - ?Xac. sodalicium 'bractwo; towarzystwo; sekretny
• Znaczenie Soiree Definicja soirée [wym. suare] przest. zabawa wieczorowa, przyjęcie, raut. Etym. - fr. 'wieczór; jw.' z soir 'wieczór' od ?Xac. sero 'późno; wieczorem
• Znaczenie Sojusz Definicja sojusz przymierze, alians. Etym. - ros. sojúz 'zespolenie; związek; stowarzyszenie; przymierze; porozumienie
• Znaczenie Sola Definicja sola, podeszwica, zool. ryba z gatunku płastug. Etym. - fr. sole 'podeszwa kopyta; jw.' z ?Xac. solea 'sandał; jp
• Znaczenie Inconnu Soldat Definicja Etym. - z napisu (11 XI 1920 r.) na Grobie Nieznanego Żołnierza w Paryżu pod Łukiem Triumfalnym na Placu Gwiazdy (potem de Gaulle'a
• Znaczenie Spavento Definicja Spavento wł., kapitan, typ wojaka samochwała (por. Miles gloriosus) włoskiej commedia dell'arte (postać neapolitańska
• Znaczenie Software Definicja komputera; wszystko to, co służy realizacji algorytmów na komputerze i nie jest elementem konstrukcyjnym (hardware); przen. myśl techniczna
• Znaczenie Ironia Sokratyczna Definicja dysputą poprzez udawanie ignorancji, dla wmanewrowania przeciwnika w sytuację, gdzie nie może odeprzeć argumentów; (sposób s.) polegająca
• Znaczenie Sombra Y Sol Definicja walkach byków, miejsca o średniej cenie biletów, wystawione na palące promienie słońca tylko poprzez część popołudnia, a nie poprzez całe
• Znaczenie Solenizant Definicja solenizant człowiek obchodzący własne imieniny a. urodziny. Etym. - ?Xac. sol(l)ennis, sol(l)emnis 'doroczny; świąteczny; uroczysty
• Znaczenie Solenoid Definicja solenoid elektr. cewka, zwojnica cylindryczna z równomiernie nawiniętego drutu. Etym. - gr. sōlēn 'rura'; zobacz -oid
• Znaczenie Solfeż Definicja wszelakie ćwiczenia wokalne; krótkie ćwiczenia instrumentalne. Etym. - fr. solfège 'jw.' od wł. solfeggio [wym. solfedżdżo] 'jw.' z solfa
• Znaczenie Sollux Definicja sollux lampa elektr. stosowana w światłolecznictwie, emitująca gł. promienie podczerwone. Etym. - nm. nazwa handl.: zobacz sol; luks
• Znaczenie Ambulando Solvitur Definicja rozwiązuje się w drodze'; zwł. o sposobie tworzenia powieści a. sztuk teatr., których konstrukcja, fabuła i postacie powstają dopiero w
• Znaczenie Soma Definicja roślina, której sok był kluczowym obiektem wedyckich ofiar w dawnych Indiach, wylewany na ziemię w charakterze libacji; pozostałość
• Znaczenie Sombrero Definicja wysokim denku z bardzo szerokim rondem, zazw. wywiniętym do góry na brzegach, noszony w Meksyku i na płd. zachodzie USA. Etym. - hiszp
• Znaczenie Sonda Definicja głębokości wód (por. echosonda; radiosonda); med. zgłębnik (do badania a. leczenia żołądka albo dwunastnicy). sondaż sondowanie. Etym. - fr
• Znaczenie Sophomore Definicja ka) drugiego roku studiów (bryt.z angielskiego: second-year student). Etym. - prawdop. z gr. sophós, zobacz sofistyka + mōros 'tępy
• Znaczenie Stagnacja Definicja stagnacja zastój, zwł. w handlu, produkcji. Etym. - ?Xac. stagnare 'nieruchomieć' od stagnum 'stojąca woda; staw; bagno
• Znaczenie Sopor Definicja sopor med. chorobliwe odrętwienie (niekiedy poprzedzające śpiączkę). Etym. - ?Xac. 'silny sen; śpiączka; ospałość
• Znaczenie Sorek Definicja gatunków, o dł. ciała około 4 cm, jest najmniejszym żyjącym współcześnie ssakiem). Etym. - ?Xac. sorex 'jw
• Znaczenie Sostej Definicja sostej węg., dojrzewający ser owczy o półpłynnej konsystencji, wytwarzany na Węgrzech
• Znaczenie Sotada Definicja literata trackiego Sotadesa z III w. przed naszą erą, pierwszego znanego palindromisty; por. si nummi immunis
• Znaczenie Sottie Definicja błazeńskich fars satyrycznych, grywanych w XIV i XV w., zazw. antypapieskich. Etym. - fr. 'głupota; farsa' od sot 'niemądry
• Znaczenie Sou Definicja sou [wym. su:] drobna moneta fr., 1/20 franka fr. Etym. - fr. 'jw.' z późn.z łaciny sol(i)dzus, zobacz sold
• Znaczenie Sound Definicja sound z angielskiego: 'brzmienie', w muzyce jazzowej, rockowej - sposób kształtowania dźwięku charakteryzujący osobowość solisty a. zespołu
• Znaczenie Sowar Definicja sowar [wym. seua:r] w Indiach - kawalerzysta a. policjant konny. Etym. - z angielskiego: z pers. suwā 'jeździec
• Znaczenie Sód Definicja sód chem. pierwIASTEK, Tabl. 1. Etym. - n.z łaciny sodium 'jw.' z angielskiego soda 'soda' z wł
• Znaczenie Spacja Definicja wypełniający) odstępy pomiędzy wyrazami a. literami. spacjować robić takie odstępy. Etym. - ?Xac. spatium 'przestrzeń
• Znaczenie Western Spaghetti Definicja slang, dosł. 'western makaronowy', western wyprodukowany poprzez kinematografię włoską. Etym. - zobacz spaghetti; western
• Znaczenie Sparmania Definicja krzew płd.afrykański, u nas doniczkowy. Etym. - n.z łaciny Sparmannia od nazwiska przyrodnika szw.: Andreas Sparmann (zm. 1820
• Znaczenie Spastyczny Definicja po porażeniu) - kurczowy, charakteryzujący się wzmożonym napięciem mięśni i wzmożonymi odruchami ścięgnistymi; spazmatyczny. Etym. - gr
• Znaczenie Spatlese Definicja Spätlese [wym. szpejtlejze] nm., wino z późnego winobrania
• Znaczenie Spazm Definicja leki przeciwskurczowe a. przeciw konwulsjom. spazmofilia med. tężyczka. Etym. - ?Xac. spasmus 'kurcz' z gr. spasmós od span 'ciągnąć, rwać
• Znaczenie Spencer Definicja noszona poprzez mężczyzn zwł. w XIX w. (dziś poprzez boyów hotelowych); spencerek, dopasowany kaftanik damski z długimi rękawami, sięgający
• Znaczenie Speranda Definicja widoki na przyszłość. Etym. - ?Xac. l.mn. od sperandium gerundivum r.nij. od sperare 'mieć nadzieję, spodziewać się'; por. desperacja
• Znaczenie Steradian Definicja steradian (sr) jednostka miary kąta bryłowego. Etym. - zobacz stere(o)-; radian
• Znaczenie Spektakularny Definicja bijący w oczy, pokazowy; mający charakter widowiska. Etym. - fr. spectaculaire 'jw.' od spectacle, zobacz spektakl
• Znaczenie Szlagier Definicja szlagier przebój. Etym. - nm. Schlager 'jw.; teatr. sztuka kasowa' od (ein)schlagen 'uderzać (o piorunie
• Znaczenie Speleolog Definicja speleologia edukacja o jaskiniach; systematyczne badanie jaskiń. Etym. - gr. spēlaion 'jaskinia; pieczara'; zobacz -log; log-; por
• Znaczenie spemque metumque inter dubii Definicja spemque metumque inter dubii ?Xac., wahając się pomiędzy nadzieją i trwogą. Etym. - z Wergiliusza (Eneida, 1, 218
• Znaczenie Bradeos Speude Definicja speude bradeos zobacz festina lente
• Znaczenie Spintaryskop Definicja się z ekranu fluorescencyjnego i soczewek, wykorzystywany do obserwacji promieni alfa. Etym. - gr. spintharís 'iskra'; zobacz -skop
• Znaczenie Spirant Definicja szczelinowa (f, w, s, z, ś, ź, sz, ż, ch). Etym. - ?Xac. spirans dpn. spirantis p.pr. od spirare, zobacz spir- 2
• Znaczenie Spirea Definicja spirea bot. tawuła. Etym. - n.z łaciny Spiraea 'jw.' z ?Xac. 'jakaś roślina (ligustr?)' z gr. speiraía 'jp.' od (?) speíra 'zwój; skręt
• Znaczenie spiritus ubi vult spirat Definicja spiritus ubi vult spirat zobacz spiritus flat ubi vult
• Znaczenie Spirochety Definicja kształcie spirali. Etym. - n.z łaciny spirochaeta (l.poj.) 'jw.'; zobacz spir- 1; gr. chaítē 'długi włos; grzywa
• Znaczenie Spirylle Definicja bakterie kształtu przecinków a. krótkich spirali (dla człowieka najgroźniejszy jest przecinkowiec cholery). Etym. - n.z łaciny zdrobn. od
• Znaczenie Splanchno Definicja SPLANCHNO- w złożeniach: wnętrzności; trzewia. Etym. - gr. splánchnōn 'jw
• Znaczenie Spleen Definicja spleen zobacz splin
• Znaczenie Mendax Splendide Definicja splendide mendax ?Xac., wspaniale kłamliwy. Etym. - z Horacego (Pieśni, 3, 11, 35
• Znaczenie Splendor Definicja splendor okazałość, świetność, wspaniałość, blask, przepych. Etym. - ?Xac. 'jw.' od splendēre 'błyszczeć
• Znaczenie Spodografia Definicja histochemiczna sposób badania mineralnych składników tkanek. Etym. - gr. spódion zdrobn. od spodós 'popiół drzewny
• Znaczenie Spolegliwy Definicja spolegliwy godny zaufania, pewny, na którego można liczyć. Etym. - czes. spolehlivý
• Znaczenie Spor Definicja SPOR-, -duża-, Dużo- w złożeniach: bot. duża, zarodnik; zool. duża, przetrwalnik bakterii. Etym. - n.z łaciny z gr. spóros 'nasienie; siew
• Znaczenie Spumante Definicja pokrewne szampanowi; por. sekt. Etym. - wł. 'musujący, pieniący się' ze spumare 'pienić się' od spuma 'piana', z łac
• Znaczenie Stafilokoki Definicja drobnoustroje kuliste. Etym. - n.z łaciny staphylococcus l.poj. 'jw.'; gr. staphylē 'winne grono; (spuchnięty) języczek (miękkiego
• Znaczenie Strega Definicja strega słodki, aromatyczny, żółty likier włoski o zapachu pomarańczowym. Etym. - wł. nazwa handl
• Znaczenie Sprezzatura Definicja sprezzatura [wym. ...ecca...] wł., dosł. 'lekceważenie'; nonszalancka i złudnie nie kosztująca wysiłku metoda wielkiego twórcy, wirtuoza
• Znaczenie Sprokurować Definicja sprokurować (co, sobie a. komu) - wystarać się, zdobyć, wytrzasnąć skąd. Etym. - ?Xac. procurare, zobacz prokura
• Znaczenie Mater Stabat Definicja Matka (boleściwa). Etym. - start i tytuł sekwencji przypisywanej Jacopone da Todi (zm. 1306) a. papieżowi Innocentemu III (1198-1216
• Znaczenie Stachanowiec Definicja racjonalizator produkcji, przodownik pracy. Etym. - od nazwiska górnika donieckiego: Aleksiej Stachanow (ur. 1905 r
• Znaczenie Stahlhelm Definicja militarna nm. nacjonalistyczna org. byłych kombatantów (1918-35 i od 1951 r. w RFN). Etym. - nm. 'hełm. stalowy'; Stahl 'stal'; Helm 'hełm
• Znaczenie Stalag Definicja podoficerów i szeregowców; por. oflag. Etym. - nm. skr. od Stammlager 'obóz fundamentalny'; Stamm 'pień; ród, plemię'; Lager, zobacz oflag
• Znaczenie Stalle Definicja chórze) kościołów katedralnych, kolegiackich i zakonnych poświęcone dla kanoników i zakonników. Etym. - śrdw.z łaciny stallum l.poj. 'jw
• Znaczenie Stammtisch Definicja stałych gości (w restauracji i tym podobne), często przy nim siadających; kompania, towarzystwo gromadzące się przy takim stole. Etym. - nm
• Znaczenie Stand Definicja stand stoisko na wystawie; trybuna dla widzów wyścigów konnych. Etym. - z angielskiego: 'stanie; stanowisko; pulpit; jw
• Znaczenie Staniol Definicja staniol zobacz cynfolia. Etym. - nm. Stanniol 'jw.' z ?Xac. stannum 'cyna
• Znaczenie stanowias na gorło sobstwiennoj piesnie Definicja piesnie ros., przydeptałem gardło swojej pieśni. Etym. - z Władimira Majakowskiego (Pełnym głosem, 1. Wstęp), 1930 r
• Znaczenie Stasi Definicja Staatsicherheitsdienst 'Państwowa Służba Bezpieczeństwa', sekretna policja polityczna w byłej Niemieckiej Republice Demokratycznej
• Znaczenie stat magni nominis umbra Definicja stat magni nominis umbra ?Xac., (oto) stoi (już tylko jako) cień wielkiego imienia. Etym. - z Lukana (Pharsalia, 1, 135
• Znaczenie Steak Definicja steak [wym. stejk] z angielskiego:, befsztyk, plaster mięsa wołowego (zazw. z polędwicy) do smażenia
• Znaczenie Stepowanie Definicja podkutymi obcasami i czubkami butów o podłogę dla podkreślenia i wzbogacenia rytmu (w podobny sposób jak kastanietami); z angielskiego: tap
• Znaczenie Ster Definicja ster metr sześcienny, jednostka objętości, zwł. drewna. Etym. - fr. stère 'jw.' z gr. stereós, zobacz stereo
• Znaczenie Stochastyczny Definicja mechanizm) którym rządzi sytuacja; por. aleatoryczny. Etym. - gr. stochastikós 'biegły w celowaniu; domyślny, bystry' od stóchos 'cel
• Znaczenie Statolatria Definicja scentralizowanej wszechpotężnej władzy państwowej. Etym. - z angielskiego: statolatry 'jw.'; state 'kraj'; zobacz latria
• Znaczenie Steatopygia Definicja pośladków, zwł. u kobiet, częste u Hotentotów i Buszmenów. Etym. - gr. stéar dpn. stéatos 'tłuszcz; łój; tran'; pygē, zobacz Kallipygos
• Znaczenie Stela Definicja stojącej) płyty. Etym. - ?Xac. 'słup; kolumna' z gr. stēlē 'jp.; słup graniczny, nagrobny; kolumna pamiątkowa
• Znaczenie Stella Definicja stella ?Xac., gwiazda. stella matutina ?Xac., gwiazda zaranna, Venus-jutrzenka
• Znaczenie Sten Definicja mający tylko 45 części, ważący 3 do 3,5 kg, strzelający pociskami 9 mm. Etym. - od inicjałów konstruktorów: mjr. S(heppard) i T(urpin)+En
• Znaczenie Stenga Definicja stenga żegl. przedłużenie masztu przymocowane do jego kolumny. Etym. - nm. Stenge 'jw.' zdrobn. od Stange, zobacz sztanga
• Znaczenie Steniczny Definicja pobudzający (do działania), wyzwalający energię; por. asteniczny. Etym. - gr. sthénos 'siła; potęga; armia'; por. asteniczny
• Znaczenie Sterlet Definicja słodkowodna z rodz. jesiotrów, gł. w rzekach zlewiska M. Czarnego i Kaspijskiego. Etym. - ros. stiérljad' 'jw
• Znaczenie Sterling Definicja sterling z angielskiego:, zobacz funt
• Znaczenie Stet Definicja stet ?Xac., (dosł. niech stoi), niech zostanie, jak było przed poprawką (wskazówka korektora dla składacza
• Znaczenie Stetoskop Definicja prostej rurki zakończonej lejkowato; por. auskultacja. Etym. - gr. stēthos 'pierś; wnętrze'; zobacz -skop
• Znaczenie Stetson Definicja szerokim rondzie i głębokim denku (mogącym, wg oryginalnych reguł, pomieścić 10 galonów cieczy, jest to 37 litrów). Etym. - od nazwiska
• Znaczenie Stew Definicja stew [wym. stu:] z angielskiego:, gulasz; zobacz Irish stew
• Znaczenie Stilb Definicja luminacji, blasku) źródła światła; 1 kandela (cd) na cm kwadratowy. Etym. - fr. 'jw.' od gr. stilbós 'lśniący
• Znaczenie Stinger Definicja miętowego i brandy z lodem, odcedzony przed podaniem. Etym. - z angielskiego: 'uderzenie; żądło; jw.' od sting 'ukłuć; pobudzać
• Znaczenie Listen Look Stop Definicja zatrzymaj się, popatrz, posłuchaj. Etym. - dawne (zał. w 1912 r. poprzez Ralpha Uptona) napisy na niestrzeżonych przejazdach kolejowych w
• Znaczenie Stout Definicja angielskiego:, słodsze i ciemniejsze od porteru, z sporą zawartością chmielu, wytwarzane na słodzie palonym; por. lecz. Etym. - z
• Znaczenie Streber Definicja karierowicz dążący uparcie i twardo do sukcesu. Etym. - nm. 'jw.; oportunista' od streben 'dążyć, starać się; zabiegać, usiłować
• Znaczenie Stornel Definicja krótki utwór liryczny pochodzenia ludowego, składający się z trzech wersów asonansowych a. konsonansowych o układzie aba; ritornel. Etym
• Znaczenie Strategia Definicja przygotowania i prowadzenia ogromnych operacji i kampanii woj.; por. taktyka. strateg(ik). Etym. - gr. stratēgía 'dowództwo; komenda gł
• Znaczenie Streaking Definicja opierający na przebieganiu nago poprzez ulicę a. inne miejsce publiczne. Etym. - z angielskiego: 'jw.' od streak 'poruszać się szybko
• Znaczenie Consciousness Of Stream Definicja lit. strumień świadomości, współczesna forma monologu wewn. uformowana na przełomie XIX i XX w. (nm. Bewusstseinstrom; ros. potok
• Znaczenie Stricte Definicja stricte ?Xac., [wym. strikte] ściśle, precyzyjnie. stricto sensu ?Xac., w ścisłym znaczeniu
• Znaczenie Strine Definicja angielszczyzna; Australijczyk. Etym. - z angielskiego:, żart. naśladownictwo australijskiej wymowy wyrazu Australian 'Australijczyk
• Znaczenie Stroganow Definicja Stroganow zobacz boeuf Stroganow
• Znaczenie Strohmann Definicja podstawiona; zobacz figurant (przen.). Etym. - nm. 'straszydło ze słomy; jw.'; Stroh 'słoma'; Mann 'człowiek; mężczyzna
• Znaczenie Strudel Definicja strudel przest. legumina z ciasta zawijanego, przekładana jabłkami. Etym. - nm. 'wir, odmęt, topiel; jw
• Znaczenie Life For Struggle Definicja Struggle for life z angielskiego:, Walka o byt. Etym. - tytuł r. 3. pracy O powstawaniu gatunków (1859 r.) Charlesa Darwina
• Znaczenie Struldbrugs Definicja nieszczęsna rasa nieśmiertelnych, skazanych na cierpienia coraz dokuczliwszej starości; por. Titonos. Etym. - jedna z warstw ludności
• Znaczenie Struma Definicja struma med. wole. Etym. - ?Xac. 'skrofuliczne zwiększenie gruczołów; jw
• Znaczenie Struwelpeter Definicja Rozczochraniec, znak abnegacji fiz. i duchowej z książki dla dzieci nm. pisarza Heinricha Hoffmanna (1847 r
• Znaczenie Stymulacja Definicja bodźca; wzmaganie mechanizmów życiowych organizmów dzięki stymulatorów, bodźców, zwł. chem.; por. doping. Etym. - ?Xac. stimulatio
• Znaczenie Subrepcja Definicja wniosku o dyspensę w celu jej otrzymania; por. obrepcja. Etym. - ?Xac. subreptio 'kradzież' od subripere 'wyrwać; zabrać potajemnie
• Znaczenie Subsoniczny Definicja subsoniczny poddźwiękowy, poruszający się z prędkością mniejszą niż szybkość dźwięku. Etym. - zobacz sub-; (extra)soniczny
• Znaczenie Stundenhotel Definicja pokoje wynajmuje się) na godziny', hotel, który w istocie rzeczy jest domem publicznym (fr. maison de passe, hôtel de passe
• Znaczenie Stylometria Definicja stylu pisarza a. dzieła oparta zwł. na badaniu częstotliwości występowania pewnych słów, zwrotów, wyrażeń, tendencji i myśli
• Znaczenie Styren Definicja organiczny, z którego poprzez polimeryzację otrzymuje się tworzywa sztuczne, polistyreny. Etym. - gr. stýraks 'krzew wydzielający żywicę
• Znaczenie Sponte Sua Definicja sua sponte ?Xac., dobrowolnie, z własnej ochoty; por. spontaniczny
• Znaczenie Magno Mari Suave Definicja burzliwym morzu (i wichrze wzbijającym fale przyglądać się z brzegu trudom żeglarzy); por. Schadenfreude. Etym. - z Lukrecjusza (O naturze
• Znaczenie Sub Definicja podporządkowany, zależny; wtórny, niższy, następujący po; po; poddział; pochodzący od; nieco, nie całkiem, niewystarczająco, mniej niż na
• Znaczenie Aeternitatis Specie Sub Definicja sub specie aeternitatis ?Xac., z punktu widzenia wieczności (traktować kwestie, rzeczy). Etym. - wg Spinozy (Etyka, 5, 31
• Znaczenie Subkontynent Definicja jednak od kontynentów (jak Grenlandia); ogromna, stanowiąca pewną całość, część kontynentu (jak Półwysep Indyjski z Niziną Hindustańską i
• Znaczenie Subordynacja Definicja subordynacja przest. posłuch, karność, uległość, posłuszeństwo (zwł. należne przełożonym). Etym. - zobacz sub-; ordynacja
• Znaczenie Horae Subsecivae Definicja subsecivae horae ?Xac., godziny wolne od pracy. subsecivum tempus ?Xac., wolny czas
• Znaczenie Suburbia Definicja peryferiach ogromnych miast, podzielone na działki z domkami jednorodzinnymi, których posiadacze dojeżdżają do pracy w mieście. Etym. - z
• Znaczenie Succotash Definicja succotash [wym. saketäsz] amer. potrawa: purée z fasoli i kukurydzy. Etym. - amer.z angielskiego:, pochodzenia algon
• Znaczenie Sucre Definicja 100 centavos). Etym. - ku czci Antonia José de Sucre (1795-1830), który oswobodził Ekwador i Peru od Hiszpanów
• Znaczenie Sufiks Definicja sufiks gram. przyrostek; por. afiks. Etym. - ?Xac. suffixus p.p.od suffigere 'przymocować (od spodu)'; zobacz sub-; figere, zobacz afiks
• Znaczenie Suchowiej Definicja suchowiej ros., płd. i wsch. gorący i suchy wiatr stepów i pustyń Rosji
• Znaczenie Sufeta Definicja sufeta hist. jeden z dwu dorocznie obieranych najwyższych urzędników staroż. Kartaginy. Etym. - ?Xac. suffes dpn. suffetis, z punickiego
• Znaczenie Generis Sui Definicja sui generis ?Xac., swego rodzaju; w swoim (własnym) rodzaju; swoisty, osobliwy
• Znaczenie Iuris Sui Definicja sui iuris (homo) ?Xac., mający pełne prawo działania; sam sobie pan; nie podlegający władzy ojcowskiej (w prawie rz.); por. pater familias
• Znaczenie Suivisme Definicja regularnie ujemnie: skłonność do ślepego, bezkrytycznego przyjmowania poleceń, zadań od zwierzchników, przywódców i tak dalej Etym. - fr
• Znaczenie Sukijaki Definicja sukijaki jap., potrawa jap.: mięso, twaróg sojowy, cebula, pędy bambusa i inne jarzyny, gotowane w sosie sojowym, sake i cukrze
• Znaczenie Sukurs Definicja śrdw.z łaciny succursus 'poparcie' z ?Xac. p.p. od succurrere 'biec na ratunek; pomagać'; zobacz sub-; kurs
• Znaczenie Sulki Definicja jednokonny bez nadwozia, z siodłem dla powożącego, stosowany między innymi do trenowania młodych koni wyścigowych i w wyścigach kłusaków
• Znaczenie Sułtan Definicja sułtan tytuł panującego w państwach muzułm. (w Turcji do r. 1922). Etym. - tur. 'król' z arab. sultān 'jp.; władza
• Znaczenie Suma Definicja suma Kośc. rz.kat. kluczowa, uroczysta msza niedzielna i świąteczna. Etym. - ?Xac. summa, zobacz summa
• Znaczenie Szlaka Definicja szlaka hutn. żużel. Etym. - nm. Schlacke 'jw.' od schlagen 'bić; kuć
• Znaczenie Sumpt Definicja sumpt przest. w wyrażeniu własnym sumptem - za swoje kapitał. Etym. - ?Xac. sumptus 'wydatek, nakład, koszt' z p.p. od sumere, zobacz asumpt
• Znaczenie sunt certi denique fines Definicja sunt certi denique fines zobacz est modus in rebus
• Znaczenie Rerum Lacrimae Sunt Definicja rzeczy; nawet rzeczy płaczą; oto łzy dla naszych nieszczęść. Etym. - w Eneidzie, 1, 462, Wergiliusza Eneasz na widok obrazów wojny
• Znaczenie Supercargo Definicja reprezentująca na statku interesy czarterującego i sprawująca w jego imieniu opiekę nad ładunkiem. Etym. - zobacz extra-; ekslibris; zobacz
• Znaczenie Nocent Non Superflua Definicja superflua non nocent ?Xac., (jak powiadają prawnicy): nadmiar nie szkodzi. Etym. - z św. Augustyna (O kraju Bożym, 4, 27
• Znaczenie Superman Definicja komiksów z lat 30. XX w. i późniejszych filmów, obdarzony bajeczną siłą, dokonujący w najwyższym stopniu nieprawdopodobnych (wy)czynów i
• Znaczenie Sutasz Definicja z krzyżujących się skośnie nici, stosowane jako naszywki. Etym. - fr. soutache 'jw.; borta' z węg. sujtás 'jp
• Znaczenie Syderyt Definicja surowiec (ruda) w hutnictwie żelaza; meteoryt żelazoniklowy. Etym. - gr. sidērítēs 'żelazny' od sídēros 'żelazo
• Znaczenie Suport Definicja obrabiarki, na której zamocowane jest narzędzie tnące; system korbowy roweru. Etym. - fr. support 'podpora; wspornik' od supporter
• Znaczenie Vires Supra Definicja supra vires ?Xac., powyżej siły. Etym. - z Horacego (Listy, 1, 18, 22
• Znaczenie Supreme Definicja sos na rosole z drobiu a. cielęciny ze śmietaną i żółtkami, stosowany do jaj, drobiu i jarzyn. Etym. - fr. 'najwyższy, idealny; jw.' z
• Znaczenie Surdut Definicja czarnego a. ciemnego sukna a. kortu, noszona (do sztuczkowych spodni) jako męski strój wizytowy na przełomie XIX i XX w. Etym. - fr
• Znaczenie Surdyna Definicja surdyn(k)a muz. tłumik. Etym. - fr. sourdine 'jw.' z wł. sordina 'jw.' od sordo 'głuchy' z ?Xac. surdus 'jp.'; por. nielogiczny
• Znaczenie survival of the fittest Definicja angielskiego:, przetrwanie najlepiej przystosowanych (ewolucja drogą doboru naturalnego). Etym. - z Herberta Spencera (Zasady biologii 3
• Znaczenie Susceptant Definicja urzędnik sąd. przyjmujący zeznania. Etym. - ?Xac. susceptans dpn. susceptantis od suscipere 'przyjmować; przedsiębrać coś'; sus- zobacz sub
• Znaczenie Abstine Et Sustine Definicja nad sobą; por. stoicyzm. Etym. - z Aulusa Geliusza, 17, 19, 6; przekład gr. maksymy Epikteta (anéchou kaí apéchou
• Znaczenie Szleja Definicja szleja zobacz szory. Etym. - czes. šle
• Znaczenie Sutra Definicja aforyzm, zestaw krótkich wskazań (500-200 przed naszą erą); dialogi Buddy; część narracyjna buddyjskiej lit. kanonicznej; pismo na temat
• Znaczenie Cuique Suum Definicja suum cuique ?Xac., każdemu to, co mu się należy; por. à tout seigneur... Etym. - maksyma Katona St., Fryderyka II Pruskiego i in
• Znaczenie Suzafon Definicja helikonu o szerszej czarze głosowej dającej się nastawiać, stosowana w orkiestrach dętych XIX w. Etym. - z angielskiego: sousaphone od
• Znaczenie Swaradż Definicja polit. w Indiach 1906-33). Etym. - nowoind. 'jw.' z sanskr. swarādż 'samorząd', swārādżja 'niezależność'; swa 'swój, własny'; radżja
• Znaczenie Sybiliński Definicja odniesieniu Sybilli, prorokini, wieszczki; wróżbiarki. Etym. - gr. Sibylla 'imię wielu (10?) prorokiń w różnych państwach staroż. świata
• Znaczenie Szalupa Definicja szalupa łódź okrętowa stosowana w celach komunikacyjnych, ratunkowych i in. Etym. - fr. chaloupe 'jw
• Znaczenie Szkarlatyna Definicja szkarlatyna med. płonica. Etym. - fr. scarlatine jw.' od śrdw.z łaciny scarlatum 'szkarłat
• Znaczenie Socztiomsja Ludi Swoi Definicja Swoi ludi - socztiomsja ros., Do wójta nie pójdziemy. Etym. - komedia (1849 r.) dramaturga ros. Aleksandra N. Ostrowskiego (1823-86
• Znaczenie Sykofant Definicja pochlebca, podskakiwacz; oszczerca. Etym. - gr. sykophántēs 'oszczerca, donosiciel, plotkarz (ateński); sýkon 'figa' ; -phantēs od phaínein
• Znaczenie Sykomora Definicja figowiec (fikus) wsch.afrykański o niesmacznych owocach i cennym, trwałym drewnie, wykorzystywanym poprzez rzeźbiarzy. Etym. - gr
• Znaczenie Sylenowie Definicja satyrowie o perkatych nosach, grubych, zmysłowych wargach i zwierzęcym, lubieżnym wyrazie twarzy. Etym. - ?Xac. Silenus, gr. S(e)ilēnós l
• Znaczenie Sylur Definicja Tabl. 7. Etym. - ?Xac. Silūres 'Sylurowie, staroż. szczep bryt., który, wg Tacyta, zamieszkiwał gł. płd. Walię
• Znaczenie Symfonia Definicja form orkiestrowych, wykształcona pod koniec XVIII w. poprzez tak zwany klasyków wiedeńskich (Haydn, Mozart, Beethoven), oparta na zasadzie
• Znaczenie Symploke Definicja anafory i epifory w jednym zdaniu. Etym. - gr. symplokē 'splot; uścisk; walka'; zobacz syn-; plokē 'plecionka; tkanina
• Znaczenie Synagoga Definicja późn.z łaciny 'jw.' z gr. synagōgē 'zgromadzenie; miejsce zgromadzeń; jw.' od synágein 'zbierać; zgromadzać'; zobacz syn-; ágein, zobacz
• Znaczenie Szlify Definicja oznakami stopnia wojsk., epolety, naramienniki. Etym. - nm. Schleife l.poj. 'pętla; kokarda; wstęga; tren
• Znaczenie Synalagmatyczny Definicja bilateralny (kontrakt, układ), nakładający wzajemne zobowiązania, przewidujący obopólne prawa i wymagania. Etym. - gr. synallagmatikós
• Znaczenie Synapsa Definicja pomiędzy dwoma neuronami a. pomiędzy włóknami nerwowymi i in. tkankami organizmu. synaptyczny. Etym. - gr. sýnapsis 'złączenie'; zobacz syn
• Znaczenie Syndesm Definicja wiązadło, połączenie. Etym. - gr. sýndesmos 'wiązadło' od sýndein 'związywać'; zobacz syn-; deín, zobacz diadem; por. asyndeton
• Znaczenie Syndrom Definicja charakterystycznych dla niej symptomów, objawów. Etym. - gr. syndromē 'zbieganie się; połączenie'; zobacz syn-; -drom
• Znaczenie Szalet Definicja drewniany (a. szałas) w górach. Etym. - fr. chalet 'drewniany domek górali alpejskich; domek wiejski w stylu alpejskim
• Znaczenie Szalwar Definicja szalwar z jęz. urdu, luźne, bufiaste spodnie noszone poprzez kobiety w Pakistanie
• Znaczenie Synereza Definicja się w jedną sylabę dwóch samogłosek zazwyczaj wymawianych oddzielnie, synonim dierezy; wydzielanie się płynu z żelu powodowane kurczeniem
• Znaczenie Synergamia Definicja więcej niż 2 osoby. synergia współdziałanie, kooperacja czynników, skuteczniejsza niż suma ich oddzielnych działań (por. antagonizm
• Znaczenie Synklina Definicja powstałego ze sfałdowania skał w konsekwencji ciśnienia w skorupie ziemskiej; por. antyklina. Etym. - zobacz syn-; gr. klínein, zobacz
• Znaczenie Syringa Definicja instrument muz. składający się pod rząd połączonych piszczałek różnej wielkości, dostępny zwł. w staroż. i w momencie renesansu (w Polsce
• Znaczenie Syzygia Definicja koniunkcję i opozycję planet. Etym. - późn.z łaciny 'połączenie jarzmem' z gr. 'jp.' od sydzygós 'współwprzęgnięty w jarzmo; połączony
• Znaczenie Szach Definicja w szachy - atak bezpośredni na króla (por. coup de repos; en passant; en prise; fianchetto; gambit; j'adoube; mat; pat; pièce touchée
• Znaczenie Szafot Definicja dokonywano publ. egzekucji (jak ścinanie, wieszanie, piętnowanie). Etym. - nm. Schafott 'rusztowanie; szafot' ze st.fr. chafaud
• Znaczenie Szahadah Definicja szahadah arab., muzułm. wyznanie wiary (zobacz la ilaha...), które każdy wierny musi wypowiedzieć choćby raz w życiu
• Znaczenie Szajgec Definicja szajgec nieżydowski, chrześcijański chłopiec a. młodzieniec. Etym. - jid. z hebr. szekes, zobacz szyksa
• Znaczenie Sztroman Definicja sztroman zobacz Strohmann
• Znaczenie Szalanda Definicja pływająca taboru portowego, wykorzystywana do wywożenia urobku pogłębiarek, mająca zazw. klapy denne a. boczne. Etym. - fr. chaland 'szkuta
• Znaczenie Szałtanos Definicja szałtanos mały pierożek gryczany nadziewany serem. Etym. - białorus. szałtonos
• Znaczenie Szansa Definicja popisania się; uzyskania czego); widoki (na przykład na efekt); możliwość, okazja; szczęśliwy traf. Etym. - fr. chance 'jw.; powodzenie
• Znaczenie Szaperon Definicja szaperon zobacz chaperon
• Znaczenie Szaraban Definicja kilkoma poprzecznymi ławkami. Etym. - fr. char à bancs 'wóz z ławkami'; char 'rydwan; wehikuł' z ?Xac. carrus, zobacz kariera; fr. banc
• Znaczenie Szponga Definicja deska użyta do takiego połączenia; teatr. (w l.mn.) krótkie hiszp. męskie spodnie kostiumowe. Etym. - nm. Spange 'klamra, sprzączka' od
• Znaczenie Szaria Definicja oficjalnie świętego prawa w islamie, opartego gł. na Koranie i Sunnie, teoretycznie rządzącego w państwach muzułm. nie tylko w kwestiach
• Znaczenie Szarwark Definicja chłopskie w robociźnie przy naprawie dróg bitych, mostów i tym podobne Etym. - nm. Scharwerk 'dawn. pańszczyzna'; Schar 'gromada; hufiec
• Znaczenie Szaser Definicja konny w wojsku Księstwa Warszawskiego. Etym. - fr. chasseur 'myśliwy; goniec; strzelec' od chasser 'polować; wypędzać; ścigać' z ?Xac
• Znaczenie Szater Definicja szatra, szater, szałas owczarzy; przest. obóz, tabor cygański; dawn. namiot. Etym. - węg. sator 'namiot' z tur
• Znaczenie Szatierka Definicja szatierka mały otwór u dołu drzwi a. ściany, pozwalający kotom przechodzić z pokoju do pokoju. Etym. - z fr. chatière 'jw.' od chat 'kot
• Znaczenie Szatobriand Definicja szatobriand zobacz chateaubriand
• Znaczenie Szczoty Definicja szczoty przest. liczydła; por. abakus. Etym. - ros. sczóty 'jw.' od sczitát 'rachować; liczyć (na co
• Znaczenie Szeik Definicja klanu, plemienia a. wsi; tytuł przywódcy arab.; gubernator a. książę u ludów arab., muzułm.; głowa muzułm. gminy relig., zakonu, sekty
• Znaczenie Szeng Definicja muz. dęty stroikowy, złożony z wiązki piszczałek trzcinowych osadzonych w zbiorniku powietrza zaopatrzonym w boczny kanał ustnikowy
• Znaczenie Szery Definicja granitowe o pow. wygładzonej poprzez lodowiec, rozsiane u wybrzeży Półwyspu Skandynawskiego. Etym. - szw. skär l.poj. 'jw
• Znaczenie Sziszkebab Definicja szisz-kebab, kebab pieczony na rożnie. Etym. - tur. szisz 'szpikulec'; zobacz kebab
• Znaczenie Szkuta Definicja rzeczny do spławiania towarów (w XVI w. - o dwu masztach i 10 wiosłach). Etym. - st.skand. skuta 'błyskawiczny żaglowiec
• Znaczenie Szlafmyca Definicja do spania, w obawie przed przeciągami, do końca XIX w., zwł. w Niemczech. Etym. - nm. Schafmütze 'jw.'; schlafen 'spać'; Mütze 'czapka
• Znaczenie Szlachtuz Definicja szlachtuz przest. rzeźnia. Etym. - nm. Schlachthaus 'jw.'; schlachten 'bić (bydło)'; Haus 'dom
• Znaczenie Szlif Definicja kamieni; układ powierzchni oszlifowanego, wygładzonego kamienia; wypolerowana powierzchnia metalu, minerału; (sz. mikroskopowy) cienka
• Znaczenie Szmermel Definicja wężykowaty fajerwerk; przest. przen. szumny frazes, plotka. Etym. - nm. Schwärmer 'marzyciel; fanatyk; hulaka; fajerwerk' od Schwarm 'rój
• Znaczenie Szmizjerka Definicja skrojona na wzór męskiej koszuli, z długimi rękawami i mankietami. Etym. - fr. chemisier 'jw.' od chemise, zobacz shimmy
• Znaczenie Szmugiel Definicja szmugiel przemyt; kontrabanda; przemytnictwo. Etym. - nm. Schmuggel 'przemytnictwo
• Znaczenie Szoah Definicja szoah hebr., zagłada; por. (the) Holocaust
• Znaczenie Szorty Definicja szorty krótkie spodnie plażowe, tenisowe i tym podobne Etym. - z angielskiego: shorts od short 'krótki
• Znaczenie Szpadryna Definicja szpadryn(k)a pop. kastet. Etym. - prawdop. z nm. Schlagring 'jw.'; schlagen 'bić'; Ring 'pierścień
• Znaczenie Szpalta Definicja korektorska składu drukarskiego książki dokonana przed łamaniem w kolumny. Etym. - nm. Spalte 'łam; kolumna druk
• Znaczenie Szpan Definicja szpan pop. środowiskowy szyk, modna elegancja, maniera, zadęcie. Etym. - prawdop. z nm. spannen 'napinać, naprężać
• Znaczenie Szpil Definicja szpil kabestan okrętowy. Etym. - nm. Spill 'jw
• Znaczenie Szpindel Definicja szpindel przest. wrzeciono, wał maszyny; oś wahadełka w zegarku. Etym. - nm. Spindel 'jw.' od spinnen 'prząść; snuć, knuć
• Znaczenie Szpros Definicja szpros archit. szczeblina, listewka dzieląca otwór okna na części wypełnione szybami. Etym. - nm. Sprosse 'szczeblina; szczebel
• Znaczenie Szprycer Definicja szprycer wino z wodą sodową. Etym. - nm. Spritzer 'jw.' od spritzen 'sikać, obryzgać; wstrzykiwać
• Znaczenie Sztampa Definicja banalna, utarta, schematyczna, stereotypowa, zwł. w zakresie teatru. Etym. - wł. stampa 'druk(arstwo); prasa' od stampare 'tłoczyć
• Znaczenie Sztanca Definicja sztanca pot. stalowy nóż do wycinania form (jak zelówki, koperty); pot. tłocznik. Etym. - nm. Stanze 'jw
• Znaczenie Sztankiet Definicja pozioma rura metalowa, umocowna na linewkach u pułapu, na której wiszą dekoracje teatralne na scenie. Etym. - nm. Stange, zobacz sztanga
• Znaczenie Sztauer Definicja sztauowania, prawidłowego i celowego rozmieszczania drobnicy w ładowniach statku wg planu (sztauplanu). Etym. - nm. Stauer 'sztauer' od
• Znaczenie Szterling Definicja szterling zobacz funt (sterling
• Znaczenie System Sztokholmski Definicja sztokholmski mechanizm zobacz syndrom sztokholmski
• Znaczenie Szton Definicja krążek stosowany zamiast pieniędzy w grze w karty, ruletce i tym podobne Etym. - fr. jeton, zobacz żeton
• Znaczenie Sztreber Definicja sztreber zobacz Streber
• Znaczenie Sztucer Definicja strzelba myśliwska na grubą zwierzynę; dawn. ręczna broń palna o krótkiej gwintowanej lufie. Etym. - nm. Stutzer, Stutzen 'krótka broń
• Znaczenie Sztukateria Definicja rzeźbiarskie ze stiuku (szlachetnego tynku z zaprawy wapiennogipsowej) a. gipsu na sufitach, ścianach i tak dalej, realizowane poprzez
• Znaczenie Szuba Definicja sięgające kostek, podbite kosztownym futrem; przest. płaszcz podbity futrem. Etym. - śr.g.nm. schube 'płaszcz' z wł. giubba, zobacz żupan
• Znaczenie Szupo Definicja porządkowa (1920-45). Etym. - skr. od Schu(tz)po(lizei); Schutz, zobacz esesman; Polizei 'policja' z ?Xac. politia '(władza) kraj(wa)' od
• Znaczenie Szurf Definicja szurf płytki szybik poszukiwawczy w kopalni. Etym. - nm. Schurf 'jw.' od schürfen 'kopać, poszukiwać (minerałów
• Znaczenie Szwajcar Definicja hotelowy. Etym. - nm. Schweizer 'Szwajcar (mieszkaniec Szwajcarii); jw.' od Schweiz 'Szwajcaria'; od Szwajcarów, zatrudnianych jako
• Znaczenie Szwarcować Definicja przewozić a. przenosić poprzez granicę państwową; dawn. czarnić, smarować szwarcem, szuwaksem, czarną pastą; pomadować. Etym. - nm
• Znaczenie Szwejsowanie Definicja szwejsowanie techn., przest. spawanie metali. Etym. - nm. schweissen 'spajać; spawać
• Znaczenie Szych Definicja złoto a. srebro, do obszywania galonów, haftów i tym podobne; przen. blichtr. Etym. - węg. sikk 'szyk, wytworność; dystynkcja, smak' z fr
• Znaczenie Szychta Definicja szychta czas pracy górnika pośrodku 1 doby; zmiana robocza w kopalni. Etym. - nm. Schicht 'warstwa; pokład; jw
• Znaczenie Szyksa Definicja szyksa nieżydowska dziewczyna a. młoda Żydówka nie wykonująca praktyk religijnych; por. szajgec. Etym. - jid. szykse z hebr. szekes 'skaza
• Znaczenie Szynkwas Definicja karczmie. Etym. - nm. Schenk 'szynk(arz); podczaszy' od schenken 'nalewać; sprzedawać trunki'; Fass 'beczka
• Znaczenie Szyper Definicja szyper dowódca małego statku (holownika, kutra i tym podobne). Etym. - nm. Schipper 'jw.' od dial. Schipp 'statek
• Znaczenie Seton Definicja seton zobacz tamponada. Etym. - śrdw.z łaciny saeta 'jedwab' z ?Xac. 'szczecina; włosie
• Znaczenie Tora Simchat Definicja studiowania) prawa', żyd. święto obchodzone 23 (w Izraelu 22) Tiszri, upamiętniające zamknięcie rocznego cyklu czytania Tory; por. Szěmini
• Znaczenie Soidisant Definicja mniemany; mieniący się (kim). Etym. - fr. 'jw.'; soi 'siebie; się'; dire 'mówić; podawać (uważać) się za' z ?Xac. dicere, zobacz dictum
• Znaczenie Saldo Definicja prawą stroną konta (credit) i lewą (debet) albo odwrotnie; pozostająca do wyrównania różnica pomiędzy dochodem i rozchodem, aktywami i
• Znaczenie Solarium Definicja słonecznych; dawn. zegar słoneczny. Etym. - ?Xac. 'jw.; nasłoneczniona część domu, taras' od sol, zobacz sol
• Znaczenie Saintpaulin Definicja saint-paulin [wym. sępole] ser podobny do port-salut. Etym. - fr. od imienia Saint Paul 'Św. Paweł
• Znaczenie Stelmach Definicja stelmach kołodziej. Etym. - nm. Stellmacher 'jw.'; Stelle 'miejsce; posada; nasada'; machen 'czynić; robić
• Znaczenie Swing Definicja jazzowy (gł. około 1935-45), stadium przejściowe pomiędzy hist. i nowoczesnym stylem jazzu; taniec jazzowy w tempie umiarkowanym z
• Znaczenie Samisen Definicja muz. przypominający banjo. Etym. - jap. 'jw.' z chiń. san hsien 'trzystrunowy'; san 'trzy'; hsien 'struna
• Znaczenie spiritus flat ubi vult Definicja kędy chce, tchnie, jest to objawia się tam, gdzie chce; natchnienie od woli nie zależy, nie wiadomo skąd i jak przychodzi. Etym. - wg
• Znaczenie Sotnia Definicja odpowiadający szwadronowi; nazwa od dawnej organizacji dziesiętnej wojsk słowiań. Etym. - ros. 'setka, secina' od sto '100
• Znaczenie Sheraton Definicja powstały około 1800 r. w Anglii, charakteryzujący się klasycznymi, prostymi liniami, elegancją, pięknymi proporcjami, wysmukłością form i
• Znaczenie sit pro ratione voluntas Definicja sit pro ratione voluntas zobacz hoc volo, sic iubeo
• Znaczenie Spardek Definicja lekkiej konstrukcji nad kluczowym pokładem statku. Etym. - z angielskiego: spar deck 'jw.'; spar 'słup; drąg'; deck 'pokład; pomost
• Znaczenie Szibboleth Definicja szibboleth zobacz szybolet. szinto(izm) zobacz sinto(izm
• Znaczenie Samodzierżawie Definicja samodzierżawie samowładztwo carów ros., autokratyzm, monarchia nieograniczona. Etym. - ros. samodierżáwije 'jw.'; dierżawa 'mocarstwo; kraj
• Znaczenie Sjemieczki Definicja sjemieczki pestki słonecznika. Etym. - ros. l.mn. od sjémieczko 'pestka; siemię' od sjémia 'siemię; nasienie; ziarno; start
• Znaczenie Stypa Definicja uczta u Słowian zw. strawą) po pogrzebie; pot. uciecha, ubaw, zabawna historia. Etym. - ?Xac. stips dpn. stipis 'składkowa ofiara
• Znaczenie Sankcja Definicja poprzez władzę, nadające mu moc wiążącą a. prawną; prawn. grzywna, kara pozbawienia wolności i tym podobne, użytkowana w sytuacji
• Znaczenie Atzeret Szemini Definicja uroczystego zebrania', żyd. święto relig. przypadające na 8. dzień Sukkot (22. miesiąca Tiszri); w Izraelu w tymże dniu obchodzi się także
• Znaczenie Skiron Definicja Skírōn) podstępny rabuś, który zaczepiał podróżnych na drodze nadmorskiej z Aten do Megary, nakłaniał ich, by pozwolili sobie umyć nogi i
• Znaczenie Szaber Definicja pozbawionych opieki na skutek katastrof żywiołowych, przewrotów społ., wojny i tym podobne 2. przest. tłuczeń, drobne kruszywo skalne. Etym
• Znaczenie Salsefia Definicja kozibród lekarski, kozibród porolistny. Etym. - wł. przest. salsef(r)ica, dziś sassef(r)ica 'jw.' z ?Xac. saxifrica 'gatunek zioła'; saxum
• Znaczenie Rosa Sub Definicja dyskrecji, w zaufaniu, w tajemnicy. Etym. - u starożytnych róża była symbolem dyskrecji; wg legendy Kupido przekupił Harpokratesa, boga
• Znaczenie Szuwaks Definicja czyszczenia obuwia; dawn. czernidło do wąsów. Etym. - nm. Schuhwichse 'czernidło do butów'; Schuh 'but, trzewik'; Wichse 'pasta do butów
• Znaczenie Sonet Definicja utwór poetycki, pochodzenia wł. (Dante, Petrarka), złożony z 2 strof czterowierszowych (zazw. opisowych) i 2 strof trzywierszowych (zazw
• Znaczenie Aude Sapere Definicja sapere aude ?Xac., odważ się być mądrym. Etym. - z Horacego (Listy, 1, 2, 40
• Znaczenie Synapizm Definicja okład, plaster z gorczycy na okolicę miejsca bolesnego. Etym. - gr. sinapismós 'przykładanie gorczycy' od sínapi(s) 'gorczyca
• Znaczenie Sapr Definicja martwa a. rozkładająca się materia organiczna. saprobionty organizmy bytujące w środowisku gnijącym: saprofagi (zwierzęta żywiące się
• Znaczenie Scanning Definicja kamerze i synteza w kineskopie odbiornika TV. Etym. - z angielskiego: od scan 'skandować; badać, przebiegać uważnie wzrokiem, analizować i
• Znaczenie Sir Definicja zwrot grzecznościowy użytkowany w nagłówkach listów a. wobec osób starszych albo przełożonych; (Sir) z angielskiego: tytuł szlachecki
• Znaczenie Solmizacja Definicja sylabowych dla siedmiu dźwięków naturalnej skali dźwiękowej, powtarzanych w każdej oktawie; ut (do), re, mi, fa, sol, la, si... Etym. - od
• Znaczenie souvent femme varie bien fol est qui sy fie Definicja s'y fie fr., kobieta zmienną jest; niemądry kto jej ufa; por. vari et mutabile. Etym. - przypisywane Franciszkowi I (około 1530 r
• Znaczenie Sardana Definicja zespołowy, ściśle związany z katalońskim poczuciem narodowym, tańczony poważnie i godnie poprzez obie płcie trzymające się na przemian za
• Znaczenie Skipetar Definicja Skipetar, Szkipetar Albańczyk. Etym. - alb. dosł. 'syn orła; jw
• Znaczenie Immunis Nummi Si Definicja zapłacisz (mi honorarium), zostaniesz uwolniony (poprzez sąd od winy i kary); przechwałka kauzyperdy; słynny palindrom
• Znaczenie Savoirfaire Definicja zręczność (niekiedy w znaczeniu ujemnym) w realizowaniu swych zamiarów, w postępowaniu z ludźmi; know-how. savoir-vivre [wym. sawuar wiwr
• Znaczenie Szaszłyk Definicja szaszłyk ros. z osm.tur., potrawa z kawałków baraniny przekładanych plasterkami słoniny, nabitych na rożenek i upieczonych
• Znaczenie Szynszyla Definicja wiewiórki o cennym, b. miękkim, perłowoszarym futrze, pochodzący z gór Peru i Chile, aktualnie hodowany w fermach dla futra. Etym. - hiszp
• Znaczenie si non iurabis non regnabis Definicja jeśli nie zaprzysiężesz, nie będziesz panował. Etym. - hetman nadworny Jan Zborowski w Paryżu, IX 1573 r., do elekta Henryka Walezego
• Znaczenie Siatsu Definicja sposób masażu: ugniatanie jakiejś części ciała palcami, by uśmierzyć ból, usunąć zmęczenie i tak dalej; por. akupunktura
• Znaczenie Sajonara Definicja sajonara jap., do widzenia
• Znaczenie Szibah Definicja moment "pokuty", jest to nieopuszczania domu po pogrzebie bliskiego krewnego, przestrzegany poprzez pobożnych Żydów. Etym. - hebr
• Znaczenie Symetria Definicja materialnych, których dwie części są analogiczne co do kształtu i położenia w relacji do określonego punktu, linii a. płaszczyzny; (s
• Znaczenie Seter Definicja wyżłów długowłosych; (s. z angielskiego:) lawerak, biały, nakrapiany; (s. irlandzki) rudy, prostowłosy; (s. szkocki) gordon, czarny
• Znaczenie Siakuhaci Definicja siakuhaci jap., japoński flet bambusowy o pięciu otworach i pięknym, smutnym brzmieniu
• Znaczenie Schlagfertig Definicja gotów do celnej, ciętej odpowiedzi; por. esprit d'escalier. Etym. - nm. 'jw.'; Schlag 'cios, uderzenie'; fertig 'gotowy
• Znaczenie Subotniki Definicja wykonywanie jakiejś społecznie użytecznej pracy w dzień przedświąteczny, zazw. w sobotę. Etym. - ros. subbótnik l.poj. 'jw.; członek sekty
• Znaczenie Szanty Definicja śpiewana przy podnoszeniu i opuszczaniu żagli z pokładu dzięki ciężkich lin; przewarzająca część takich pieśni sprzed XIX w. była
• Znaczenie Sema Definicja SEMIO- w złożeniach: symbol; znaczenie; oznaczanie; oznaka, symptom, objaw. semafor maszt sygnałowy ustawiony przy torach kolei żelaznej
• Znaczenie Spekulacja Definicja obliczona na (wysoki) zysk ze spodziewanych zmian w cenach, w zaopatrzeniu rynku, metodach produkcji i tym podobne; abstrakcyjne
• Znaczenie Siciliana Definicja wiejski taniec sycylijski, gdzie partnerów łączy chusteczka do nosa trzymana poprzez oboje za końce; pochodzący od niego taniec towarzyski
• Znaczenie Szałamaja Definicja instrument muz., poprzednik oboju; fujarka, piszczałka; por. aulos. Etym. - nm. Schlamei 'nazwa różnych instrumentów dętych' z gr. kalamaía
• Znaczenie Swamin Definicja któregoś z zakonów relig., zwł. mnich Misji Ramakriszny, nazwanej imieniem ascety i mistyka ind. 1836-86, którego gł. ideą była podstawowa
• Znaczenie Soave Definicja soave białe wino werońskie. Etym. - wł. 'słodki, miły; ?Xagodny; jw.' z ?Xac. suavis 'słodki
• Znaczenie Stagiryta Definicja Stagiryta staroż. rodem ze Stagiry (w Macedonii na Półwyspie Chalkidyjskim, dziś Kato-Stauros); przydomek Arystotelesa
• Znaczenie Sound and the Fury Definicja Wściekłość i wrzask. Etym. - tytuł powieści (1929 r.) pisarza amer. Williama Faulknera (1897-1962); zobacz it is a tale told
• Znaczenie Safian Definicja koźla stosowana dawniej na cholewki lekkiego obuwia i towary kaletnicze, dziś na oprawy książek, obicia mebli i tym podobne Etym. - ros. z
• Znaczenie Sarinda Definicja instrument muz., o trzech strunach jelitowych, wypukłym korpusie rezonansowym i szyjką zakończoną główką w kształcie ptasiej głowy
• Znaczenie Sedymentacja Definicja dnie zbiornika pod wpływem siły ciężkości; tworzenie się osadów geol. poprzez opadanie mas mineralnych a. szczątków organicznych na dno wód
• Znaczenie Sc Definicja mianowicie. Etym. - ?Xac. 'rozumie się; oczywiście; naturalnie; wszakże'; scire, zobacz scjentyficzny; licet 'wolno; jest dozwolone' 3. os
• Znaczenie Skalp Definicja zwł. jej część wycięta a. zerwana z głowy nieprzyjaciela, jako trofeum, poprzez dawn. wojowników indiań. Ameryki Płn. a. ich białych
• Znaczenie Sprechstimme Definicja dosł. 'głos mówiony'; w muz. utworach wokalnych rytmizowana recytacja tekstu na ustalonych wysokościach tonu, lecz nie śpiewana (A
• Znaczenie Scjentyficzny Definicja scjentyzm pogląd, Iż we wszystkich dziedzinach badań, łącznie z filozofią, naukami humanistycznymi i społecznymi, użytkować należy sposoby
• Znaczenie Iove Sub Definicja sub Iove (frigido) ?Xac., pod (zimnym) Jowiszem, jest to pod gołym niebem. Etym. - z Horacego (Pieśni, 1, 1, 25
• Znaczenie Said Definicja tytuł grzecznościowy muzułmanina znakomitego rodu a. znakomitych zasług. Etym. - arab. sejjid 'pan; książę
• Znaczenie Skand Definicja występujący w połączeniu z lantanowcami, regularnie zaliczany do nich. Etym. - od ?Xac. Scandia, dawn. nazwy płd. części Półwyspu
• Znaczenie Skiextreme Definicja wdrapywanie się po stromych stokach i zjazdy szusem na nartach. Etym. - z angielskiego: 'jw.'; ski zobacz skibob; extreme zobacz ekstrem
• Znaczenie Seigneur Definicja feudał, pan lenny, senior; por. grand seigneur. Etym. - fr. 'jw.; (hist. tytuł honorowy) pan, jaśnie pan; Bóg' z ?Xac. senior, zobacz
• Znaczenie Serir Definicja serir arab., pustynia żwirowa na Saharze libijskiej
• Znaczenie Suiseki Definicja suiseki jap., dosł. 'krzemień'; jap. sztuka układania i kolekcjonowania kamieni
• Znaczenie Szajba Definicja pośrednicząca pomiędzy łącznikiem a obiektem łączonym. szajbka przest. techn. podkładka, płaska płytka metalowa z otworem, wkładana pod
• Znaczenie Sensu Definicja sensu jap., zobacz ogi
• Znaczenie sed fugit interea fugit irreporible tempus Definicja sed fugit interea, fugit irreporible tempus ?Xac., ale w czasie gdy mija czas, mija bezpowrotnie. Etym. - z Wergiliusza (Georgiki, 3, 284
• Znaczenie Stuła Definicja pas tkaniny z wyhaftowanymi krzyżykami, noszony poprzez kapłanów na szyi, a poprzez diakonów na lewym ramieniu. Etym. - ?Xac. stola 'długa
• Znaczenie Skonto Definicja kupnie za gotówkę towaru objętego sprzedażą kredytową a. ratalną; por. bonifikata. Etym. - wł. sconto 'dyskonto; rabat'; s- z ?Xac. ex
• Znaczenie Smorgasbord Definicja śniadaniowy (a. kolacyjny) zawierający sporą rozmaitość zakąsek, jak: kanapki, zimne i gorące mięso, ryby wędzone i marynowane, parówki
• Znaczenie Symara Definicja żeński ze spódnicą i trenem, noszony w momencie Odrodzenia, zwł. we Włoszech. Etym. - fr. simmarre z wł. zimarra od hiszp. zamarra, prawdop
• Znaczenie Sepoy Definicja żołnierz indyjski na służbie mocarstwa europ., zwł. w wojsku bryt. Etym. - z angielskiego: 'jw.' z port. sipai(o) z jęz. hindi sipāhi
• Znaczenie Soryt Definicja a wywodząca się od Zenona z Elei, nieprzezwyciężalna aporia: "Jaką najmniejszą liczbę ziaren nazwać można stosem (ziaren)?"; log
• Znaczenie Stick Definicja stick z angielskiego: wojsk. zbiór bomb a. ekipa skoczków spadochronowych znajdujących się w jednym samolocie
• Znaczenie Superette Definicja ameryki - mały supermarket, sklep samoobsługowy na powierzchni od 120 do 400 m2, z przeważającym asortymentem artykułów spożywczych. Etym
• Znaczenie Szyldwach Definicja wartownik. Etym. - nm. Schildwache 'warta (pierw. w pełnej zbroi, z tarczą); jw.'; Schild 'tarcza; szyld'; Wache 'czuwanie; straż(nica)' od
• Znaczenie Sahib Definicja czasach kolonialnych w Indiach w relacji do Europejczyków posiadających jakąś pozycję społ. a. urzędową, albo łączony z nazwiskiem, tytułem
• Znaczenie Holmes Sherlock Definicja detektyw-amator, potrafiący wyciągać zdumiewająco trafne wnioski z objawów i śladów, gdzie inni nic dostrzec nie umieją; por. Nick Carter
• Znaczenie Sunna Definicja opartych na wyrazach i czynach Mahometa, i uzupełnienia i egzegeza Koranu. sunnici większy z dwóch głównych odłamów islamu, wierny
• Znaczenie Sztambuch Definicja pamiętnik, podręcznik do wpisywania miłych życzeń, wierszy, sentencji i tak dalej sztamgast przest. stały gość (w lokalu); por. Stammtisch
• Znaczenie Saturator Definicja nasycania cieczy gazem a. substancją rozpuszczalną. Etym. - późn.z łaciny saturatio 'nasycanie' z ?Xac. saturare 'napełniać; nasycać' od
• Znaczenie Senilizm Definicja mechanizmy regresyjne w narządach starego organizmu, objawiający się zniedołężnieniem, stratą pamięci i tak dalej Etym. - ?Xac. senilis
• Znaczenie Stechiometria Definicja podających relacje wagowe i objętościowe, w jakich substancje tworzą związki chem. Etym. - gr. stoicheíon 'litera; pierwiastek; zasada
• Znaczenie Mądrość Salomonowa Definicja salomonowy wyrok - mądry i sprawiedliwy (aczkolwiek o zaskakującej formule rozstrzygnięcia). Etym. - wg Biblii (1. a. 3. Władca., 4, 29-34
• Znaczenie Soleae Definicja zamiast przyszwy, noszone poprzez staroż. Rzymian wyłącznie w domu, swoim a. cudzym, lecz nigdy na ulicy; por. calcei. sulejaty dawn
• Znaczenie Stiliaga Definicja ekstrawagancko modnie, odznaczający się rażącymi manierami; por bikiniarz. Etym. - ros. stiljága 'jw.' od stil' 'styl; maniera
• Znaczenie Subtopia Definicja suburban utopia) iron. utopia suburbii, wizja Anglii roku 2000: ni wieś, ni miasto, pustynia szos, parceli, lotnisk, słupów, drutów, domków
• Znaczenie si monumentum requiris circumspice Definicja Xac., jeżeli szukasz (jego) pomnika, rozejrzyj się dokoła. Etym. - napis, znajdujący się w londyńskiej Katedrze św. Pawła, której artystą
• Znaczenie Saszetka Definicja chustek do nosa; dawn. poduszeczka z proszkiem pachnącym wkładana pomiędzy bieliznę w celu naperfumowania jej. Etym. - fr. sachet 'woreczek
• Znaczenie Sejner Definicja rybackiego do połowu ryb pelagicznych dzięki okrężnicy (sieci w kształcie długiego prostokąta z pływakami i ciężarkami, do otaczania ławic
• Znaczenie silnieje koszki zwieria niet Definicja to zwierzę najmocniejsze w świecie. Etym. - w bajce Kryłowa Mysz i szczur (1816), na wieść, Iż kot otrzymał się w pazury lwa, Szczur
• Znaczenie Skaryfikacja Definicja pod szczepionkę (dzięki skaryfikatora) bez spowodowania krwawienia; etn. tatuaż bliznowy. Etym. - późn.z łaciny scarificatio 'zadrapanie
• Znaczenie Scrapie Definicja nieznany, b. odporny czynnik wywołujący chorobę scrapie u owiec (symptomy: pobudliwość, swędzenie skóry powodujące ciągłe czochranie się o
• Znaczenie Gevaar Swart Definicja niebezpieczeństwo', rzekome niebezpieczeństwa grożące białej ludności Republiki Płd. Afryki ze strony czarnej większości. Etym. - wzorowane
• Znaczenie Salmonellozy Definicja zakaźne, zatrucia pokarmowe spowodowane poprzez chorobotwórcze dla zwierząt i człowieka gatunki bakterii pałeczkowatych rodzaju Salmonella
• Znaczenie Sukkub Definicja demon, przybierający postać kobiety, nawiedzający mężczyzn w okresie snu; por. inkub(us). Etym. - śrdw.z łaciny 'jw.' z późn.z łaciny
• Znaczenie Szeol Definicja który u inicjalnych Hebrajczyków wyobrażał krainę cieni zmarłych, podobną do gr. Hadesu, potem uważany za miejsce kary dla złych, a
• Znaczenie Szczi Definicja słowiańskich i bałtyckich kapuśniak z białej kapusty na rosole, z dodatkiem cebuli, marchwi, selerów, pietruszki i śmietany
• Znaczenie Szwenk Definicja szwenk szybka zmiana kierunku kamery video. a. TV w okresie filmowania (odbioru obrazu). Etym. - nm. schwenken 'zamieniać kierunek; wywijać
• Znaczenie Siurpryza Definicja fr. surprise 'zaskoczenie; zdumienie; jw.' od surprendre 'zaskoczyć; przydybać; zdziwić'; sur '(po)na(d)' z ?Xac. extra a. supra, zobacz
• Znaczenie Snf Definicja których bohaterkami są bogate, fascynujące, rozrzutne, pobudzone seksualnie kobiety. Etym. - z angielskiego: skr.: s(hopping) 'zakupy'; (a
• Znaczenie Ekspozycyjny Stelaż Definicja jak półki, stojaki, rurki rozporowe, ekrany i tak dalej) wykorzystywanych do prezentacji eksponatów na wystawach. Etym. - nm. Stellage
• Znaczenie Synod Definicja duchowieństwa jednej diecezji a. ordynariuszy jednej a. kilku prowincji kośc. albo całego państwie (s. plenarny); por. sobór; najwyższy
• Znaczenie Szezlong Definicja wydłużonego fotela do spoczywania w pozycji półleżącej. Etym. - fr. chaise longue 'dosł. długie krzesło; jw.'; chaise 'krzesło' od chaire
• Znaczenie Serwal Definicja wielkouchy, dziki stepowy kot afrykański o rudawobrunatnej sierści w ciemne cętki. Etym. - port. (lobo-)cerval dosł. '(kot; wilk) jak jeleń
• Znaczenie Głos Stentorowy Definicja donośny. Etym. - gr. Sténtōr 'Stentor, herold, "co miedzianym głosem grzmiał jak pięćdziesięciu ludzi" (Homer, Iliada, 5, 785
• Znaczenie Saraceni Definicja Europie określano muzułmanów, zwł. arabskich, z którymi walczyli krzyżowcy. Etym. - późn.z łaciny Saracenus l.poj. z późn.gr. Sarakēnós
• Znaczenie Substytucja Definicja udzielenie poprzez pełnomocnika dalszego pełnomocnictwa innej osobie. substytut zamiennik, surogat, ersatz, namiastka; przest. zastępca
• Znaczenie Schusterfleck Definicja Schusterfleck nm. dosł. 'szewska łata', łatanina, partanina, fuszerka
• Znaczenie Synkretyzm Definicja rozbieżnych a. wręcz sprzecznych poglądów (relig., filoz., społ.); eklektyzm pozbawiony logiki a. niekonsekwentny; bezkrytyczne wyznawanie
• Znaczenie Sinto Definicja religia jap. (i dawny kult etniczny Japonii), charakteryzująca się kultem istot mitycznych, duchów sławnych ludzi, duchów przodków, sił
• Znaczenie Spirytualia Definicja spirytualizm pogląd filoz., wg którego osnową bytu jest duch, a rzeczywistość materialna jest metodą przejawiania się aktywności ducha
• Znaczenie Szwoleżer Definicja polskiej: w gwardii konnej Napoleona I i w Polsce międzywoj.). Etym. - fr. chevau-légers l.mn. 'lekka kawaleria (od 1. poł. XVII w. do 1787
• Znaczenie Majority Silent Definicja wym. sajlent mdżority] milcząca przewarzająca część (społeczeństwa), która zdaniem (propagandy) rządu, popiera jego politykę i odnosi się
• Znaczenie Stille Nacht heilige Nacht Definicja noc, święta noc. Etym. - najsłynniejsza kolęda świata skomponowana w wieczór wigilijny 1818 r. w Oberndorf koło Salzburga (Austria) poprzez
• Znaczenie Saute Definicja ilości tłuszczu; o kroku baletowym - wykonany z podskokiem. Etym. - fr. p.p. od sauter 'skakać' z ?Xac. saltare 'tańczyć' częstotl. od
• Znaczenie Sgraffiato Definicja polegająca na częściowym zdrapywaniu warstw (barwnych tynków a. glazur), dzięki czemu powstaje kolorowa kompozycja; ściana a. ceramika w
• Znaczenie Sorbet Definicja sorbet napój chłodzący z rozcieńczonych i słodzonych soków owocowych. Etym. - osm.tur. szerbet z arab. szarba 'napój' od szariba 'pić
• Znaczenie Singspiel Definicja muz. utwór sceniczny pop. w Niemczech, zwł. w 2. poł. XVIII w., zazw. komiczny, z dialogiem mówionym, urozmaiconym piosenkami pop. i lud
• Znaczenie Smoking Definicja wieczorowy: marynarka z klapami obszytymi jedwabiem (z angielskiego: dinner jacket; amer. tuxedo). Etym. - z angielskiego: smoking (jacket
• Znaczenie silent leges inter arma Definicja okresie wojny milczą prawa; por. inter arma... Etym. - z Cycerona (Pro Milone, 4, 11); por. Plutarch (Mariusz, 28, 2
• Znaczenie Life Strenuous Definicja Życie intensywne (jest to aktywne, czynne). Etym. - tytuł książki autobiograficznej (1900 r.) amer. męża stanu Teodora Roosevelta (1858
• Znaczenie Sankiuloci Definicja żarliwym stronnikom Rewolucji Fr.; przen. ekstremiści, radykałowie. Etym. - fr. sans-culotte l.poj. dosł. 'bez krótkich spodni; jw.'; sans
• Znaczenie Szok Definicja reakcja całego organizmu na ciężki uraz (zmiażdżenie kończyny, ciężka rana, oparzenie, krwotok, zatrucie, wysoka gorączka i tak dalej
• Znaczenie Sauternes Definicja zazw. półsłodkie, złociste wino stołowe bordoskie z winogron przejrzałych i złagodzonych przed fermentacją poprzez pleśń Botrytis cinerca
• Znaczenie Sztufada Definicja sztufada duszona pieczeń wołowa szpikowana słoniną. Etym. - wł. stufato (di bue) 'sztufada (wołowa)' od stufare 'dusić (mięso
• Znaczenie Szuter Definicja kamienne łamane, stosowane na nawierzchnie drogowe (tłuczniowe), podsypkę nawierzchni kolejowych, torowisk tramwajowych i tym podobne i
• Znaczenie Sasafras Definicja wawrzynowatych obejmujący 3 gatunki dwupiennych drzew rosnących w Chinach i Ameryce Płn.; sasafras lekarski, występujący w Ameryce Płn
• Znaczenie Anaboliczne Sterydy Definicja ekipa hormonów syntetycznych powiększających wymiary i siłę mięśni, regularnie zażywana poprzez sportowców w okresie treningu w formie tak
• Znaczenie Strepto Definicja skręcony łańcuch; streptokok; streptomycyna. streptomycyna jeden z głownych antybiotyków, użytkowany przy gruźlicy, zapaleniach, kokluszu i
• Znaczenie Supernova Definicja zmienna, której jasność wzrasta nagle (w maksimum 10 do 100 mln razy większa niż jasność Słońca) przez wzgląd na wyrzucaniem poprzez nią
• Znaczenie ses ailes de geant lempechent de marcher Definicja ses ailes de géant l'empêchent de marcher fr., olbrzymie skrzydła nie pozwalają mu chodzić. Etym. - z Baudelaire'a (Albatros), 1857 r
• Znaczenie si fueris Romae Romano vivite more Definicja Xac., będąc w Rzymie, czyń jak Rzymianie; kiedy przyjdziesz pomiędzy wrony, musisz krakać jak i ony. Etym. - z Rad dla św. Augustyna (około
• Znaczenie Stoep Definicja weranda przytykające do frontowej ściany domu, a niekiedy biegnące wokół całego parteru, charakterystyczne dla hol. i płd. afrykańskiej
• Znaczenie Syneidesis Definicja stosowania ogólnych zasad osądu moralnego do poszczególnych przypadków. Etym. - gr. syneīdēsis dosł. 'świadomość' od syneidénai 'wiedzieć o
• Znaczenie Szansonetka Definicja śpiewana w lokalach ogródkowych. szansonistka dawn. śpiewaczka kabaretowa, ogródkowa. Etym. - fr. chansonnette zdrobn. od chanson 'pieśń
• Znaczenie Sefardim Definicja pochodzących z Europy płd.-zach., inicjalnie osiedlonych na Półwyspie Iberyjskim, a potem zamieszkałych w Grecji, państwach Lewantu, Anglii
• Znaczenie Est Potestas Scientia Definicja scientia potestas est ?Xac. wiedza to potęga (z angielskiego: knowledge is power). Etym. - z Francisa Bacona (De haeresibus), 1597 r
• Znaczenie Skeleton Definicja górskie sanki wyścigowe o stalowych płozach, kierowane czubkami butów i poruszeniami ciała zawodnika leżącego na sankach na brzuchu; por
• Znaczenie Suahili Definicja afrykańskich rodziny bantu, stosowany pierw. w Zanzibarze i na sąsiednich wybrzeżach, dziś ponadplemienny, ogólny język około 30 mln ludzi
• Znaczenie Siudra Definicja Indii, utworzonej gł. z potomków tubylczej praludności, przeznaczanych do robót służebnych; por. kasta. Etym. - sanskr. śūdra 'jw
• Znaczenie Slap Definicja błazeńska farsa, bufonada w prymitywnym stylu. Etym. - z angielskiego: 'przyrząd z 2 sprężystych desek połączonych w jednym końcu
• Znaczenie Stasimon Definicja teatrze gr. - pieśń realizowana pomiędzy aktami (epeisodiami; por. epizod) poprzez chór stojący na swoim miejscu w orchestrze; por. parodos
• Znaczenie Synkopa Definicja dźwięk nie akcentowany poprzez wydłużenie wartości rytmicznej nuty nie akcentowanej i przetrzymanie jej poprzez część akcentowaną (por
• Znaczenie Szpagat Definicja szpagat sznurek; sport. figura gimnastyczna: siad rozkroczny. Etym. - nm. Spagat 'jw.' z wł. spaghetto zdrobn. od spago 'szpagat
• Znaczenie Sztylpy Definicja skórzane do konnej jazdy; przest. (ozdobne) wyłogi rękawiczek a. cholew u wysokich butów. Etym. - nm. Stulpe 'sztylpa; mankiet' od stülpen
• Znaczenie Sannjasin Definicja wyrzekł się świata, wędrowny, żebrzący asceta; święty człowiek; mnich; czwarte stadium życia, zobacz āśrama. Etym. - hindi sannyāsi z
• Znaczenie Sirocco Definicja dokuczliwy, niosący tumany pyłu wiatr z pustyń libijskich, wiejący na płn. wybrzeżach M. Śródziemnego, gł. we Włoszech, na Sycylii i Malcie
• Znaczenie Scherzo Definicja utwór muz., zazw. o budowie trzyczęściowej, dawn. żartobliwy, o nieoczekiwanych efektach, potem poważny, dramatyczny (Chopin), także jako 3
• Znaczenie Spaghetti Definicja makaron z rurek, grubszy niż wermiszel. Etym. - wł. 'jw.' z l.mn. od spaghetto 'szpagat' zdrobn. od spago 'sznur(ek
• Znaczenie Szturmak Definicja burgundzki z grzebieniem, nakarczkiem, policzkami i daszkiem, stosowany gł. poprzez piechotę szwajc., nm. i pol. rajtarów, oficerów
• Znaczenie Party Surprise Definicja przyjęcie na czyjąś cześć opracowane w tajemnicy poprzez (i na wydatek) przyjaciół jako niespodzianka. Etym. - z angielskiego: 'jw
• Znaczenie Sztanga Definicja drążek) do podnoszenia ciężarów, na który nakłada się różnej wagi pierścienie (talerze). sztangista. Etym. - nm. Stange 'żerdź; drążek
• Znaczenie Sistrum Definicja instrument obrzędowy, rodzaj gruchawki w kształcie kabłąka, którego ramiona łączy kilka poprzeczek z zawieszonymi na nich kółkami
• Znaczenie Splin Definicja przygnębienia, melancholii, depresji, apatii, nudy; por. chandra. Etym. - z angielskiego: spleen 'śledziona; złość; jw.' z gr. splēn
• Znaczenie Skolopendra Definicja rząd pareczników, kąsający boleśnie (s. śródziemnomorska) a. nawet śmiertelnie (płd.amer. s. olbrzymia). skolopendrium bot. języcznik. Etym
• Znaczenie Skopcy Definicja XVIII w. w Rosji pośród raskolników, zał. poprzez Kondratija Sieliwanowa; za warunek zbawienia uważali surową ascezę, wstrzemięźliwość
• Znaczenie Superhero Definicja angielskiego:, fikcyjna postać zaopatrzona w nadludzką potęgę, której używa do zwalczania zła, przestępstw, niesprawiedliwości i tak dalej
• Znaczenie Sylikat Definicja z piasku, wapna, niekiedy również i cementu. Etym. - ?Xac. silex dpn. silicis 'twardy kamień; krzemień; kwarc
• Znaczenie Seraskier Definicja naczelny, potem minister wojny. Etym. - osm.tur. serasker 'jw.'; pers. sär 'głowa; zwierzchnik' (por. serdar); arab. askar 'żołnierz
• Znaczenie Single Definicja pojedyncza (w tenisa i tym podobne), jest to pomiędzy dwoma graczami; por. debel; płyta gramofonowa a. kaseta z jednym tylko utworem muz
• Znaczenie Sjena Definicja ciemnobrunatnej, po wyprażeniu czerwonopomarańczowej a. czerwonobrunatnej, użytkowana do wyrobu farb olejnych; farba akwarelowa; sierra
• Znaczenie Szot Definicja wykorzystywane do ustawiania żagli do wiatru. 2. płytkie jezioro słone w płn. Afryce; wyschnięte, pokryte solą dno takiego jeziora. Etym
• Znaczenie Szuani Definicja Bretanii i Wandei, walczący po stronie monarchii w momencie Rewolucji Fr.; przen. rojaliści fr. Etym. - fr. chouans l.mn. 'jw.' od Jean
• Znaczenie Skala Definicja Celsjusza; Fahrenheita; Kelvina; Réaumura); stopień pomniejszenia (a. powiększenia) rzeczywistych wymiarów odwzorowanego przedmiotu; układ
• Znaczenie Stroboskop Definicja prędkości obrotowej a. częstotliwości dzięki błysków o znanej częstotliwości, produkowanych poprzez lampę błyskową; dawny przyrząd optyczny
• Znaczenie summum ius summa iniuria Definicja prawa (to) szczyt bezprawia; zbyt ściśle, oficjalnie wymierzona sprawiedliwość staje się krańcową niesprawiedliwością, krzywdą. Etym
• Znaczenie Alislam Szejch Definicja w wielu sporych miastach muzułm., zwł. ogromny mufti Konstantynopola, będący autorytetem sąd., relig. i polit. w Turcji sułtańskiej
• Znaczenie Szyici Definicja odłamów islamu, odrzucający Sunnę, nie uznający pierwszych trzech kalifów i uważający Alego, zięcia Mahometa, za prawowitego następcę
• Znaczenie Sarajewo Definicja Bośni i Hercegowiny, gdzie na polecenie serbskiej org. terrorystycznej Czarna Ręka młody student bośniacki Gawrilo Princip 28 VI 1914
• Znaczenie Silos Definicja komorowy do przechowywania materiałów sypkich (jak zboże, cement); zbiornik do zakiszania pasz soczystych w celu ich zakonserwowania
• Znaczenie Szelak Definicja wydzielina żywicza azjatyckich owadów zwrotnikowych pod rząd pluskwiaków, stosowana szeroko, zwł. dawn., do wyrobu płyt gramofonowych, w
• Znaczenie Sampan Definicja niekiedy z żaglem) stosowana gł. w ruchu rzecznym i portowym w Chinach. Etym. - chiń. san pan 'dosł. 3 deski; jw.'; san 'trzy'; pan
• Znaczenie Som Definicja psychol.; posiadający (takie) ciało. somatotropina (STH) hormon wzrostowy, główny hormon przedniego płata przysadki mózgowej. somatyczny w
• Znaczenie Stradivari Definicja skrzypce i tak dalej) wykonany poprzez najsłynniejszego lutnika wł. Antonio Stradivari (1644-1737) z Kremony (Cremona), którego
• Znaczenie Szawuot Definicja Tygodni', Zielone Święta, w judaizmie pierw. święto rolnicze, start żniw pszenicy, kiedy pierwszy zestaw owoców i pierwsze bochenki chleba
• Znaczenie Santa Scala Definicja 28 marmurowych stopni w kaplicy S. Lorenzo (zwanej także Sancta Sanctorum 'święte świętych'), znajdującej się w okolicy bazyliki
• Znaczenie Sozologia Definicja kompleksowymi badaniami zachowań człowieka i racjonalną przebudową i ochroną jego środowiska (słowo utworzony poprzez geologa pol. Walerego
• Znaczenie Indignatio Saeva Definicja gniew, święte oburzenie. Etym. - z epitafium Jonathana Swifta: Ubi s.i. ulterius cor lacerare nequit, 'gdzie święte oburzenie nie może już
• Znaczenie Sztokfisz Definicja dorsz, wysuszony na rusztowaniach drewnianych, na powietrzu i słońcu (Islandia, Norwegia). Etym. - nm. Stockfisch 'jw.'; Stock 'kij
• Znaczenie Satyr Definicja med. chorobliwie wzmożony popęd płciowy u mężczyzn; por. nimfomania. Etym. - gr. satyríasis 'jw.' od Sátyros 'mit. gr. Satyr, bóstwo leśne
• Znaczenie Siodzi Definicja drewnianej ramie wykorzystywany jako ściana, przepierzenie a. rozsuwane drzwi. siogunat urząd, godność, rządy sioguna. siogun, szogun, jap
• Znaczenie Skiagrafia Definicja wprowadzony do malarstwa gr. w 2. poł. V w. przed naszą erą (Apollodoros z Aten); tak zwany antyczny impresjonizm, kierunek malarstwa gr
• Znaczenie Szarmeza Definicja jedwabna na suknie balowe; dzianina ze sztucznego jedwabiu na bieliznę damską. Etym. - fr. charmeuse 'czarodziejka; piękna uwodzicielka' r
• Znaczenie Slajdy Definicja plastykowych ramkach do wyświetlania dzięki rzutnika. Etym. - z angielskiego: (lantern) slide 'jw.'; slide 'jp.; fot. kaseta; szkiełko (w
• Znaczenie Pansa Sancho Definicja będący uosobieniem chłopskiego rozumu, zmysłu praktycznego i sprytu, bez odrobiny uduchowienia i wyższych aspiracji (zwł. jako wierny
• Znaczenie Shangrila Definicja odległa, piękna, imaginacyjna kraina, gdzie życie jest bliskie doskonałości; utopia. Etym. - imaginacyjny górzysty państwo opisany jako
• Znaczenie Sztolnia Definicja wyrobisko korytarzowe pozwalające na dostęp do złoża kopaliny w terenie górzystym; podziemny przewód (tunel) do prowadzenia wody (zwł. w
• Znaczenie Sjesta Definicja wszystkich ciepłych państwach; drzemka poobiednia. Etym. - hiszp. siesta 'odpoczynek płd.' z ?Xac. sexta (hora) 'szósta (godzina - od
• Znaczenie Skecz Definicja satyryczny utwór sceniczny o małej (2-3-osobowej) obsadzie, będący zazw. pozycją programu składanego, rewii. Etym. - z angielskiego: sketch
• Znaczenie Standing Definicja samochodach, willach) poziom (zazw. wysoki) komfortu, jakości; (o ludziach) pozycja, reputacja, stopień w hierarchii socjalnej, prestiż
• Znaczenie Strychulec Definicja strychowania, wygładzania, wyrównywania z brzegiem naczynia (stanowiącego miarę) zawartych w nim materiałów sypkich, zwł. zboża. Etym. - nm
• Znaczenie Sarafan Definicja rodzaj długiej sukni z wysoką talią, bez rękawów a. z wszytymi rękawami z tkaniny bieliźnianej. Etym. - ros. 'dawn. długi kaftan męski
• Znaczenie Supremacja Definicja hegemonia; przewaga, wyższość, prymat. suprema lex ?Xac., najwyższe prawo. suprematyzm kierunek abstrakcyjno-geom. w malarstwie, powstały
• Znaczenie Szyfkarta Definicja przejazd statkiem oceanicznym, zwł. emigrantów do Ameryki Płn. i Płd. Etym. - nm. Schiffskarte 'karta okrętowa; mapa morska'; Schiff 'okręt
• Znaczenie Saintpaulia Definicja bylin z rodz. ostrojajowatych, narastający dziko we wsch. Afryce zwrotnikowej, z bogatym uliścieniem i sporymi, barwnymi kwiatami
• Znaczenie Stola Definicja wierzchnie okrycie kobiet noszone zazw. na tunice, rozcięte z boków, fałdziste, długie, przewiązane wysoko nad stanem. Etym. - ?Xac. z gr
• Znaczenie Szeryf Definicja córkę jego, Fatimę; osoba znacznego rodu; dawny tytuł sułtana Maroka; tytuł tur. gubernatora Mekki (do 1916 r.). 2. w W. Bryt. i USA
• Znaczenie Sleeping Definicja sypialny. Etym. - z angielskiego: sleeping (car) '(wagon) sypialny'; sleep 'spać'; car 'wóz; wagon; auto' z ?Xac. carrus, zobacz kariera
• Znaczenie Sark Definicja ciało. sarkastyczny gorzki, zjadliwy, szyderczy, drwiący, natrząsający się, pełen sarkazmu, jadowitej kpiny, złośliwej ironii, urągliwej
• Znaczenie Szowinizm Definicja wyrażający się w ślepym uwielbieniu dla własnego narodu i w nienawiści i pogardzie dla innych. szowinista. Etym. - fr. chauvinisme
• Znaczenie Scat Definicja śpiew z użyciem bezsensownych sylab zamiast słów, zwł. w jazzowych improwizacjach wokalnych (por. bebop; riff
• Znaczenie Streitbar Ist Schonheit Definicja Schönheit ist streitbar nm., piękno to rzecz sporna
• Znaczenie Yard Scotland Definicja komenda gł. policji metropolitalnej w Londynie, zwł. jej kryminalny wydział śledczy. Etym. - z angielskiego: 'Szkocki Dwór', uliczka w
• Znaczenie Szpunt Definicja zatykania otworu w beczce; występ na krawędzi deski wykorzystywany do łączenia jej z drugą deską mającą odpowiedni wpust, rowek. Etym. - nm
• Znaczenie Seibin Definicja síbín, séibín irl., nielicencjonowany wyszynk napojów wyskokowych; karczma przydrożna (z angielskiego: shebeen
• Znaczenie Line Shadow Definicja Smuga cienia (oznaczająca kres beztroskiej i żarliwej młodości i start wieku dojrzałego). Etym. - powieść autobiograficzna (1917 r.; wyd
• Znaczenie Sima Definicja Ziemi - wewnętrzna warstwa skorupy ziemskiej (litosfery), tak zwany piętro bazaltowe, zbudowane ze związków krzemu i magnezu (por. sial
• Znaczenie Strefa Definicja różniące się od sąsiednich pod względem geogr., klimatycznym, czasu miejscowego, polit. i tak dalej Etym. - nm. Streifen 'pas(mo); smuga
• Znaczenie Siddur Definicja do użytku w domu i w synagodze, zawierająca modlitwy zmawiane w dni powszednie i w zwyczajne soboty. Etym. - śr.hebr. (l.mn. siddurim) dosł
• Znaczenie Sponsor Definicja płaci rozgłośni i wykonawcom za program RTV pod warunkiem, Iż część zajętego poprzez program czasu przeznaczoną będzie na reklamę jakiegoś
• Znaczenie Sheol Definicja Sheol zobacz Szeol
• Znaczenie Shinto Definicja shinto(izm) zobacz sinto(izm
• Znaczenie Supra Definicja wyższy niż; wykraczający poza; przekraczający; umieszczony na(d); poprzedni (od); zobacz extra-. supraporta malowidło a. płaskorzeźba nad
• Znaczenie Slowfox Definicja towarzyski pochodzenia amer., silnie zrytmizowany, w tempie umiarkowanym, w takcie parzystym (w Europie od około 1927 r.). Etym. - z
• Znaczenie Szarlatan Definicja szalbierz, znachor udający lekarza; dawn. uliczny sprzedawca fałszywych leków. Etym. - fr. charlatan 'wydrwigrosz, jw.' z wł. ciarlatano
• Znaczenie Sarong Definicja powstałej poprzez owinięcie wokół bioder długiego płata tkaniny, noszony poprzez obie płcie na Malajach i wyspach Pacyfiku; tkanina na
• Znaczenie Subsydium Definicja subsydiować. Etym. - ?Xac. subsidium 'wojsk. rezerwa; tylna straż; poparcie; pomoc' od subsidere 'osiedlać się; osiadać'; zobacz sub
• Znaczenie Samizdat Definicja zazw. o charakterze ideologicznie dysydenckim) w byłym ZSRR w momencie państwowego monopolu wydawniczego. Etym. - ros. pop. żart. na wzór
• Znaczenie Saturnalie Definicja zabawa, hulanka, libacja; orgia. Etym. - ?Xac. Saturnalia 'doroczne święto ku czci Saturna (staroitalskiego boga rolnictwa, utożsamianego
• Znaczenie Scouse Definicja angielskiego: slang, dialekt mieszkańców Liverpoolu (miasto w Lancashire na zach. wybrzeżu środk. Anglii). scouser rodowity mieszkaniec
• Znaczenie Socynianie Definicja od nazwiska Leliusza Socyna (1525-62) i jego bratanka Fausta Socyna (1539-1604), którzy sformułowali doktrynę antytrynitarską
• Znaczenie Sztajer Definicja styryjskich, z gatunku tańców ländler, przyswojony w Polsce jako żywa polka o charakterze podmiejskim, tańczona ze specyficznym
• Znaczenie Schlemihl Definicja dokonująca bardzo niekorzystnej wymiany, desperackiej i niefortunnej transakcji; por. Diomedesa wymiana. Etym. - od nazwiska Petera
• Znaczenie Skat Definicja karty, gdzie grający biorą po 10 kart, a 2 karty ("Skat") pozostają przykryte. Etym. - nm. 'jw.' z wł. scarto 'odrzucenie
• Znaczenie Soroban Definicja poprzek prętów deseczką; na każdym pręcie, po jednej stronie deseczki jest 5 gałek, oznaczających 1, 10, 100 i tak dalej, po drugiej
• Znaczenie System Spoils Definicja mechanizm łupów'; w stanach zjednoczonych ameryki - praktyka traktowania posad w urzędach publ. i płynących z nich dochodów jako łupu
• Znaczenie Syjamski Definicja Syjamu, Tajlandii, Prathet Thai, państwa na Półwyspie Indochińskim. syjamski kot rasa kotów pochodzących z Syjamu, o gładkiej, płowej
• Znaczenie Strit Definicja kolorach. Etym. - z angielskiego: straight 'linia prosta; szereg pociągnięć (w grze) dający idealny zapis; jw.' z p.p. od śr.z angielskiego
• Znaczenie Scholastyka Definicja kierunek filozofii zach. cywilizacji chrześc. (IX-XVII w.), dążący do rozumowego udowodnienia słuszności dogmatów relig., używający jako
• Znaczenie Seguidilla Definicja hiszp. zróżnicowany w tempie i nastroju zależnie od regionu; muzyka do tego tańca w takcie trójdzielnym, realizowana zazw. na gitarze i
• Znaczenie Socjodrama Definicja sztuka teatr.), gdzie kilka osób odgrywa wyznaczone sobie role w celu studiowania a. uzdrowienia stosunków w jakiejś ekipie, w kolektywie
• Znaczenie Schipperke Definicja rasa niewielkich, krępych, bezogoniastych psów o gęstej, czarnej sierści, lisim pyszczku, stojących trójkątnych uszach i żywych, czujnych
• Znaczenie spectatum veniunt veniunt spectentur ut ipsae Definicja ut ipsae ?Xac., (te kobiety) przychodzą, by popatrzeć i by je same widziano. Etym. - z Owidiusza (Sztuka kochania, 1, 99
• Znaczenie Szpachla Definicja mieszania i rozcierania farb, leków, do szpachlowania, zacierania, wygładzania ścian, płótna przed malowaniem. Etym. - nm. Spap(ch)tel
• Znaczenie Santon Definicja derwisz uważany poprzez lud za świętego; pustelnik. 2. w płd. Francji - mała figurka gliniana zazw. przedstawiająca świętego. Etym. - 1. fr
• Znaczenie Rerum Silva Definicja rozmaitych informacje a. utworów różnej treści; dawn. księga domowa a. rodzinna, gdzie zapisywano dorywczo różne wydarzenia; por
• Znaczenie Szmergiel Definicja skała metamorficzna, zawierająca gł. ziarna korundu, hematytu (a. magnetytu) i kwarcu, stosowana w formie luźnego ziarna do polerowania i
• Znaczenie Szyfr Definicja wielu metod mających na celu zatajenie treści tekstu przed osobami niepowołanymi, zwł. w korespondencji dypl., wojsk. i handl. Etym. - fr
• Znaczenie Syderyczny Definicja moment obiegu Księżyca dokoła Ziemi; por. synodyczny obieg. Etym. - ?Xac. sidus dpn. sideris 'gwiazda; gwiazdozbiór'; por. dezyderat
• Znaczenie Sitzbad Definicja Sitzkrieg [wym. zyckri:k] zobacz drôle de guerre. Sitzfleisch [wym. zycflajsz] zdolność przysiadywania fałdów, oddawania się długotrwałej
• Znaczenie Szwejk Definicja tępej machiny wojsk.-biurokratycznej, broniący się przed nią genialną mieszaniną sprytu i z niemądra frant szyderstwa, demaskującego małość
• Znaczenie suppressio veri suggestio falsi Definicja suppressio veri, suggestio falsi ?Xac., zatajenie prawdy; podsunięcie fałszu
• Znaczenie Leonina Societas Definicja gdzie kluczową, lwią część korzyści przysądził sobie mocniejszy z partnerów prawem silniejszego (por. pars leonina; quia nominor leo). Etym
• Znaczenie Synderesis Definicja znajomość zasad moralnego postępowania; sumienie jako przewodnik, mentor i doradca. Etym. - gr. syntērēsis 'zachowanie, strzeżenie' od
• Znaczenie Skafander Definicja nurków, kosmonautów) zabezpieczający przed szkodliwym wpływem środowiska zewn. na organizm ludzki; impregnowana wiatrówka z kapturem. Etym
• Znaczenie Skorzonera Definicja wężymord. Etym. - n.z łaciny scorzonera z hiszp. escorzonera 'żywokost' od katal. escurconera z escuró 'żmija'; es- zobacz eks-; późn.z
• Znaczenie Sutener Definicja prostytutki, osobnik uprawiający sutenerstwo, czerpanie zysku z nierządu uprawianego poprzez inną osobę. Etym. - fr. souteneur 'sutener' od
• Znaczenie Skartabellat Definicja rycerstwo, włodycy; od 1669 r. - szlachectwo niepełne (nie uprawniające do piastowania urzędów poprzez 3 pokolenia) dla szlachty świeżo
• Znaczenie Spiker Definicja pozycje programu RTV (z angielskiego: announcer); przewodniczący Izby Gmin w W. Bryt. a. Izby Reprezentantów w stanach zjednoczonych
• Znaczenie Saignant Definicja saignant [wym. seńjã] fr. dosł. 'krwawy', (mięso) krwiste, półsurowe, niedosmażone (niedopieczone); por. au bleu
• Znaczenie specialite de la maison Definicja specjalność domu (zakładu, lokalu)', dania charakterystyczne dla jakiejś restauracji czy jadłodajni a. specjalnie dobrze w niej
• Znaczenie Symptom Definicja symptomatyczny znamienny, charakterystyczny; med. objawowy (o leczeniu). symptomatologia zobacz semejologia. Etym. - gr. sýmptōma dpn
• Znaczenie Saintsimonizm Definicja doktryna fr. socjalisty utopijnego, historyka i filozofa Claude'a Henri de Saint-Simona (1760-1825), głosząca między innymi ustanowienie
• Znaczenie Staż Definicja pracy przed objęciem samodzielnego stanowiska; (staż pracy) moment zatrudnienia pracownika w zakładzie pracy, w zawodzie a. działalności w
• Znaczenie Szarawary Definicja bufiaste spodnie noszone na Wschodzie i w Polsce XVI-XVIII w.; hajdawery; por. pantalony. Etym. - ukr. 'jw.' z węg. salavári od pers
• Znaczenie Man Stunt Definicja stunt man [wym. stant män] zobacz kaskader. Etym. - z angielskiego: 'jw.' stunt 'wyczyn; popis'; man 'człowiek
• Znaczenie Sarsaparyla Definicja surowiec farmaceutyczny otrzymywany z korzeni różnych gatunków kolcorośli, dwupiennych pnączy a. niskich krzewów z rodz. liliowatych
• Znaczenie segui il tuo corso e lascia dir le genti Definicja genti! wł., postępuj własną drogą, a ludzie niech mówią, co chcą! Etym. - ostatnie słowa wstępu do 1. wydania 1. tomu Kapitału Marksa
• Znaczenie Solano Definicja dokuczliwy wiatr wschodni, zwł. na wsch. wybrzeżu Hiszpanii; takiż wiatr niosący chmury i deszcz. Etym. - hiszp. 'jw.' z ?Xac. solanus 'jw
• Znaczenie Suplement Definicja uzupełniający a. aktualizujący treść dzieła, zawarty zazw. w oddzielnym tomie; por. aneks. supletywne formy - jęz. formy należące do
• Znaczenie Sling Definicja zazw. z whiskey, brandy a. dżinu z wodą (sodową), cukrem, niekiedy "angielską gorzką", regularnie ze skórką cytrynową (jeżeli
• Znaczenie Sym Definicja razem, wraz z; równocześnie z; podobny do, połączony z. symbioza mutualizm, forma trwałego współżycia dwu a. więcej różnogatunkowych
• Znaczenie Szarmancki Definicja wobec kobiet; por. prince charmant. Etym. - fr. charmant 'zachwycający, czarujący' od charmer 'urzekać; zachwycać; czarować' z ?Xac. carmen
• Znaczenie Diejstwije Skwoznoje Definicja działanie przewodnie całej roli a. sztuki; por. swierchidieja. Etym. - ros. skwoznój 'przenikający' od skwoz 'na wskroś'; diejstwije
• Znaczenie Secesja Definicja odseparowanie, zwł. od pewnej ekipy, organizacji; styl w sztuce i kulturze art. w momencie 1880-1910 zwrócony przeciw tendencjom
• Znaczenie sit tibi terra levis Definicja ziemia lekką będzie! (napis na nagrobkach; zwrot stosowany na zakończenie mów pogrzebowych); por. requiescat in pace. Etym. - na przykład u
• Znaczenie Sukulenty Definicja tłustosze, gromadzące w tkankach wodę pozwalającą na im przetrwanie okresów suszy na obszarach o niewielkich (aczkolwiek regularnych
• Znaczenie Sztil Definicja sztil, flauta, żegl. cisza morska, bezwietrzna pogoda na morzu. Etym. - nm. Stille 'cisza; spokój' od still 'cichy, spokojny
• Znaczenie Smitsonit Definicja istotna ruda cynku. Etym. - nazwany ku czci znakomitego chemika i mineraloga z angielskiego: Jamesa Smithsona (1765-1829), którego fundacja
• Znaczenie Strat Definicja warstwowe; stratosfera. stratygrafia dział geologii hist. badający następne następstwo warstw, ich skład i zawarte w nich skamieniałości
• Znaczenie Sztag Definicja masztu z dziobem (forsztag) a. rufą (achtersztag) dla usztywnienia masztu i stengi. sztaksel trójkątny żagiel ukośny podnoszony na sztagu
• Znaczenie Sopran Definicja chłopięcy); pop. śpiewaczka o sopranowej skali głosu; nazwa odmiany nie wszystkich instrumentów o podobnej skali głosu. Etym. - wł. soprano
• Znaczenie Isolation Splendid Definicja wym. ...ajsolejszn] "wspaniałe odosobnienie" Anglii XIX w. od spraw i sojuszów kontynentu europ. Etym. - z przemówienia Wilfrida
• Znaczenie Satem Definicja wsch. ekipa języków indoeurop., gdzie hipotetyczne praindoeurop. k palatalne przeszło w s, a g palatalne w z; zobacz kentum. Etym. - st
• Znaczenie Spahis Definicja zniesiona po zdławieniu buntu janczarów (1826 r.); dawn. algierskie i senegalskie oddziały kawalerii fr., stacjonujące gł. w Afryce (od
• Znaczenie Szylkret Definicja morskich, używna (zwł. dawn.) do wyrobu grzebieni, guzików i tak dalej i do inkrustacji. Etym. - nm. Schildkröte 'żółw'; Schild 'tarcza
• Znaczenie soldats songez que du haut de ces pyramides quarante siecles vous contemplent Definicja pyramides, quarante siècles vous contemplent fr., żołnierze, pamiętajcie, Iż z wierzchołka tych piramid 40 wieków na was patrzy. Etym
• Znaczenie Sowchoz Definicja byłym ZSRR. sowiecki przest. radziecki.. sowiety porady (delegatów robotniczych, chłopskich i żołnierskich), forma organizacji polit. w
• Znaczenie Szewiot Definicja czesankowej, o splocie skośnym, obustronnie opalana; oryginalna tkanina z przędzy szewiotowej, pochodzącej z bezrogich, mięsnych owiec rasy
• Znaczenie Sceptycyzm Definicja możliwości uzyskania jakiejkolwiek wiedzy wiarygodnej i uzasadnionej a. wątpiąca o wartości ludzkiego poznania; sposób powstrzymywania się
• Znaczenie Sztyblety Definicja rozcinaną cholewką, z uchami przyszytymi z przodu i z tyłu (dla wciągania obuwia na nogę), z wszytymi po bokach kawałkami elastycznej gumy
• Znaczenie Sambo Definicja zezwalającej na używanie chwytów bolących - samoobrona bez broni. Etym. - ros. 'jw.' skrót wyrazów sam(ozaszczíta) b(ez) o(rúżija
• Znaczenie Lumiere Et Son Definicja światło'; rodzaj wieczornego przedstawienia pod gołym niebem, dla turystów: budynek (zamek, katedra i tym podobne) jest rzęsiście
• Znaczenie Stadion Definicja trybunami dla widzów; st.gr. miara długości, od 165 m (s. pytyjski) do 210 m (s. joński). stadium faza, etap, stopień rozwoju, moment w
• Znaczenie Sakshorn Definicja budowany w różnych wielkościach, użytkowany zwł. w orkiestrach dętych; por. baryton. saksofon dęty instrumen muz., należący do ekipy
• Znaczenie Scholium Definicja staroż. śrdw. notatka na marginesie; uwaga wyjaśniająca, komentarz (na przykład wczesnego gramatyka na tekście klasyka). Etym. - n.z
• Znaczenie Tyrannis Semper Sic Definicja niech) zawsze (przypada w udziale) tyranom! oby koniec taki zawsze spotykał tyranów! Zgon tyranom! Etym. - słowa, które wykrzyknąć miał
• Znaczenie Księgi Sapiencjalne Definicja księgi zawierające maksymy, pouczenia, aforyzmy, rozważania o mądrości życiowej, o moralności, sensie życia i Zgonu i tak dalej, jak
• Znaczenie sta sol ne moveare Definicja powstrzymaj swój bieg (napis na pomniku Kopernika w kościele św. Anny w Krakowie). Etym. - wg Wulgaty (Jozue, 10, 12); sol, contra Gabaon
• Znaczenie sunt pueri pueri pueri puerilia tractant Definicja tractant ?Xac., dzieci są (przecież zawsze) dziećmi i postępują dziecinnie (zajmują się dzieciństwami). Etym. - parafraza z Wulgaty (1
• Znaczenie Szarża Definicja kawalerii; przesadna, karykaturalnie przejaskrawiająca rolę a. nazbyt farsowa gra aktora (komediowego); chem. produkcja otrzymana z danego
• Znaczenie Secundo Definicja secundo ?Xac., [wym. seku...] (po) drugie; por. primo
• Znaczenie Idem Semper Definicja semper idem ?Xac., zawsze ten sam (to samo). semper paratus ?Xac., zawsze gotów
• Znaczenie Siaktyzm Definicja hinduizmu, pop. zwł. w Bengalu i Assamie, kult najwyższej bogini hinduskiej Śiakti, uważanej za gł. boginię a. za małżonkę boga, zazw
• Znaczenie Samsara Definicja buddyzmie - wędrówka duszy ludzkiej w cyklach urodzin, nieszczęść i Zgonu, wyznaczonych poprzez karmę; transmigracja, metempsychoza (por
• Znaczenie Sonata Definicja instrumentalny (w przeciwieństwie od kantaty); czteroczęściowa forma instrumentalna (na instrument solo a. z towarzyszeniem), wykształcona
• Znaczenie Steward Definicja stjuard (stjuardessa)] pracownik na statku, obsługujący pasażerów; kelner (kelnerka) w samolocie (w autobusie międzynarodowym a. w pociągu
• Znaczenie Szlem Definicja wista a. brydża. Ogromny Szlem sport., w tenisie: zdobycie tytułu mistrzowskiego w czterech ogromnych zawodach międzynar.: Anglii
• Znaczenie Pecus Servum Definicja servum pecus zobacz o imitatores, servum pecus
• Znaczenie Szlagwort Definicja wyrazy piosenki a. refrenu (regularnie będące również tytułem), wpadające w ucho, decydujące nieraz o sukcesie utworu, na przykład W co się
• Znaczenie Sibui Definicja elegancji, osiągniętych przy krańcowej oszczędności środków; spokojne piękno i harmonia; plast. wykwintna prostota rysunku, pozbawiona
• Znaczenie Sygilarie Definicja kopalne rośliny drzewiaste z klasy widłaków, charakterystyczne dla krajobrazu środkowego karbonu. Etym. - n.z łaciny sigillaria z ?Xac
• Znaczenie Sarmata Definicja obyczaj staroświecki, staroszlachecka rubaszność, prostota i krewkość; hist. ideologia szlachty polskiej XVII do poł. XVIII w. nacechowana
• Znaczenie Slojd Definicja wyrabiania zręczności poprzez rzemieślnicze prace ręczne (zwł. wyrzynanie w drewnie), wprowadzony nareszcie XIX w. do nauczania szkolnego
• Znaczenie Synantrop Definicja powiązane z człowiekiem i jego działalnością, lecz nie oswojone i nie hodowane poprzez niego (jak mysz, szczur, wróbel, jaskółka, karaluch
• Znaczenie Secento Definicja wieku odnosząc się do dziejów kultury wł.; por. cinquecento. secentyzm [wym. secze...] jedna z nazw baroku w lit. Etym. - wł. secentismo
• Znaczenie Stylici Definicja zakonni (gł. w Syrii), którzy, za odpowiednikiem Szymona Słupnika (390-459), spędzali życie na wysokim słupie. stylobat w staroż. archit
• Znaczenie Syntonia Definicja współbrzmienie; psych. harmonia, zdolność współżycia (łatwość kontaktu) z otoczeniem; por. ekstrawersja. syntoniczny. Etym. - gr. 'zgoda
• Znaczenie sils nont pas de pain quils mangent de la brioche Definicja de la brioche fr., jeżeli nie mają chleba, niech jedzą ciastka. Etym. - w Wyznaniach, ks. 6 (około 1768 r.), Rousseau wspomina, jak w
• Znaczenie Spaniel Definicja zazw. krótkonogich, o długiej, falistej sierści, kudłatych nogach i ogonie, i sporych, obwisłych uszach, hodowana w licznych odmianach
• Znaczenie Supersoniczny Definicja dźwięk. superstrat językozn. język ludności napływowej, który nawarstwia się na język ludności autochtonicznej, miejscowej; por. substrat
• Znaczenie Shocking Definicja niestosowny, wywołujący zgorszenie. Etym. - z angielskiego: 'wstrząsający; okropny; jw.' od shock 'wstrząsnąć, zdumieć, przerazić
• Znaczenie Shire Definicja shire [wym. szaje, w złożeniach: szee] z angielskiego:, hrabstwo (pow.) w Brytanii
• Znaczenie Stukas Definicja Junkers-87, lekki bombowiec nm. do niszczenia celów z lotu nurkowego (2. wojna świat.). Etym. - nm. Stuka skr. od Stu(rz)-ka(mpfflugzeug
• Znaczenie Sztych Definicja szpady, rapiera i tak dalej); pchnięcie (cios zadany) takim szpicem; obraz wyryty na płycie metalowej; rycina (miedzioryt, staloryt i tak
• Znaczenie Serenada Definicja śrdw. trubadurzy śpiewali wieczorami pod gołym niebem, z akompaniamentem gitary; divertimento. Etym. - fr. sérénade 'jw.' z wł. serenata
• Znaczenie Solo Definicja jednego wykonawcy (jest to solisty); gł. partia przeznaczoną dla jednego wykonawcy w zespole instrumentalnym a. wokalnym. solo per sempre
• Znaczenie Skordatura Definicja skordatura zobacz scordatura
• Znaczenie Fiction Science Definicja powieść, gdzie fundamentem wątku jest wpływ (realnego a. wyimaginowanego) rozwoju edukacji i techniki na społeczeństwo a. jednostkę
• Znaczenie Shoran Definicja ultrakrótkofalowy mechanizm radionawigacyjny, gdzie samolot wysyła sygnały radiowe do (i otrzymuje z powrotem od) stacji naziemnych o
• Znaczenie Smack Definicja smack z angielskiego:, statek jednomasztowy; kuter rybacki
• Znaczenie Saros Definicja 10 1/3 dnia w razie 5 lat przestępnych), po którym powtarzają się podobne do siebie zaćmienia Słońca i Księżyca; niewielka zmiana
• Znaczenie Sympozjon Definicja zgromadzenie kręgu ekspertów (krajowych a. międzynarodowych), przeznaczone (krótkim) referatom i dyskusjom na temat wybranych zagadnień
• Znaczenie Paper Of Scrap Definicja świstek papieru (o dokumencie, zawierającym istotne zobowiązania a. gwarancję międzynarodową). Etym. - list nm. ministra spraw zagr
• Znaczenie Spermatozoid Definicja spermatozoid, spermatozoon plemnik
• Znaczenie Stanica Definicja stanica spora osada (warowna) Kozaków. Etym. - ros. 'jw.'; ukr. stanýcia 'jw
• Znaczenie Solecyzm Definicja gramatycznym języka; błąd składniowy. Etym. - ?Xac. soloecismus 'jw.' z gr. soloikismós 'jp.' od soloikós 'mówiący nieprawidłowo; dosł
• Znaczenie Sulfamidy Definicja organiczne (amidy kwasu sulfanilowego) o działaniu bakteriostatycznym, użytkowane między innymi przeciw bakteryjnym chorobom zakaźnym
• Znaczenie Sznika Definicja dwumasztowy, policyjny, pocztowy a. wojenny, stosowany w XV w. na Bałtyku, między innymi poprzez kaprów gdańskich okresu wojny
• Znaczenie Szrapnel Definicja lotkami (kulkami) ołowianymi, rozpryskującymi się szeroko przy wybuchu; użytkowany był do rażenia ludzi od 1784 do 1918 r. Etym. - od
• Znaczenie Strath Definicja strath z angielskiego: ze szkoc., w Szkocji - szeroka, płaska dolina o stromych brzegach
• Znaczenie Selen Definicja księżyc; (rzecz) kształtu półksiężyca; selen. selenita przest. (domniemany) mieszkaniec Księżyca. selen(on)auta lunonauta. selenodezja
• Znaczenie Gomora I Sodoma Definicja gniazdo rozpusty, niemoralności, grzechu, bezbożności; por. Babilon. Etym. - wg legendy biblijnej - dwa miasta zniszczone poprzez Boga
• Znaczenie Stylon Definicja stylon zobacz steelon
• Znaczenie Conditione Sub Definicja sub conditione ?Xac., pod warunkiem
• Znaczenie Sophisticated Definicja nienaturalny, pozbawiony naturalnej a. pierwotnej prostoty; b. skomplikowany, wielostronny; doświadczony, obyty, wytrawny, świadomy
• Znaczenie Claus Santa Definicja Mikołaj przynoszący dzieciom podarki na Gwiazdkę. Etym. - z angielskiego: z hol. Sinter-klaas od Sint Nikolaas 'Św. Mikołaj' - legendarny
• Znaczenie Spot Definicja krótka emisja reklamowa, migawka reklamowa. spotlight [wym. spotlajt] fot., teatr., video. reflektor rzucający wąski, skupiony snop światła
• Znaczenie Wagon Station Definicja zobacz kombi. Etym. - z angielskiego: 'kombi'; station 'stanowisko; miejsce; pogotowie; stacja; placówka' z ?Xac. statio, zobacz
• Znaczenie Bonum Summum Definicja summum bonum ?Xac., największe dobro
• Znaczenie Szajlok Definicja Szajlok zobacz Shylock
• Znaczenie Sfinks Definicja przedstawiany z ciałem lwa, skrzydłami, z głową i piersiami kobiety; osoba przypominająca gr. sfinksa własną tajemniczością, zagadkowym
• Znaczenie si les triangles faisaient un dieu ils lui donneraient trois cotes Definicja lui donneraient trois côtés fr., gdyby trójkąty wymyśliły boga, uczyniłyby go trójbocznym. Etym. - z Monteskiusza (Listy perskie, 59) 1721
• Znaczenie Seraficki Definicja wzniosły, niebiański, czysty; pełen piękna a. ekstatycznej adoracji. serafitki pop. zebranie zakonne Córek Matki Boskiej Bolesnej oparte na
• Znaczenie Drang Und Sturm Definicja lit. 2. poł. XVIII w. w Niemczech, skierowany przeciw niesprawiedliwości społ. i absolutyzmowi, uważający przyrodę, instynkt autorski
• Znaczenie Szelf Definicja przedłużenie lądu w morze do głębokości 200 m. szelfowy stok - stromo opadający do szelfu stok kontynentów do głębokości 2500 m. Etym. - z
• Znaczenie Sztokholmski Syndrom Definicja poprzez nie wszystkich zakładników marzenie spodobania się porywaczowi, spełniania jego życzeń, współpracy z nim, a również przebaczenia
• Znaczenie Liryka Symonidesa Definicja zamówienie, dla pieniędzy; (Symonidesa łzy, lament kejski) zdolność a. sposób budzenia współczucia. Etym. - o Symonidesie z Keos (około 556
• Znaczenie Spondej Definicja sylabach długich (a. akcentowanych):- -. Etym. - gr. spondeíos 'towarzyszący libacjom; jw.' od spondē 'libacja, wylewanie napoju na ofiarę
• Znaczenie Stator Definicja maszyny elektr., gdzie obraca się wirnik. status quo ante bellum ?Xac., przedwojenny stan rzeczy. status quo ?Xac., istniejący aktualnie
• Znaczenie Stop Definicja stosowane także w depeszach dla oddzielenia zdań); czerwone światło hamulcowe samochodu. stoper sekundomierz, zegarek do pomiaru krótkich
• Znaczenie Sadhu Definicja król mistycznych mocy, odziany w żółty chałat a. obchodzący się całkiem bez odzienia, niekiedy praktykujący krańcowe formy umartwiania się
• Znaczenie Skeumorfizm Definicja materiale zastępczym (por. Ersatz) kształtów, barw i funkcji przedmiotu oryginalnego, jak na przykład czarki ceramiczne z VI w. przed
• Znaczenie Szkaplerz Definicja otworem na głowę, nakładany na habit w nie wszystkich zakonach (na przykład u karmelitów); miniatura szkaplerza zakonnego (2 małe kawałki
• Znaczenie Sake Definicja sake jap., japońska wódka ryżowa, podawana zazw. na gorąco
• Znaczenie scidit vestimenta sua et indutus est sacco spargens cinerem capiti Definicja sacco, spargens cinerem capiti ?Xac., rozdarł szaty swe i oblókł się w wór, posypując głowę popiołem (na symbol żałoby, gwałtownej rozpaczy
• Znaczenie salle des pas perdus Definicja salle des pas perdus fr., dosł. 'sala straconych kroków' poczekalnia w sądzie a. na dworcu
• Znaczenie Satsang Definicja satsang sanskr., kazanie a. przemówienie hinduskie
• Znaczenie Sazan Definicja zlewisk M. Czarnego i Kaspijskiego, przodek form hodowlanych, powtórnie zdziczałych w rzekach i jeziorach Europy

Co to znaczy | Tłumaczenie i wyjaśnienie zwrotu, zdania

Wytłumaczenie tekstów. Znaczenie językowe definicji. Słownik tłumczeń z przykładami.