Znaczenie słowa, wyrazu na P

• Znaczenie Piba Definicja pi-ba zobacz pi-pa
• Znaczenie Plebs Definicja plebs zobacz plebejusz
• Znaczenie Plichta Definicja plichta żegl. budka w części rufowej małego statku a. barki. Etym. - nm. Plicht 'miejsce do siedzenia w tylnej części żaglówki
• Znaczenie Puli Definicja błyskotliwy, mocny, średniej wielkości, z długą, obfitą sierścią, stosowany do pilnowania stad owiec; por. komondor
• Znaczenie Penetralium Definicja najtajniejsza, w najwyższym stopniu ukryta, skryta. Etym. - ?Xac. od penetralis 'wewnętrzny, skryty, tajny
• Znaczenie Phlokate Definicja phlokåtē nowogr., rodzaj niedrogich, włochatych dywanów, wytwarzanych w Grecji
• Znaczenie Picaro Definicja picaro hiszp., [wym. pikaro] łotr, szelma, włóczęga, nicpoń (postać typowa dla hiszp. powieści łotrzykowskiej XVI-XVII w
• Znaczenie Peace Of Pipe Definicja pipe of peace z angielskiego:, fajka pokoju, zobacz kalumet
• Znaczenie Pitier Definicja Pitier ros., (do Pitra, w Pitrze) dawn. żart. Petersburg
• Znaczenie Piure Definicja piure zobacz purée
• Znaczenie Piva Definicja piva wł., muz. dudy
• Znaczenie Panichida Definicja żałobne. Etym. - ros. z gr. pannychís '(uroczystość) całonocna (zwł. ku czci Demetry)'; zobacz pan-; nýks 'noc
• Znaczenie Parasanga Definicja parasanga staroperska miara długości, mila perska. Etym. - ?Xac. 'jw.; 30 staj drogi' z gr. parásangēs 'jw.; godzina drogi', pochodz. irań
• Znaczenie Plinta Definicja fundamencie, bezpośrednio pod okrągłą bazą kolumny w archit. klasYCZNEJ, Tabl. 27. Etym. - gr. plínthos 'jw.; cegła
• Znaczenie Poligon Definicja poligon teren poświęcony do ćwiczeń wojsk., zwł. artyleryjskich. Etym. - gr. polýgōnos 'wielokątny'; zobacz poli-; -gon- 1
• Znaczenie Pommard Definicja pommard fr., czerwone wino burgundzkie
• Znaczenie Pong Definicja pong z angielskiego:, (1973) jedna z wielu gier rozgrywanych na ekranie TV, imitująca takie sporty, jak tenis a. hokej
• Znaczenie Mortem Post Definicja post mortem ?Xac., po Zgonu
• Znaczenie Praemia Proelia Post Definicja post proelia praemia ?Xac., po bitwach łupy
• Znaczenie Condoleance Pour Definicja pour condoléance zobacz p.c
• Znaczenie Premonstranci Definicja premonstranci zobacz norbertanin
• Znaczenie Fixe Prix Definicja prix fixe fr., [wym. prifiks] cena stała
• Znaczenie Bono Publico Pro Definicja pro publico bono ?Xac., [wym. ... lìko] dla dobra publicznego, dla dobra ogółu
• Znaczenie Manu Propria Definicja propria manu ?Xac., własnoręcznie
• Znaczenie Prysiudy Definicja prysiudy ukr., przysiady w tańcach lud. ukr. i ros
• Znaczenie Pampa Definicja trawą równina, step Płd. Ameryki; preria. pampero mocny, zimny wiatr zachodni, a. płd.-zach., wiejący od Andów poprzez pampy. Etym. - amer
• Znaczenie Pacyfik Definicja rz.kat. ozdobny relikwiarz w kształcie krzyża a. medalionu, podawany do pocałowania w trakcie tak zwany pocałunku pokoju a. przy powitaniu
• Znaczenie Paddock Definicja ogrodzona, na której odbywają się parady koni wyścigowych przed biegami. Etym. - z angielskiego: 'pólko, pastwisko (przy stajni); jw
• Znaczenie Padre Definicja sposób zwracania się do) kapłana chrześc., pastora, księdza, zakonnika. Etym. - z angielskiego: z wł., hiszp. a. port. 'tata' z późn.z
• Znaczenie Paella Definicja mięsem, kurą, rybą, wieloma skorupiakami morskimi i jarzynami (potrawa hiszp., zwł. w prowincji Walencja). Etym. - hiszp. kataloński dosł
• Znaczenie Pagina Definicja numer stronicy. paginacja numeracja stron książki, czasopisma i tym podobne Etym. - ?Xac. pagina 'kolumna pisma; stronica książki'; por
• Znaczenie Pagoda Definicja kształcie wielopiętrowej wieży zazw. ozdobna, o piętrach przedzielonych wygiętymi ku górze, ostro zakończonymi daszkami, wznoszona
• Znaczenie Pajlu Definicja wzniesiona dla uczczenia kogoś, składająca się zazw. z 4 potężnych, graniastych słupów przykrytych belkami poprzecznymi z tablicą
• Znaczenie Pakamera Definicja Etym. - nm. Packkammer 'skład paczek, bagaży'; Pack 'pakunek; paka'; Kammer 'komórka; alkowa; kamera; izba' z późn.z łaciny camera
• Znaczenie Pakt Definicja międzynarodowy. paktować prowadzić rokowania, pertraktować, porozumiewać się w kwestii paktu, warunków rozejmu, pokoju i tym podobne Etym
• Znaczenie Palankin Definicja pojedynczych osób) rozpowszechniony dawniej w Azji Wsch.: zamknięta lektyka w kształcie skrzyni z drewnianymi żaluzjami i wystającymi
• Znaczenie Palatyn Definicja cesarskiego; w Polsce - namiestnik, zastępca księcia, wojewoda (z łaciny comes palatinus); na Węgrzech - najwyższy dygnitarz państwa
• Znaczenie Pale Definicja się do dawnych form a. warunków; starożytny; ancestralny; zajmujący się gatunkami dawnymi a. kopalnymi; inicjalny; prymitywny; archaiczny
• Znaczenie Palestra Definicja dawn. również notariusze, rejenci, aplikanci); kij do podbijania piłki w nie wszystkich grach. palestrant dawn. prawnik, członek palestry
• Znaczenie Paleta Definicja wcięciem brzegu na 4 palce, na której twórca rysownik rozrabia i miesza farby w okresie malowania; dobór kolorów charakterystyczny dla
• Znaczenie Paliatyw Definicja lecz nie usuwający przyczyn (dolegliwości; kłopotów, trudnej sytuacji). Etym. - późn.z łaciny palliatus 'okryty (greckim płaszczem)' od
• Znaczenie Palim Definicja powtórnie, odwrotnie. palingeneza biol. występowanie pośrodku indywidualnego rozwoju organizmu cech zanikłych już w procesie ewolucji danej
• Znaczenie Palinurus Definicja od imienia sternika statku Eneasza (w Eneidzie Wergiliusza), pierwszego Trojańczyka zabitego w Italii: zmorzony snem przy sterze wpadł
• Znaczenie Palla Definicja kawał materiału wełnianego, w który kobiety rz. owijały się i drapowały, tworząc bogato pofałdowaną szatę wierzchnią (niekiedy osłaniając
• Znaczenie Pallad Definicja metal z gatunku platynowców. palladium chem. pallad; przest. przen. świętość, talizman chroniący od złego. Etym. - ?Xac. Palladium z gr
• Znaczenie Palmeta Definicja rozchodzących się promieniście stylizowanych płatków, przypominający kielich kwiatu (lotosu, wiciokrzewu i tak dalej). Etym. - fr. palmette
• Znaczenie Palotyn Definicja kat. (z łaciny Societas Apostolatus Catholici, skr. Spółka akcyjnaC.), zał. w r. 1835 we Włoszech poprzez Wincentego Pallotti (1795-1850
• Znaczenie Palpacja Definicja przykład dla zbadania tętna pacjenta). palpitacja przest. zbyt szybkie a. silne kołatanie (serca). Etym. - ?Xac. palpitatio 'szybkie
• Znaczenie Pamfil Definicja dama w kartach (w mariaszu - atutowa); rodzaj gry w karty. Etym. - fr. pamphile 'dawna gra w karty' z (?) gr. pámphilos 'ulubiony
• Znaczenie Pamflecista Definicja utwór (wiersz, artykuł i tym podobne) złośliwie satyryczny, ostry, szyderczy, demaskujący osobę a. zdarzenie życia społ. czy polit. Etym
• Znaczenie Pan Definicja wszystek; kompletnie; wszystkie przedmioty, jednostki określonej ekipy; ogólny, pełny. panaceum środek uniwersalny, przeciw wszystkim
• Znaczenie Panache Definicja buńczuczność, werwa junacka; świetność, okazałość, splendor, blask, wystawność. Etym. - fr., 'pióropusz; jw.' z wł. pennaccio 'pióropusz
• Znaczenie Panatenaje Definicja święto lud. ku czci Ateny (zobacz pallad). panchromatyczny fot. (materiał barwoczuły) wrażliwy na wszystkie barwy widzialne, o obniżonej
• Znaczenie Lama Panczen Definicja Lama, tytuł najwyższego po Dalaj Lamie lamaickiego dostojnika duchownego w Tybecie, uważanego za wcielenie Buddy Amitabhy. Etym. - tybet
• Znaczenie Panda Definicja szopów, o długim ogonie, pokryty długowłosym futrem brązowym, z białymi i czarnymi cętkami na pysku i uszach: (p. olbrzymi) spory ssak
• Znaczenie Pandekta Definicja Pandemos gr., pospolita, wspólna, wulgarna, należąca do wszystkich; jeden z przydomków AfRODYTY (Tabl. 30), jako opiekunki kobiet upadłych
• Znaczenie Puszka Pandory Definicja mnóstwo nieprzewidzianych trudności; źródło nie kończących się smutków, kłopotów, nieszczęść. Etym. - gr. Pandōra 'mit. gr. pierwsza
• Znaczenie Circenses Et Panem Definicja igrzysk; por. feste, farina e forza. Etym. - w tym, już uprzednio powszechnie znanym haśle, streszcza Juwenalis (10, 81) żądania ludu rz
• Znaczenie Pangloss Definicja optymista, którego optymizm przynosi nie kończące się nieszczęścia. Etym. - postać z powieści Woltera Kandyd (1759 r.); satyra na optymizm
• Znaczenie Dinitiative Panne Definicja skutek (nadmiaru) inicjatywy', strajk opierający na nadgorliwym trzymaniu się litery prawa i regulaminów w sposób uniemożliwiający sprawne
• Znaczenie Panorama Definicja wysoka); spore malowidło (zazw. batalistyczne) rozpięte na wewn. ścianie okrągłego, z góry oświetlonego budynku, dające otoczonemu poprzez
• Znaczenie Pantograf Definicja powiększania a. zmniejszania rysunków; nożycowy odbierak prądu na tramwajach i lokomotywach elektr., ślizgający się po przewodach sieci
• Znaczenie Kwas Pantotenowy Definicja pantotenowy kwas wit. z gatunku B, rozpowszechniona w całym świecie ożywionym. Etym. - gr. pántothen 'z każdej strony'; zobacz pant(a
• Znaczenie Panzoocja Definicja dolegliwość zakaźna zwierząt obejmująca ogromny region, na przykład państwo, kontynent. Etym. - zobacz pan-; zoo
• Znaczenie Papagajo Definicja charakterze tornada, wiejący wzdłuż wybrzeża Pacyfiku Ameryki Środkowej, zwł. w zatoce Papagayo. Etym. - hiszp. papagayo 'papuga
• Znaczenie Papaja Definicja drzewo tropikalne pochodzenia amer., o sporych, podłużnych, melonowatych owocach pokrytych grubą, żółtą skórką. Etym. - hiszp. papaya 'jw
• Znaczenie Paperback Definicja pejperbäk] podręcznik niedroga, wydana estetycznie w miękkiej okładce; por. pocket book. papier-mâché fr., [wym. papje masze] plastyczna
• Znaczenie parcere subiectis et debellare superbos Definicja Xac., oszczędzać poddających się i poskramiać pysznych. Etym. - z Wergiliusza (Eneida, 6, 853); tak Anchises ustala synowi swemu
• Znaczenie Papillon Definicja piesek eleganckiego świata, faworyt pani de Pompadour i królowej fr. Marii Antoniny, pojawiający się na wielu obrazach dawnych mistrzów
• Znaczenie Papirologia Definicja badaniem i odczytywaniem rękopisów (zwł. egipskich, na papirusie). papirus stosowany w starożytności materiał pisarski otrzymywany z
• Znaczenie Papista Definicja polit.) papieża; dawn., iron. (u protestantów:) katolik; por. plus catholique que le pape. papizm władza (mechanizm rządów) papieża; dawn
• Znaczenie Par Definicja angielskiego: peer of the realm); hist. tytuł Wielkiego Wasala króla fr. i nie wszystkich panów lennych; członek fr. Izby Wyższej w latach
• Znaczenie Excellence Par Definicja całym tego słowa znaczeniu; najbardziej. Etym. - fr. 'jw.'; par, zobacz par avion; excellence 'doskonałość' z ?Xac. excellentia, zobacz
• Znaczenie Parabola Definicja nie zamknięta, miejsce geometryczne punktów, których odległość od danego punktu (ogniska) i od danej prostej (kierownicy) są sobie równe
• Znaczenie Paradoks Definicja oryginalnej formie twierdzenie a. rozumowanie sprzeczne (czasem tylko z pozoru) z tym, co jest ogólnie uznane za prawdę; rozumowanie, gdzie
• Znaczenie Paradyz Definicja kondygnacja z najtańszymi miejscami, "jaskółka"; galeria. Etym. - fr. paradis 'raj; paradyz; galeria' z gr. parádeisos 'ogród
• Znaczenie Parcjalny Definicja jedynie części, nie obejmujący całości; dawn. stronniczy, jednostronny. Etym. - śrdw.z łaciny partialis z późn.z łaciny 'niepełny' od ?Xac
• Znaczenie Parafa Definicja parafować stawiać parafę, by stwierdzić zgodność kopii z oryginałem a. by na pewien czas, doraźnie, prowizorycznie zatwierdzić projekt, akt
• Znaczenie Parafernalia Definicja przynależności; akcesoria, wyposażenie; dawn. dorobek osobisty mężatki. Etym. - śrdw.z łaciny paraphernalia (bona) 'jw. dawn.' z l.m. r.nij
• Znaczenie Parafraza Definicja tekstu, ustępu, dzieła, oddająca jego treść, sedno w innej formie, zazw. rozwiniętej, jaśniejszej; muz. utwór instrumentalny, będący
• Znaczenie Paraklet Definicja pocieszyciel; teol.kat. Duch Św., Chrystus. Etym. - gr. Paráklētos 'obrońca; pocieszyciel; pomocnik' od parakaleín 'przywoływać; napominać
• Znaczenie Paralaksa Definicja jest z centrum ciała niebieskiego promień Ziemi (p. dobowa, dzienna) a. promień orbity Ziemi (p. roczna); fiz. błąd w odczytywaniu wskazań
• Znaczenie Paralela Definicja podobnych, analogicznych). paralelizm równoległość; współrzędność; jednoczesność; ekon. (p. walutowy) występowanie w jednym państwie dwóch
• Znaczenie Paramo Definicja páramo wietrzny, bezdrzewny płaskowyż w tropikalnej strefie Ameryki Płd. Etym. - hiszp. 'ugór; płaskowyż stepowy; zimna okolica; jw
• Znaczenie Paramythia Definicja umoralniający, który ma nieść pocieszenie, otuchę, dzięki budujących przykładów. Etym. - gr. 'perswazja; pociecha; ukojenie'; zobacz para
• Znaczenie Paranoik Definicja chorobę psychiczną, cechującą się urojeniami prześladowczymi, manią wielkości i tym podobne, przy zachowaniu umiejętności log. myślenia i
• Znaczenie Parapet Definicja przedpiersie (fortu). Etym. - wł. parapetto 'jw.; poręcz'; para- od parare 'zapobiec; odparować' z ?Xac. 'przygotować'; wł. petto 'pierś
• Znaczenie Paremiografia Definicja zajmujący się zbieraniem i objaśnianiem przysłów. paremiologia edukacja o przysłowiach. Etym. - późn.z łaciny paroemia 'przysłowie' z gr
• Znaczenie Parewe Definicja potrawy właściwe z żyd. przepisami żywienia, które można jeść zarówno z daniami mięsnymi jak i produktami mlecznymi - dwiema ogólnymi
• Znaczenie Parias Definicja kasty najniższej, z której rekrutuje się wielu robotników rolnych i służby domowej; przen. wyrzutek, człowiek wzgardzony, uciśniony
• Znaczenie Paris is a moveable feast Definicja angielskiego:, Paryż to święto ruchome. Etym. - poeta amer. Ernest Hemingway (1899-1961) w rozmowie z przyjacielem w 1950 r.: "Jeśliś
• Znaczenie Parka Definicja wiatrówka z kapturem, sięgająca do ud a. do kolan, noszona na Arktyce, między innymi poprzez Eskimosów; sport. wojsk. wiatrówka w stylu
• Znaczenie Parlament Definicja ustawodawczy i kontrolny, składający się z jednej a. dwóch izb (wyższej i niższej; por. senat); gmach parlamentu. parlamentariusz
• Znaczenie Parodia Definicja naśladujący język i styl jakiegoś autora a. dzieła albo kierunku lit. w sposób mniej albo bardziej karykaturalny (por. pastisz
• Znaczenie Parodos Definicja pieśń chóru przy wejściu na orchestrę (por. stasimon); przejście pomiędzy audytorium i sceną, poprzez które wchodzili widzowie na własne
• Znaczenie Paroksyzm Definicja nasilenie się objawów chorobowych (na przykład bólu, kaszlu) a. uczuciowych (na przykład gniewu, zazdrosci). Etym. - gr. paroksysmós
• Znaczenie Pawana Definicja uroczysty, powolny, w takcie 4/4 (XVI-XVII w.); zobacz gaillarde, padwan. Etym. - wł. pavana 'jw.' od (?) padovana 'padewska" z
• Znaczenie Parol Definicja sekretne hasło dnia; przest. wyraz honoru; przest. podwojenie kwoty po wygranej, oznaczane poprzez załamanie a. zgięcie rogu karty; (zagiąć
• Znaczenie Partenogeneza Definicja powstawanie nowego organizmu z nie zapłodnionej komórki rozrodcznej żeńskiej. partenokarpia bot. wytwarzanie owoców bez nasion, nie
• Znaczenie Participium Definicja participium gram. imiesłów. Etym. - ?Xac. 'jw.' od participare, zobacz partycypować
• Znaczenie parturiunt montes nascetur ridiculus mus Definicja mus ?Xac., trudzą się góry i porodzą śmieszną mysz. Etym. - z Horacego (Sztuka poetycka, 139); o poecie, który sporo zapowiada i niewiele
• Znaczenie Strzała Partyjska Definicja trafne, dotkliwe słowa powiedziane na odchodnem, tuż przed odejściem, na pożegnanie; por. in cauda venenum. Etym. - starożytni Partowie
• Znaczenie Partykularyzm Definicja od całości, uniezależnienia się od centrum państwie; prowincjonalizm, zaściankowość, parafiańszczyzna, zamykanie się w partykularzu
• Znaczenie Parweniusz Definicja karierę otrzymał się do wyższego środowiska i naśladuje jego obyczaje w sposób przesadny i natrętny; nuworysz, dorobkiewicz, nowobogacki
• Znaczenie pas dennemis a gauche Definicja pas d'ennemis à gauche fr., nie ma wrogów na lewicy. Etym. - hasło ugrupowań radyklanych we Francji
• Znaczenie Devant Pas Definicja enfants) fr., 'nie przy (służbie, dzieciach)' stosowany w domach mieszczańskich przed 1. wojną świat., by ostrzec rozmówcę, Iż byłoby
• Znaczenie Pasaż Definicja regularnie ze sklepami, wystawami i tym podobne) łącząca ulice, budynki i tym podobne; muz. efektowny, wirtuozowski biegnik, oparty
• Znaczenie Prawo Pascala Definicja hydrostatyki: ciśnienie w każdym punkcie cieczy jest jednakowe i równe ciśnieniu zewnętrznemu (jeżeli nie uwzględniamy siły ciężkości
• Znaczenie Paschał Definicja zatkniętymi pięcioma granami (ziarnami) kadzidła, poświęcana w Ogromną Sobotę i stawiana po lewej stronie ołtarza na czas od Ogromnej
• Znaczenie Pasjans Definicja rozkładaniu kart wg pewnych zasad, mająca doprowadzić do z góry określonego układu kart, niekiedy łączonego z wróżbą; por. kabała. Etym
• Znaczenie Pasmanteria Definicja sznury, wstążki, nici i tym podobne artykuły wykorzystywane do obszywania ubrań, mebli i tak dalej; sklep z tymi artykułami. Etym. - fr
• Znaczenie Doble Paso Definicja metrum parzystym, tempie szybkim, o ruchach mających kojarzyć się z walką byków, modny w Europie około r. 1925. Etym. - hiszp. dosł
• Znaczenie Passacaglia Definicja starowłoski taniec w powolnym tempie, w takcie 3/4; forma muz. pokrewna wariacjom, pochodząca od tego tańca, oparta na stale powtarzającym
• Znaczenie Passepartout Definicja bilet wolnego wstępu (na przykład do kina, na koncerty) karton tworzący (regularnie dość szerokie) obramienie rysunku, drzeworytu
• Znaczenie Passiflora Definicja passiflora bot. męczennica. Etym. - n.z łaciny; passi- z późn.z łaciny passio, zobacz pasja; flora
• Znaczenie Passim Definicja książki a. dzieł wymienionego autora). Etym. - ?Xac. 'wszędzie; tam i ówdzie; bez wyboru, różnicy' od passus 'rozpostarty' p.p. od pandere
• Znaczenie Passivum Definicja passivum gram. strona bierna w odmianie czasownika. Etym. - ?Xac. r.nij. od passivus ;'bierny' z passus, zobacz pasja; por. pasywa
• Znaczenie Pastel Definicja uformowana w pałeczkę (kredkę); obraz wykonany takimi kredkami. pastelowy (kolor) nieintensywny, stonowany, łagodny; malowany pastelami
• Znaczenie Pastor Definicja utwór dramatyczno-muz. o tematyce wiejskiej, dostępny zwł. we Francji XVI i XVII w.; utwór wokalny a. instrumentalny, zazw. programowy, o
• Znaczenie Pasywa Definicja przedsiębiorstwa; stan bierny, księgowany po prawej stronie bilansu; por. aktywa. pasywny pozbawiony inicjatywy, bierny, bezwolny, bez
• Znaczenie Pir wo wriemia czumy Definicja okresie dżumy. Etym. - tytuł fragmentu dramatycznego (1832 r.) Aleksandra Puszkina, "urywek z tragedii Wilsona: The City of the Plague
• Znaczenie Pat Definicja dolegliwość; emocja. -PATA w złożeniach: doktor stosujący określony mechanizm leczenia, uwzględniający szczególnie jakieś przejawy
• Znaczenie Patena Definicja wewnątrz pozłacany, na którym kładzie się hostię w okresie mszy. Etym. - ?Xac. patena, patina 'miska; patelnia' z gr. patánē 'jp.'; por
• Znaczenie Familias Pater Definicja Etym. - ?Xac. 'jw.' w prawie rz. wolny obywatel sprawujący władzę nad rodziną' (por. patria potestas; sui iuris homo); pater, zobacz
• Znaczenie Patera Definicja podstawce, wykorzystywany do podawania ciast, owoców. Etym. - ?Xac. 'gliniane a. metalowe naczynie stosowane poprzez staroż. Rzymian do
• Znaczenie Paternalizm Definicja relacja do podwładnych; zasady a. taktyka działania rządów (a. pracodawców) zajmujących się zaspokajaniem osobistych potrzeb obywateli a
• Znaczenie Patieriki Definicja quot;świętych ojców", związanych z ustalonym klasztorem a. miejscowością. Etym. - ros. lmn. od patierík 'księga jw.' z późn.gr
• Znaczenie Patois Definicja gwara, żargon; idiom regionalny, ludowy, narzecze prowincjonalne. Etym. - fr. od patte 'łapa'; nazwa wskazująca na prostactwo
• Znaczenie Patologia Definicja chorobowych; anatomiczne i fizjologiczne odchylenia od stanu normalnego w tkankach zwierząt i roślin pod wpływem chorób; por. teratologia
• Znaczenie perisse lUnivers pourvu que je me venge Definicja venge fr., niech świat zginie, bylebym się tylko pomścił. Etym. - z tragedii La mort de l'Agrippine, 4, 3 (1653 r.) pisarza fr. Cyrano de
• Znaczenie Patriarcha Definicja głowa rodu (w ustroju rodowym); wg Biblii - nazwa nadawana Abrahamowi, Izaakowi, Jakubowi i jego 12 synom; najwyższy po papieżu dostojnik
• Znaczenie Patriot Definicja patriota', XMIM-104, amer. pocisk przeciwrakietowy wprowadzony w 1984 r. do Europy (RFN), użyty po raz pierwszy w wojnie 1991 r. o Kuwejt
• Znaczenie Patron Definicja orędownik, opiekun, protektor osób, stanów, rzemiosł i tym podobne; dawn. adwokat, obrońca sądowy; szablon z wyciętym deseniem-wzorem do
• Znaczenie Żalet Nie Patronow Definicja nabojów! Etym. - skrót wezwania z obwieszczenia rozplakatowanego w Petersburgu 27 X 1905 r. na rozkaz generał-gubernatora Dmitrija Trepowa
• Znaczenie Patrycjat Definicja uprzywilejowana klasa socjalna w republikańskim Rzymie, pełnoprawni członkowie gminy rz., zjednoczeni w rodach (zobacz kuria; tribus; por
• Znaczenie Patrymonium Definicja patrymonium dziedziczny, rodowy dorobek; zobacz paternalizm. Etym. - ?Xac. patrimonium 'ojcowizna' od pater, zobacz patron
• Znaczenie Patyna Definicja zasadowych węglanów miedzi, tworzący się na powierzchni miedzi a. jej stopów pod wpływem wilgoci i powietrza, niekiedy produkowany
• Znaczenie Paulini Definicja św. Pawła pustelnika, założony około 1250 na Węgrzech (zatwierdzony w r. 1308, w Polsce od 1382). Etym. - ?Xac. Ordo Fratrum Sancti Pauli
• Znaczenie Soleil Au Place Definicja place au soleil fr., miejsce pod słońcem; por. Platz an der Sonne. Etym. - z Blaise Pascala (Myśli 9, 53), 1669 r
• Znaczenie Pawilon Definicja zabudowań na zamkniętym terenie (fabryki, szpitala, wystawy, parku i tak dalej); środkowa część a. boczne skrzydło budynku, przykryte
• Znaczenie Pawiment Definicja mozaikowa, intarsjowana). Etym. - ?Xac. pavimentum 'klepisko; bruk; posadzka kamienna' od pavire 'bić; ubijać; równać
• Znaczenie Odruchy Pawłowowskie Definicja wrodzone, których struktura jest odziedziczona) i warunkowe (kupione w życiu osobniczym, reakcje wyuczone). Etym. - od nazwiska fizjologa
• Znaczenie Vobiscum Pax Definicja pax vobiscum ?Xac., [wym. ...kum] pokój z wami. Etym. - z Wulgaty (Gen., 43, 23 i in
• Znaczenie Order Pecking Definicja pek...] dosł. 'porządek dziobania'; porządek ustalający w gromadzie ptasiej, kto kogo dziobie, a kto się daje dziobać; przen. o hierarchii
• Znaczenie Pecksniff Definicja peksnif] obleśny, pompatyczny hipokryta, samolub z pełną gębą wzniosłych słów o miłości bliźniego i dobroczynności. Etym. - od nazwiska
• Znaczenie Pecorino Definicja ser owczy o silnym zapachu, w wielu odmianach, z których w najwyższym stopniu ceniony rzymski (p. romano). Etym. - wł. dosł. owczy; 'jw
• Znaczenie Pedant Definicja przesadnie precyzyjny; nudziarz bez wyrazu, małostkowy; formalista; odznaczający się pedanterią, pedantyzmem, skrupulatnością, nadmierną
• Znaczenie Pedofilia Definicja pedogeneza zdarzenie rozmnażania się młodych, niezupełnie rozwiniętych zwierząt (na przykład larw nie wszystkich muchówek); por. neotenia
• Znaczenie Pegaz Definicja natchnienia, polotu poetyckiego. Etym. - gr. Pēgasos '(skrzydlaty) koń, który uderzeniem kopyta sprawił, Iż wytrysły źródła; Hippokrene
• Znaczenie Pejoratywny Definicja mający odcień niekorzystny; nadający znaczenie ujemne, przedstawiający (kogo a. co) w świetle niekorzystnym. Etym. - późn.z łaciny
• Znaczenie Pejzanka Definicja dawn. chłopka, sukienka o obcisłym staniku i szerokiej, marszczonej spódnicy. pejzażysta rysownik malujący krajobrazy. pejzaż krajobraz
• Znaczenie periuria ridet amantum Iuppiter Definicja Jowisz śmieje się z krzywoprzysięstw kochanków (Jowisz jako Dius Fidius strzegł dotrzymywania przysięgi). Etym. - z Tybullusa 4, 7, 17
• Znaczenie Pekińczyk Definicja staroż. Chinach dla członków rodziny cesarskiej, uważany za zwierzę święte; wprowadzony na Zachód po 1860 r., zwany na Wschodzie i
• Znaczenie Pektoralik Definicja łańcuszku, noszony w kieszonce na piersi, modny od poł. XVII do końca XVIII w. pektorał hist. ozdobny napierśnik noszony poprzez faraonów i
• Znaczenie Pelemele Definicja pêle-mêle fr., [wym. pe:l-me:l] mieszanina różnych rzeczy; groch z kapustą
• Znaczenie Peleton Definicja ekipa zawodników. Etym. - fr. peloton 'kłębek; gromada, kupka; jw.; pluton' od pelote 'kłębek; kulka; piłeczka' od ?Xac. pila 'piłka'; por
• Znaczenie Pelota Definicja tenisa, gdzie piłkę ciska się dłonią a. rodzajem bijaka (chistera) tak, by odbiła się od muru w sposób utrudniający przeciwnikowi jej
• Znaczenie Peltasta Definicja w wojskach Grecji i Macedonii, którego osłoną była mała tarcza w kształcie półksiężyca, a bronią - włócznia. Etym. - gr. peltastēs 'jw.' od
• Znaczenie Pelur Definicja satynowany, stosowany gł. jako przebitkowy. Etym. - fr. pelure dosł. 'skórka, łupina; bibułka' ze st.fr. peler 'obierać; oczyścić z włosów
• Znaczenie Pemmikan Definicja i w moździerzach tłuczone mięso z tłuszczem, wykorzystywane dawn. jako zakonserwowany koncentrat żywnościowy przechowywany w skórzanych
• Znaczenie Penclub Definicja międzynarodowa organizacja pisarzy, zał. w r. 1922 w Londynie w celu szerzenia idei zbliżenia kulturalnego narodów, obrony pokoju, wolności
• Znaczenie Pendant Definicja rzecz a. definicja uzupełniające, tworzące wspólnie z innym(i) symetryczną a. harmonijną całość. pendent pas zakładany poprzez ramię i
• Znaczenie Perkusja Definicja muzyczne, z których dźwięk wydobywa się poprzez uderzenie, na przykład kotły, ksylofon, dzwonki, wibrafon, czelesta, bębny, talerze
• Znaczenie Penelopa Definicja stałości uczuć małżeńskich; robota Penelopy - robota nie mająca kresu, nie dająca ?Xadnych rezultatów; por. Danaid robota. Etym. - gr
• Znaczenie Penitencjariusz Definicja kat. duchowny upoważniony poprzez biskupa do udzielania rozgrzeszenia w wypadkach podlegających jurysdykcji ordynariusza. penitent(ka) Kośc
• Znaczenie Pensja Definicja roczna); dawn. renta, emerytura; przest. szkoła dla dziewcząt. pensjonat (prywatny) dom wczasowy z utrzymaniem; przest. szkoła dla
• Znaczenie Pensum Definicja godz. zajęć dydaktycznych i naukowych, do której obowiązany jest pracownik instytucji dydaktycznej i nauk.; zadana lekcja, materiał nauk
• Znaczenie Pent Definicja zawierający 5 atomów, grup i tak dalej Pentateuch 5 pierwszych ksiąg Starego Testamentu; Pięcioksiąg; Tora; por. Genesis. pentametr w
• Znaczenie Pentimento Definicja się na obrazie pierwotnego (zamalowanego potem poprzez autora) ujęcia (części) dzieła, w wyniku zwiększającej się przejrzystości
• Znaczenie Pentra Definicja w okresie posiłków przygotowuje się nakrycie i potrawy z kuchni do podania na stół w mesie statku. Etym. - z angielskiego: pantry 'jw
• Znaczenie Perpendykularny Definicja prostopadły. perpendykuł dawn. wahadło zegara, zegar wahadłowy; linia pionowa, pion. Etym. - ?Xac. perpendicularis 'pionowy' od
• Znaczenie Peon Definicja czterosylabowa stopa, z jedną sylabą długą i trzema krótkimi. 2. w Ameryce ?Xac.: wyrobnik, (bezrolny) chłop-robotnik, dawn. dłużnik
• Znaczenie Pepita Definicja dwukolorową kratkę; tkanina o takim deseniu; bryłka złota rodzimego. Etym. - hiszp. 'pestka; pypeć (u ptaków); bryłka złota
• Znaczenie Pepperoni Definicja wołowo-wieprzowe; papryka w konserwie. Etym. - z angielskiego: 'jw.' z wł. peperone (l.mn. peperoni) 'pieprz tu.; papryka; chile' zgrub. od
• Znaczenie Percepcja Definicja reakcja narządu zmysłowego na impuls zewn.; sposób reagowania, odbierania wrażeń. perceptron tech. (p. wzrokowy) cybernetyczny układ uczący
• Znaczenie perditissima re publica plurime leges Definicja perditissima re publica plurime leges zobacz corruptissima republica
• Znaczenie pereant qui ante nos nostra dixerunt Definicja Xac., niech przepadną ci, którzy uwagi nasze wypowiedzieli już przed nami. Etym. - św. Hieronim ze Strydonu (około 347-420), cytując
• Znaczenie Perfidia Definicja przebiegłość, obłuda, podstępna nieszczerość (por. Albion, Graeca fides). Etym. - ?Xac. 'wiarołomstwo; niewierność' od perfidus 'nieuczciwy
• Znaczenie Perfundować Definicja sztucznego obiegu płynu (na przykład krwi) w naczyniach, organie, tkance. Etym. - ?Xac. perfusio 'polewanie' od perfusus p.p. od perfundere
• Znaczenie Peri Definicja czego); przy; otaczający, okalający; med. tkanka otaczająca określone miejsce ciała; por. -itis. Etym. - ?Xac. peri- z gr. peri 'wokół
• Znaczenie Period Definicja czasu; mowy). periodyczny okresowy; rytmiczny, często się powtarzający; trwający pewien czas. periodyzacja podział na okresy (czasu), etapy
• Znaczenie Plafon Definicja płaskorzeźbą. Etym. - fr. 'sufit; malowidło sufitowe; pułap'; plat, zobacz plateau; fond 'dno, spód; tło' z ?Xac. fundus, zobacz fundusz
• Znaczenie Perseweracja Definicja utrzymywanie się a. powtarzanie uprzytomnień, słów, zdań, skojarzeń, uczuć i tym podobne tej samej treści, fragmentów melodii, wypowiedzi
• Znaczenie 2 Pershing Definicja balistyczny dwuczłonowy o b. stromym torze wznoszenia się powyżej atmosferę i opadania, odpalany z wyrzutni stałych; zasięg około 1800 km w
• Znaczenie Perspektywa Definicja widok otwierający się na co; widoki na przyszłość; odległość w okresie, pozwalająca na właściwą ocenę zdarzeń; plast. metoda przedstawiania
• Znaczenie Pert Definicja użytkowana na przykład przy budowie sporych obiektów), której idea bazuje na "liczeniu od końca" etapów (odcinków) zamierzonego
• Znaczenie Perturbacja Definicja normalnego biegu zjawisk, ustalonego porządku rzeczy; zamęt, zamieszanie; zakłócenie ruchu komety, planety a. jej satelity o orbicie
• Znaczenie Pery Definicja owocnia. peryhelium zobacz perihelium. perykopa ustęp z Ew. czytany i objaśniany w okresie nabożeństwa. perygeum zobacz perigeum. peryferia
• Znaczenie Peseta Definicja peso waluta Chile, Republiki Dominikańskiej, Filipin, Kolumbii, Kuby, Meksyku i Urugwaju (=100 centavos). Etym. - hiszp. peseta zdrobn. od
• Znaczenie Pestalozzianizm Definicja sposób elementarna" nauczania, oparta na wynikach analizy psychologicznej mechanizmów poznawczych, przechodząca od rzeczy znanych do
• Znaczenie Mal Petit Definicja padaczki, chwilowe zamroczenie świadomości (fr. absence [wym. apsãs] dosł. 'nieobecność'); por. grand mal. Etym. - fr. dosł. 'mała
• Znaczenie Principii Petitio Definicja domaganie się (przedstawienia) początku (dowodu); błąd logiczny opierający na przyjmowaniu tezy, której ma się dopiero dowieść, za jedną z
• Znaczenie Petr Definicja skała; w złożeniach również: olej skalny, ropa naftowa; nafta. petrodolary nadwyżki dolarowe nagromadzone poprzez państwa eksportujące ropę
• Znaczenie Petroleuse Definicja dzięki nafty', kobieta mocna, niezależna, wojownicza; jędza budząca postrach, mściwa furia. Etym. - pierw. o kobietach, które po klęsce
• Znaczenie Picadillo Definicja hiszp., potrawa hiszp. i iberoamer. z mielonego mięsa z pomidorami, czosnkiem, cebulą, oliwkami i kaparami
• Znaczenie Pickup Definicja do rozwożenia towarów, obudowany zazw. na podwoziu samochodu osobowego. Etym. - z angielskiego: 'przygodna, romansowa znajomość
• Znaczenie Pidżak Definicja jw.' z angielskiego pea jacket 'dwurzędowa ciężka kurtka marynarska z grubego sukna; dosł. (etymologia ludowa!): kurtka grochowa' z hol
• Znaczenie Pidżama Definicja spania a. odpoczynku, złożony zazw. z kurtki i spodni. Etym. - z angielskiego: pyjamas, pajamas 'jw.' z hindi pā(j)dżāma 'luźne spodnie
• Znaczenie poisson sans boisson est poison Definicja poisson sans boisson est poison fr., żart. ryba bez napoju (wina) jest trucizną; ryba lubi pływać
• Znaczenie These A Piece Definicja teatr. sztuka z tezą; zobacz roman à thèse. pièce touchée, pièce jouée fr., [wym. pjes tusze, pjes żue] figurą dotkniętą musi się grać
• Znaczenie Poema Piedagogiczeskaja Definicja pedagogiczny; por. Putiowka w żyzń. Etym. - tytuł książki (1933-35, wyd. pol. 1949) pedagoga i pisarza radzieckiego Antona S. Makarenki
• Znaczenie Pieriedwiżnik Definicja realistyczno-demokratycznego w malarstwie ros. II poł. XIX w., członek Towarzystwa Objazdowych Wystaw Artystycznych (jak I. J. Riepin, W. I
• Znaczenie Chemiczne Pierwiastki Definicja pierwiastki chemiczne Zobacz Tabl. 1
• Znaczenie Pierydy Definicja Pierídes 'Pierydy; w mit. gr. 9 córek króla Pierosa w Pierii (Macedonia), którym nadał imiona dziewięciu Muz; rywalizowały z Muzami i za
• Znaczenie Piezo Definicja ściskanie; ściśliwość. piezometr przyrząd do mierzenia ściśliwości cieczy. piezoelektryczność powstawanie ładunków elektr. na krysztale pod
• Znaczenie Pigmalion Definicja na wyższy poziom duchowy a. moralny, okrzesać, wykształcić, uszlachetnić ukochaną kobietę. Etym. - gr. Pygmalíōn 'mit. gr. władca Cypru
• Znaczenie Pijar Definicja szkoły i konwikty), założ. w 1597 r. w Rzymie poprzez św. Józefa Kalasantego (w Polsce od 1642 r.). Etym. - ?Xac. (ordo scholarum) piarum
• Znaczenie Pika Definicja kłująca, stosowana poprzez piechotę (pikinierów) europ. od XV do pocz. XVIII w. 2. dwuwarstwowa trwała tkanina bawełniana, płócienna a
• Znaczenie Pikanteria Definicja pieprzny smak (dowcipu; urody kobiecej); nieprzyzwoitość, dwuznaczność (żartu; sytuacji). pikantny ostry w smaku; korzenny, szczypiący
• Znaczenie Pionier Definicja jakiejś dziedzinie; krzewiciel kultury, postępu i tak dalej; osadnik amer., wycinający puszczę; członek organizacji dziecięcej w byłym ZSRR
• Znaczenie Pikieta Definicja żołnierz, oddziałek wojska (zazw. kawalerii) na czatach (zwiad; ubezpieczenie); dwuosobowa fr. gra 32 kartami; ekipa robotników obnosząca
• Znaczenie Piklingi Definicja solonych i wędzonych w gorącym dymie. Etym. - nm. Bückling l.poj. 'śledź wędzony' od dawn. Bücking 'jp.' z hol. boks(haring) 'jp.'; bok
• Znaczenie Pikno Definicja ścisły; skondensowany; masywny; gruby. piknometr przyrząd do pomiaru gęstości cieczy i ciał stałych. pyknik człowiek o pyknicznej budowie
• Znaczenie Pikolak Definicja pikolak, pikolo przest. chłopiec usługujący w restauracji. Etym. - wł. piccolo 'mały'; por. pikulina
• Znaczenie Pilaster Definicja przyścienny z bazą i głowicą, wystający z lica ściany na 1/6 część swojej szerokości, wykorzystywany do dekoracji, a niekiedy do
• Znaczenie Pileus Definicja przylegająca filcowa czapka noszona poprzez staroż. Rzymian (zwł. w teatrze, na uroczystościach; również poprzez wyzwoleńców). Etym. - ?Xac
• Znaczenie Fathers Pilgrim Definicja Ojcowie Pielgrzymi, ekipa prześladowanych w Anglii purytanów, która w liczbie 102 osób pożeglowała w r. 1620 do Ameryki Płn. na statku
• Znaczenie Pilot Definicja powietrznym (samolotem, szybowcem i tym podobne); marynarz zajmujący się przeprowadzaniem statków poprzez niebezpieczne a. trudne do
• Znaczenie Pinakiel Definicja archit. gotyckiej; wysmukła kamienna wieżyczka (sterczyna) o czworobocznym trzonie, z szeregami żabek wzdłuż krawędzi i kwiatonem na
• Znaczenie Pinas Definicja rejowiec handlowy, trójmasztowy, stosowany na M. Śródziemnym w XVII-XVIII w. 2. pinkje, hol. statek rybacki o jednym maszcie gaflowym. Etym
• Znaczenie Pint Definicja angielskiego: miara cieczy i ciał sypkich (0, 568 l); amer. - miara cieczy (0,473 l). Etym. - z angielskiego: 'jw.' z ?Xac. pictus, zobacz
• Znaczenie Piraja Definicja wielu gatunków płd.amerykańskich ryb słodkowodnych zlewiska atlantyckiego z podrzędu kąsaczy, drapieżnych i żarłocznych, mimo małych
• Znaczenie Piretrum Definicja bertram, złocień dalmatyński, z którego koszyczków kwiatowych otrzymuje się po wysuszeniu owadobójczy proszek perski, zwany także
• Znaczenie Piro Definicja gorąco; pirogeniczny; powstały poprzez działanie gorąca a. ognia; mający ognistą barwę; gorączka; powodujący gorączkę. piroelektryczność
• Znaczenie pisces salsos et foetentes apportabant alii Definicja alii, palpitantes et recentes nunc apportant filii! ?Xac., naszym przodkom wystarczały ryby słone i cuchnące, my po świeże przychodzimy, w
• Znaczenie Pistacja Definicja nanerczowatych, występujące w około 8 gatunkach, gł. w płd. Europie i Azji Mniejszej; jego owoc wielkości orzecha laskowego; (orzeszek
• Znaczenie Piston Definicja otwory w dętych instrumentach muz.; dawn. kapiszon, spłonka. Etym. - fr. mech. 'tłok; jw.' z ?Xac. pistus p.p. od pinsere 'tłuc; bić
• Znaczenie Pistou Definicja roztartym czosnku i bazylii; sos prowansalski z pokruszonych liści bazylii, pomidorów, parmezanu, czosnku i oliwy
• Znaczenie Pitaval Definicja mechanizmów kryminalnych; por. cause célèbre. Etym. - od nazwiska prawnika fr., autora pierwszego zbioru kronik kryminalnych: François
• Znaczenie Pitekantropy Definicja form praczłowieka z 1. poł. plejstocenu, rozprzestrzenionych w Starym Świecie (pierwsze szczątki odkryto w r. 1891 na Jawie); zobacz homo
• Znaczenie Pizza Definicja neapolitański, spory, płaski placek z ciasta, pieczonego z dodatkiem pomidorów, sera, mielonego mięsa a. ryb, czosnku, oliwy, korzeni i tym
• Znaczenie Piżmo Definicja trwałej woni pozyskiwana z podskórnego woreczka brzusznego (zawierającego gruczoł piżmowy) samca piżmowca, stosowana gł. w formie tynktury
• Znaczenie Plagiat Definicja przywłaszczenie cudzego pomysłu, dzieła, utworu, podanie ich (w całości albo części) za swoje, opublikowanie ich pod własnym nazwiskiem
• Znaczenie Plan Definicja program, porządek zadań, zajęć, prac, czynności, szkic, zarys; rysunek, szkic, przedstawiający w określonej skali przekrój budynku, teren
• Znaczenie Planet Definicja wypielacza (opielacza), jedno- a. dwukołowego, do podcinania chwastów, spulchniania a. grabienia gleby i tak dalej zwł. w ogrodnictwie
• Znaczenie Planeta Definicja od planetoid, komet, meteorów i satelitów), krążące dookoła Słońca w systemie słonecznym a. dookoła jakiejś innej gwiazdy w jej systemie
• Znaczenie Plani Definicja równy; płaszczyzna. planimetria dział geometrii elementarnej, gdzie rozważa się figury płaskie (leżące na płaszczyźnie); por. stereometria
• Znaczenie Plankt Definicja tren, pieśń żałobna. Etym. - ?Xac. planctus 'bicie, trzepotanie; bicie się w piersi na symbol żalu, żałoby; narzekanie, zawodzenie' od
• Znaczenie Plansza Definicja wykresami, fotografiami dotyczącymi określonego tematu; płyta drewniana a. metalowa do rytowania; odbitka rytownicza, rycina; sport. pole
• Znaczenie Plant Definicja tylko w l.mn.:) ulica, teren spacerowy obsadzony drzewami, krzewami i tym podobne plantacja spory region zajęty pod uprawę jednej
• Znaczenie Plasować Definicja precyzyjnie w oznaczone miejsce; handl. umieszczać, lokować. Etym. - fr. placer 'umieszczać' od place 'miejsce; posada; plac(ówka)' z gr
• Znaczenie Plast Definicja plastyk (tworzywo); zorganizowana cząsteczka a. granulka; komórka. PLAST-, PLASTO- w złożeniach: formacja; postęp; plastyczność; plastyk
• Znaczenie Plastron Definicja skórzany, miękki napierśnik chroniący przed ciosami przy nauce szermierki; szeroki krawat jedwabny noszony dawn. poprzez mężczyzn na
• Znaczenie Plastyczny Definicja i dzieł art. w dziedzinie plastyki; mający wyraźnie zarysowane kształty; wypukły, bryłowaty; obrazowy, żywy, barwny; dający się formować w
• Znaczenie Plater Definicja pokryty cienką warstwą metalu cenniejszego (dla ozdoby a. ochrony przed korozją). Etym. - nm. plattieren 'platerować' z fr. plaquer, zobacz
• Znaczenie Plateresk Definicja architektury hiszp. XVI w. będący przykładem wczesnego Renesansu, odznaczający się bogactwem i obfitością dekoracji zbliżonej w charakterze
• Znaczenie Jaskinia Platona Definicja wiedzy ludzkiej, perspektyw poznania. Etym. - Platon w Republice (7, sekcja 514): "Wyobraź sobie ludzi żyjących w... jaskini... od
• Znaczenie Platoniczny Definicja wyłącznie duchowej, pozbawiony pierwiastka zmysłowego; nieobowiązujący, pozbawiony realnych skutków; nie mający się zrealizować. platońska
• Znaczenie Platz an der Sonne Definicja słońcem; por. place au soleil. Etym. - z przemówienia nm. ministra spraw zagran. Bernharda Bülowa w Reichstagu 6 XII 1897 r. w kontrekście
• Znaczenie Play Definicja słowo wypowiedziany jako sygnał rozpoczęcia (a. podjęcia na nowo) gry, serwowania. playback [wym. plejbek] ujęcie filmowe a. produkcja TV
• Znaczenie Plazma Definicja składnik krwi nie skrzepniętej; minerał, odmiana chalcedonu; fiz. silnie zjonizowany gaz, gdzie liczba elektronów w jednostce objętości
• Znaczenie Plebejusz Definicja człowiek nie posiadający przywilejów stanu szlacheckiego; człowiek pochodzenia plebejskiego, wywodzący się z plebsu, ludu, mas, pospólstwa
• Znaczenie Plebiscyt Definicja ujawnić wolę ludności w kwestii będącej obiektem głosowania, zwł. przynależności państwowej jakiegoś terytorium a. formy rządów; por
• Znaczenie Plejada Definicja jakiejś dziedzinie, związanych wspólnymi celami, poglądami i tym podobne; p. aleksandryjska - 7-osobowa ekipa tragików okresu hellenizmu
• Znaczenie Plejstocen Definicja czwartorzędu (dawn. zwana dylUWIUM), Tabl. 7. Etym. - gr. pleístos 'najliczniejszy' (por. pleo-); -cen, zobacz keno
• Znaczenie Pleksiglas Definicja bardzo twarda odmiana polimetakrylanu (zwana także: pleksigum, lucite i perspeks), z którego wytwarza się powszechnie stosowane (w
• Znaczenie Plenarny Definicja plenerzysta rysownik (zwł. pejzażysta) malujący w plenerze. plenipotencja pełnomocnictwo. pleno titulo (P.T.) ?Xac., z zachowaniem
• Znaczenie Pleuston Definicja roślinność pływająca, która tworzy zwarte warstwy zielonych kożuchów, kobierców, na powierzchni a. pod powierzchnią mniejszych zbiorników
• Znaczenie Line Plimsoll Definicja angielskiego:, jedna z serii linii naznaczonych na kadłubie parowca a. motorowca, wskazująca prawną granicę zanurzenia w danych
• Znaczenie Tantum Plurale Definicja występujący tylko w l.mn. pluralizm teoria, w przekonaniu której rzeczywistość złożona jest z bytów różnorakich, niesprowadzalnych do
• Znaczenie plus ca change plus cest la meme chose Definicja chose fr., im bardziej rzeczy się zmieniają, tym bardziej pozostają takie same (jak były). Etym. - powieściopisarz i publicysta fr
• Znaczenie plus ratio quam vis Definicja wyższy niż siła; niech przewodzi nie siła, ale słuszność', dewiza Uniwersytetu Jagiellońskiego. Etym. - od Plus ratio quam vis caeca valere
• Znaczenie Plusz Definicja dłuższą i rzadszą niż w aksamicie osnowowym, wytwarzaną z (ba)wełnianej, lnianej, płóciennej, nylonowej, moherowej osnowy runowej
• Znaczenie Potaufeu Definicja złożona z wołowiny i jarzyn ugotowanych w rosole (z chlebem pszennym); przest. garnek na rosół. Etym. - fr. dosł. 'garnek na ogniu; jw
• Znaczenie Pluviose Definicja republikańskiego. pluwiometr przyrząd do mierzenia ilości opadów atmosferycznych. PLUWI(O)- w złożeniach: deszcz. pluwial, kapa, Kośc. rz
• Znaczenie Pneumat Definicja powietrze; para wodna; gaz; oddychanie; pneumatyczny. PNEUM(O)- w złożeniach: powietrze; gaz; oddychanie; płuco; zapalenie płuc (pneumonia
• Znaczenie Book Pocket Definicja kieszeniowiec, podręcznik kieszonkowa w miękkiej okładce, wydana niedrogo, estetycznie, w masowym nakładzie (fr. livre de poche); por
• Znaczenie Pod Definicja kopyto; szypułka, łodyga; odnóże; mający określony rodzaj a. ustaloną liczbę nóg (-PODIUM, -PODIA). podest spocznik, płaszczyzna, pomost
• Znaczenie Poemat Definicja utwór lit. pisany wierszem; (p. symfoniczny) instrumentalny programowy utwór muz., sugerujący pewne określone treści lit. wskazane w
• Znaczenie Laureatus Poeta Definicja pisarz uwieńczony (wieńcem wawrzynowym, laurem), wyróżnienie użytkowane w kulturze antycznej i renesansowej; w Anglii - oficjalny pisarz
• Znaczenie point de nouvelles bonne nouvelle Definicja point de nouvelles, bonne(s) nouvelle(s) fr., brak informacje (to) dobra informacja (dobre informacje
• Znaczenie Pointa Definicja kulminacyjny pkt., końcowy, zaskakujący sukces dowcipu, opowiadania. pointe fr. [wym. puęt] w balecie - czubki palców u nogi; pozycja, krok
• Znaczenie Polarny Definicja a płd.) biegunem Ziemi a. firmamentu; zimny, mroźny. polaroid samowywołujący aparat fot. do fotografii momentalnej (czarno-białej a
• Znaczenie Polemika Definicja kontrowersja w słowie a. w piśmie, na temat polit., nauk., społ., art. i tym podobne polemista. polemizować. Etym. - gr. polemikós 'wojenny
• Znaczenie Polenta Definicja mąki kasztanowej, aktualnie gł. z kukurydzianej (niekiedy z serem), rodzaj mamałygi. Etym. - wł. 'jw.' z ?Xac. pollenta 'kasza perłowa
• Znaczenie Polichromia Definicja dekoracyjne na ścianie, sklepieniu i tym podobne; barwy zdobiące rzeźby a. towary rzemiosła art. Etym. - gr. polýchrōmos 'wielobarwny
• Znaczenie Muzyczny Utwór Polifoniczny Definicja wielogłosowy, gdzie każdy głos (w chórze a. orkiestrze) jest samodzielny i równouprawniony względem pozostałych (linearyzm); (por
• Znaczenie Poligamia Definicja osobami; wielomęstwo (poliandria), małżeństwo kobiety z mężczyznami; wielożeństwo (poligynia), małżeństwo mężczyzny z kobietami (u zwierząt
• Znaczenie Poligraf Definicja przemyśle druk.; (p. Keelera) aparat do badania prawdomówności (stosowany, za zgodą oskarżonego, gł. w stanach zjednoczonych ameryki
• Znaczenie Polimat Definicja polimat zobacz polihistor. Etym. - gr. polymathēs 'sporo wiedzący'; zobacz poli-; -mathēs od máthein, zobacz matematyka
• Znaczenie Polimeryzacja Definicja większej liczby jednakowych cząsteczek w jedną bardziej złożoną jednostkę (polimer), która wykazuje inne własności niż prosta cząsteczka
• Znaczenie Polipragmazja Definicja szkodzące zdrowiu); (p. gleby) nadmierne a. nieumiejętne wykorzystywanie związków chem. dla powiększenia plonów. Etym. - gr. polypragmátein
• Znaczenie Poliptyk Definicja ołtarz(yk), złożone z czterech a. więcej części dających się składać (por. dyptych; tryptyk; penta-). Etym. - gr. polýptychos 'wielokrotnie
• Znaczenie Polisa Definicja zawarcie umowy ubezpieczenia, asekuracji (na życie; od kradzieży; ognia i tym podobne). Etym. - fr. police 'jw.; kontrakt, certyfikat
• Znaczenie Polisyndeton Definicja gdzie współrzędne człony (niekiedy zdania) połączone są jednakowym spójnikiem, na przykład: "I stuka, i puka, i we dnie, i w nocy, i
• Znaczenie Politechniczny Definicja nauk techn.; związany z politechniką, wyższą, wielowydziałową uczelnią techn., dającą absolwentom tytuł inżyniera (magistra inżynier
• Znaczenie Dzoon Politikon Definicja politikon (d)zoon zobacz zoon politikon
• Znaczenie Politruk Definicja osoba kierująca robotą polit.-wychowawczą w (pod)oddziałach jednostek wojsk.; zobacz zampolit. Etym. - ros. skrót od: politíczeskij
• Znaczenie Polityka Definicja krajem; kwestie państwowe; organizacja, zarządzanie i administracja sprawami wewn. i zagr. państwa, narodu, państwie; działalność mająca na
• Znaczenie Poliwalentny Definicja sporo różnych wartości, znaczeń, zastosowań, zalet. Etym. - zobacz poli-; ?Xac. valens dpn. valentis p.pr. od valēre, zobacz walor
• Znaczenie Polo Definicja rozgrywana konno (a. na rowerach) poprzez dwie drużyny po trzech a. czterech graczy, usiłujących wbić drewnianą piłkę pomiędzy słupy
• Znaczenie Pompadour Definicja karmazynowy; dawn. fryzura damska podniesiona nad czołem (zwł. na podkładzie); drobny deseń kwiatowy w kolorze karmazynowym, różowym a
• Znaczenie Poniter Definicja hazardowej (na przykład bakarata), grający przeciw bankowi; zobacz bank 2. Etym. - fr. pointer 'punktować; sprawdzać; celować'; od point
• Znaczenie Asinorum Pons Definicja zobacz bryk. Etym. - ?Xac. 'ośli most'; pons, zobacz ponton; asinus, zobacz bryk. Nazywają tak także 5. tezę 1. księgi Przedmiotów
• Znaczenie Pontifex Definicja kolegium pontyfików (liczącego początkowo 6, potem 9 i 16 kapłanów) w staroż. Rzymie. pontyfikał (rzymski) Kośc. kat. księga liturgiczna
• Znaczenie Ponton Definicja pontonowego; statek pomocniczy do robót portowych a. stoczniowych; zbiornik stalowy do wydobywania (po napełnieniu go powietrzem) wraków z
• Znaczenie Pony Definicja pony z angielskiego: [właśc. wym. pouny] kuc(yk), mały koń ras prymitywnych, ?Xagodny i wytrzymały, na przykład szetlandzki, islandzki
• Znaczenie Popart Definicja w., ?Xączący z elementami malarskimi wytwory współczesnej techniki, rzemiosła i tym podobne, przedmioty reklamy, dekoracji, sygnalizacji
• Znaczenie Popelina Definicja pół)jedwabna o splocie płóciennym, przypominająca ryps, stosowana gł. na koszule i bluzki. Etym. - fr. popeline od Poperinghe, miasta we
• Znaczenie Populacja Definicja statyst. zestaw; (p. generalna) zestaw elementów (niekiedy rezultatów działania), których dotyczy dane wnioskowanie; (p. statystyczna
• Znaczenie Populizm Definicja tendencja radykalizmu ros. lat 70.-90. XIX w., doktryna rozwinięta do przodu poprzez Aleksandra Hercena, upatrująca w chłopskich
• Znaczenie Predella Definicja nastawy (retabulum) ołtarza oparta na mensie, nieraz bogato rzeźbiona a. malowana, mieszcząca regularnie (w kościołach gotyckich) relikwie
• Znaczenie Poputczik Definicja sputnik); okolicznościowy, przygodny sprzymierzeniec (zwł. o członkach ekipy pisarzy radzieckich, niekomunistów, popierających w zasadzie
• Znaczenie Porfirogeneta Definicja purpurze'; syn urodzony po wstąpieniu ojca na tron. Etym. - śr.gr. porphyrogénnētos 'jw.'; porphýra 'purpura'; gennētós 'urodzony
• Znaczenie Porohy Definicja porohy ukr., progi poprzeczne, bariery skalne w dolnym biegu Dniepru; por. katarakta
• Znaczenie Portal Definicja do budynku; brama; drzwi; kompozycja archit.-rzeźbiarska, otaczająca (a. stanowiąca) wejście, drzwi do kościoła. Etym. - śrdw.z łaciny
• Znaczenie portans ramum olivae virentibus foliis in ore suo Definicja in ore suo ?Xac., (gołębica przyleciała) niosąc w swym dzióbku gałązkę oliwną z zielonym liściem (emblemat pokoju). Etym. - z Wulgaty (Gen
• Znaczenie post equitem sedet atra cura Definicja post equitem sedet atra cura ?Xac., za plecami jeźdźca siedzi czarna Troska. Etym. - z Horacego (Pieśni, 3, 1, 40
• Znaczenie post hoc ergo propter hoc Definicja tym, czyli w wyniku tego (przykład błędnego wyprowadzania relacji powody i skutku ze zwykłego następstwa w okresie
• Znaczenie Restante Poste Definicja okienko na poczcie, gdzie przechowuje się) opatrzone takim napisem listy i przesyłki, które adresaci odbierają osobiście w urzędzie
• Znaczenie Postglacjał Definicja postglacjał geol. moment polodowcowy, zwł. po ostatnim zlodowaceniu w czwartorzędzie. Etym. - zobacz post-; glacjał
• Znaczenie Postludium Definicja wieloczęściowego utworu muz. a. pieśni; improwizacja organowa grywana w Kościele rz.kat. przy końcu nabożeństwa (por. interludium
• Znaczenie Postponować Definicja wzgardliwie, z lekceważeniem, mieć za nic. Etym. - ?Xac. postponere 'kłaść co po czym, jw.'; zobacz post-; ponere, zobacz pozycja
• Znaczenie Postsynchron Definicja zsynchronizowanie z akcją) mowy a. efektów dźwiękowych do wykonanych już zdjęć filmowych. Etym. - zobacz post-; synchro
• Znaczenie Postylla Definicja Biblii, Ewangelii; objaśnienie perykopy. Etym. - śrdw.z łaciny postilla 'jw.' od (?) post illa (verba textus) 'po tych (wyrazach tekstu
• Znaczenie Potencja Definicja umiejętność do działań, zwł. do relacji płciowego; przest. potęga, siła; mocarstwo. potencjał sprawność, wydajność, możliwości (zwł
• Znaczenie Wsie Potiomkinowskie Definicja pozory, przysłaniające przykrą rzeczywistość; (un) empire de façades; por. fasadowość. Etym. - od dekoracji (przedstawiających kwitnące
• Znaczenie Potlacz Definicja biesiada Indian płn.-zach. wybrzeży Ameryki Płn. wydawana dla popisywania się zamożnością, dla utwierdzenia a. wzmocnienia indywidualnej
• Znaczenie Potpourri Definicja instrumentalna różnych pop. melodii z oper(etek), pieśni lud. i tym podobne utworów; por. parafraza. Etym. - fr. pot-pourri 'potrawka z
• Znaczenie pour encourager les autres Definicja dodać ducha pozostałym. Etym. - z powieści Kandyd, 23 (1759) Woltera: il est bon de tuer de temps en temps un amiral p.e.l.a. 'dobrze jest
• Znaczenie pour le roi de Prusse Definicja pruskiego, jest to za darmo, dla cudzej korzyści; dla głupstw, błahostek; por. laterem lavas. Etym. - por. Lwa Tołstoja Wojna i pokój, 2, 2
• Znaczenie pour passer le temps Definicja przepędzenia czasu, dla rozrywki. pour remercier zobacz p.r. pour prendre congé zobacz p.p.c. pour rendre visite zobacz p.r.v
• Znaczenie Poussecafe Definicja złożony z likierów o różnych barwach i ciężarach właściwych, nalewanych tak, by tworzyły oddzielne warstwy; kieliszek wódki przepalanki a
• Znaczenie Predeterminizm Definicja determinizmu, doktryna zakładająca, Iż wola Boga wyznaczyła z góry bieg wszelkich wydarzeń (por. kismet); pogląd, Iż postęp jednostki jest
• Znaczenie Pozycja Definicja stan(owisko); miejsce (w spisie, rejestrze); układ (figur w grze). pozytywizm kierunek filoz. XIX w., który pojmował naukę jako badanie
• Znaczenie Caballorum Praeda Definicja poprzez konie, jest to zrujnowany poprzez wydatki utrzymania stajni, stadniny. Etym. - z Juwenalisa (Satyry, 11, 193
• Znaczenie Pragmatyczny Definicja związku rzeczy; rzeczowy, praktyczny; badający powody i konsekwencje wydarzeń hist., w odniesieniu pragmatyzmu; (sankcja p-a) dawn
• Znaczenie Prahu Definicja żegł. nazwa wielu rodzajów łodzi indonezyjskich, zazw. bezpokładowych, poruszanych żaglami a. wiosłami; sport. błyskawiczny, lekki statek
• Znaczenie Prakriti Definicja indyjskiej filoz. klasycznej - prasubstancja, nieujawniona energia kosmiczna, materia potencjalna, pierwotna materialna podstawa
• Znaczenie Pre Definicja wcześniejszy; przygotowawczy, wstępny; w stadium startowym, rozwojowym; uprzednio, z góry; przed, naprzeciw; przedni, stanowiący przednią
• Znaczenie Preambula Definicja do aktu prawnego); preludium w muzyce organowej a. lutniowej (XV i XVI w.). Etym. - śrdw.z łaciny praeambulum 'wstęp' z późn.z łaciny r
• Znaczenie Precedens Definicja podobny; moc wiążąca, którą posiada decyzja organu państwa (na przykład orzeczenie sądu) dla stosowania prawa w podobnych sytuacjach; por
• Znaczenie Precel Definicja obarzanek w kształcie ósemki. Etym. - nm. Brezel 'obarzanek; jw.' ze śrdw.z łaciny brachitum 'pieczywo w kształcie złożonych (na piersi
• Znaczenie Predykant Definicja predykcyjny w odniesieniu przewidywania przyszłości; futurologiczny. predykcja przewidywanie przyszłych realizacji (a. cech statystycznych
• Znaczenie Predylekcja Definicja skłonność, słabość (do kogoś, czegoś); zamiłowanie. Etym. - śrdw.z łaciny praedilectus p.p. od praediligere 'woleć; przekładać (co nad co
• Znaczenie Prefacja Definicja odmawiany (a. śpiewany) w każdej mszy po ofiarowaniu, jako wstęp do kanonu mszalnego. Etym. - ?Xac. praefatio 'przedmowa' od praefari
• Znaczenie Prefekt Definicja hist. w Księstwie Warszawskim) adm. naczelnik departamentu, prowincji, okręgu, policji miejskiej; katecheta; duchowny rz.kat. sprawujący
• Znaczenie Prejudykat Definicja precedens prawny; por. jurysprudencja. Etym. - ?Xac. praeiudicatus p.p. praeiudicare 'przesądzać'; zobacz pre-; iudicare, zobacz
• Znaczenie Prekognicja Definicja jasnowidzenie przyszłych wydarzeń a. stanów. Etym. - późn.z łaciny praecognitio 'jw.' od ?Xac. praecognoscere 'przewidywać'; zobacz pre
• Znaczenie Prelegent Definicja odczyt publ., wykład. Etym. - ?Xac. praelectio 'odczytanie' i praelegens dpn. praelegentis (p.pr.) od praelegere 'poprzedzać odczytanie
• Znaczenie Preludium Definicja nie wszystkich form (na przykład do fugi, suity); samodzielna forma instrumentalna, oparta regularnie na jednolitym materiale motywowym
• Znaczenie Premier Definicja rządu. premiera pierwsze przedstawienie sztuki (w danej inscenizacji a. w danym teatrze); video. pierwszy seans w danym mieście a. państwie
• Znaczenie Preopinant Definicja wcześniejszy, pierwszy wnioskodawca. Etym. - ?Xac. praeopinans dpn. praeopinantis 'przedmówca'; zobacz pre-; opinari 'rozumieć; mniemać
• Znaczenie Charmant Prince Definicja narzeczony; czarujący książę, królewicz z bajki; uroczy, szarmancki, czarujący młodzieniec. Prince of Wales z angielskiego:, [wym. prinsow
• Znaczenie Preparacje Definicja obcego, zawierająca objaśnienia tekstu. preparatyka otrzymywanie w skali laboratoryjnej pierwiastków a. związków chem. preparować
• Znaczenie Prepozycja Definicja prepozyt Kośc. rz.kat. przewodniczący kapituły katedralnej; tytuł proboszcza kolegiaty; tytuł zastępcy przełożonego (na przykład opata
• Znaczenie Preselekcja Definicja zapewniający klientom swobodny dostęp do towarów w celu dokonania wyboru samodzielnie. Etym. - zobacz pre-; selekcja
• Znaczenie Francaise Presence Definicja z] fr., 'obecność francuska', termin z lat. 50. XX w. na oznaczenie trwającego jeszcze wpływu kultury fr. na dawne państwa mandatowe
• Znaczenie Presja Definicja przymus. Etym. - ?Xac. pressio 'tłoczenie; podkładka, podpora' od premere 'tłoczyć; deptać'; por. depresja; ekspres; immunosupresja
• Znaczenie Pressing Definicja ścisłe krycie przeciwnika, gdy piłkę a. krążek mają rywale. Etym. - z angielskiego: 'nacisk' od press 'naciskać, napierać
• Znaczenie Prestacje Definicja poddańcze chłopów. Etym. - późn.z łaciny praestatio 'świadczenie obligatoryjne' z ?Xac. 'rękojmia' od praestare 'ręczyć; wykonywać; płacić
• Znaczenie Prestafon Definicja połączenie nie poprzez nakręcenie tarczy, lecz poprzez naciskanie guzików z cyframi od 0 do 9. Etym. - z angielskiego: nazwa handl.; wł
• Znaczenie Prestidigitator Definicja magik, żongler. prestiż autorytet, wpływ, znaczenie; mir, poważanie (u ludzi). Etym. - fr. prestidigitateur 'sztukmistrz' (pod wpływem
• Znaczenie Pretaporter Definicja noszenia'; (ubiór) gotowy, kupowany w sklepie, w przeciwieństwie od szytego na zamówienie (u krawca); (z angielskiego: ready-to-wear
• Znaczenie Pretor Definicja urzędnik, sprawujący władzę w sądownictwie cywilnym i karnym. pretorianin członek straży przybocznej wodzów, późn. cesarzy rz. Etym. - ?Xac
• Znaczenie Prewencja Definicja profilaktyka. prewencyjny zapobiegawczy, nie dopuszczający do stworzenia zjawiska uważanego za niepożądane. prewentorium med. sanatorium
• Znaczenie Prezbiopia Definicja niezdolność dokładnego widzenia z bliska, wywołana zmniejszeniem się elastyczności, a przeto i nastawności soczewek ocznych. prezbiterium
• Znaczenie Prezentyzm Definicja historii zgodnie ze współczesnymi poglądami, doświadczeniami, ze współczesnej perspektywy, wg dzisiejszych ocen i przekonań narodowych
• Znaczenie Prezes Definicja instytucji; organizacji i tak dalej). prezydium ekipa ludzi stanowiąca (honorowe) przewodnictwo zjazdu, (uroczystego) zgromadzenia i tym
• Znaczenie Żyzń Jest Priekrasnoje Definicja życie. Etym. - ros. filozof i krytyk lit. Nikołaj G. Czernyszewski (1828-89) w dysertacji Estetyczny relacja sztuki do rzeczywistości
• Znaczenie Facie Prima Definicja pierwszy rzut oka, bez zagłębiania się w sprawę. prima volta zobacz volta. primum vivere deinde philosophari ?Xac., na początku (móc) żyć
• Znaczenie primus in orbe deos fecit timor Definicja bogów na świecie stworzył do przodu strach! Etym. - z epopei (Tebaida, 3, 661) poety rzymskiego Stacjusza (około 45-96
• Znaczenie Promulgacja Definicja ogłoszenie prawa a. ustawy. Etym. - ?Xac. promulgatio 'obwieszczenie' od promulgare 'obwieszczać'; zobacz pro- 2; (?) vulgare, zobacz
• Znaczenie Lointaine Princesse Definicja księżniczka', kobieta uwielbiana pokornie z oddali; odległa, nieosiągalna kochanka. Etym. - od tytułu melodramatu wierszem La Princesse
• Znaczenie Obsta Principiis Definicja początkom, jest to niszcz zło w zarodku. Etym. - z Owidiusza (Remedia amoris, 91 - "leki na miłość"
• Znaczenie pro captu lectoris habent sua fata libelli Definicja libelli ?Xac., los książek zależy od pojętności czytelnika; trudno przewidzieć, która podręcznik przemówi do wyobraźni czytelnika; por
• Znaczenie Rata Pro Definicja wyznaczyć) proporcjonalnie (do), należycie (do), adekwatnie (do udziału, stopnia odpowiedzialności, czasu i tym podobne
• Znaczenie Probabilistyka Definicja prawdopodobieństwa. probacja Kośc. rz.kat. nowicjat zakonny; moment poprzedzający nowicjat; prawn. dozór kuratorski, sposób poprawcza
• Znaczenie Problem Definicja kwestia do rozwiązania; socjol. zagadnienie stwarzające trudności, kłopot. problematyka ogół zagadnień określonej dziedziny społ., nauk
• Znaczenie Procesor Definicja jednostka centralna, zawierająca arytmometr, blok sterowania i pamięć operacyjną; por. mikroprocesor. Etym. - ?Xac. processus, zobacz
• Znaczenie procul o procul este profani Definicja procul, o procul este, profani! ?Xac., precz, precz, niewtajemniczeni! Etym. - z Wergiliusza (Eneida, 6, 314); słowa Sybilli
• Znaczenie Prodiż Definicja na kuchence gazowej a. przy zastosowaniu prądu elektr. Etym. - nazwa handl. z fr. prodig 'cud; fenomen' od ?Xac. prodigium 'omen; cud
• Znaczenie Profan Definicja znawcą, laik; dyletant; ignorant; nieuk. profanum relig. świeckość, tematyka spraw świeckich; por. sacrum. profanum vulgus zobacz odi
• Znaczenie Profetyczny Definicja wróżebny. profetyzm relig. wiara, doktryna głosząca istnienie proroków, ich powołanie do oznajmiania woli bóstwa i wieszczenia przyszłych
• Znaczenie Profil Definicja boku; zarys, kontur; sylweta; przen. przekrój, zakres; techn. przekrój poprzeczny, obrys. Etym. - fr. 'jw.' z wł. profilo 'jw.' od
• Znaczenie Profilaktyczny Definicja prewencyjny, związany z profilaktyką, ogółem środków zapobiegających powstawaniu chorób. Etym. - gr. prophylaktikós 'zapobiegawczy' od
• Znaczenie Progenitura Definicja Etym. - ?Xac. 'mająca się urodzić' od progignere 'płodzić'; pro- 'przed; do przodu; wy-'; por. pro- 2; gignere 'wytwarzać; rodzić
• Znaczenie Prognatyzm Definicja przodowi obu szczęk przed płaszczyznę górnej części twarzy (jak u kopalnych form człowiekowatych) a. tylko górnej szczęki, z cofnięciem
• Znaczenie Muzyka Programowa Definicja związana bezpośrednio z treściami pozamuzycznymi, takimi jak idee lit., legendy, zjawiska przyrody, dramatyczne przeżycia, dzieła
• Znaczenie Progres Definicja progresja stopniowe wzrastanie, rozwój; stopniowe podwyższanie (odsetka stawek podatków od wyższych dochodów; kwoty wynagrodzenia
• Znaczenie Jazz Progressive Definicja jazz lat pięćdziesiątych (XX w.) charakteryzujący się eksperymentowaniem harmonicznym, kontrapunktowym i rytmicznym pod wpływem
• Znaczenie Prohibicja Definicja zwł. sprzedaży a. niekiedy i produkcji napojów alkoholowych); por. bootlegger. prohibicjonizm ochrona produkcji krajowej przed konkurencją
• Znaczenie Projekcja Definicja przedmiotu na płaszczyźnie; geogr. rzut, odwzorowanie powierzchni wypukłej na płaszczyźnie; wyświetlanie (przezroczy, filmu); psychol
• Znaczenie Proklityka Definicja tworzący z kolejnym wyrazem (akcentownym) całość akcentowaną (np "do izby"); por. enklityka. Etym. - zobacz pro- 1; enklityka
• Znaczenie Prokonsul Definicja konsul, sprawujący, jako dowódca wojsk. a. namiestnik, władzę konsularną jakiejś prowincji. Etym. - ?Xac. proconsul 'jw.'; pro 'za', por
• Znaczenie Prokreacja Definicja płodzenie, rodzenie; dawn. (zrodzone) pokolenie. Etym. - ?Xac. procreatio 'płodzenie' od procreatus p.p. od procreare 'płodzić'; pro- 'w
• Znaczenie Proksenos Definicja państwa, który przyjął na siebie wymóg dbania o przybyszów innego gr. miasta-państwa i o ich interesy. Etym. - gr. próksenos 'jw
• Znaczenie prolem sine matre creatam Definicja dziecko zrodzone bez matki. Etym. - z Owidiusza (Metamorfozy, 2, 553); cytat użyty jako motto książki Monteskiusza O duchu praw (1748 r
• Znaczenie Proletariat Definicja kapitalistycznym - klasa proletariuszy, robotników najemnych pozbawionych własnych środków produkcji; klasa robotnicza. Proletarier aller
• Znaczenie Proliferacja Definicja pączkowanie; bujny rozkwit, krzewienie się, obradzanie; polit. rozprzestrzenianie (broni jądrowej). prolifikacja wypuszczanie latorośli
• Znaczenie Promocja Definicja przejścia do następnej klasy; akt nadania tytułu nauk. (zwł. doktorskiego) a. wojsk.; szeroko zakrojone działanie popierania handlu
• Znaczenie Pronomen Definicja pronominacja lit. rodzaj zamienni (metonimii), gdzie nazwę a. imię zastępuje się określeniem charakteryzującym (na przykład "tata
• Znaczenie Proof Definicja próba; stopień zawartości alkoholu w trunkach (100°-100 degrees proof = około 57% alkoholu objętościowo). Etym. - z angielskiego: 'próba' z
• Znaczenie Propagacja Definicja rozchodzenie się, rozprzestrzenianie się; biol. rozród. propaganda rozpowszechnianie, szerzenie, wyjaśnianie (idei, poglądów i tak dalej
• Znaczenie Propedeutyka Definicja jakiejś dziedziny wiedzy (por. isagoga; prolegomena). Etym. - gr. propaideúein 'uczyć początków jakiejś wiedzy'; zobacz pro- 1; -pedeut
• Znaczenie Propileje Definicja portyk, monumentalna brama (zwł. na Akropolu w Atenach, z V w. przed naszą erą). Etym. - gr. propýlaia 'jw.' z l.mn. r.nij. od propýlaios
• Znaczenie Proscenium Definicja część sceny wysunięta przed kurtynę. Etym. - ?Xac. z gr. proskēnion 'scena'; zobacz pro- 1; skēnē, zobacz scenariusz
• Znaczenie Prosciutto Definicja wędzona, przyprawiona ziołami szynka wieprzowa. Etym. - wł. 'jw.' z dawn. wł. presciutto; zobacz pre-; -sciutto od ?Xac. exsuctus
• Znaczenie Proseminarium Definicja wyższych uczelniach, przygotowujące studentów do samodzielnej pracy w seminariach. Etym. - zobacz pro- 1; seminarium
• Znaczenie Prosfora Definicja w Kościele wschodnim. Etym. - gr. prosphorá 'ofiara' od prosphérein 'dawać, ofiarować'; pros- w złożeniach 'blisko, ku; przed-'; phérein
• Znaczenie Proskrypcje Definicja staroż. Rzymie wobec przeciwników polit., opierające na ogłoszeniu listy (proskrypcyjnej) nazwisk obywateli wyjętych spod prawa
• Znaczenie Perryana Puella Definicja dziewczyna Perry'ego' bot. drzewo narastające przy drodze, w pobliżu miasta Suvy na wyspie Fidżi, ostatni na świecie egzemplarz tego
• Znaczenie Prosperity Definicja dużej ogólnej aktywności ekon., pełnego zatrudnienia, wysokiego poziomu dochodów i inwestycji, boom; por. depresja. prosperować rozwijać
• Znaczenie Prostracja Definicja nerwowo-psychicznego; upadek sił; zobojętnienie; niechęć do życia, przygnębienie. Etym. - późn.z łaciny prostratio 'obalenie; klęska' od
• Znaczenie Protagonista Definicja walczący o co; teatr. przest. najwybitniejszy aktor w zespole a. sztuce. Etym. - gr. prōtagōnistēs 'pierwszy aktor, wykonawca głównej roli
• Znaczenie Protekcja Definicja wpływowej; por. faworytyzm. protekcjonizm gospodarczy - polityka ochrony przemysłu krajowego przed konkurencją zagraniczną poprzez wysokie
• Znaczenie Song Protest Definicja angielskiego:, zobacz protest; song przeciw ujemnym zjawiskom społ., polityce państwa i tak dalej (Bob Dylan i in
• Znaczenie Proteusz Definicja uczuciach, chorągiewka na dachu, kameleon. Etym. - gr. Prōteús 'mit. gr. syn Okeanosa i Tetydy, bóstwo morskie mieszkające na wyspie
• Znaczenie Protokolant Definicja rozprawy, posiedzenia. protokół sprawozdanie z obrad, sesji, posiedzenia; pisemne streszczenie przemówień, wniosków i uchwał zgromadzenia
• Znaczenie Protoplast Definicja cytoplazma, traktowane jako jednostka funkcjonalna. protoplasta założyciel rodu, praojciec. Etym. - zobacz prot-; gr. plastós 'uformowany
• Znaczenie Protraktor Definicja nawigacyjny do szybkiego wykreślania na mapie pozycji statku, po dokonaniu namiarów 2 kątów poziomych o wspólnym ramieniu. Etym. - śrdw.z
• Znaczenie Provencale Definicja przyrządzona) z czosnkiem, pomidorami, cebulą, oliwą, grzybami i ziołami. Etym. - fr. r.ż. od provençal 'prowansalski' od Provence
• Znaczenie Proweniencja Definicja prowent dawn. dochód, zysk, intrata, przychód. prowentowy dawn. w odniesieniu (rejestracji, kontroli) prowentu, zwł. z majątku ziemskiego
• Znaczenie Prowizja Definicja obrotu za pośrednictwo, komis, kupno, sprzedaż i tym podobne; dawn. zapasy żywności, opału i tym podobne prowizorium stan, budżet
• Znaczenie Prowokacja Definicja podstępne judzenie, podpuszczanie kogoś do szkodliwych dla niego (albo dla osób trzecich) działań a. decyzji. prowokator podżegacz; agent
• Znaczenie Proza Definicja odróżnieniu do literaturze); utwory lit. pisane mową niewiązaną (na przykład powieści, nowele, współczesne sztuki teatr.); przen
• Znaczenie Prozasjedawszyjesja Definicja trawią życie na zebraniach, posiedzeniach. Etym. - z wiersza Nasz byt. Prozasjedáwszymsja ("Nasze życie. Posiedzeniarzom") poety
• Znaczenie Prozelita Definicja zwł. gorliwy) wyznawca jakiejś wiary, idei. prozelityzm dążenie do nawracania innych na własną wiarę, do pozyskania zwolenników jakiejś
• Znaczenie Prozop Definicja prozopagnozja med. strata umiejętności rozpoznawania twarzy (w trakcie, gdy inne funkcje wzroku pozostają nietknięte), będąca skutkiem
• Znaczenie Purusza Definicja indyjskiej filoz. klasycznej - dusza stanowiąca, wspólnie z prakriti, praprzyczynę istnienia poznawalnego zmysłami; wieczna, niezmienna
• Znaczenie Prugelknabe Definicja kozioł ofiarny. Etym. - nm. 'jw.'; Prügel 'kij; bat; baty, cięgi, chłosta'; Knabe 'chłopiec'; na nm. dworach książęcych trzymano "
• Znaczenie Prym Definicja prymas tytuł i godność powiązane z pewnymi stolicami biskupimi, w Polsce z Gnieznem; pierwszy skrzypek w kapeli, zwł. cygańskiej. prymaria
• Znaczenie Pryncypalny Definicja pryncypał przest. szef, zwierzchnik. pryncypialny zasadniczy, trzymający się zasad. pryncypat forma ustrojowa cesarstwa w Rzymie od Augusta
• Znaczenie Prynuka Definicja prynuka przest. natarczywe zachęcanie, przymuszanie gości do jedzenia i picia. Etym. - ukr. 'przymuszanie
• Znaczenie Prywata Definicja w kwestiach publicznych. prywatyzacja odsprzedaż poprzez kraj osobom prywatnym mienia uprzednio upaństwowionego a. wziętego poprzez kraj w
• Znaczenie Pryz Definicja skonfiskowany na statku mor.; kontrabanda woj. Etym. - fr. prise 'zdobycie; jw.' od prendre 'brać' z ?Xac. pre(he)ndere, zobacz repryza
• Znaczenie Pajok Definicja pajok ros., racja żywnościowa wydawana w ustalonych ilościach i terminach, zwł. w wojsku
• Znaczenie Przeor Definicja przykład augustianów, dominikanów, karmelitów, paulinów) przełożony prowincji, w innych (na przykład u benedyktynów) - przełożony klasztoru
• Znaczenie Psalm Definicja biblijnego zbioru (Księgi Psalmów); lit. utwór liryczny wzorowany na psalmach biblijnych. psalmodia melodia śpiewanego psalmu; intonowanie
• Znaczenie Pugwash Definicja rzecz pokoju, rozbrojenia i osłabienia napięć w relacjach pomiędzy narodami (zapoczątkowany poprzez Bertranda Russella w r. 1954). Etym
• Znaczenie Pseudo Definicja rzekomy; symulowany; zmyślony; podrobiony; szarlatan; fikcyjny; złudny, nierzeczywisty; łudząco podobny (do); nienormalny; forma zastępcza
• Znaczenie Psi Definicja materii trzy i pół raza cięższa od protonu, o czasie życia 1000 razy dłuższym niż wynikałoby to teoretycznie z jej ciężaru; zjawiska psi
• Znaczenie Psychro Definicja psychrometr przybór laboratoryjny do pomiaru wilgotności gazów, zwł. powietrza. Etym. - gr. psychrós 'zimny'; zobacz -metr
• Znaczenie Pub Definicja knajpa, bar, piwiarnia, karczma; por. bistro. publikacja dzieło ogłoszone drukiem; wydanie drukiem, ogłoszenie, podanie do informacje publ
• Znaczenie Pudding Definicja potrawa z mąki (jaj, masła), gotowana (na parze) a. pieczona, o konsystencji budyniu, podawana jako danie kluczowe (z łojem, nerką i tak
• Znaczenie Pudermantel Definicja Etym. - nm. 'dawn. serweta fryzjerska'; Puder 'puder' z fr. poudre 'jp.' od ?Xac. pulvis, zobacz pulweryzacja; nm. Mantel 'płaszcz
• Znaczenie Pudża Definicja oddawania czci (w domu a. w świątyni) bóstwu objawionemu w swej podobiźnie, której przysługują honory należne gościowi królewskiemu; rano
• Znaczenie Pueblo Definicja Xac. a. w płd.-zach. USA; miasto założone poprzez hiszp. osadników meksykańskich w płd.-zach. USA, zwł. w Kalifornii; ekipa plemion
• Znaczenie Puryfikaterz Definicja puryfikaterz Kośc. rz.kat. ręczniczek, którym we mszy obciera się kielich i puszkę i palce kapłana
• Znaczenie Pulpit Definicja podstawę do ksiąg, rycin, nut, papieru piśmiennego w okresie czytania, pisania, gry na instrumencie muz., przenośna, zamocowana na nóżce a
• Znaczenie Puls Definicja uderzenie; wrażenie' z p.p. od pellere 'pędzić; bić; pchać'; por. apel; buksowanie; ekspulsja; bodziec; interpelacja; propeller; repulsja
• Znaczenie Pulsar Definicja wszechświecie, będących źródłem (często) pulsującego promieniowania radiowego; pulsujące radioźródło; por. quasar. Etym. - z angielskiego
• Znaczenie Pulweryzacja Definicja proszku dzięki pulweryzatora, rozpylacza, rozpryskiwacza. Etym. - fr. pulvérisation 'rozpylanie' i pulvérisateur 'rozpylacz' od pulvériser
• Znaczenie Pumpernikiel Definicja melasą, lekko zakwaszony, pieczony w formie, zazw. cienko krajany i paczkowany. Etym. - nm. Pumpernickel 'jw.'; pierw. (XVII w
• Znaczenie Punk Definicja młody opryszek, chuligan'; skr. od punk rock; styl ubierania się wykonawców punk rocka; osoba ubierająca się w stylu punk, jest to w
• Znaczenie Punkcja Definicja dla wydobycia płynu z jam ciała. pkt. kropka; część tekstu, paragraf, artykuł (w umowie, ustawie i tak dalej); miejsce, stanowisko, pozycja
• Znaczenie Pupil Definicja wychowanek, podopieczny. pupilarny odnoszący się do sierot, nieletnich a. niewłasnowolnych. Etym. - ?Xac. pupillaris 'sierocy' z pupillus
• Znaczenie Purgatorium Definicja purgatorium rz.kat. Czyściec. Etym. - śr.z łaciny z r.nij. późn.z łaciny purgatorius 'oczyszczający' od ?Xac. purgare 'oczyścić
• Znaczenie Purim Definicja miesiąca Adar (przełom lutego i marca) na pamiątkę udaremnienia (dzięki interwencji Estery) knowań Hamana, najwyższego dostojnika pers
• Znaczenie Purysta Definicja dbająca o czystość i nieskazitelność języka. purytanin członek ekipy protestantów z angielskiego: (w XVI i XVII w.), przeciwstawiającej
• Znaczenie Pushball Definicja gdzie obie drużyny starają się wepchnąć skórzaną, nadętą piłkę (o średnicy około 1,85 metra) do bramki przeciwnika; piłka stosowana do tej
• Znaczenie Żyzń W Putiowka Definicja quot; na (normalne) życie; "skierowanie" na życie (porządnego człowieka, dobrego obywatela); por. Piedagogiczeskaja poema. Etym
• Znaczenie Owce Panurga Definicja Panurga owce zobacz les moutons de Panurge
• Znaczenie Żona Putyfara Definicja Putyfara żona - uwodzicielka cnotliwych mężczyzn. Etym. - - z Biblii (Gen., 39) i Koranu; Zulejka z poematów arab., pers. i tur
• Znaczenie Exemple Par Definicja par exemple fr., np
• Znaczenie Paratyfus Definicja paratyfus med. dur rzekomy. Etym. - zobacz para-; tyfus
• Znaczenie Pitia Definicja Pitia zobacz Pytia
• Znaczenie Pm Definicja p.m. zobacz post meridiem
• Znaczenie Purga Definicja purga gwałtowny płn.-wsch. wicher syberyjski z zamiecią śnieżną. Etym. - ros. 'wicher; zadymka' z fiń. purku 'jp
• Znaczenie Pyrronizm Definicja pyrronizm zobacz pirronizm
• Znaczenie Poliklinika Definicja poliklinika przest. gabinet, poradnia lekarska, ambulatorium. Etym. - zobacz poli-; klinika
• Znaczenie Priorytet Definicja prerogatywa. Etym. - nm. Priorität 'jw.' z śrdw.z łaciny prioritas dpn. prioritatis 'jw.' od ?Xac. prior '(po)przedni; poprzedni
• Znaczenie Dappui Point Definicja point d'appui fr., zobacz fulcrum
• Znaczenie Piedaterre Definicja pied-à-terre fr., [wym. pietater] dosł. 'noga na ziemi'; mieszkanie, z którego korzysta się dorywczo
• Znaczenie Plexiglas Definicja plexiglas zobacz pleksiglas
• Znaczenie Pejotl Definicja otrzymywany z soku meskalu i stosowany w ceremoniach relig. poprzez pewne plemiona indiańskie Meksyku; por. meskalina. Etym. - meks.hiszp
• Znaczenie Paanga Definicja pa'anga waluta królewska Tonga (Wyspy Przyjacielskie w płd.-zach. Polinezji), równa dolarowi australijskiemu
• Znaczenie Pralaja Definicja pralaja sanskr., koniec świata
• Znaczenie Cocagne De Pays Definicja pays de Cocagne fr., bajeczna kraina obfitości, pasibrzuchów; por. Schlaraffenland
• Znaczenie Praesens Definicja praesens [wym. presens] ?Xac., gram. czas teraźniejszy
• Znaczenie Panopticum Definicja muzeum osobliwości (na przykład anormalnych okazów anatomicznych); przychodnia figur woskowych. Etym. - n.z łaciny; zobacz pan-; opto
• Znaczenie Papatacz Definicja rodzynkami i cynamonem. Etym. - wł. pappataci 'jedzący milczkiem; mustyk'; pappare 'jeść'; -taci od tacere 'milczeć
• Znaczenie Leonina Pars Definicja pars leonina ?Xac., lwia część (por. quia nominor leo; societas leonina
• Znaczenie Pat Definicja pat fr., remisowa pozycja szachowa, gdzie strona mająca następny ruch, nie może wykonać żadnego prawidłowego posunięcia
• Znaczenie Barajar Y Paciencia Definicja cierpliwości! tasujmy karty! (jeszcze karta się odwróci i szczęście zabłyśnie!). Etym. - z Cervantesa (Don Kichote, 1, 23
• Znaczenie Polistyren Definicja styron, styrofleks) bezbarwny, przezroczysty, najlżejszy termoplastyk, tworzywo sztuczne niewrażliwe na działanie wody, zasad, kwasów
• Znaczenie Petercyment Definicja petercyment dawn. wyborny gatunek malagi sprowadzany do dawnej Polski. Etym. - nm. Petersimes od hiszp. imienia i nazwiska Pedro Jiménez
• Znaczenie Postdatowanie Definicja postdatowanie opatrywanie dokumentu, pisma, datą późniejszą od faktycznej; por. antydatowanie. Etym. - zobacz post
• Znaczenie Pyjamas Definicja pyjamas zobacz piżama
• Znaczenie Pirrusowe Definicja Pirrusowe zobacz Pyrrusowe zwycięstwo
• Znaczenie Pasyjny Definicja pasyjny zobacz pasja
• Znaczenie Patynki Definicja tkanin, na wysokich, drewnianych podstawkach, noszone poprzez kobiety w XV-XVIII w.; trepy chroniące obuwie przed zabłoceniem, noszone w XI
• Znaczenie Pelamida Definicja pelamida zobacz bonito. Etym. - ?Xac. pelamis dpn. pelamidis 'tuńczyk
• Znaczenie Piazza Definicja piazzale spory, otwarty plac przed jakimś gmachem. Etym. - wł. z ?Xac., platea 'aleja; dziedziniec' od gr. plateía (hodós) 'szeroka (droga
• Znaczenie Pinang Definicja pinang malaj., zobacz areka
• Znaczenie Arte Pro Definicja pro arte ?Xac., dla sztuki
• Znaczenie Futuro Pro Definicja pro futuro ?Xac., na przyszłość
• Znaczenie Psych Definicja duch; umysł; myśl; sposoby psychologiczne; mózgowy. psychika całokształt właściwości i mechanizmów psychicznych (umysłowych, uczuciowych
• Znaczenie Fides Punica Definicja Punica fides, zobacz fides Punica
• Znaczenie Patronat Definicja roztoczenie opieki nad kim a. czym; protektorat; Kośc. rz.kat. prawa i wymagania fundatorów kościoła a. beneficjum; dawn. organizacja
• Znaczenie Mundus Pereat Definicja pereat mundus zobacz fiat ius(titia
• Znaczenie Perlustracja Definicja perlustracja przest. przeglądanie, badanie, przepatrywanie czego, zwł. cudzej korespondencji. Etym. - zobacz per-; lustracja
• Znaczenie Perkolacja Definicja urządzenie do maceracji. Etym. - ?Xac. percolatio 'przecedzanie' od percolatus p.p. od percolare 'przecedzać'; zobacz per-; colare
• Znaczenie Pond Definicja techn., gram-siła (G). ponderabilia rzeczy uchwytne, dające się zważyć, zmierzyć, precyzyjnie określić; por. imponderabilia. Etym. - późn
• Znaczenie Prolongacja Definicja terminu (umowy, weksla i tym podobne, wykonania czegoś). prolongować. Etym. - późn.z łaciny prolongatio 'przedłużenie' z prolongatus
• Znaczenie Psammon Definicja przykład bakterie, glony) i zwierzęcych (pierwotniaki, robaki, stawonogi) bytujących w wilgotnym a. podwodnym piasku. psamofity rośliny
• Znaczenie Pullman Definicja pociągu pospiesznego, długi, na 2 a. 3 wózkach, z urządzeniami do komfortowej jazdy w dzień (i w nocy). Etym. - od nazwiska amer. wynalazcy
• Znaczenie Pappenheimer Definicja Pappenheimer zobacz ich kenne meine
• Znaczenie Party Definicja party zobacz cocktail party
• Znaczenie Danseur Premier Definicja premier danseur a. danseur noble fr., solista w balecie, idealny tancerz w zespole baletowym
• Znaczenie Privatim Definicja privatim ?Xac., prywatnie, nieurzędowo
• Znaczenie Anno Pro Definicja pro anno ?Xac., rocznie
• Znaczenie Copia Pro Definicja pro copia śrdw.z łaciny, za zgodność kopii (dosł. za kopię
• Znaczenie Domo Pro Definicja pro domo (sua) ?Xac., dla (własnego) domu, we własnej sprawie; dla własnej korzyści, dla siebie
• Znaczenie Percutant Definicja percutant [wym. perkütā] fr., dosł. 'uderzeniowy', wywołujący szok psychologiczny; wywołujący sensację
• Znaczenie Pilum Definicja pilum staroż. wojsk. ciężki oszczep rzymskiego piechura. Etym. - ?Xac. 'tłuczek; jw
• Znaczenie Pompela Definicja pompela zobacz grejpfrut. Etym. - hol. pompelmoes 'jw.'; pompel 'spory'; malaj. limoes 'cytryna
• Znaczenie Kontra I Pro Definicja pro i kontra za i przeciw. Etym. - ?Xac. pro 'za', por. pro-; contra, zobacz kontr(a
• Znaczenie Memoria Pro Definicja pro memoria ?Xac., dla pamięci; na pamiątkę; protokół rozmowy dypl.; por. memorandum
• Znaczenie Nihilo Pro Definicja pro nihilo ?Xac., za nic, bez powodu
• Znaczenie Patria Pro Definicja pro patria ?Xac., za ojczyznę, dla ojczyzny
• Znaczenie Colada Pina Definicja piña colada [wym. pinia] hiszp., dosł. 'przecedzony ananas'; rum z sokiem ananasowym, z syropem, mlekiem a. miąższem orzecha kokosowego
• Znaczenie Palcat Definicja palcat dawn. kij stosowany do szermierki; gruby kij, pałka. Etym. - węg. pálcát, biern. l.poj. od pálca 'kij
• Znaczenie Pud Definicja pud rosyjska jednostka ciężaru (zwł. zboża) = 40 funtów = 16,38 kg. Etym. - ros. z nm. Pfund, zobacz funt
• Znaczenie Toto Pro Pars Definicja pars pro toto ?Xac., przyjmowanie części za całość; wyrażanie całości poprzez jej część; por. synekdocha
• Znaczenie Pattala Definicja pattala birm., birmański ksylofon z ozdobnym rezonatorem kształtu czółna i płytkami bambusowymi, w które uderza się dwiema pałeczkami
• Znaczenie Pareu Definicja zakładana spódnica a. przepaska na biodra, noszona w całej Polinezji, zrobiona zazw. z dekoracyjnie drukowanego materiału bawełnianego
• Znaczenie Peccavi Definicja peccavi ?Xac., [wym. pekkawi] zgrzeszyłem. Etym. - z Wulgaty (2 Ks. Władca., 12, 13
• Znaczenie Mignon Peche Definicja péché mignon fr., miły, niewinny grzeszek (na przykład łakomstwo
• Znaczenie Parapent Definicja parapent z angielskiego:, sport. najazd na skalne urwisko skończony skokiem na nartach i szybowaniem na lotni
• Znaczenie Peritus Definicja nazwa specjalistów teologicznych, którzy byli konsultantami, doradcami na 2. soborze watykańskim (1962-65
• Znaczenie Padrone Definicja pryncypał, gospodarz; właściciel restauracji, gospody, szynku. Etym. - wł. 'pan; jw.' z ?Xac. patronus, zobacz patron
• Znaczenie Pacht Definicja dzierżawne, czynsz. Etym. - nm. 'dzierżawa' z lud. ?Xac. pacta 'umowa; podatek' z l.mn. od ?Xac. pactum, zobacz pakt; por. pacta conventa
• Znaczenie Pacjent Definicja pacjent chory, zwł. pod opieką (a. zgłaszający się do) lekarza. Etym. - ?Xac. patiens dpn. patientis p.pr. od pati, zobacz pasja
• Znaczenie Servanda Sunt Pacta Definicja pacta sunt servanda ?Xac., umowy zobowiązują, umów należy dotrzymywać
• Znaczenie Padi Definicja padi malaj., ryż (zwł. nie łuszczony
• Znaczenie Padovana Definicja tempie powolnym, takcie dwudzielnym, niekiedy trójdzielnym, czasem mylnie utożsamiany z pawaną; dawn. pieśń miłosna. Etym. - wł. padovano
• Znaczenie Padun Definicja burtownica, więź tylna, żegl. linia biegnąca od szczytu steng do burt statku ku rufie, za wantami. Etym. - hol. pardven
• Znaczenie Padyszach Definicja Afganistanu i dawnych sułtanów tur. Etym. - tur. pādiszāh 'jw.' z pers. pad-szāh dosł. 'opiekun-władca'; zobacz szach
• Znaczenie Paenula Definicja gruby, wełniany a. skórzany płaszcz podróżny w rodzaju poncha, z kapturem, wkładany poprzez głowę a. w formie półkloszowej peleryny do
• Znaczenie Pajsa Definicja pajsa jednostka monetarna w Birmie, 1/100 kiata; moneta afgańska. Etym. - hindi paisā
• Znaczenie Pajuk Definicja straży magnata, towarzyszący mu w okresie jazdy powozem; pokojowiec sułtana tur., żołnierz sułtańskiej gwardii przybocznej. Etym. - pers
• Znaczenie Palad Definicja palad zobacz pallad. paladium zobacz palladium
• Znaczenie Palant Definicja po 12 graczy, na boisku wymiarów 25 x 60 m, podbijają kijami twardą, małą piłkę (palantową); kij do tej gry. Etym. - wł. palla 'piłka
• Znaczenie Palawer Definicja rozmowa, zwł. pomiędzy uczestnikami o różnych stopniach a. rodzajach kultury i inteligencji (na przykład pomiędzy kupcami europ. i
• Znaczenie Pankha Definicja wachlarz poruszany poprzez pociąganie za sznur; wszelakie urządzenie wentylacyjne, mechanizm wentylacji (z angielskiego: punkah
• Znaczenie Pankration Definicja połączenie zapasów z boksem, gdzie wszystkie chwyty były dozwolone; por. catch as catch can. Etym. - gr. 'jw.'; zobacz pan-; krátos, zobacz
• Znaczenie Patefon Definicja patefon przest. gramofon. Etym. - nazwa handl. (spółki fr. Pathé; od nazwiska założyciela: Charles Pathé, 1863-1957
• Znaczenie Palinologia Definicja się badaniem ziarn, pyłku i zarodników roślin (również kopalnych). Etym. - gr. palýnein 'posypywać; zraszać' od pálē 'mąka; pył'; zobacz
• Znaczenie Paliusz Definicja taśma z wyszytymi sześcioma krzyżami, noszona jako naszyjnik na ornacie poprzez papieża, patriarchów, prymasów, metropolitów i nie
• Znaczenie Architektury Styl Palladiański Definicja humanistyczny, klasycznie monumentalny, konstrukcyjnie logiczny i funkcjonalny, wzorowany na antycznych porządkach archit., lecz z
• Znaczenie Dor Palme Definicja palme d'or fr., 'złota palma', nagroda filmowa przyznawana dorocznie na festiwalu filmowym w Cannes (płd. Francja
• Znaczenie Północy Palmira Definicja Petersburg. Etym. - Palmira (Palmyra) staroż. miasto w oazie na Pustyni Syryjskiej, sławne z monumentalnych budowli, zburzone w r. 744
• Znaczenie Paludament Definicja nad sceną, tworząca jej sklepienie, sufit. Etym. - ?Xac. paludamentum 'płaszcz rz. ze sztuki materii spiętej na jednym ramieniu, noszony
• Znaczenie Pan Definicja pān hindi, liść pieprzu betelowego; używka betelowa do żucia
• Znaczenie Panchreston Definicja tak, by służyć równie dobrze we wszelkich możliwych sytuacjach, by pasować do każdej sytuacji; tłumaczenie uniwersalne, dobre na wszystkie
• Znaczenie Pandan Definicja pandan bot. pochutnik (drzewo, pnący się krzew). Etym. - n.z łaciny Pandanus 'jw.' z malaj. pandan 'jw
• Znaczenie Pandit Definicja uczony (regularnie jako tytuł honorowy przed imieniem); bramiński znawca sanskrytu, hind. religii i prawa; nauczyciel. Etym. - hindi z
• Znaczenie Panegiryk Definicja pochlebczo) wysławiający osoby a. wydarzenia. Etym. - gr. panēgyrikós 'uroczysty' od panēgyris 'święto, zgromadzenie lud.'; zobacz pan
• Znaczenie Panenteizm Definicja którego Wszechświat jest częścią Boga, tzn., Iż Bóg, będąc większym od Wszechświata (a nie identycznym z nim, jak twierdzi panteizm
• Znaczenie Rhei Panta Definicja panta rhei gr., wszystko płynie; wszystko na świecie jest zmienne, płynne, nietrwałe. Etym. - przypisywane Heraklitowi
• Znaczenie Avion Par Definicja lotniczą. Etym. - fr. 'samolotem'; par 'poprzez; za (pomocą)' z ?Xac. per 'jp.' (zobacz per-); avion, zobacz awiacja
• Znaczenie Paramnezja Definicja wywołujące złudzenie przeżywania po raz wtóry obecnych wydarzeń a. sytuacji; por. déjà vu(e). Etym. - zobacz para-; por. mnem(o
• Znaczenie Narodowy Panczajat Definicja Panczajat Narodowy nepali, parlament Nepalu
• Znaczenie Panier Definicja wieczna sposób poszerzania sukien damskich w kształcie spódnicy rozpiętej na kilku (od 2 do 8) kręgach fiszbinowych. Etym. - fr. 'kosz(yk
• Znaczenie Panierowanie Definicja jajku i tartej bułce przed smażeniem. panierować. Etym. - nm. panieren 'panierować' z fr. paner 'jp.' od ?Xac. panis, zobacz kompan
• Znaczenie Panslawizm Definicja powstały w Czechach na pocz. XIX w., dążący do wyzwolenia, a w dalszym ciągu zjednoczenia polit., gosp. i kult. Słowian (potem wyzyskiwany
• Znaczenie Pantarka Definicja pantarka zool. perlica, perliczka. Etym. - fr. pintade 'jw.' z port. pintada 'plamista' od pintar 'malować
• Znaczenie Pantizokracja Definicja pantizokracja utopijne społeczeństwo, gdzie wszyscy rządzą po równo. Etym. - zobacz pant(a)-; -izo-; -kracja
• Znaczenie Pantokrator Definicja Chrystusa jako władcy Wszechświata, tronującego na potrójnej tęczy (zazw. z otwartą Biblią w ręku). Etym. - gr. pantokrátor 'wszechmocny
• Znaczenie Panty Definicja jeszcze nie stwardniałe, stosowane od dawna poprzez medycynę wsch., zwł. chińską, do wyrobu leków wzmacniających, tonizujących
• Znaczenie Papacha Definicja papacha ros., (kaukaska, dońska, mandżurska i tak dalej) wysoka czapka futrzana
• Znaczenie Papagallo Definicja żart. chuligan natrętnie, natarczywie zaczepiający kobiety. Etym. - wł. 'jaskrawo ubarwiona amer. ryba morska; jw.' z hiszp. papagayo
• Znaczenie Pappataci Definicja krótkotrwała wirusowa dolegliwość zakaźna przenoszona poprzez ukąszenie komara Phlebotomus papatasii. Etym. - wł. dosł. 'jedzący
• Znaczenie Papusze Definicja papusze, kluczki, wiązki wysuszonych liści tytoniowych. Etym. - rumuń. papuşa 'wiązka
• Znaczenie Paques Definicja Pâques fr., Wielkanoc, Święto Zmartwychwstania (wł. Pasqua, z angielskiego: Easter, nm. Ostern); por. Pascha
• Znaczenie Par Definicja poza (czym); mimo; równoległy; dodatkowy, podrzędny; pasożytniczy; niedorozwinięty; wadliwy; nienormalny; prawie, niemal; bardzo
• Znaczenie Paradentoza Definicja pokrytej dziąsłem kości wyrostka zębodołowego obejmującej ząb, w wyniku czego zęby rozluźniają się i wypadają. Etym. - n.z łaciny
• Znaczenie Para Definicja para moneta turecka wartości 1/4000 funta tur.; moneta jug. wartości 1/100 dinara. Etym. - serb. z osm.tur
• Znaczenie Parabellum Definicja parabellum rodzaj pistoletu samoczynnego, zazw. 8-strzałowego. Etym. - nm. nazwa handl., zobacz si vis pacem
• Znaczenie Parachronizm Definicja opatrzeniu jakiegoś wydarzenia datą późniejszą od prawdziwej; zobacz antydatowanie; prochronizm. Etym. - zobacz par(a); -chron(o
• Znaczenie Lost Paradise Definicja Paradise Lost z angielskiego:, Raj utracony. Etym. - poemat epicki w 12 księgach (1667 r.) Johna Miltona
• Znaczenie Paragraf Definicja następnym numerem najpierw ustępu tekstu; (tak oznaczony) ustęp artykułu ustawy, tekstu statutu, umowy, podręcznika, dyrektyw i tym podobne
• Znaczenie Paragram Definicja zmianę litery (zwł. początkowej) w wyrazie. Etym. - gr. (skōmma) pará grámma '(żart) poprzez literę'; zobacz para-; -gram
• Znaczenie Paramenty Definicja liturgiczne (sakralne); dawn. wszelakie sprzęty kośc. Etym. - śrdw.z łaciny paramenta l.mn. od paramentum 'przybór kośc.; ozdoba ołtarza' z
• Znaczenie Oddziały Paramilitarne Definicja mające charakter (zorganizowane na sposób) wojskowy, lecz nie wchodzące w skład wojska regularnego. Etym. - zobacz para-; militarny
• Znaczenie Parandża Definicja noszony poprzez kobiety z ludu w Afganistanie, Tadżykistanie i Uzbekistanie. Etym. - ros. z arab. farandżija
• Znaczenie Parang Definicja parang malaj., maczeta malajska; zobacz machete
• Znaczenie Parantela Definicja pokrewieństwa, powinowactwa, zwł. ze znanym rodem; ogół krewnych i powinowatych; ród. Etym. - ?Xac. parantēla 'pokrewieństwo; pochodzenie
• Znaczenie Parasympatyczny Definicja parasympatyczny anat. przywspółczulny (o części autonomicznego układu nerwowego). Etym. - zobacz para-; sympatyczny
• Znaczenie Paraszyt Definicja paraszyt w staroż. Egipcie - członek najniższej kasty zajmujący się balsamowaniem zwłok. Etym. - gr. paraschistēs 'nacinający; krajacz
• Znaczenie Criminis Particeps Definicja particeps criminis ?Xac., prawn. współwinny (współsprawca) przestępstwa (zbrodni
• Znaczenie partir cest mourir un peu Definicja partir c'est mourir un peu fr., odjechać to trochę (jakby) umrzeć. Etym. - z Edmonda Haraucourt (Seul), 1891 r
• Znaczenie Partita Definicja partita muz. suita, zwł. XVIII w. Etym. - wł. 'jw.', r.ż. od partito p.p. od partire 'dzielić; odjeżdżać' z ?Xac. partiri, zobacz partia
• Znaczenie Parataksa Definicja parataksa językozn. układ zdań złożonych współrzędnie; por. hipotaksa. Etym. - zobacz para-; taksja
• Znaczenie Parazytologia Definicja parazytologia biol. edukacja zajmująca się badaniem pasożytów i ogólnymi zagadnieniami parazytyzmu (pasożytnictwa); por
• Znaczenie Parerga Definicja niewiele znane; twórczość uboczna. Etym. - gr. l.mn. od párergon 'dzieło poboczne'; zobacz par(a)-; erg
• Znaczenie Parfait Definicja bitej śmietany z syropem owocowym; mrożony deser w wysokim kielichu (zwanym również parfait), złożony z warstw owoców, syropu, lodów i
• Znaczenie Paris vaut bien une messe Definicja wart jest mszy; gra warta świeczki. Etym. - przypisywne królowi fr. Henrykowi IV (gdy przyjmował katolicyzm dla zdobycia Paryża i tronu
• Znaczenie Parmezan Definicja utarciu dodawany do makaronu, flaków, zup i tym podobne jako przyprawa. Etym. - fr. parmesan 'jw.' od miasta Parma w płn. Włoszech, ośrodka
• Znaczenie Paroch Definicja pleban. parochia przest. gr.kat. parafia. Etym. - późn.z łaciny parochia od późn.gr. paroikia z pároikos 'chrześcijański' z gr. 'obcy
• Znaczenie Paroksytoniczny Definicja akcentowaniem wyrazów na przedostatniej sylabie; mający akcent na niej; por. proparoksyton. Etym. - gr. paroksýtonos 'jw.'; zobacz par(a
• Znaczenie Paronomazja Definicja kontrasty znaczeniowe podobnie brzmiących wyrazów a. homonimów; kalambur; por. annominacja. Etym. - gr. paronomasía 'lekko zmieniona nazwa
• Znaczenie Parsek Definicja odległości, z której widać średni promień orbity Ziemi pod kątem 1 sek.; 3,26 roku świetlnego; 3,08 • 1013 km. Etym. - zobacz par(alaksa
• Znaczenie Parsyzm Definicja parsyzm mazdaizm, religia Parsów, wyznawców Zaratustry. Etym. - pers. pārsi od Pārs 'Persja
• Znaczenie Pris Parti Definicja parti pris, fr. uprzedzenie, z góry powzięte zdanie (recenzja, pogląd), którego nie chce się zmienić
• Znaczenie Partner Definicja tym podobne); towarzysz, wspólnik; aktor współgrający z innym. Etym. - z angielskiego: 'jw.' ze st.fr. parçon 'udział; część' od ?Xac
• Znaczenie Partouze Definicja partouze [wym. partu:z] fr., zabawa o charakterze mniej albo bardziej rozwiązłym, orgiastycznym
• Znaczenie Paruzja Definicja paruzja powrót, ponowne zjawienie się; przyjście Zbawiciela na sąd ostateczny. Etym. - gr. parusia 'jw.'; pará 'przy'; einai 'być
• Znaczenie Parwowiroza Definicja zapalenie jelit atakujące koty i psy. Etym. - parwo- z ?Xac. parvus 'mały'; -wiroza z ?Xac. virosus 'trujący' od virus zobacz wirulencja
• Znaczenie Deux De Pas Definicja pas de deux fr., duet taneczny. pas de quatre fr., taniec dwu par
• Znaczenie Parytet Definicja jednostkami monetarnymi różnych państw wg ich wagowej zawartości kruszcu; por. al pari; społ. zrównanie dochodów a. poziomu życia
• Znaczenie pas trop de zele Definicja pas trop de zèle! fr., (tylko) nie za sporo gorliwości! - słowa przypisywane zazw. Talleyrandowi
• Znaczenie Claudo Poena Pede Definicja pede poena claudo ?Xac., kara o kulawej nodze, jest to nierychliwa, lecz niechybna. Etym. - z Horacego (Pieśni, 3, 2, 32
• Znaczenie Pasaty Definicja wiejące na półkuli płn. z płn. wschodu, a na półkuli płd. z płd. wschodu, oddzielone od siebie pasem ciszy równikowej. Etym. - hol. l.poj
• Znaczenie Paseizm Definicja paseizm art. tradycjonalizm. Etym. - fr. passéisme 'jw.' od passé, zobacz passé
• Znaczenie Paseo Definicja ulica, bulwar; uroczyste wkroczenie zawodników na arenę walki byków; por. Corrida. Etym. - hiszp. 'jw.' od pasear 'przechodzić
• Znaczenie Paser Definicja paserstwa, nabywania a. przechowywania rzeczy skradzionych. Etym. - nm. Pascher 'przemytnik; paser' od paschen 'handlować wyrobem
• Znaczenie Paskal Definicja międzynarod. układzie jednostek miar. Etym. - od nazwiska fr. matematyka, fizyka, filozofa i pisarza Blaise Pascala, 1623-62; por. Pascala
• Znaczenie Pasqua Definicja Pasqua wł., zobacz Pâques
• Znaczenie Vide A Passage Definicja passage à vide fr., wyczerpanie umysłowe, nerwowe, fizyczne, regularnie krótkotrwałe. Etym. - fr. passage 'przejście'; à vide 'w próżnię
• Znaczenie Passe Definicja niemodny. Etym. - fr. 'przeszły, ubiegły; przeszłość' od passer 'przejść; mijać' z ?Xac. passus, zobacz passus
• Znaczenie Pilgrim Passionate Definicja Namiętny pielgrzym. Etym. - nieautoryzowana antologia wierszy z angielskiego: różnych autorów wyd. poprzez Williama Jaggarda w 1599 r. i
• Znaczenie Widerstand Passiver Definicja passiver Widerstand nm., bierny opór. Etym. - Hans Viktor von Unruh, prezydent Zebrania Narodowego w Berlinie, 9/10 XI 1848 r
• Znaczenie Pastasciutta Definicja z sosem pomidorowym i parmezanem (wł. potrawa narodowa). Etym. - wł. 'jw.'; pasta 'ciasto; makaron'; asciutta 'sucha
• Znaczenie Pasygrafia Definicja proponowanych międzynarodowych języków pisanych, używających znaków (symboli) mających reprezentować raczej definicje niż wyrazy; sztuczny
• Znaczenie pate de foie gras Definicja pâté de foie gras fr., pasztet strasburski z gęsich a. kaczych wątróbek, z truflami, niekiedy także z dodatkiem smalcu wieprzowego
• Znaczenie Germaniae Praeceptor Definicja praeceptor Germaniae ?Xac., nauczyciel Niemiec (przydomek humanisty nm. Philippa Melanchtona, właśc. Ph. Schwarzerda, 1497-1560
• Znaczenie Passus Definicja zjawisko. Etym. - ?Xac. 'krok; rz. miara długości: podwójny krok, sążeń = 1,48 m'; por. impas; kompas; mila; pas; passacaglia; passé
• Znaczenie Patarafka Definicja świecę a. lichtarz, na którą kapie stearyna, parafina, cerezyna a. wosk. Etym. - fr. patarafe 'bazgroła
• Znaczenie Peccavi Pater Definicja zgrzeszyłem. Etym. - oparte na różnych wersetach Wulgaty (jak Num., 21, 7; Deut., 9, 16; 1. Władca., 7, 6 i tak dalej
• Znaczenie Pedel Definicja pedel bedel przest. woźny w zakładzie naukowym. Etym. - nm. Pedell 'jw.' ze śrdw.z łaciny bedellus 'jp.', pochodzenia germ
• Znaczenie patere quam ipse fecisti legem Definicja poddaj się prawu, któreś sam ustanowił. Etym. - z gr.; myśl przypisywana Pittakosowi, jednemu z 7 mędrców, prawodawcy Mityleny na Lesbos
• Znaczenie Mathos Pathe Definicja pathe mathos gr., cierpnie (jest) nauczycielem. Etym. - z Ajschylosa (Agamemnon, 176
• Znaczenie Natae Pati Definicja pati natae ?Xac., (kobiety są) zrodzone, by cierpieć. Etym. - z Seneki Mł. (Epistulae morales; 'Listy moralne', 95
• Znaczenie Patio Definicja wewnętrzny, otwarty dziedziniec, ozdobiony kolumnami, balkonami, fontanną, kwiatami. Etym. - hiszp. 'dziedziniec wewn.; teatr, parter' ze
• Znaczenie Potestas Patria Definicja ojca, głowy rodziny (u staroż. Rzymian) nad żoną, dziećmi, niewolnikami i wyzwoleńcami, obejmująca pierwotnie również prawo karania
• Znaczenie Patrimonium Definicja patrimonium zobacz paternalizm; patrymonium
• Znaczenie Patrontasz Definicja nm. Patronentasche 'jw.'; Patrone 'nabój, szablon', zobacz patron; Tasche 'kieszeń; torba (podróżna i tym podobne
• Znaczenie Patrystyka Definicja 1. okresu filozofii chrześc. (do XII w.). Etym. - n.z łaciny patristica 'jw.' od gr. patēr, zobacz patriarcha
• Znaczenie Mouche De Pattes Definicja pattes de mouche fr., dosł. 'musze łapki'; gryzmoły, bazgroły, bazgranina
• Znaczenie Canamus Maiora Paulo Definicja paulo maiora canamus ?Xac., śpiewajmy o rzeczach wznioślejszych; przejdźmy na ważniejszy temat. Etym. - z Wergiliusza (Eklogi, 4, 1
• Znaczenie Pauper Definicja ulicznik; dawn. ubogi uczeń, utrzymujący się z posług a. jałmużny. pauperyzacja (z)ubożenie (ludności). Etym. - ?Xac. pauper 'biedny
• Znaczenie Romana Pax Definicja narzucony (jak na przykład poprzez cesarstwo rzymskie) ludom podbitym i utrzymywany przy użyciu siły zbrojnej
• Znaczenie Pi Definicja niewymierna wyrażająca relacja długości obwodu koła do długości jego średnicy, wynosząca w przybliżeniu: 3,1415926535... Etym. - gr. pi
• Znaczenie Praemunitus Praemonitus Definicja praemonitus praemunitus ?Xac., zawczasu ostrzeżony (jest) na czas uzbrojony
• Znaczenie praesente medico nihil nocet Definicja praesente medico nihil nocet ?Xac., żart. w obecności lekarza nic zaszkodzić nie może (zazw. o potrawach, napojach i tak dalej
• Znaczenie Iuris Praesumptio Definicja praesumptio iuris ?Xac., domniemanie prawne; zobacz presumpcja
• Znaczenie Nocturnus Pavor Definicja pavor nocturnus ?Xac., med. lęk nocny (u dzieci
• Znaczenie Harbor Pearl Definicja ustalenie ataku jap. sił powietrznych na bazę floty woj. USA w Pearl Harbor na Hawajach 7 XII 1941 bez wypowiedzenia wojny; rozszerz. nagłe
• Znaczenie Peccadillo Definicja peccadillo [wym. pekkadiljo] grzeszek, małe przewinienie. Etym. - hiszp. zdrobn. od peccado, z peccare 'grzeszyć
• Znaczenie Mortale Peccatum Definicja śmiertelny. peccatum originale ?Xac., grzech pierworodny. peccatum omissionis ?Xac., grzech z opuszczenia. peccatum veniale ?Xac., grzech
• Znaczenie Pehlewi Definicja pehlewi język średnioperski, lit. język Iranu epoki Sasanidów (III-VII w.). Etym. - pers. pähläwi 'partyjski
• Znaczenie Peklowina Definicja konserwowane w solance z saletrą i przyprawami. Etym. - nm. Pökelfleisch 'peklowina'; Pökel 'solanka'; Fleisch 'mięso
• Znaczenie Pekuniarny Definicja pekuniarny pieniężny. Etym. - ?Xac. pecuniarius 'jw.' od pecunia 'własność; dorobek; kapitał
• Znaczenie Pelagial Definicja otwartego morza ograniczona od brzegu litoralem, a od dołu strefą abisalną, denną. Etym. - gr. pelagikós 'morski' od pélagos '(otwarte
• Znaczenie Pelagra Definicja schorzenie wywołane długotrwałym brakiem witaminy PP (niacyny) w organizmie. Etym. - wł. pellagra 'jw.'; pelle 'skóra' od ?Xac. pellis 'jp
• Znaczenie Pelargonia Definicja z łaciny pelargonium 'jw.' z gr. pelargós 'bocian', od podobieństwa torebek nasiennych do bocianiego dzioba
• Znaczenie Pendragon Definicja Brytów (zwł. czasu wojny). Etym. - śr.z angielskiego: 'wódz wodzów'; pen 'wódz'; dragon 'lider' z ?Xac. deaco, zobacz dragon
• Znaczenie Peperment Definicja angielskiego: peppermint 'bot. mięta pieprzowa: olejek miętowy; drażetka miętowa'; pepper 'pieprz'; mint 'bot. mięta
• Znaczenie Pipa Definicja chiński instrument muz. szarpany, o sporym, płaskim korpusie przypominającym lutnię, z dwunastoma (a. więcej) wysokimi progami na szyjce i
• Znaczenie Penalizacja Definicja kodeksie karnym, przepisach i tym podobne). Etym. - ?Xac. poenalis 'w odniesieniu kary; bolący' od poena 'kara; pokuta' z gr. poinē 'kara
• Znaczenie Penetracja Definicja przenikanie (na przykład wpływów); docieranie dokąd w celach badawczych; zagłębianie się, wnikanie w co. penetrować. Etym. - ?Xac
• Znaczenie Pengo Definicja pengö węg. waluta węg. w latach 1925-46; zobacz forint
• Znaczenie Peniuar Definicja przy czesaniu; przest. szlafroczek, negliż. Etym. - fr. peignoir 'jw.' od peigner 'czesać, gładzić' z ?Xac. pectinare 'czesać' od pecten
• Znaczenie Penni Definicja penni fiń., drobna moneta fińska równa 1/100 marki
• Znaczenie Penolog Definicja penolog prawnik, specjalista w dziedzinie penalizacji. Etym. - ?Xac. poena, zobacz penalizacja zobacz -log
• Znaczenie Pentekost Definicja nazwa święta Zesłania Ducha Św. (por. Dzieje Ap. 2, 1-13), transformacji żyd. Zielonych Świąt, święta związanego z nadaniem praw na górze
• Znaczenie Penthouse Definicja zjednoczonych ameryki: elegancki apartament mieszkalny a. biurowy wybudowany na płaskim dachu wysokościowca. Etym. - z angielskiego
• Znaczenie Peonia Definicja peonia bot. piwonia. Etym. - ?Xac. paeonia z gr. paiōnía 'jw.; kwiat Apollina Uzdrowiciela (Paiōn)' zobacz pean
• Znaczenie Pepiniera Definicja przest., przen. miejsce, środowisko, gdzie szkolą się, kształtują przyszłe kadry zawodowe, artystyczne i tym podobne Etym. - fr. pépinière
• Znaczenie per fas et nefas Definicja per fas et nefas ?Xac., godziwymi (a jak trzeba, to) i niegodziwymi metodami; nie przebierając w środkach
• Znaczenie Procura Per Definicja per procura wł., w zastępstwie; opierając się na pełnomocnictwa. Etym. - zobacz per-; prokura
• Znaczenie Saldo Per Definicja per saldo wł. (jako reszta) do wyrównania (na koncie rachunkowym
• Znaczenie Se Per Definicja per se ?Xac., samo poprzez się, samo z siebie
• Znaczenie Stirpes Per Definicja podzielony w równych częściach pomiędzy odgałęzienia rodziny, nie mniej jednak udział każdej gałęzi dzieli się równo między jej członków
• Znaczenie Ultimo Per Definicja per ultimo wł., handl. (do uiszczenia) w ostatnim (dniu miesiąca
• Znaczenie Noble Pere Definicja père noble fr., dosł. 'szlachetny tata'; teatr. dawn. wytworny, starszy pan, zazw. w rolach ojców (jako emploi aktorskie
• Znaczenie Arabia Of Perfumes Definicja the) perfumes of Arabia z angielskiego:, wonności arabskie. Etym. - z Szekspira (Makbet 5, 1), 1606 r
• Znaczenie Pieriestrojka Definicja pieriestrojka ros., przebudowa; polit. gruntowne, rewolucyjne reformy gosp., społ., kulturowe
• Znaczenie Legem Praeter Definicja prawa', prawn. o działaniu nie będącym w sprzeczności z obowiązującym prawem, lecz nie przewidzianym poprzez nie
• Znaczenie Pergola Definicja rząd a. dwu rzędów kolumn, słupków i tym podobne, przykrytych kratownicą, oplecionych roślinami pnącymi. Etym. - wł. 'altana obrośnięta
• Znaczenie Perhydrol Definicja utleniającego 30-procentowego roztworu wodnego nadtlenku wodoru. Etym. - nm. 'jw.'; zobacz per-; hydr-; ol(e
• Znaczenie Peri Definicja istota płci męskiej a. żeńskiej, w rodzaju wróżki a. elfa, lecz utworzona z ognia, pochodząca od upadłych aniołów, pierw. groźna, późn
• Znaczenie Mora In Periculum Definicja periculum in mora ?Xac., niebezpieczeństwo w zwłoce. Etym. - wg Liwiusza (38, 25, 13
• Znaczenie Perizonium Definicja perizonium plast. przepaska udrapowana na biodrach ukrzyżowanego Chrystusa. Etym. - n.z łaciny 'jw.'; zobacz peri-; gr. dzōnē, zobacz zona
• Znaczenie Perkal Definicja bawełniane na bieliznę osobistą i pościelową i do użytku przemysłowego; por. zefir. Etym. - fr. percale z tur.-pers. pärgālä
• Znaczenie Perl Definicja drukarskiej (5 punktów). perlon nm. nazwa handl. włókien syntetycznych typu poliamidów, użytkowanych do wyrobów tkanych i dzianych. Etym
• Znaczenie Perora Definicja przemowa; rozwlekłe, nudne pouczenie, napominanie, reprymenda. perorować. Etym. - ?Xac. perorare 'konkludować; mówić na końcu; wykładać
• Znaczenie Perry Definicja regularnie po poddaniu fermentacji, niskoprocentowy napój alkoholowy, gruszecznik, podobny do cydru, niekiedy musujący (po nasyceniu kwasem
• Znaczenie Perspiracja Definicja parowanie; pocenie się. Etym. - ?Xac. perspirare 'przewiewać; oddychać poprzez co'; zobacz per-; spirare, zobacz -spir- 2
• Znaczenie Perszeron Definicja perszeron ciężki koń roboczy rasy fr. Etym. - fr. percheron '(koń) pochodzący z Perche, rejonu płn. Francji
• Znaczenie Perta Definicja perta żegl. rozciągnięta pod reją lina, na której opierają stopy marynarze pracujący przy żaglach. Etym. - d.nm. perd od perden 'stąpać
• Znaczenie Perwersja Definicja zaspokajanie popędu płciowego w sposób nienaturalny, nadzwyczajny. Etym. - ?Xac. perversio 'obrócenie w niewłaściwym kierunku; przekręcenie
• Znaczenie Pesewa Definicja pesewa jednostka monetarna Ghany, równa 1/100 cedi
• Znaczenie Pirs Definicja zaopatrzony w urządzenia przeładunkowe i cumownicze; por. molo. Etym. - z angielskiego: piers l.mn. od pier 'przystań; molo; filar
• Znaczenie Policentryzm Definicja tendencja do) mnożenia ośrodków, skupiania czego w licznych ośrodkach, centrach. Etym. - zobacz poli-; centrum
• Znaczenie Pesto Definicja czosnku i oliwy, stosowany do zielonego spaghetti. Etym. - wł. 'utłuczony' od pestare '(u)tłuc; tłoczyć' z późn.z łaciny pistare częstotl
• Znaczenie Peszarim Definicja peszarim komentarze do Biblii znalezione pośród zwojów Morza Martwego wokół Qumran. Etym. - hebr. l.mn. od peszer 'komentarz
• Znaczenie Petanque Definicja żwirowym boisku dł. 12-15 m, szerokości około 4 m, zwanym piste a. terrain, pochodząca z płd. Francji, rozpowszechniona również w Anglii
• Znaczenie Petit Definicja 8 punktów). petit-beurre [wym. ptibör] rodzaj herbatnika. Etym. - fr. petit 'mały; drobny; malec'; beurre 'masło' z gr. boútyron, zobacz
• Znaczenie Francais Petit Definicja francuszczyzna uboga i zniekształcona, wykorzystywana w byłych koloniach Afryki jako obiegowy, wehikularny język międzyplemienny (por
• Znaczenie Petites miseres de la vie conjugale Definicja Petites misères de la vie conjugale fr., Małe niedole pożycia małżeńskiego. Etym. - tytuł powieści (1845 r.) Balzaka
• Znaczenie Petycja Definicja zbiorowe, skierowane do władz czy osób na wyższym stanowisku. Etym. - ?Xac. petitio 'atak; prośba; roszczenie' od petere, zobacz petent
• Znaczenie Pf Definicja złożenia życzeń, gratulacji, powinszowań (na biletach wizytowych). p.f.v. skr. od pour faire visite fr., na odwiedziny (na biletach
• Znaczenie Ship Phantom Definicja The) Phantom Ship z angielskiego: Okręt-widmo. Etym. - tytuł powieści (1839 r.) Fredericka Marryata, pisarza ang
• Znaczenie Philosophensteg Definicja filozofów', ulica spacerowa w Heidelbergu nad Neckarem (Niemcy), sławnym mieście uniwersyteckim (od 1386 r.) i ośrodku nauk.- kulturalnym
• Znaczenie War Phony Definicja phony war [wym. founy uo:] zobacz drôle de guerre. Etym. - agn. phony 'fałszywy; udawany; zmyślony'; war 'wojna
• Znaczenie Fraus Pia Definicja pia fraus ?Xac., pobożne oszustwo. Etym. - z Owidiusza (Metamorfozy, 9, 711
• Znaczenie Noirs Pieds Definicja pieds noirs fr., [wym. pie nuar] dosł. 'czarne stopy'; nazwa europejskich, zwł. francuskich mieszkańców Algierii w czasach kolonialnych
• Znaczenie Pielmieni Definicja pielmieni ros., l.mn., drobne pierożki (uszka) nadziewane mięsem (rzadziej rybą a. jarzynami), gotowane w rosole, potrawa ros
• Znaczenie Pikielhauba Definicja skończony na szczycie sterczyną (ostrym grotem), noszony poprzez wojsko pruskie i nm. do 1918 r. Etym. - nm. Pickelhaube 'jw.'; Pickel
• Znaczenie Plutokracja Definicja panowanie, władza bogaczy; warstwa ludzi bogatych, finansistów. Etym. - gr. plutokratía 'władza bogaczy'; ploútos 'bogactwo'; zobacz
• Znaczenie Pietruszka Definicja pietruszka ros., teatr. kukiełka, marionetka. Etym. - ros. zdrobnienie imienia Piotr
• Znaczenie Pifferaro Definicja grający na piffero, fujarce, piszczałce. Etym. - wł. pifferaro 'grajek na piszczałce' od piffero 'piszczałka; jp.; głuptas' ze śr.g.nm
• Znaczenie Pifometre Definicja pifomètre fr., żart. (od pif 'nos') pop. (poł. XX w.) intuicja, instynkt, wyczucie, "węch", "nos"
• Znaczenie Pigment Definicja substancja barwiąca a. barwna. Etym. - ?Xac. pigmentum 'barwnik; farba' od pingere, zobacz piktografia; por. piment
• Znaczenie Pigwa Definicja różowatych o sporych kwiatach i owocach gruszkowatych, owłosionych, o miłej woni (niejadalnych na surowo, stosowanych na konfitury
• Znaczenie Pikle Definicja warzyw (ogórki, cebula, zielone pomidory, marchew, dynia, korniszony i tak dalej) z przyprawami. Etym. - z angielskiego: pickle l.poj
• Znaczenie Piknik Definicja piknik przest. wycieczka, majówka, na której zabrane z sobą (składkowe) zapasy żywności i napojów spożywa się na świeżym powietrzu; por
• Znaczenie Piktografia Definicja jedna z postaci prapisma niepiśmiennych ludów pierwotnych; mechanizm piktogramów, rysunkowych symboli, znaków umownych. Etym. - ?Xac
• Znaczenie Pikulina Definicja pikulina pikolo, mały flet. Etym. - wł. piccolo, zobacz pikolak
• Znaczenie Pilaw Definicja baraniną i jarzynami, smażonego w oliwie, gotowanego na rosole i przyprawionego korzeniami. Etym. - pers., tur. pilāu, palāu 'jw
• Znaczenie Pill Definicja the) pill z angielskiego:, pigułka; pigułka antykoncepcyjna, przyjmowana doustnie poprzez kobietę
• Znaczenie Pinakoteka Definicja Etym. - gr. pinakothēkē 'magazyn obrazów-wotów ofiarowanych Atenie (w Propylejach na Akropolu ateńskim)'; pínaks dpn. pínakos 'obraz
• Znaczenie Pinardier Definicja pinardier statek-cysterna do przewozu wina. Etym. - fr. od pinard gwar. 'wino
• Znaczenie Pingpong Definicja ping-pong sport. tenis stołowy. Etym. - z angielskiego: 'jw.'; nazwa handl
• Znaczenie Pingwin Definicja pingwin zool. bezlotek. Etym. - nm., fr. pinguin, z angielskiego: penguin 'jw
• Znaczenie Pinx Definicja pinx(it) malował (słowo stawiany przed nazwiskiem malarza, na obrazie). Etym. - ?Xac. 'jw.' od pingere, zobacz piktografia
• Znaczenie Piruet Definicja obrót (w tańcu - na palcach jednej nogi; na lodzie - na czubie łyżwy; konia - na tylnych nogach). Etym. - fr. pirouette 'fryga; bąk
• Znaczenie Doces Natare Piscem Definicja piscem natare doces ?Xac., rybę uczysz pływać
• Znaczenie Pizang Definicja pizang malaj., banan
• Znaczenie pir na wies mir Definicja świat; Uczta nad ucztami (tytuł ostatniej części poematu poety ros. Mikołaja Niekrasowa, 1821-78, pt. Komu się na Rusi dobrze dzieje, 1863
• Znaczenie Piramidalny Definicja ostrosłupa o podstawie kwadratowej; olbrzymi, kolosalny, wyjątkowy, nadzwyczajny. Etym. - gr. pyramis dpn. pyramídos 'piramida' z egipsk
• Znaczenie Piroga Definicja wydrążone w pniu drzewnym; por. kanu. Etym. - fr. pirogue 'jw.' z hiszp. piragua 'jp.'; pochodzenia karaibskiego
• Znaczenie Pirydoksyna Definicja odgrywająca fundamentalną rolę w białkowej przemianie materii. Etym. - piryd(yna) chem. 'związek organiczny, pochodna benzenu' z gr. pyr
• Znaczenie Pistol Definicja escudo) bita w XVI w.; podobnej wartości monety innych państw romańskich, stosowane do końca XVIII w. Etym. - fr. pistole 'jw
• Znaczenie Pisuar Definicja pisuar męski ustęp publiczny z urządzeniem do spłukiwania moczu. Etym. - fr. pissoir 'jw.' od pisser 'oddawać mocz
• Znaczenie Pita Definicja pita z arab. chleb syryjski, okrągły placek z mąki jęczmiennej a. pszennej, pop. na Bliskim Wschodzie
• Znaczenie Pithos Definicja egejskiej - beczka gliniana do przechowywania żywności (zboża, owoców, oliwy) a. wina, wykorzystywana niekiedy jako trumna
• Znaczenie Piuska Definicja okrągła czapeczka noszona poprzez duchownych, przykrywająca tonsurę. Etym. - ?Xac. Pius, imię wielu papieży; zobacz pijar
• Znaczenie Piwonia Definicja piwonia bot. peonia. Etym. - fr. pivoine 'jw.' z ?Xac. paeonia, zobacz peonia
• Znaczenie Pizzicato Definicja dźwięków poprzez szarpanie strun palcem na muz. instrumentach smyczkowych. Etym. - wł. p.p. od pizzicare 'szczypać; szarpać (struny)' z
• Znaczenie Experiri Placet Definicja spróbować. Etym. - Francesco Petrarca: dewiza życiowa; także u Thomasa Manna (Czarodziejska góra 1, 4), 1924 r
• Znaczenie Plankton Definicja organizmów roślinnych i zwierzęcych (jak pierwotniaki, drobne skorupiaki, glony), unoszący się biernie w toni wodnej (mórz, rzek, jezior) w
• Znaczenie Jour Du Plat Definicja plat du jour fr., (w restauracji) specjalność dnia, szczególne danie dnia
• Znaczenie Plateau Definicja wyżynna równina. Etym. - fr. 'tac(k)a; szala (u wagi); jw.' od plat 'płaski: równy' z gr. platýs 'jp.'; por. plafon; plasować; platfus
• Znaczenie Tennis Platform Definicja angielskiego:, 'tenis na platformie, tenis łopatkowy', rodzaj tenisa rozgrywanego łopatkami i ciężką piłką kauczukową na drewnianej
• Znaczenie Plano Definicja nie składanego, kompletnie rozpostartego (por. folio; octavo; quarto). Etym. - skrót ?Xac. in plano 'w stanie gładkim' z r.nij. od planus
• Znaczenie Plaque Definicja warstwą szlachetniejszego (por. plater); drewno oklejone cennym fornirem. Etym. - fr. 'jw.' z p.p. od plaquer 'platerować, powlec metalem
• Znaczenie Platyna Definicja rzadki metal szlachetny, jasnoszary, ciągliwy, trudno topliwy. platynowce ekipa pierwiastków metalicznych; ruten, rod, pallad, osm, iryd
• Znaczenie Plazja Definicja PLAZJA w złożeniach: postęp, formacja. Etym. - n.z łaciny -plasia 'jw.' z gr. plásis, plásma, zobacz plazma; por. hiperplazja
• Znaczenie Bargain Plea Definicja ugoda obrończa', układ pomiędzy prokuratorem a oskarżonym albo jego adwokatem, w przekonaniu którego oskarżony przyznaje się do winy a
• Znaczenie Plectrum Definicja piórko, kostka, (zazw. trójkątna) płytka elastyczna (z szylkretu a. kości słoniowej) do gry na instrumentach strunowych szarpanych. Etym
• Znaczenie Plegia Definicja określonego rodzaju. Etym. - n.z łaciny od gr. plēgē 'cios; rana; bijatyka; katastrofa, nieszczęście' od pnia plēssein, zobacz plektron
• Znaczenie Plereza Definicja zwieszające się z ronda kapelusza damskiego; dawn. biała obwódka naszyta na żałobną suknię; żart., pot. uczesanie męskie, przy którym
• Znaczenie Plezjozaur Definicja długiej szyi i kończynach w kształcie płetw, który żył w morzach w momencie jurajskim i kredowym. Etym. - gr. plēsíos 'bliski; sąsiedni' od
• Znaczenie plus catholique que le pape Definicja bardziej katolicki niż sam papież. plus minus ?Xac., mniej więcej, ok.. plus de confidence que de connaissance fr., więcej poufałości niż
• Znaczenie Polemologia Definicja polemologia studium konfliktów, zwł. wojen. Etym. - gr. pólemos, zobacz polemika; -logia
• Znaczenie Winylu Polichlorek Definicja tworzywo sztuczne pozyskiwane poprzez polimeryzację emulsyjną a. perełkową chlorku winylu (na przykład igelit, koreseal, mipolam, winidur
• Znaczenie Group Pressure Definicja nacisku; zobacz lobby. Etym. - z Arthura F. Bentleya (The Process of Government: A Study of Social Pressures), 1908 r
• Znaczenie plenus venter non studet libenter Definicja plenus venter non studet libenter ?Xac., pełny brzuch niechętnie studiuje; najedzonemu edukacja nie idzie
• Znaczenie Pljuszkinstwo Definicja pljuszkinstwo zobacz pluszkinstwo
• Znaczenie Ploke Definicja ploke gr. dosł. 'splot', splot kilku powtórzeń wyrazów na przestrzeni pewnego odcinka wypowiedzi
• Znaczenie Plouc Definicja gbur, nieokrzesaniec, osoba pogardzana poprzez snobów. Etym. - początkowo w Bretanii XIX w., rozpowszechnione około 1960
• Znaczenie Pludry Definicja szerokie spodnie sięgające ponad kolan; por. pumpy. Etym. - nm. Pluderhosen 'bufiaste spodnie sukienne do połowy ud a. do kolan, rozcinane
• Znaczenie plures crapula quam gladius Definicja plures crapula quam gladius ?Xac., więcej (ludzi ginie) od obżarstwa niż od miecza; por. les gourmands font
• Znaczenie Plusquamperfectum Definicja gram. czas zaprzeszły. Etym. - ?Xac. 'więcej niż perfectum'; plus 'więcej'; quam 'jak; niż'; zobacz perfectum
• Znaczenie Pluszkinstwo Definicja pluszkinstwo ros., chorobliwe skąpstwo, sknerstwo. Etym. - od nazwiska Pluszkina, jednego z bohaterów powieści Gogola Martwe dusze (1842 r
• Znaczenie Proswieszczenija Płody Definicja Płody proswieszczenija ros., Płody nauki; Owoce oświaty. Etym. - tytuł komedii (1891 r.) Lwa Tołstoja
• Znaczenie Población Definicja población hiszp. dosł. 'miasteczko, osada'; iberoamer., dzielnice ruder i nędzy w Chile. poblador iberoamer., mieszkaniec población w Chile
• Znaczenie Podesta Definicja wł. XII i XIII w. - naczelnik administracji, pierw. mianowany poprzez cesarza, późn. obieralny, burmistrz. Etym. - wł. podestà, potestà
• Znaczenie poetry is what gets lost in translation Definicja z angielskiego:, literatura jest tym, co przepada w tłumaczeniu. Etym. - powiedzenie poety amer. Roberta Frosta, 1874-1963
• Znaczenie Poinsettia Definicja wilczomlecz piękny a. nadobny. Etym. - n.z łaciny 'jw.' od nazwiska polityka amer.: Joel R. Poinsett (1779-1851
• Znaczenie Polder Definicja dna morza (a. jeziora) otoczony tamami, groblami, osuszony ( i odsolony), zwł. na wybrzeżach Morza Płn
• Znaczenie Polemarch Definicja wojsk., zwł. trzeci archont staroż. Aten, przewodniczący sądu, sprawujący jurysdykcję nad metojkami. Etym. - gr. polémarchos; pólemos
• Znaczenie Poler Definicja poler zobacz knecht (żegl.). Etym. - nm. Poller 'jw., pal cumowniczy
• Znaczenie Poliandria Definicja poliandria zobacz poligamia. Etym. - gr. polyandría 'obfitość mężczyzn, ludności; grób masowy (na polu bitwy)'; zobacz poli-; -andria
• Znaczenie Polifiletyczność Definicja polifiletyczność biol. postęp w odrębnych liniach filogenetycznych. Etym. - zobacz poli-; gr. phylē 'ród
• Znaczenie Polietylen Definicja polietylen termoplastyczne tworzywo pozyskiwane poprzez polimeryzację etylenu. Etym. - zobacz poli-; etyl
• Znaczenie Poliglota Definicja poliglota człowiek władający różnymi językami. Etym. - gr. polýglōttos, polýglōssos 'jw.; wielojęzyczny'; zobacz poli-; -glota
• Znaczenie Poligynia Definicja poligynia zobacz poligamia. Etym. - zobacz poli-; -gin(e
• Znaczenie Polihistor Definicja wszechstronne informacje, encyklopedyczną wiedzę. Etym. - gr. polyisōr 'bardzo uczony'; zobacz poli-; histōr, zobacz historiografia
• Znaczenie Polimetria Definicja różnych głosach tegoż utworu muz. różnego rodzaju metrum (na przykład koniec I aktu opery Don Juan Mozarta). Etym. - zobacz poli-; -metria
• Znaczenie Polinukleotydy Definicja polinukleotydy nukleinowe kwasy; zobacz dezoksyrybonukleinowy kwas; rybonukleinowy kwas. Etym. - zobacz poli-; nukleo
• Znaczenie Polirytmia Definicja występowanie w różnych głosach tegoż utworu przebiegów o kontrastującej budowie rytmicznej. Etym. - zobacz poli-; rytmika
• Znaczenie Polisacharydy Definicja polisacharydy poliozy, glikany, chem. wielocukry wielocząsteczkowe, cukry złożone. Etym. - zobacz poli-; sachar(o
• Znaczenie Polisemia Definicja związku wyrazowego, przyrostka i tym podobne, na przykład letnia w połączeniach letnia rezydencja i letnia woda; por. homonimy. Etym. - n.z
• Znaczenie Politonalność Definicja wykorzystywanie dwu a. więcej tonacji w tymże utworze muz. (na przykład bitonalność w Pietruszce Strawińskiego). Etym. - zobacz poli
• Znaczenie Poliuretany Definicja termoplastycznych a. utwardzalnych, użytkowanych jako kauczuki, pianki, włókna i kleje do metali i szkła, i tworzywa konstrukcyjne. Etym
• Znaczenie Polor Definicja zdolność właściwego zachowania się w towarzystwie, dobre maniery; przest. połysk. Etym. - ?Xac. polire 'polerować, wygładzać; bielić
• Znaczenie Polucja Definicja nasienia w okresie snu, któremu regularnie towarzyszą marzenia erotyczne. Etym. - późn.z łaciny pollutio 'skalanie; nieczystość' z ?Xac
• Znaczenie Polymoog Definicja łącząca możliwości barwy i dźwięku syntezatora, organów elektr. i akustycznego instrumentu klawiszowego. Etym. - zobacz poli-; Moog
• Znaczenie Poncho Definicja przypominający koc z przecięciem w środku (na głowę), noszony poprzez Indian Ameryki Płd. Etym. - amer.hiszp. 'jw.' z arauk. pontho
• Znaczenie Ponente Definicja zachód, państwa zach.; jw.' ze śr.z łaciny ponens dpn. ponentis z ?Xac. 'zachodzący' p.p. od ponere, zobacz pozycja
• Znaczenie Sospiri Dei Ponte Definicja poprzez który skazani przechodzili dawn. z sali sądu w weneckim Pałacu Dożów do przerażającego więzienia Piombi
• Znaczenie Pool Definicja wspólny fundusz, wspólne przedsięwzięcie w dziedzinie kupna a. sprzedaży, zwł. dla spekulacji giełdowej a. spowodowania ruchu cen na rynku
• Znaczenie Yorick Poor Definicja poor Yorick! z angielskiego:, (ach,) biedny Jorik! Etym. - z Szekspira (Hamlet, 5, 1
• Znaczenie Pop Definicja pop nazwa duchownego w Kośc. prawosławnym i gr.kat. popadia żona popa. Etym. - ros., ukr. 'jw.' z gr. páppas, zobacz papista
• Znaczenie Poptop Definicja metalowym języczkiem w wieczku, który otwiera się poprzez pociągnięcie za przymocowane doń kółko; por. ring-pull; zip-top
• Znaczenie Popule meus quid feci tibi Definicja Ludu mój, (ludu,) cóżem ci uczynił? Etym. - start polskiej pieśni wielkopostnej z XVI w., tł. ?Xac. udramatyzowanej improperii
• Znaczenie Poriomania Definicja niecelowy, niepohamowany popęd do wędrowania; por. fuga 2. Etym. - gr. poreía 'marsz; podróż; wędrówka; droga'; zobacz -mania
• Znaczenie Porridge Definicja porridge [wym. poridż] owsianka, kasza owsiana. Etym. - z angielskiego: z ?Xac. porrum bot. 'pory
• Znaczenie Portamento Definicja jednego dźwięku na drugi, możliwe do wykonania w śpiewie, na instrumentach smyczkowych, gitarze hawajskiej i na puzonie; por. jazz. Etym
• Znaczenie Portatywny Definicja przest. papierośnica. Etym. - fr. portatif 'przenośny; kieszonkowy' i porte-cigares 'cygarniczka' od porter 'nosić' z ?Xac. portare
• Znaczenie Portret Definicja rzadziej: rzeźba) przedstawiająca ustaloną osobę; podobizna. Etym. - fr. portrait 'jw.' ze śrdw.fr. p.p. od portraire 'rysować
• Znaczenie Portsalut Definicja port-salut fr., [wym. porsalü] zobacz trapistów ser. Etym. - od Port-du-Salut, opactwa trapistów w Normandii (Francja płn
• Znaczenie Necisque Vitae Potestas Definicja potestas vitae necisque ?Xac., prawn. władza życia i Zgonu
• Znaczenie potior est conditio possidentis Definicja potior est conditio possidentis ?Xac., prawn. lepsze jest położenie posiadającego
• Znaczenie pour epater le bourgeois Definicja pour épater le bourgeois fr., by zadziwić mieszczucha; por. epatować. pour faire visite zobacz p.f.v. pour félciter zobacz p.f
• Znaczenie Pretekst Definicja zmyślony dla ukrycia prawdziwej powody, przen. płaszczyk, pokrywka. Etym. - ?Xac. praetextus p.p. od praetexere 'obszywać (z przodu
• Znaczenie Porfira Definicja plesze czerwonej, przyczepiony do podłoża, narastający w morzach u wybrzeży wsch. Azji; kilka gatunków hodowanych w Japonii na jarzynę
• Znaczenie posłuszaj wri da znaj że mieru Definicja posłuchaj: łżyj, ale znajże miarę! Etym. - z Aleksandra Gribojedowa (Mądremu biada, 4, 4), 1824 r., tł. Juliana Tuwima; Czacki do
• Znaczenie Posol Definicja wieprzowiny, kukurydzy, czosnku i chile, jadana gł. w Ameryce ?Xac.; napój sporządzony z mąki kukurydzianej, wody i cukru, pity gł. w
• Znaczenie Post Definicja POST- w złożeniach: po; kolejny; późniejszy; za; tylny; następujący (po). Etym. - ?Xac. post 'po; za
• Znaczenie Diluvium Post Definicja post diluvium ?Xac., po potopie; por. a Deucalione; portans ramum olivae
• Znaczenie Factum Post Definicja post factum ?Xac., [wym. ...faktum] po fakcie, po wydarzeniu; retrospektywnie; ex post
• Znaczenie Festum Post Definicja post festum po święcie, jest to za późno, gdy już jest po wszystkim. Etym. - ?Xac. z gr. (katópin heortēs); por. Platona Gorgiasz, 1
• Znaczenie Poster Definicja poster z angielskiego:, [wym. pouster] plakat reklamowy, afisz (zwł. o plakatach jako przedmiotach kolekcjonerstwa miłośników pop-artu
• Znaczenie Damour Postillon Definicja postillon d'amour fr., wysłannik (zwiastun, dosł. pocztylion) miłości; przest. przen. pocałunek
• Znaczenie Postscriptum Definicja dopisek do listu, artykułu i tym podobne Etym. - n.z łaciny 'jw.' z ?Xac. r.nij. od postscriptus p.p. od postscribere 'podpisać pod, przy
• Znaczenie Wkusu Obszcziestwiennomu Poszczioczina Definicja Poszczioczina obszcziestwiennomu wkusu ros., Policzek powszechnemu smakowi. Etym. - tytuł manifestu (1912 r.) futurystów ros
• Znaczenie Wsie Potemkinowskie Definicja potemkinowskie wsie - zobacz potiomkinowskie wsie
• Znaczenie potior est qui prior est Definicja potior est, qui prior est ?Xac., kto pierwszy, ten lepszy. Etym. - z Terencjusza (Phormio 2, 3), 161 p.n.e
• Znaczenie Potwal Definicja potwal zobacz kaszalot. Etym. - nm. Pottwal 'jw.'; Pott 'garnek'; Wal(fisch) 'wieloryb'; posiadający łeb jak olbrzymi garnek
• Znaczenie Merite Le Pour Definicja pour le mérite fr., za zasługę (najwyższy pruski order wojenny od 1740 r., od 1842 r. także cywilny
• Znaczenie pourvu que ca duro Definicja pourvu que ça duro fr., byle aby to tylko (tak dalej) trwało
• Znaczenie power tends to corrupt and absolute power corrupts absolutely Definicja power corrupts absolutely z angielskiego:, władza demoralizuje, a. władza absolutna demoralizuje w sposób absolutny. Etym. - John E. E
• Znaczenie Prasadam Definicja pożywienie, zazw. owoc, ofiarowany do przodu bogu a. świątobliwej osobie, która w zamian udziela błogosławieństwa i oczyszczenia
• Znaczenie propriete cest le vol Definicja propriété c'est le vol zobacz la propriété
• Znaczenie Pozer Definicja człowiek lubiący udawać, przybierać pozy. Etym. - fr. poseur 'jw.' od poser 'stawiać; kłaść' z późn.z łaciny pausare 'zatrzymywać
• Znaczenie Pradżma Definicja najwyższe oświecenie (w buddyzmie) osiągane poprzez kontemplację i intuicyjne wniknięcie w siebie. Etym. - sanskr. od pradżānāti 'on wie
• Znaczenie Prairial Definicja miesiąc fr. kalendarza republikańskiego. Etym. - fr. 'jw.' od prairie, pré 'łąka' z ?Xac. pratum 'jp.'; por. preria
• Znaczenie Prakseologia Definicja zasadach skutecznego i sprawnego działania. praksja psych. umiejętność wykonywania ruchów celowych. praktycyzm ocena zjawisk i działań wg
• Znaczenie Praktykabel Definicja podwyższenie w dekoracji video. a. pod kamerę video.; przystawka sceniczna (na przykład schody, ganki) w teatrze; straponten. Etym. - nm
• Znaczenie Pralina Definicja pomadkową. Etym. - fr. praline 'towar cukierniczy: migdał smażony w cukrze' od nazwiska Plessis-Praslina, którego kucharz wynalazł pralinkę
• Znaczenie Prałat Definicja zwyczajną jurysdykcję kośc. (biskup, wyższy przełożony zakonu, wikariusz generalny); tytuł honorowy wielu innych wyższych duchownych. Etym
• Znaczenie Prapremiera Definicja danym państwie) publiczne przedstawienie utworu scenicznego a. wyświetlenie filmu. Etym. - zobacz premiera
• Znaczenie Precyzja Definicja precyzować precyzyjnie, ściśle określać, ustalać, formułować. Etym. - ?Xac. praecisio 'obcinanie, przycinanie' i praecisus p.p. od
• Znaczenie Preegzystencja Definicja duszy ludzkiej przed zaistnieniem ciała (religie Indii; Pitagoras, Platon; Orygenes). Etym. - zobacz pre-; egzystencja
• Znaczenie Prefabrykacja Definicja prefabrykacja wykonywanie przedmiotów składowych budowlii (prefabrykatów) metodą przemysłowym. Etym. - zobacz pre-; fabrykat
• Znaczenie Affectionis Pretium Definicja pretium affectionis ?Xac., cena amatorska (jest to wyższa; dla amatora, który poszukuje przedmiotu); upominek przyjaźni, dar miłości
• Znaczenie Prorektor Definicja prorektor zastępca rektora. Etym. - zobacz pro- 2; rektor
• Znaczenie Protobionty Definicja elementarne praorganizmy. Etym. - termin wprowadzony poprzez biochemika rosyjskiego A. I. Oparina; zobacz prot(o)-; -bio
• Znaczenie pulsate et aperietur vobis Definicja pulsate, et aperietur vobis ?Xac., kołaczcie, a będzie wam otworzone. Etym. - z Wulgaty (Ew. wg Mat., 7, 7
• Znaczenie Prebiotyczny Definicja prebiotyczny, protobiotyczny, biol. istniejący przed powstaniem życia. Etym. - zobacz pre-; proto-; -bio
• Znaczenie Precesja Definicja przesuwanie się wzdłuż ekliptyki punktu równonocy, obiegającego całą ekliptykę pośrodku 25 800 lat (tak zwany rok platoński). Etym. - ?Xac
• Znaczenie Precjoza Definicja precjoza zobacz précieuses
• Znaczenie Predyspozycja Definicja czego; inklinacja, tendencja, dążność; skłonność (na przykład do chorób), podatność. Etym. - zobacz pre-; dyspozycja
• Znaczenie Prehistoria Definicja poprzedzający pojawienie się dokumentów pisanych; edukacja zajmująca się badaniem tego okresu; por. archeologia. Etym. - zobacz pre
• Znaczenie Prekambr Definicja prekambr najdawniejszy moment dziejów Ziemi, obejmujący ery: archaiczną i proterozoICZNą, Tabl. 7. Etym. - zobacz pre-; kambr
• Znaczenie Prekursor Definicja Xac. praecursor 'jw.; chorąży; straż przednia; szpieg' od praecurrere 'biec przodem; wyprzedzać; przewyższać'; zobacz pre-; currere
• Znaczenie Premedytacja Definicja przygotowanie do przodu jakiegoś działania, postępku o charakterze ujemnym a. zaskakującym. Etym. - ?Xac. praemeditatio 'obmyślanie' z
• Znaczenie Cru Premier Definicja premier cru [wym. premie krü] fr., pierwszy (i idealny) zestaw wina; wino z takiego zbioru; zobacz grand cru
• Znaczenie Premisa Definicja urlop, zwolnienie. Etym. - śrdw.z łaciny praemissa 'przesłanka' od ?Xac. praemittere 'posłać, wyprawić do przodu'; zobacz pre-; mittere
• Znaczenie Prenatalny Definicja urodzenie się, w odniesieniu życia płodowego. Etym. - zobacz pre-; ?Xac. natalis 'w odniesieniu narodzin; przyrodzony'; z natus, zobacz
• Znaczenie Preria Definicja płaski a. falisty, w dolinie Mississipi (USA), o głębokiej, urodzajnej glebie, pokryty wysoką trawą w miejscach nie uprawianych (por
• Znaczenie Preskrypcja Definicja recepta lekarska. Etym. - późn.z łaciny praescriptio 'przedawnienie' z ?Xac. 'przedmowa; nakaz' od praescribere 'poprzedzać wstępem
• Znaczenie Presumpcja Definicja dawn. zarozumiałość. Etym. - ?Xac. praesumptio 'przypuszczenie; uroszczenie' od praesumere 'oczekiwać; przypuszczać'; zobacz pre-; sumere
• Znaczenie Presupozycja Definicja przypuszczenie, powzięte z góry; założenie; postulat, wymaganie czegoś jako warunku. Etym. - zobacz pre-; supozycja
• Znaczenie Prototyp Definicja doświadczalny egzemplarz maszyny nowego typu; wzorzec. Etym. - gr. prōtótypon 'prawzór'; zobacz prot-; týpos, zobacz -typ
• Znaczenie Preteen Definicja pre-teen [wym. pri:ti:n] przednastolatek, dziecko w wieku od 10 do 12 lat. Etym. - amer.z angielskiego:, zobacz pre-; teenager
• Znaczenie Prewet Definicja prewet ustęp, klozet. Etym. - nm. Privet 'jw.' od ?Xac. privatus, zobacz prywata
• Znaczenie Prezenter Definicja prowadzi a. organizuje program a. transmisję RTV. Etym. - bryt.z angielskiego: presenter (1966) 'jw.' od present 'przedstawiać; wprowadzać
• Znaczenie Prezerwatywa Definicja mężczyzn) środek ochronny, zwł. przeciw zarażeniu chorobami wenerycznymi a. AIDS albo antykoncepcyjny; kondom. Etym. - fr. préservatif 'jw
• Znaczenie Priapeja Definicja obsceniczne, sprośne. Etym. - ?Xac. priapeia (carmina) 'priapowe (wiersze); jw.' od imienia Priapa, syna Bachusa i Wenery, boga płodności
• Znaczenie Prawo Priestleya Definicja wynaleziono coś szczególnie dobrego, to przestanie ono wkrótce istnieć z tej albo owej powody. Etym. - poeta z angielskiego: John B
• Znaczenie Nakazanije I Priestuplenije Definicja Priestuplenije i nakazanije ros., Zbrodnia i kara. Etym. - tytuł powieści (1866 r.) Dostojewskiego
• Znaczenie Ostranienija Prijom Definicja prijom ostranienija ros., chwyt uniezwyklenia (w sztuce). Etym. - z Wiktora Szkłowskiego (Sztuka jako chwyt), 1917 r
• Znaczenie Pares Inter Primus Definicja primus inter pares ?Xac., pierwszy pośród równych sobie
• Znaczenie princeps maior singulis minor universitati Definicja universitati ?Xac., panujący jest nadrzędnym w relacji do poszczególnych obywateli, lecz podporządkowany całej zbiorowości (zasada rz
• Znaczenie Printed Definicja printed wydrukowany. Etym. - z angielskiego: 'jw.' od print 'drukować, tłoczyć; odbijać'; por. reprint; rotaprint
• Znaczenie probitas laudatur et alget Definicja probitas laudatur et alget ?Xac., uczciwość bywa chwalona i marznie przy tym. Etym. - z Juwenalisa (Satyry, 1, 74
• Znaczenie Protozoa Definicja protozoa zool. pierwotniaki; por. metazoa. protozoologia edukacja o pierwotniakach. Etym. - zobacz prot-; -zoa; zoologia
• Znaczenie Pro fide rege et lege Definicja króla i prawo. Etym. - dewiza Orderu Orła Białego ustanowionego poprzez króla Augusta II Sasa w 1705 r
• Znaczenie Proceder Definicja podejrzany, niecny) sposób zarobkowania. Etym. - fr. procédure 'postępowanie (sąd.); akta sąd.' z procéder 'przystąpić do czego
• Znaczenie Procent Definicja proc. (%) odsetki; od sta; setna część. Etym. - ?Xac. pro centum 'wg stu'; zobacz pro- 2; centum, zobacz centy
• Znaczenie Procesverbal Definicja protokół. Etym. - fr. 'protokół (zgromadzenia; policyjny)'; procés 'mechanizm (sąd.)' od śrdw.z łaciny processus 'jp.' z ?Xac. zobacz
• Znaczenie procul a Iove procul a fulmine Definicja procul a Iove, procul a fulmine ?Xac., przysł. daleko od Jowisza, daleko od (jego) piorunów
• Znaczenie Negotiis Procul Definicja procul negotiis zobacz beatus ille, qui
• Znaczenie Prodrom Definicja dolegliwości; prodromalny, wstępny moment dolegliwości. Etym. - gr. pródromos 'prekursor; zwiastun' od 'biegnący na przedzie'; zobacz pro
• Znaczenie Perdu Profil Definicja profil', plast. poza portretowa, gdzie głowa modela jest niemal odwrócona od widza, tak Iż z twarzy dostrzegalny jest tylko kontur policzka
• Znaczenie Profit Definicja okrągła osłonka dla ochrony lichtarza przed spływającą ze świecy stearyną. Etym. - nm. Profitchen 'drobny zysk, obrywka; profitka' z fr
• Znaczenie Profundal Definicja strefa jezior; por. abisalny. Etym. - ?Xac. profundus 'głęboki'; zobacz pro-; fundus, zobacz fundacja
• Znaczenie Komputera Programowanie Definicja sporządzania dokładnego zestawu dyrektyw potrzebnych na to, by komputer mógł spełnić określone zadanie; zbiór ten obejmuje wybór (a
• Znaczenie Proklamacja Definicja oświadczenie publ. w kwestiach ogromnej wagi (na przykład p. niepodległości, republiki); przest. druk agitacyjny, ulotka. Etym. - ?Xac
• Znaczenie Woprosy Proklatyje Definicja pytania. Etym. - z tł. Michaiła Michajłowa (1865 r.) wiersza Heinricha Heinego Do Lazarusa, 1853 r., nm. die verdammten Fragen
• Znaczenie Promesa Definicja instytucję, zawierający przyrzeczenie jakiegoś świadczenia. Etym. - fr. promesse 'obietnica; oblig' z ?Xac. promissum 'obietnica' od
• Znaczenie Proksemika Definicja antropolog amer. Edward T. Hall) edukacja o wartości komunikacyjnej zachowań niewerbalnych, takich jak czyny, ruchy, miny, spojrzenia
• Znaczenie Prolog Definicja dram. a. powieści, zawierająca wprowadzenie do akcji, komentarz, przedsłowie; introdukcja. Etym. - gr. prólogos 'prolog sztuki teatr
• Znaczenie Promenada Definicja poświęcone do spaceru, deptak; por. korso. Etym. - fr. promenade 'jw.' od promener 'oprowadzać' z ?Xac. prominare 'poganiać'; pro- 'do
• Znaczenie Pronatalistyczny Definicja działający na rzecz) wzrostu stopy urodzeń. Etym. - zobacz pro-; ?Xac. natalis 'w odniesieniu narodzin' od natus 'urodzony' p.p. od nasci
• Znaczenie Pronunciamiento Definicja deklaracja, wezwanie, manifest, odezwa do narodu, zwł. wezwanie do stworzenia zbrojnego; bunt wojskowy, pucz. Etym. - hiszp. 'jw.' z ?Xac
• Znaczenie Propeller Definicja angielskiego: 'jw.' z ?Xac. propellere 'pchać, ciągnąć do przodu'; pro 'przed', por. pro- 2; pellere, zobacz puls
• Znaczenie Propinacja Definicja sprzedaż(y) napojów alkoholowych; szynk, karczma. Etym. - ?Xac. propinatio 'przepijanie do kogoś' od propinare 'częstować trunkiem; pić
• Znaczenie Propolis Definicja propolis kit pszczeli. Etym. - ?Xac. z gr., zobacz pro-; pólis, zobacz polityka
• Znaczenie Propozycja Definicja propozycja zobacz proponować
• Znaczenie Motu Proprio Definicja proprio motu ?Xac., pod wpływem popędu, natchnienia, z własnej ochoty, nieprzymuszonej woli
• Znaczenie Protonotariusz Definicja członków osobnego kolegium kurii rz., notariuszy kanonizacyjnych i konsystorskich, podpisujących również bulle papieskie. Etym. - późn.z
• Znaczenie Protoplazma Definicja substancja, fundamentalny składnik każdej żywej komórki, gdzie zachodzą zjawiska życiowe, składający się z cytoplazmy i karioplazmy
• Znaczenie Prosit Definicja zdrowie! (mówione przed wypiciem trunku). Etym. - nm. z ?Xac. 'jw.' od prodesse 'być pożytecznym, dobroczynnym'; prod- zobacz pro-; esse
• Znaczenie Prostyl Definicja z kolumnami tylko w fasadzie głównej. Etym. - gr. próstylos 'mający kolumny z frontu; jw.'; zobacz pro- 1; stýlos, zobacz stylici
• Znaczenie Prosumpcja Definicja przeznaczenie, wytwórczość samoobsługowa w przekonaniu hasła: "Zrób to sam!". Etym. - pro(dukcja) z ?Xac. productio, zobacz
• Znaczenie Proswieszcziennik Definicja proswieszcziennik działacz oświatowy. Etym. - ros. od proswieszcziát 'oświecać
• Znaczenie Protaktyn Definicja protaktyn chem. pierwIASTEK, Tabl.1 ; zobacz aktynowce. Etym. - zobacz prot-; aktyn
• Znaczenie Proterozoik Definicja eozoik, algonk - druga era w dziejach ZIEMI, Tabl. 7. Etym. - gr. próteros 'pierwszy; poprzedni'; zobacz -zoik
• Znaczenie Protojerej Definicja przełożony kleru katedralnego w Kośc. prawosławnym. Etym. - ros. 'jw.'; zobacz prot-; gr. hiereús, zobacz hier
• Znaczenie Proton Definicja cząstka materii, część składowa jąder atomowych (jądro atomu wodoru). Etym. - gr. r.nij. od prōtos, zobacz prot
• Znaczenie Pseudos Proton Definicja oszustwo fundamentalne; błąd w założeniu (z łaciny error fundamentalis), kierujący do fałszywych wniosków. Etym. - z Arystotelesa (Analyt
• Znaczenie Protopop Definicja protopop zobacz protojerej
• Znaczenie Protuberencje Definicja powierzchni Słońca. Etym. - późn.z łaciny protuberare 'wzdymać się, wybrzuszać'; zobacz pro- 1; ?Xac. tuber, zobacz tuberkuloza
• Znaczenie Provolone Definicja włoski, z mleka krowiego a. bawolic, o cienkiej, błyszczącej, żółtej skórce, formowany w oryginalne kształty (kiełbas, gruszek, melonów
• Znaczenie Prowiant Definicja prowiant żywność; zapas żywności. Etym. - nm. Proviant 'jw.' ze śrdw.z łaciny provenda, praebenda, zobacz prebenda
• Znaczenie Prozodia Definicja się badaniem akcentu, iloczasu i intonacji i ich zastosowaniem w literaturze. Etym. - gr. prosōidía 'pieśń z akompaniamentem muzyki
• Znaczenie Pucz Definicja podjęta poprzez grupę spiskowców. Etym. - nm. Putsch 'niecelny zamach polit.' z dial. szwajc. 'uderzenie' (dźwiękonaśladowcze
• Znaczenie Puma Definicja puma kuguar, amer. drapieżnik z rodz. kotów, o sierści jednobarwnej, cynamonowej. Etym. - hiszp. z jęz. keczua
• Znaczenie Accessit Proxime Definicja accessereunt) ?Xac., dosł. 'doszedł bardzo blisko', (ktoś, kto) dostał najbliższe miejsce po osobie, która zyskała nagrodę, stypendium itp
• Znaczenie Ucalegon Ardet Proximus Definicja proximus ardet Ucalegon zobacz iam proximus
• Znaczenie prudentes sicut serpentes et simplices sicut columbae Definicja sicut columbae ?Xac., (bądźcie) mądrzy jak węże, a prości jak gołębie. Etym. - z Wulgaty (Ew. wg Mat., 10, 16
• Znaczenie Pruderia Definicja pruderia przesadna, udana, fałszywa wstydliwość, skromność. Etym. - fr. pruderie 'jw.' od prude '(osoba) udanej skromności
• Znaczenie Prv Definicja p.r.v. skr. od pour rendre visite fr., na rewizytę (na biletach wizytowych
• Znaczenie Prymicje Definicja poprzez nowo wyświęconego księdza. Etym. - ?Xac. primitiae l.mn. 'pierwszy przychówek; pierwociny' od primus, zobacz prym
• Znaczenie Prymka Definicja prymka przest. tytoń (porcyjka tytoniu) do żucia. Etym. - nm. Priem(chen) 'jw.' z hol. pruim 'śliwka; żegl. jw.' od ?Xac. prunum 'śliwka
• Znaczenie Prywacje Definicja wyrzeczenia, niedostatki, dokuczliwe braki; niemożność zaspokojenia potrzeb. Etym. - ?Xac. privatio 'pozbawienie' od privatus, zobacz
• Znaczenie Psaligrafia Definicja psaligrafia sztuka robienia wycinanek papierowych (dosł. rysowanie nożyczkami). Etym. - gr. psalis 'nożyczki'; zobacz -graf
• Znaczenie Psefologia Definicja systemach głosowania, prawie wyborczym aktywnym i biernym, ordynacjach wyborczych i tak dalej Etym. - gr. psēphos 'kamyk (wyborczy
• Znaczenie Pseudopodia Definicja plastyczne wypustki ciała pierwotniaków i nie wszystkich komórek (na przykład fagocytów) zwierząt wielokomórkowych, wykorzystywane do
• Znaczenie Psoriasis Definicja psoriasis med. łuszczyca. Etym. - n.z łaciny od gr. psōríasis 'świerzb
• Znaczenie Ptialina Definicja ptialina enzym trawienny występujący w ślinie, rozkładający cukry złożone (na przykład skrobię). Etym. - gr. ptýalon 'ślina
• Znaczenie Puaz Definicja więc tarcia wewnętrznego cieczy i gazów. Etym. - fr. poise 'jw.', na cześć fr. lekarza i anatoma: Jean L. M. Poiseuille (1799-1869
• Znaczenie Puerylizm Definicja infantylne zachowanie się dorosłego, zwł. jako symptom zaburzenia psychicznego. Etym. - ?Xac. puerilis od puer 'chłopiec; dziewczynka
• Znaczenie Puf Definicja puf tapicerski miękki taboret kryty tkaniną a. skórą. Etym. - fr. pouf 'jw
• Znaczenie Pul Definicja pul zobacz pool
• Znaczenie Pulower Definicja Etym. - z angielskiego: pullover 'sweter, koszula, bluza wkładana poprzez głowę'; pull '(na)ciągnąć'; over '(po)poprzez; (po)nad
• Znaczenie Pugilares Definicja pu(gi)lares przest. portfel. Etym. - ?Xac. pugillares 'tabliczki do pisania
• Znaczenie Puka Definicja jakich sporo na hawajskich plażach; nawleczone na sznurek a. drut służą jako naszyjnik a. bransoletki. Etym. - hawaj., dosł. 'otwór', skr
• Znaczenie pula dura sztyk mołodiec Definicja kula - kiep, bagnet - zuch! Etym. - ulubiona sentencja ros. feldmarszałka Aleksandra Suworowa, 1729-1800
• Znaczenie Pulcinella Definicja Pulcinella wł., [wym. ...czin...] komiczny sługa, błazen, pajac neapolitańskiej commedia dell'arte (por. poliszynel; Zanni
• Znaczenie Bag Punching Definicja panczing bäg (ponieważ:l)] nadęty a. wypchany worek skórzany, zawieszony a. wsparty na elastycznych prętach, stosowany w treningu
• Znaczenie Resistentiae Minoris Punctum Definicja punctum minoris resistentiae ?Xac., miejsce najmniej odporne
• Znaczenie Punitywny Definicja karalny, w odniesieniu kar a. karalności, wykorzystywany jako kara. Etym. - fr. punitif 'karny (na przykład ekspedycja)' ze śrdw.z łaciny
• Znaczenie Nonsense Pure Definicja purnonsens, dowcip nielogiczny, gatunek humoru niedorzecznego, stworzony w XIX w. poprzez pisarzy z angielskiego: (Edward Lear, Lewis
• Znaczenie Puree Definicja owoców przetartych poprzez sito. Etym. - fr. 'kartofle (jarzyny) przetarte' z późn.z łaciny purare 'czyścić' od ?Xac. purus, zobacz purysta
• Znaczenie Pannus Purpureus Definicja szkarłatna łata', ustęp dzieła lit., gdzie autor chce olśnić czytelnika wspaniałością i bogactwem stylu. Etym. - ze Sztuki poetyckiej, 15
• Znaczenie Puseyizm Definicja puseyizm zobacz oksfordzki ruch
• Znaczenie Putto Definicja chłopczyka (amorka, aniołka), występująca w dekoracyjnym mal. i rzeźbie, zwł. okresu odrodzenia. Etym. - wł. 'chłopiec' z ?Xac. putus 'jp
• Znaczenie Puszta Definicja puszta [wym. pusta] trawiasty step Ogromnej Niziny Węgierskiej. Etym. - węg. 'pustynny, ogołocony
• Znaczenie Puzdro Definicja skrzynka, futerał a. pudło z przegródkami (na flakony, butelki, kieliszki, serwisy, srebra), okuciami, uchwytami i zamkami. Etym. - czes
• Znaczenie Pylades Definicja Pylades zobacz Orestes i Pylades
• Znaczenie Plandeka Definicja ochrony towarów, ciężarówek, wozów (od deszczu, śniegu i tym podobne). Etym. - nm. Plandecke 'jw.'; Plane 'płachta; jw.'; Decke 'przykrycie
• Znaczenie Prosektorium Definicja szpitalach i tym podobne), gdzie dokonywane są sekcje zwłok, sala sekcyjna. Etym. - późn.z łaciny prosector 'anatom' z ?Xac. prosecare
• Znaczenie Dolet Non Paete Definicja nie boli! Etym. - słowa Arrii, żony konsula rz. Caeciny Paetusa (skazanego w r. 42 na Zgon samobójczą za rzekomy udział w spisku przeciw
• Znaczenie Parcelacja Definicja ziemi a. lasów na parcele, mniejsze części a. działki, w drodze sprzedaży a. nadania. Etym. - fr. parcelle 'cząstka; działka gruntu' z ?Xac
• Znaczenie Pianino Definicja domowego, ze strunami ustawionymi pionowo. Etym. - wł. pianino 'cichutko; jw.' zdrobn. od piano 'cicho; płaski; powolny; piętro' z późn.z
• Znaczenie Kyriaki Tin Pote Definicja Pote tin kyriaki n.gr., Nigdy w niedzielę. Etym. - video (1959 r.) Julesa Dassin wg własnego scenariusza
• Znaczenie Pilzner Definicja niskiej zawartości alkoholu, chmielowe, wytwarzane w Pilznie. Etym. - nm. Pilsener 'pilzeńskie' od nazwy miasta Pilzno (Plzeň) w zach
• Znaczenie Portyk Definicja wejściem gł., z kolumnadą, zazw. arkadową. Etym. - ?Xac. porticus 'hala; kolumnada; (kruż)ganek; szkoła stoików' od porta, zobacz portal
• Znaczenie Pikada Definicja tyczkami; przesieka, przesiecz w lesie, w dżungli, ścieżka wyrąbana w miejscu trudnym do przebycia. Etym. - fr. piquet, zobacz pikieta
• Znaczenie Prenumerata Definicja poprzez prenumeratora) na pismo periodyczne a. serię książek (za określony czas dostawy) albo na dzieło wydawane w zeszytach a. tomach; por
• Znaczenie Profos Definicja podoficer strzegący aresztantów wojsk. Etym. - nm. 'dawn. dozorca więzienny, żandarm' ze st.fr. provost 'przełożony' od ?Xac. propositus p
• Znaczenie Penny Definicja penny, pens moneta bryt., setna część funta sterlinga. Etym. - z angielskiego: penny (l.mn. pence a. pennies) 'jw
• Znaczenie Proponować Definicja wnioskiem, projektem, ofertą. Etym. - ?Xac. propositio 'przedłożenie' od proponere 'przedkładać; oferować'; pro 'przed', por. pro- 2
• Znaczenie Peleng Definicja pewnym kierunkiem stałym i kierunkiem na przedmiot, którego położenie ustala się sposobem namierzania (pelengacji) dzięki przyrządu zwanego
• Znaczenie Pointer Definicja gładkiej sierści, z angielskiego: wyżeł myśliwski pochodzenia hiszp.; por. seter. pointylizm [wym. puentylizm] puentylizm, plast
• Znaczenie Pompierski Definicja zwł. w malarstwie) banalnie, mdło akademicki, konwencjonalny; pompatyczny, pretensjonalny, stereotypowy w ujęciu a. tematyce. pompierstwo
• Znaczenie Wysoka Ottomańska Porta Definicja dworu, rządu a. państwa tur. za panowania sułtanów. Etym. - od nazwy pałacu, siedziby rządu w Stambule; ?Xac. porta, zobacz portal
• Znaczenie Prymula Definicja pierwszy, idealny uczeń; (handl.) nazwa przenośnej kuchenki naftowej. Etym. - śrdw.z łaciny primula (veris) 'pierwiosnek' z ?Xac. r.ż. od
• Znaczenie Panzerfaust Definicja pancerna - ręczna bezodrzutowa broń przeciwpancerna, strzelająca pociskami rakietowymi, stosowana poprzez Niemców w 2. wojnie świat.; por
• Znaczenie Pp Definicja powiedziawszy najpierw, co powiedzieć należało; z uwzględnieniem należnego szacunku (nagłówek okólników handl.); por. pleno titulo. p.p.c
• Znaczenie Parametry Definicja liczbowe wyznaczające stan układu fizycznego (na przykład gazu); mech. pot. charakterystyczne wielkości różnych urządzeń a. mechanizmów
• Znaczenie Pasteryzacja Definicja płynów organicznych (na przykład mleka) do temperatur niszczących drobnoustroje, lecz zachowujących witaminy i skład chem. płynu
• Znaczenie Paralipomena Definicja potem dodane jako suplement; późniejsze bonusy do jakiegoś tekstu. paralipsa chwyt retoryczny, opierający na pobieżnym tylko napomknieniu o
• Znaczenie Pryzmat Definicja przezroczystego materiału o podstawie trójkątnej, rozszczepiający światło na widmo a. zmieniający kierunek wiązki światła bez
• Znaczenie Passa Definicja a. działalności; (w l.mn.) jednostajne ruchy rąk hipnotyzera nad osobą hipnotyzowaną. Etym. - fr. passe 'przelot; przepustka; jw.' od
• Znaczenie Pula Definicja złożonych do banku (w grze hazardowej), bank. 2. (jęz. tswana, dosł. 'deszcz') waluta Botswany, równa 100 thebe. Etym. - 1. fr. poule 'kura
• Znaczenie Sąd Parysa Definicja rozstrzygnięcie sporu o to, która ze współzawodniczących z sobą pod względem urody kobiet jest najpiękniejsza. Etym. - mit. gr. Parys (gr
• Znaczenie Postmodernizm Definicja transawangarda (la transavanguardia - wg krytyka wł. Achille Bonito Oliva), styl w sztuce, archit., lit. i tak dalej charakteryzujący się
• Znaczenie Precypitacja Definicja Etym. - ?Xac. praecipitatio 'zrzucanie, strącanie' od praecipitare 'zrzucać; spadać na łeb' z praeceps 'na łeb, na szyję; stromo'; zobacz
• Znaczenie Pierrot Definicja ubielonej mąką, ubrany w charakterystyczny biały strój, postać komiczna dawn. pantomimy fr., zapożyczona z komedii wł. (por. Poliszynel
• Znaczenie Zasada Petera Definicja urzędnik wspina się po drabinie służbowej zwykle tak długo, aż osiągnie swój szczebel niekompetencji; jeśli ktoś pełni własne funkcje
• Znaczenie Poltergeist Definicja objawiający swą obecność i swój choleryczny temperament hałasami a. przesuwaniem elementów w domu. Etym. - nm. 'duch, kobold domowy
• Znaczenie Hominum Piscatores Definicja ludzi'; krzewiciele, szerzyciele idei, propagatorzy, apostołowie, misjonarze, werbownicy. Etym. - z Wulgaty (Ew. wg Mat., 4, 19); Jezus do
• Znaczenie Permisywny Definicja pobłażliwy; fakultatywny, dający możność wyboru, swobodę decyzji. Etym. - fr. permissif 'zezwalający' od ?Xac. permittere 'pozwalać
• Znaczenie pro rege saepe pro patria semper Definicja dla króla - regularnie, dla ojczyzny - zawsze. Etym. - dewiza Jean-Baptiste Colberta (1619-83), fr. męża stanu, ministra Ludwika XIV
• Znaczenie Porteparole Definicja porte-parole [wym. portparol] przemawiający w imieniu innych, upełnomocniony mówca. Etym. - fr. 'jw.'; zobacz port-épée; parol
• Znaczenie Planka Definicja której układa się większą liczba drobnicy, by jednokrotnie przeładować ją na statek a. ze statku na ląd; klepka poszycia kadłuba a. pokładu
• Znaczenie Promiscue Definicja bez rozróżnienia, wymiennie. promiskui(ty)zm bezładne, przypadkowe relacje płciowe; małżeństwa zbiorowe u nie wszystkich ludów pierwotnych
• Znaczenie Pasjonały Definicja Zgonu męczenników; były one materiałem do sporządzenia za czasów papieża Grzegorza XIII (1572-85) spisu męczenników chrześc. (Martyrologium
• Znaczenie Judy I Punch Definicja pancz; dżu:dy] para małżeńska kłócąca się ze sobą, przeżywająca gwałtowne i tragikomiczne przygody, bohaterzy z angielskiego: tradycyjnego
• Znaczenie Payola Definicja angielskiego:, potajemne przekupstwo dla korzyści handlowej, w szczególności suma wpłacona disc jockeyowi po to, by zareklamował jakąś
• Znaczenie Politeizm Definicja politeizm wielobóstwo; religia uznająca kult wielu bogów; por. monoteizm. Etym. - zobacz poli-; teizm
• Znaczenie Verso Pollice Definicja pollice verso zobacz verso pollice
• Znaczenie Postument Definicja pomnika, rzeźby, kolumny. Etym. - śrdw.z łaciny postamentum 'podstawa' i ?Xac. positūra 'postawa; położenie' od positus, zobacz pozycja
• Znaczenie Posset Definicja posset [wym. posit] z angielskiego:, gorący napój ze słodzonego mleka, z korzeniami, z piwem a. winem
• Znaczenie Puklerz Definicja i wypukła; przest. przen. osłona. Etym. - fr. bouclier 'jw.' od boucle 'pierścień; zapinka' z ?Xac. buccula 'usteczka; wypukłość; guz
• Znaczenie Paszkwil Definicja jakąś osobę, ideę i tym podobne w sposób paszkwilancki, oszczerczy, spotwarzający, szkalujący, obelżywy. paszkwilant, paszkwilista człowiek
• Znaczenie Vin De Pot Definicja pot de vin [wym. podwę] (l.mn. pots de vin) fr., dosł. 'garnek wina'; napiwek; łapówka
• Znaczenie Pesarium Definicja pesarium zobacz pessarium pochwowe
• Znaczenie Paramour Definicja kochanka w związku nieusankcjonowanym żadnymi legalnymi czy moralnymi normami, jakie w danym środowisku obowiązują; kochanek a. kochanka
• Znaczenie Pediatra Definicja dziedzinie pediatrii, edukacji o chorobach dziecięcych i metodach ich leczenia. Etym. - zobacz -ped-; -iatr(i)a
• Znaczenie Sudiat Nie Pobieditiela Definicja się nie sądzi. Etym. - caryca ros. Katarzyna II o generale Aleksandrze Suworowie, któremu grozić miał sąd wojenny za samowolne zdobycie w
• Znaczenie Pelisa Definicja pelisa zimowy płaszcz damski na futrze. Etym. - fr. pelisse 'jw.; kożuch' od ?Xac. pellis 'skóra; futro
• Znaczenie Mobile Perpetuum Definicja poruszający się wiecznie (i samoczynnie); niemożliwa do zbudowania maszyna, która aby wykonywała pracę nie pobierając z zewnątrz energii a
• Znaczenie Pudding Plum Definicja gotowany pudding z mąki a. kruszonego chleba, rodzynków i in. owoców, łoju, jaj i korzeni; pudding śliwkowy. Etym. - z angielskiego: plum
• Znaczenie Progimnazjum Definicja progimnazjum dawny typ szkoły z programem obejmującym zakres nauczania niższych klas gimnazjum. Etym. - zobacz pro-; gimnazjum
• Znaczenie Parler Definicja kamieniarski; zastępca mistrza budowniczego w śrdw. strzesze budowlanej (pozacechowym, wędrownym zespole kamieniarzy, murarzy i cieśli, nm
• Znaczenie pax hominibus bonae voluntatis Definicja pax hominibus bonae voluntatis ?Xac. pokój ludziom dobrej woli. Etym. - z Wulgaty (Ew. wg Łuk., 2, 14
• Znaczenie Pickelhering Definicja pajac. Etym. - nm. 'śledź wędzony, pikling; jw.'; Pickel od Pökel 'solona woda'; Hering 'śledź' od Heer 'armia; ławica (śledzi
• Znaczenie Deluge Au Passons Definicja Potopu', skracaj się! na miłość boską, zwięźlej! Etym. - w komedii Les Plaideurs (fr. 'Pieniacze', 1669) Racine'a okrzyk sędziego
• Znaczenie Prefiks Definicja numer kierunkowy, pierwsza część numeru telefonu (włączonego do automatycznej sieci międzymiastowej), po której nakręceniu uzyskuje się
• Znaczenie Pachy Definicja pachydermia med. nienormalne zgrubienie tkanki skóry a. błony śluzowej. Etym. - gr. pachys 'gruby'; zobacz -derma
• Znaczenie Aprilis Prima Definicja prima aprilis ?Xac., pierwszy kwietnia, tradycyjny dzień wzajemnego oszukiwania się dla żartu, wyprowadzania w pole, nabierania
• Znaczenie Prowincja Definicja wszystkich krajach; Kośc. rz.kat. region kilku diecezji podległych metropolicie a. kilku klasztorów podległych prowincjałowi; pop. część
• Znaczenie Prima Definicja pryma, odległość (interwał) pomiędzy dwoma dźwiękami, notowanymi na tej samej wysokości (por. sekunda; tercja; kwarta; kwinta; seksta
• Znaczenie Paladyn Definicja adherent, obrońca śrdw. księcia; nazwa nadawana 12 rycerzom orszaku Karola Wielkiego i legendarnym rycerzom króla Artura (Artusa
• Znaczenie Pantos Hemisu Pleon Definicja większa od całości; por. aurea mediocritas. Etym. - epigram z Pracy i dni (VIII-VII w. przed naszą erą) Hezjoda; prawdop. w sensie: lepszy
• Znaczenie Penicylina Definicja antybiotyków. penis męski organ płciowy. Etym. - n.z łaciny Penicillium (notatum) 'nazwa jednego z gatunków grzyba wytwarzającego
• Znaczenie Pleo Definicja więcej; plioceński. pleonazm wyrażenie składające się z dwu a. więcej wyrazów (prawie) to samo znacznych (na przykład w tym samym rodzaju i
• Znaczenie Parmentier Definicja opracowana a. podana z ziemniakami. Etym. - fr. od nazwiska ogrodnika fr. Antoine A. Parmentiera (1737-1813), który spopularyzował we
• Znaczenie Partes Definicja prawić, mówić jak z partesu) jak z nut, jak z książki; (spoglądać z partesu) z góry, dumnie; (stąpać jak z partesów) uroczyście, dostojnie
• Znaczenie Cives Plaudite Definicja obywatele!; por. finita la commedia. Etym. - wezwanie aktorów rzymskich, po odegraniu komedii, skierowane do publiczności
• Znaczenie Patafizyka Definicja wykorzystywana wykpiwaniu naukowego metody myślenia i uczonych rozpraw. Etym. - wymyślona poprzez fr. pisarza nadrealistę Alfreda Jarry
• Znaczenie Poliamidy Definicja produkty kondensacji organicznej kwasów dwuzasadowych z dwuaminami (nylon) a. kondensacji aminokwasów (perlon, kapron, stylon). Etym
• Znaczenie Pulque Definicja różnych gatunków agawy poddany fermentacji, narodowy napój meksykański, źródło meskalu. Etym. - meks. hiszp. 'jw.' z (?) nahuatl puliuhqui
• Znaczenie Pandora Definicja lutni o małym, wypukłym korpusie rezonansowym i trzech strunach szarpanych plektronem. Etym. - wł. 'jw.' z późn.z łaciny, z gr. pandoúra
• Znaczenie Persyflaż Definicja żartobliwie kpiący, zawierający przytyki, przymówki ukryte w komplementach. Etym. - fr. persiflage 'przemówienie ironiczne i kpiące
• Znaczenie Pluton Definicja wojsk. 2. chem. pierwIASTEK, Tabl. 1, otrzymany sztucznie; zobacz aktynowce. plutoniczne skały - głębinowe, powstające w głębi skorupy
• Znaczenie Profesja Definicja specjalność, rzemiosło; Kośc. rz.kat. publiczne złożenie ślubów zakonnych. profesura stanowisko profesora wyższej uczelni; grono
• Znaczenie Pepsyna Definicja żołądkowym, rozkładający białko na albumozy i peptony. peptyzacja zobacz koagulacja. Etym. - gr. pépton (r.nij. od péptos 'gotowany') i
• Znaczenie Powwow Definicja angielskiego: z jęz. Indian Algonkinów, czarownik indiański; porada plemienia indiańskiego połączona z ucztowaniem i tańcami; hałaśliwe
• Znaczenie Prenonim Definicja imion osoby nie chcącej wystąpić pod swoim nazwiskiem, na przykład Jan Adam (zamiast J. A. Krzewski). Etym. - zobacz pre-; anonim
• Znaczenie Prorgol Definicja chem. środek antyseptyczny do odkażania błon śluzowych (użytkowany jako roztwór a. maść). Etym. - nm. nazwa handl.; zobacz prot-; ?Xac. arg
• Znaczenie Zwycięstwo Pyrrusowe Definicja nadmiernym kosztem; por. Kadmejskie zwycięstwo. Etym. - od imienia Pyrrusa (gr. Pýrrhos), władcy Epiru, który zwyciężając Rzymian pod
• Znaczenie Pali Definicja średnioindyjskich, stosowany dziś jako język liturgiczny mniejszego, konserwatywnego odłamu buddyzmu (hinajana) przeważającego na Cejlonie
• Znaczenie pro aris et focis Definicja pro aris et focis (certamen) ?Xac., (bój) za ołtarze i ogniska domowe. Etym. - z Cycerona (O naturze bogów, 3, 40, 94
• Znaczenie Panneau Definicja dekoracyjnie obramowana płaszczyzna (ścienna) wypełniona malowidłem a. płaskorzeźbą (XVII-XVIII w.); płaszczyzna dekoracyjna wykorzystywana
• Znaczenie Papaweryna Definicja występujący w opium, otrzymywany także syntetycznie, użytkowany w medycynie jako środek przeciwskurczowy. Etym. - n.z łaciny papaverinum od
• Znaczenie Palatalizacja Definicja spółgłoski. palatalna (spół)głoska - zmiękczona dzięki podniesieniu środkowej części języka ku podniebieniu twardemu. Etym. - ?Xac. palatum
• Znaczenie Posada Definicja hispanoamer.: gospoda, oberża; hotel; pensjonat. Etym. - hiszp. od posar 'zakwaterować; przenocować' z ?Xac. pausare 'zatrzymać się
• Znaczenie Prostytuować Definicja prostytutka kobieta uprawiająca prostytucję, nierząd, w celach zarobkowych. Etym. - późn.z łaciny prostitutio 'nierząd' z ?Xac. prostitutus
• Znaczenie Pantalone Definicja włoskiej commedia dell'arte: chudy, stary, kochliwy ramol w okularach, noszący ciżmy i obcisłe spodnie (trykoty). pantalony żart. spodnie
• Znaczenie Perintegracja Definicja budowy wyrazu, wtórny, odmienny rozkład wyrazu na cząstki słowotwórcze; przewartościowanie morfologiczne (na przykład dawne ob-uć, dziś
• Znaczenie Porter Definicja lżejsze, słodsze, jaśniejsze, z zawartością około 4% alkoholu. Etym. - z angielskiego: skr. od porter beer 'piwo dla tragarzy', bo takie
• Znaczenie Paparazzo Definicja paparazzo wł., [wym. ...acco] zawodowy fotograf skandali; fotoreporter sensacji; fotograf-chuligan
• Znaczenie Plajta Definicja plajta pop. upadłość, bankructwo (zwł. podstępne); klapa, krach, fiasko. Etym. - nm. Pleite 'jw.' z hebr. pělētā 'ucieczka; ratunek
• Znaczenie punitis ingeniis gliscit auctoritas Definicja punitis ingeniis gliscit auctoritas ?Xac., autorytet gnębionych geniuszów rośnie. Etym. - z Tacyta (Roczniki, 4, 35) około r. 116
• Znaczenie Perforacja Definicja pęknięcie jakiegoś narządu wewn.; przebijanie, wycinanie otworków, dziurkowanie; szereg(i) dziurek przebitych (mechanicznie) w blokach
• Znaczenie Polio Definicja dziecięce nagminne, paraliż dziecięcy, dolegliwość Heinego-Medina, ostra, zakaźna, wywoływana poprzez wirusy. Etym. - zobacz poli-; gr
• Znaczenie Palilogia Definicja palilogia zobacz anadiploza
• Znaczenie Parenteza Definicja wzmacniające a. uzupełniające kontekst, wydzielone z niego znakami przestankowymi, regularnie nie powiązane z nim gramatycznie. Etym. - gr
• Znaczenie Magna Componere Parvis Definicja parvis componere magna ?Xac., porównywać ogromne rzeczy z małymi; por. si parva licet... Etym. - z Wergiliusza (Eklogi, 1, 23
• Znaczenie Passiepied Definicja XVIII-wieczny taniec pochodzący z Bretanii, w metrum 3/8 a. 6/8; w formie stylizowanej występuje w barokowych suitach i operach fr. Etym
• Znaczenie Prebenda Definicja kośc. przypadająca ustalonym osobom duchownym. Etym. - śrdw.z łaciny praebenda 'jw.' z późn.z łaciny 'zaopatrzenie ze strony państwa' z
• Znaczenie Partia Definicja ludzi opierając się na wspólnego programu, reprezentujące interesy swoich członków; (w 1948-89) skrótowo o Polskiej Zjednoczonej Partii
• Znaczenie Pertraktacje Definicja negocjacje, rozmowy przygotowujące zawarcie układów, umów i tym podobne pertraktować. Etym. - ?Xac. pertractatio 'zajmowanie się czym' od
• Znaczenie Pardon Definicja winy, obrazy, życia; oszczędzenie przeciwnika; [wym. pardą] fr., przepraszam. Etym. - fr. 'przepraszam; (proszę o) przebaczenie
• Znaczenie Passu Pari Definicja pari passu ?Xac., równym krokiem; posuwając się równocześnie i w tym samym tempie
• Znaczenie Preformacja Definicja przeciwny teorii epigenezy), wg którego w jaju (a. plemniku) zawarty jest gotowy miniaturowy organizm ze wszystkimi właściwościami (XVII
• Znaczenie Privatdozent Definicja Niemczech - nieetatowy wykładowca wyższej uczelni a. nauczyciel wynagradzany bezpośrednio z czesnego uczniów. Etym. - nm. 'jw.'; privat
• Znaczenie Papabili Definicja rachubę jako kandydaci na papieża; rozszerz. ewentualni kandydaci na jakieś stanowisko. Etym. - wł. l.mn. od papabile 'kandydat jw.' od
• Znaczenie Poker Definicja wygranej decyduje wyższość waloru zestawu 5 kart w ręku, wg kolejności: 1) poker - sekwens 5 kart w jednym kolorze, 2) czwórka - 4
• Znaczenie Premia Definicja przewyższenie ustalonych norm, warunków, zadań; ruchoma część uposażenia, zależna od ilości i jakości wykonanej pracy a. ich
• Znaczenie Primadonna Definicja role w operze a. operetce; żart. osoba nie potrafiąca pracować pod czyimś kierownictwem a. w zespole. Etym. - wł. prima donna 'pierwsza
• Znaczenie Papamobile Definicja formie pudła ze szkła kuloodpornego; samochody takie służą do lokalnych przejazdów papieża Jana Pawła II w okresie jego podróży. Etym. - wł
• Znaczenie Prolegomena Definicja wprowadzające; esej, rozprawa krytyczna będąca wstępem, wprowadzeniem, komentarzem do większego dzieła; por. propedeutyka. Etym. - gr
• Znaczenie Pant Definicja PANT(A)-, PANTO- w złożeniach: zobacz pan-. Etym. - gr. pant(o)- 'wszech-' od pas dpn. pantós 'wszystek; każdy'; por. pan
• Znaczenie Parda Definicja muzułmanów gł. w Indiach i przyjęta poprzez różne ekipy hinduskie, polegająca na osłanianiu kobiet przed oczami obcych dzięki szczególnych
• Znaczenie Pesach Definicja Pesach zobacz Pascha
• Znaczenie Phallus Definicja phallus zobacz falliczny
• Znaczenie Partytura Definicja wszystkich partii instrumentalnych a. głosowych zespołowego utworu muz. Etym. - wł. partitura 'jw.' z ?Xac. partiri, zobacz partia
• Znaczenie Peyotl Definicja peyotl zobacz pejotl
• Znaczenie Pieriedyszka Definicja pieriedyszka ros., wytchnienie, chwila odprężenia, przerwa
• Znaczenie Piment Definicja angielski, przyprawa kuchenna i lek z suszonych owoców drzewa pimentowego. Etym. - fr. 'pieprz hiszp.; uszczypliwość' z ?Xac. pigmentum
• Znaczenie Angusta Porta Definicja brama do prawdy, do życia godnego, prawego, do zbawienia. Etym. - wg Wulgaty (Ew. wg Mat., 7, 13-14; Łuk., 13, 24); porta lata ?Xac
• Znaczenie Polon Definicja promieniotwórczy, odkryty poprzez Marię Skłodowską-Curie i Piotra Curie, w r. 1898; Tabl. 1. poloneska, poloneza lekka suknia pojawiająca
• Znaczenie Promet Definicja promieniotwórczy metal ziem rzadkich (por. lantanowce). prometejski przypominający Prometeusza, jego gesty i dzieła; śmiały, autorski
• Znaczenie Peage Definicja przejazd nie wszystkimi autostradami (autoroutes de liaison, autoroutes de péage); stanowisko kontrolne na autostradzie inkasujące tę
• Znaczenie Postimpresjonizm Definicja kierunki w plastyce fr. w ostatniej ćwierci XIX w. (i potem), nawiązujące do impresjonizmu a. przeobrażające go w sposób mniej albo więcej
• Znaczenie Petent Definicja składający własną prośbę, podanie w urzędzie, sądzie i tym podobne Etym. - ?Xac. petens dpn. petentis p.pr. od petere 'prosić; żądać
• Znaczenie Portefenetre Definicja sięgające do podłogi (charakterystyczne dla archit. pałacowej XVII-XIX w.). Etym. - fr. 'jw.; drzwi balkonowe, tarasowe'; porte 'drzwi
• Znaczenie Pikador Definicja w walce byków, który kłuje byka lancą, by osłabić mięśnie jego karku i łopatek; por. Corrida. Etym. - hiszp. picador 'ujeżdżacz; jw.' od
• Znaczenie Pomba Definicja pomba suah., piwo z prosa afrykańskiego wyrabiane w domu, rozpowszechnione zwł. w płd. Afryce
• Znaczenie Prymityw Definicja inicjalnym okresie jakiejś kultury albo jego naśladowcy a. twórcy-samouka; dzieło sztuki odznaczające się bezpośredniością i naiwnością
• Znaczenie Poliszynel Definicja kukiełkowego, garbaty z przodu i z tyłu, gbur o komicznym zachowaniu się i głosie; fr. odmiana Pulcinelli; tajemnica poliszynela
• Znaczenie Pyton Definicja sporych węży dusicieli, który obejmuje sporo gatunków występujących w Indiach, zach. Afryce i Australii. Etym. - gr. Pýthōn 'w mit. gr
• Znaczenie Permanentny Definicja ciągły, ustawiczny. Etym. - ?Xac. permanens dpn. permanentis p.pr. od permanēre 'trwać'; zobacz per-; manēre, zobacz immanentny
• Znaczenie Pourparlers Definicja rokowania, pertraktacje, zwł. poprzedzające sformułowanie treści układu dypl., traktatu. Etym. - fr. l.mn. 'jw.' od st.fr. pourparler
• Znaczenie Pro Definicja wcześniejszy; szczątkowy; prot(o)-; umieszczony przed, na przedzie. 2. zamiast; zastępująco; dla; będący po czyjejś stronie, za (kim, czym
• Znaczenie Pinot Definicja burgundzka, nazwa wielu gatunków winogron czerwonych i białych, najczęściej kalifornijskich, stosowanych do produkcji win. Pinot Noir fr
• Znaczenie Prerafaelici Definicja angielskiego:, zał. 1848 r., pragnące przywrócić w malarstwie i propagować w krytyce założenia i praktykę art. (jak na przykład wierność
• Znaczenie Prospekt Definicja nowe wydawnictwo, przedsięwzięcie, wyrób i tym podobne; mal. widok miasta a. zespołu budowli; por. weduta. Etym. - ?Xac. prospectus 'widok
• Znaczenie Profuzja Definicja profuzja obfitość, mnogość, nadmiar. Etym. - ?Xac. profusio 'wylewanie; rozrzutność'; pro- 'wy-', por. pro- 2; fuzja 2
• Znaczenie Promil Definicja promil (‰) tysiączna część; dziesiąta część procentu. Etym. - ?Xac. pro mille 'na tys.'; zobacz pro- 2; mille, zobacz mili
• Znaczenie Prozopopeja Definicja przedstawiający osobę nieobecną jako przemawiającą a. osobę nieżyjącą jako żywą i obecną; retor. personifikacja. Etym. - gr. prosōpopoiía
• Znaczenie Desideria Pia Definicja nie dające się spełnić) życzenia. Etym. - tytuł pracy, wydanej w r. 1627 w Antwerpii poprzez jezuitę Hermanna Hugo (1588-1639); l.poj. pium
• Znaczenie Piombi Definicja połączone z Pałacem Dożów Mostem Westchnień; zobacz Ponte dei Sospiri; nazwa od ołowianego dachu więzienia. Etym. - wł. 'jw.' z l.mn. od
• Znaczenie Panoplia Definicja złożony z przedmiotów uzbrojenia (hełmy, lance, tarcze, miecze) i trofeów wojennych (chorągwie, buńczuki). Etym. - gr. 'kompletny
• Znaczenie Perfectum Definicja przeszły dokonany. perfekt pop. przest. biegle, celująco, idealnie (coś znać, zwł. język obcy). perfekcjonizm dążenie do doskonałości w
• Znaczenie Poli Definicja rozmaity; wiele; multi-; nadmierny; anormalny; hiper-; chem. zawierający więcej niż jedną (a zwł. niż dwie, trzy) jednostki określonej
• Znaczenie Polihymnia Definicja pieśni chóralnej, bez atrybutów, przedstawiana w głębokim zamyśleniu. Etym. - ?Xac. Polyhymnia 'jw.; dosł. bogata w pieśni', gr. Polýmnia
• Znaczenie Purpurat Definicja purpuratus 'odziany w purpurę' od purpura 'purpura; szkarłat, barwnik fioletowoczerwony (z mięczaków morskich)' z gr. porphýra 'purpura
• Znaczenie Partycypować Definicja Etym. - ?Xac. participare 'jw.' (por. participium) od particeps 'uczestnik'; parti- od pars, zobacz partia; -cip-, -ceps od capere, zobacz
• Znaczenie Posesja Definicja posiadłość; dawn. dzierżawa. posesjonat przest. obszarnik, ziemianin. posesor dawn. posiadacz; dzierżawca. Etym. - ?Xac. possessio dpn
• Znaczenie Poilu Definicja armii fr. (w okresie 1. wojny świat.). Etym. - fr. 'kosmaty, włochaty; jw.; siłacz, zuch' od poil 'włos(y); sierść; zarost' z ?Xac. pilus
• Znaczenie Predystynacja Definicja wyznaczony z góry (por. kismet); filoz. doktryna relig. głosząca, Iż los człowieka, jego zbawienie a. potępienie przesądzone są w momencie
• Znaczenie Pylony Definicja Egiptu, budowle w kształcie wysmukłej piramidy o ściętym wierzchołku, ujmujące gł. wejście do świątyni (portal). Etym. - gr. pylōn (l.poj
• Znaczenie Pieta Definicja zwłokami Chrystusa na kolanach. pietyzm poszanowanie połączone z uwielbieniem; cześć; Kośc. protest. kierunek dążący do uczuciowego
• Znaczenie Preszpan Definicja o b. gładkiej powierzchni, odznaczający się sporą wytrzymałością mechaniczną i elektryczną, stosowany jako materiał elektroizolacyjny (gł
• Znaczenie Parabaza Definicja dramatycznym, gdzie autor sztuki zwraca się (na przykład w didaskaliach) do czytelnika a. (na przykład ustami którejś z postaci scenicznych
• Znaczenie Citta Alla Processo Definicja Processo alla città wł., Mechanizm przeciw miastu. Etym. - video (1952 r.) Luigi Zampy wg noweli filmowej Ettore Gianniniego i Franka Rossi
• Znaczenie Poncz Definicja mieszaniną różnych składników, zazw. wina, napojów spirytusowych (na przykład araku) albo mocnego piwa a. ich kombinacji, i soku owoców
• Znaczenie Prerogatywa Definicja powiązane ze stanowiskiem, urzędem, rangą; przywilej dziedziczny, królewski i tym podobne; por. priorytet. Etym. - ?Xac. praerogativa
• Znaczenie Prekluzyjny Definicja termin p.) zawity, po którego upływie nie można dochodzić roszczeń, dokonywać ustalonych czynności (sąd., adm., arbitrażowych), stanowiący
• Znaczenie Prot Definicja najdawniejszy; główny, kluczowy; startowy, wstępny; powodujący co; chem. pierwszy a. najniższy z serii; substancja pierwotna; biol
• Znaczenie Parestezja Definicja mrowienia, drętwienia, cierpnięcia, palenia skóry, powiązane zazw. z uszkodzeniem albo podrażnieniem nerwów czuciowych a. obwodowych, albo
• Znaczenie Pleur Definicja PLEUR(O)-, -PLEUREA w złożeniach: opłucna; wyściółka; bok; pierścień (barkowy, miednicowy); żebro. Etym. - gr. pleurá 'bok; żebro; flanka
• Znaczenie Pasja Definicja zamiłowanie do czego; element czyjejś namiętności.; mocny gniew, furia; wizerunek Chrystusa ukrzyżowanego; nabożeństwo wielkopostne; utwór
• Znaczenie Patronimik Definicja imię, przydomek, nazwisko a. nazwa syna, utworzone od imnienia, nazwiska a. urzędu ojca (na przykład od Atreus - Atryda, od Piast
• Znaczenie Protaza Definicja wprowadzenie, pierwsza część dramatu staroż., wprowadzająca postaci i temat sztuki; incipit poematu narracyjnego a. dramatu; część
• Znaczenie Pantomima Definicja przedstawienie sceniczne, którego treść wyrażają aktorzy dzięki gry twarzy i gestów. Etym. - zobacz pant-; mim
• Znaczenie Pliocen Definicja pliocen geol. młodszy neogen, najmłodsza epoka trzeciorzędu. Etym. - zobacz pleo-; -cen, zobacz keno
• Znaczenie pourvu que larriere tienne Definicja aby tylko tyły wytrzymały. Etym. - powiedzenie popularne pośród żołnierzy fr. (por. poilu) w okopach Verdun w okresie 1. wojny świat
• Znaczenie Społeczeństwo Postindustrialne Definicja postęp przemysłu ustąpił pierwszeństwa postępowi informatyki, miniaturyzacji, robotyzacji i tak dalej Etym. - zobacz post-; industrialny
• Znaczenie Prefiguracja Definicja zwiastuje, sugeruje późniejsze wydarzenie, stanowi jego antycypację. Etym. - późn.z łaciny praefiguratio 'wizerunek' od praefigurare
• Znaczenie Prana Definicja gł. koncepcja wczesnej filozofii ind., wyrażona zwł. w Upaniszadach, która uważa oddech za zasadę żywotności, trwającą jako "ostatnie
• Znaczenie Parietals Definicja zjednoczonych ameryki - regulaminy regulujące odwiedziny osób płci przeciwnej w pomieszczeniach mieszkalnych college'ów i uniwersytetów
• Znaczenie Preceptor Definicja Etym. - ?Xac. praeceptor 'jw.' od praecipere 'uprzedzać; uczyć; radzić'; zobacz pre-; capere, zobacz antycypacja
• Znaczenie Pumpy Definicja bufiaste, zapinane pod kolanami; por. pludry. Etym. - nm. Pumphose 'pludry, szarawary'; d.nm. pump 'przepych, pompa' z ?Xac. pompa 'poczet
• Znaczenie Pedeut Definicja kształcenie (nauczycieli). pedeutologia edukacja o działalności i (samo)kształceniu nauczycieli. Etym. - gr. paideutēs 'wychowawca
• Znaczenie Perm Definicja perm geol. ostatni moment ery paleozoICZNEJ, Tabl. 7. Etym. - Perm, miasto nad Kamą na Uralu w Rosji (w latach 1940-57 - Mołotow
• Znaczenie Piractwo Definicja zatrzymania a. grabieży, dokonany przeciwko statkowi morskiemu a. powietrznemu, na osobach a. mieniu na pokładzie, popełniony na morzu
• Znaczenie Protest Definicja stwierdzenie niewykonania zobowiązania wynikającego z weksla, czeku i tak dalej protestant ewangelik. protestantyzm nazwa różnych kierunków
• Znaczenie Paralogizm Definicja wnioskowanie obarczone nieświadomym błędem logicznym (w odróżnieniu do sofizmatu, błędu świadomego); por. ignoratio elenchi; petitio
• Znaczenie Porteepee Definicja chwast na taśmie przyczepionej do rękojeści broni białej. Etym. - fr. 'rapcie'; porter, zobacz portatywny; épée 'szpada; miecz' z ?Xac
• Znaczenie Merentium Bene Panis Definicja dobrze zasłużonych; majątki ziemskie, starostwa i tym podobne, nadawane w dawnej Polsce za zasługi publiczne
• Znaczenie Partyzana Definicja szerokim grocie (obosiecznym), stosowana w zach. Europie XVI i XVII w. partyzant ochotnik oddziałów nieregularnych, walczących i
• Znaczenie Play Power Definicja hokeju a. piłce nożnej - zmasowany atak na przeciwnika w jakimś punkcie a. jakiejś strefie lodowiska a. boiska. power slide [wym. pauer
• Znaczenie probatio incumbit ei qui dicit non ei qui negat Definicja qui negat ?Xac., prawn. dowieść winien ten, kto twierdzi, nie ten, kto przeczy. Etym. - z prawnika rz. z II-III w., Iuliusa Paulusa
• Znaczenie Perswadować Definicja przekonywać kogo o czym, korzystać perswazji. Etym. - ?Xac. persuasio 'przekonanie; wiara; recenzja; przesąd' od persuadēre 'namówić
• Znaczenie Preliminaria Definicja czynności (rozmowy, układu) przygotowawcze, wprowadzające. preliminarz kolekcja planowanych dochodów i (a.) kosztów jednostki budżetowej
• Znaczenie Proces Definicja następnych stadiach rozwoju; chem., biol. zmiany powodujące przeobrażenie się materii (na przykład p. asymilacji, chemiczny, metaboliczny
• Znaczenie Pickwickowski Definicja powiedziane w sensie pickwickowskim) żart. w znaczeniu odmiennym od obraźliwego, w jakim rozumieją dany słowo (wyrażenie), profani
• Znaczenie Pincenez Definicja utrzymujące się na nosie dzięki sprężynki; por. binokle. pinceta, pęseta szczypczyki. Etym. - fr. pince-nez 'jw.'; pincette 'szczypczyki
• Znaczenie Progesteron Definicja lutocyklin, ?Xeński hormon płciowy ciałka żółtego, produkowany także poprzez korę nadnerczy i łożysko (w momencie ciąży) i wytwarzany
• Znaczenie Peleryna Definicja kloszowe, bez rękawów, zarzucone na ramiona i spięte na piersiach a. na ramieniu, noszone od czasów antycznych poprzez obie płcie; w
• Znaczenie Paniczny Definicja konsekwencji) paniki; szerzący panikę. panika nagły, niepohamowany, regularnie nieuzasadniony strach, przerażenie, popłoch (zazw
• Znaczenie Panel Definicja z różnych dziedzin, prowadząca dyskusję publiczną (zazw. w RTV) na jakiś temat (polit., ekon., społ. i tym podobne), by obudzić
• Znaczenie Parapsychologia Definicja badanie (bez uprzedzeń i sposobami naukowymi) takich umiejętności psych. człowieka (tak zwany nadzmysłowych, jak telepatia, jasnowidztwo
• Znaczenie Postulat Definicja bez dowodu; to, czego się z góry wymaga przy uzasadnieniu pewnego mechanizmu prawd; pot. wymaganie, żądanie, życzenie, dezyderat
• Znaczenie Program Definicja projekt (działań, prac, zadań, celów i tym podobne); zarys treści i metod określonej dziedziny edukacji; wyszczególnienie utworów i
• Znaczenie Puenta Definicja puenta zobacz pointa. puentylizm zobacz pointylizm
• Znaczenie Portier Definicja urzędnik hotelowy zajmujący się recepcją, zawiadujący pokojami. portiernia pomieszczenie dla odźwiernego. portiera przest. ciężka zasłona
• Znaczenie Peregrynacja Definicja wędrówka, włóczęga; pielgrzymka. Etym. - ?Xac. peregrinatio 'podróż (pobyt) za granicą; pielgrzymka' od peregrinus 'cudzoziemiec
• Znaczenie Pochwowe Pessarium Definicja maciczny, środek zapobiegający zapłodnieniu. Etym. - późn.z łaciny 'krążek do utrzymywania macicy w prawidłowym położeniu' z gr. pessós
• Znaczenie Pekari Definicja Ameryce od Teksasu do Paragwaju w wielkich, wędrownych stadach, mający jadalne mięso i cenną skórę, stosowaną gł. na rękawiczki; rękawiczki
• Znaczenie Politbiuro Definicja Politbiuro ros., 'biuro polityczne', organ wykonawczy władz naczelnych Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego (KPZR
• Znaczenie Pak Definicja antarktyczny), nawarstwiony latami lód morski, tworzący chaotyczne masy zbitych, zmiażdżonych brył, kry i łomu lodowego. 2. smoła twarda
• Znaczenie Olet Non Pecunia Definicja cuchnie. Etym. - wg anegdoty, słowa cesarza Wespazjana (do syna, Tytusa, który mu uczynił zarzut z opodatkowania latryn publicznych) o
• Znaczenie Priczitanija Definicja pieśni-lamenty powiązane gł. z obrzędami pogrzebowymi, weselnymi, pójściem w rekruty i tak dalej, realizowane poprzez kobiety (odmiennie
• Znaczenie Linie Papilarne Definicja skórne tworzące swoiste wzory na dolnych (wewnętrznych) powierzchniach dłoni, stóp; zobacz daktyloskopia. Etym. - fr. papillaire
• Znaczenie Force Par Definicja przemocą, bezceremonialnie; parfors polowanie konno ze sforą psów na zwierzynę, którą ściga się, aż padnie zmęczona. Etym. - fr. 'przemocą
• Znaczenie Permutacja Definicja układanie przedmiotów (pewnego ciągu, serii) w różnej kolejności; każdy z różnych możliwych układów danych przedmiotów (por. metateza
• Znaczenie Patriae Pater Definicja pater patriae ?Xac., tata ojczyzny. Etym. - tytuł nadany Cyceronowi poprzez senat rz.; także cesarzowi Augustowi i wielu jego następcom
• Znaczenie Pinkerton Definicja detektyw; por. Sherlock Holmes. Etym. - od nazwiska Allana Pinkertona (1819-84), Szkota, który przybył w 1842 r. do Chicago, założył
• Znaczenie Pomologia Definicja sadownictwie. Pomony i Flory dary - przest. owoce i kwiaty. Etym. - ?Xac. Pomona 'italska bogini owoców rosnących na drzewach' od pomum
• Znaczenie Proteza Definicja brakującej części (a. całości) narządu (zębów, szczęk, oka, kończyn i tak dalej). protetyka med. teoria i praktyka wykonywania protez (zwł
• Znaczenie Persona Definicja osobistość, figura, dygnitarz; w psychol. Junga - postać osobowości, jaką ukazujemy otoczeniu, różniąca się zasadniczo od autentycznego
• Znaczenie Pestycydy Definicja ochrony roślin hodowlanych (uprawnych) przed szkodnikami. Etym. - z angielskiego pesticide l.poj. 'jw.'; ?Xac. pestis 'zaraza; pomór
• Znaczenie Puzon Definicja niskiej skali, gdzie suwak (część rury ręcznie wysuwana) zastępuje wentyle; (wł. trombone). Etym. - nm. Posaune 'jw.' ze st.fr. boisine
• Znaczenie Paradygmat Definicja deklinacyjny a. koniugacyjny; zespół form odmiany jakiegoś wyrazu, paradygmatyczny; por. syntagmatyczny. Etym. - późn.z łaciny paradigma
• Znaczenie Proparoksyton Definicja proparoksyton słowo z akcentem na trzeciej sylabie od końca. Etym. - gr. proparoksýtonon 'jw.'; zobacz pro- 1; paroksytoniczny
• Znaczenie Proszczaj niemytaja Rossija strana rabow strana gospod Definicja rabow, strana gospod ros., Żegnaj mi, Rosjo niemyta, państwie niewolnych, państwie panów. Etym. - start wiersza (1841 r.) Michaiła
• Znaczenie Girl Pinup Definicja której uroda, atrakcyjna osobowość i inne zalety (por. glamor girl) czynią z niej odpowiedni temat do fotografii (w pismach ilustr. i tym
• Znaczenie Capitis Poena Definicja poena capitis ?Xac., [wym. pö:na ka...] kara Zgonu, kara kluczowa
• Znaczenie Poikile Definicja poikilotermiczne zwierzęta - zmiennocieplne zwierzęta, zmieniające temperaturę ciała w zależności od temp. otoczenia (bezkręgowce, ryby
• Znaczenie Patria o muerte Venceremos Definicja Patria o muerte! Venceremos! hiszp., Ojczyzna lub Zgon! Zwyciężymy! (hasło rewolucji kubańskiej
• Znaczenie Preferans Definicja odmiana winta grywana w 3 (rzadziej 2 a. 4) osoby. preferencja pierwszeństwo (udzielone komuś); uprzywilejowanie; przekładanie czegoś nad
• Znaczenie Parcours Definicja wyznaczona do przebycia poprzez zawodnika na konkursie hippicznym. Etym. - fr. 'droga przebyta; przejazd, jazda' od parcourir 'przebiec
• Znaczenie Paddy Definicja białego człowieka, zwł. w nie wszystkich sferach murzyńskich i pośród osób mówiących po hiszp. w stanach zjednoczonych ameryki. Etym. - z
• Znaczenie Potas Definicja srebrzystobiały, miękki. potaż chem. węglan potasowy. potasowce chem. metale alkaliczne; cez, frans, lit, potas, rubid, sód. Etym. - fr
• Znaczenie Proteidy Definicja zawierające prócz aminokwasów składniki (ekipy) chem. niebiałkowe. proteiny biol. chem. białka łatwe składające się z aminokwasów
• Znaczenie Patent Definicja wyłącznego korzystania z wynalazku na określony czas, w sposób przemysłowy i handl.; przest. dokument uprawniający do prowadzenia zakładu
• Znaczenie Piko Definicja 10-12) część jednostki podstawowej. Etym. - hiszp. pico 'dziób; szpic; szczyt; odrobina; liczba nieparzysta' od picar 'kłuć'; por. pikador
• Znaczenie Periegeta Definicja krajoznawczego (zwł. staroż. gr., jak Pauzaniasz, Polemon i tak dalej), ze specjalnym uwzględnieniem pomników sztuki. perigeum najbliższy
• Znaczenie Pigmej Definicja małoduszny, lichy; karzeł. Pigmeje półosiadłe, niskorosłe murzyńskie plemiona myśliwskie Afryki Równikowej. Etym. - gr. Pygmaíoi 'Pigmeje
• Znaczenie Pandurzy Definicja bezpieczeństwa urzędów gminnych w Chorwacji, Serbii i Slawonii; w XVIII w. na Węgrzech i w Austrii oddziały nieregularnej piechoty. Etym
• Znaczenie point dargent point de Suisse Definicja kto) nie ma pieniędzy, nie ma Szwajcarów, jest to szwajc. żołnierzy najemnych (którzy walczyli w różnych armiach europ. od XV do XIX w
• Znaczenie Parkway Definicja dla ruchu kołowego (zazw. z wyłączeniem ciężarówek) biegnąca poprzez okolicę interesującą krajobrazowo, poprzez park, las, podgórze i tym
• Znaczenie Pasza Definicja dostojników wojsk. i cywilnych w nie wszystkich państwach muzułmańskich (w Turcji zdelegalizowany w 1934 r., w Egipcie zniesiony w 1952 r
• Znaczenie Per Definicja przez; kompletnie; do końca; bardzo; prze-; odchylający się, zbaczający (od czego). Etym. - fr. per- 'poprzez' z ?Xac. per- 'poprzez; prze
• Znaczenie Prekonizacja Definicja poprzez papieża nominacji biskupa. Etym. - śrdw.z łaciny praeconizatio 'dosł. ogłoszenie poprzez herolda; jw.' z ?Xac. praeco dpn
• Znaczenie Primabalerina Definicja zespole baletowym, solistka. Etym. - wł. prima ballerina 'pierwsza baletnica'; zobacz prima; ballare, zobacz balet
• Znaczenie partum otii non omnino otiosi Definicja partum otii non omnino otiosi ?Xac., dosł. 'płód wczasów niezupełnie bezczynnych'; wynik niepróżnującego próżnowania
• Znaczenie Pedicure Definicja lecznicza pielęgnacja stóp, zwł. paznokci u nóg, usunięcie odcisków i tak dalej pedikirzyst(k)a specjalist(k)a w tym zakresie. Etym. - fr
• Znaczenie Petitmaitre Definicja elegant o pretensjonalnych manierach, sposobie bycia pełnym afektacji i przesady; fircyk; modniś. Etym. - fr. 'panek; jw.'; zobacz petit
• Znaczenie Pipeta Definicja podziałką i) gumową nasadką, wykorzystywana do nabierania, dozowania, kroplowania cieczy. Etym. - fr. pipette 'fajeczka; jw.' zdrobn. od
• Znaczenie Deal Package Definicja angielskiego:, 'transakcja pakietowa', ekon. polit. układ załatwiający sporo spraw ryczałtem, umowa zawierająca różnorodne postanowienia
• Znaczenie Placenta Definicja ścianki zalążni, na której osadzone są zalążki; dawn. dyscyplina szkolna do bicia po dłoniach. Etym. - ?Xac. 'placek' z gr. plakoús 'jp
• Znaczenie Pańcaśila Definicja moralnych', w buddyzmie tradycyjna spis nakazów moralnych obowiązująca osoby świeckie, zabraniająca zabójstwa, kradzieży, nieobyczajnych
• Znaczenie Peremptoryczny Definicja nieodwołalny, ostateczny (na przykład termin). Etym. - późn.z łaciny peremptorius 'jw.' z ?Xac. 'niszczący' od perimere 'zagarnąć
• Znaczenie Peplos Definicja czasach Homera, długi prostokątny pas materiału, którym owijały się, spinając go na barkach klamrami, ściągając na biodrach pasem i
• Znaczenie pour leurs beaux yeux Definicja pour leurs beaux yeux fr., dla ich pięknych oczu, jest to bezinteresownie. Etym. - z Moliera (Pocieszne wykwintnisie, 16
• Znaczenie Prochronizm Definicja opatrzeniu jakiegoś wydarzenia datą wcześniejszą od prawdziwej; zobacz antydatownie; parachronizm. Etym. - gr. próchronos 'poprzedzający w
• Znaczenie Paragon Definicja dowód zapłaty za nabyty wyrób. 2. dawn. współzawodnictwo, emulacja; porównanie z kim. Etym. - 1. nm. nazwa handl., z 2. wł. paragone
• Znaczenie par ma foi il y a plus de 40 ans que je dis de la prose sans que jen suisse rien Definicja je dis de la prose, sans que j'en suisse rien fr., u licha! już przeszło 40 lat mówię prozą, nic o tym nie wiedząc. Etym. - z Moliera
• Znaczenie Pitagoreizm Definicja pitagorejczyków (którzy dokonali wielu istotnych odkryć mat. i astr.), głoszące między innymi wiarę w wędrówkę dusz, mistykę liczb, kult
• Znaczenie Precieuses Definicja damy paryskich salonów lit. XVII w. Etym. - fr. précieuse 'kobieta afektowana; wykwintnisia' (l.poj.) z r.ż. od précieux 'kosztowny
• Znaczenie Prostata Definicja gr. prostátēs 'stojący na przedzie' od proïstánai 'stać, stawać na przedzie'; zobacz pro- 1; histánai, zobacz statyczny
• Znaczenie Paraplegia Definicja występujące symetrycznie, zwł. w dolnej połowie ciała. Etym. - n.z łaciny 'jw.' z gr. paraplēglē 'paraliż połowy ciała'; zobacz para
• Znaczenie Prostaglandyny Definicja zawarte gł. w nasieniu męskim (lecz również, w stężeniach śladowych, we wszystkich niemal tkankach i narządach ssaków), mające naturę
• Znaczenie Pederasta Definicja mężczyzna uprawiający pederastię, relacje płciowe z mężczyznami. Etym. - gr. paiderastía dosł. 'miłość do chłopców' od paiderastēs 'dosł
• Znaczenie Pedes Per Definicja per pedes (apostolorum) ?Xac., żart. pieszo (na wzór apostołów
• Znaczenie Polimorfizm Definicja zwierząt tego samego gatunku, jak na przykład pszczoły, mrówki; w kryształach substancji o tym samym składzie chem.); por. dymorfizm. Etym
• Znaczenie Fratrum Nobile Par Definicja szlachetna para braci (jest to sławetna, osławiona); por. ambo meliores. Etym. - z Horacego (Satyry, 2, 3, 243); o dwóch synach bogacza
• Znaczenie Pasamon Definicja obszywania sukien, liberii i tym podobne, również: liberia, barwa. pasamonictwo szmuklerstwo, zajęcie pasamonika, rzemieślnika
• Znaczenie Placebo Definicja dany dla osiągnięcia skutku psychologicznego, zwł. by zaspokoić żądanie pacjenta; por. ut aliquid fecisse... placet zezwolenie, zgoda (na
• Znaczenie Parkandridesystem Definicja sposób ulżenia zatłoczonym jezdniom śródmieścia; kierowcy parkują swe wozy na peryferiach miast i dojeżdżają do centrum miejskimi
• Znaczenie Analogiam Per Definicja per anum ?Xac., med. poprzez odbytnicę. per capita ?Xac., [wym. ka...] na głowę ludności, na osobę. per annum ?Xac., rocznie. per aspera ad
• Znaczenie Pletysmografia Definicja zachodzących w objętości organu a. kończyny i ilości obecnej w nich a. przepływającej poprzez nie krwi. Etym. - gr. plēthysmós 'pomnożenie
• Znaczenie Preponderancja Definicja przewaga, pierwszeństwo. Etym. - ?Xac. praeponderans p.pr. od praeponderare 'przewyższać wagą a. wpływem'; zobacz pre-; ponderare 'ważyć
• Znaczenie Leveque Pont Definicja wnętrzu, wytwarzany z pełnego mleka krowiego, regularnie z dodatkiem śmietany i sztucznego barwnika żółtego. Etym. - od nazwy miasta w płn
• Znaczenie Pesymista Definicja pesymizmem, niewiarą w świat i ludzi, w lepszą przyszłość, skłonnością do czarnowidztwa, beznadziei, dostrzegania złych stron życia; por
• Znaczenie Porto Definicja port. 2. zapłata za przesyłki pocztowe. Etym. - 1. Porto a. Oporto, miasto i port w Portugalii. 2. wł. 'noszenie; zapłata; fracht' z ?Xac
• Znaczenie Plik Definicja dokumentów, banknotów i tak dalej); klipa, pliszki, drewienko podbijane kijkiem w grze w klipę. plikata Kośc. rz.kat. szata liturgiczna w
• Znaczenie Pirronizm Definicja sceptycyzm, zwł. całkowity, radykalny. Etym. - gr. Pýrrhōn z Elidy (około 365-około 275 przed naszą erą), filozof, założyciel szkoły
• Znaczenie Proporcja Definicja części do drugiej a. do całości; harmonijność takiego relacji, równowaga, symetria; mat. równość dwu stosunków. Etym. - ?Xac. proportio
• Znaczenie Pter Definicja pterodaktyl kopalny gad mezozoiczny, który fruwał dzięki błon skórnych rozpiętych pomiędzy bokami ciała i wydłużonym czwartym palcem
• Znaczenie Piastr Definicja Bliskiego Wschodu (1/100 funta w Turcji, Egipcie, Syrii, Libanie, Libii; 1/22 riala w Arabii Saudyjskiej; 1/180 funta na Cyprze); waluta fr
• Znaczenie Prokura Definicja handl. a. bankowe o szerokim zakresie; por. per procura. prokurent pełnomocnik handl. a. bankowy. prokurator prawn. oskarżyciel publ
• Znaczenie Paternoster Definicja napomnienie, nagana, reprymenda; winda perełkowa, różańcowa, otwarty dźwig wielokabinowy, znajdujący się stale w powolnym ruchu. Etym
• Znaczenie Pytia Definicja wypowiadająca się w sposób wieloznaczny, niejasny, zagmatwany ("pytyjska odpowiedź"); por. delficki. Etym. - gr. Pythía
• Znaczenie Pretendent Definicja roszcząca sobie prawo (do stanowiska, urzędu, tronu), ubiegająca się (o coś), domagająca się (czegoś); konkurent. pretensjonalny
• Znaczenie Saliens Punctum Definicja skaczący, pulsujący'; pkt. kluczowy, zasadniczy. Etym. - wersja ?Xac. Arystotelesa (Historia naturalna zwierząt 6, 3); ustalenie plamki w
• Znaczenie Pajdo Definicja dziecko; potomek, latorośl. pedagog nauczyciel, wychowawca; teoretyk nauczania i wychowania. pedagogia zespół środków i metod nauczania
• Znaczenie Pastiche Definicja muz., plast. dzieło sztuki świadomie naśladujące styl, manierę innego dzieła a. artysty; rodzaj opery popularnej w XVIII w., złożonej ze
• Znaczenie Prominent Definicja prestiżu w danym środowisku, należąca w jakiejś dziedzinie do elity. prominentny znakomity, przodujący, wyróżniający się. Etym. - ?Xac
• Znaczenie Conventa Pacta Definicja warunki uzgodnione; hist. układ zawierany między przedstawicielstwem narodu i elektem, określający warunki, pod jakimi ten otrzymywał
• Znaczenie Pirogeniczny Definicja ognistopłynnej magmy (o skałach). pirotechnika metoda wyrobu mieszanin wybuchowych, ogni sztucznych, sygnałowych, fajerwerków, rakiet i tym
• Znaczenie Porn Definicja pornoshop z angielskiego:, sklep, gdzie sprzedaje się lit. i pisma pornograficzne i różne przybory z dziedziny techniki seksualnej
• Znaczenie Forma Pro Definicja przyzwoitości; (rachunek p.f.) prowizoryczny, tymczasowy. proforma dawn. klasa wstępna; szkoła początkowa. Etym. - ?Xac. pro forma 'dla
• Znaczenie Professorenroman Definicja profesorska'; w historii lit. nm. termin określający powieści wypchane mnóstwem nienagannych szczegółów hist., lecz kompletnie pozbawione
• Znaczenie Paradebauer Definicja władzach, w prezydium zgromadzenia i tak dalej - chłop (rolnik) od parady, na pokaz, wprowadzony dla zachowania pozorów, uniknięcia
• Znaczenie Pantagruelizm Definicja cyniczny humor, wypływający z żywiołowej, renesansowej radości życia. Etym. - od imienia Pantagruela (zobacz panta-; arab. gruel
• Znaczenie Pareneza Definicja zdanie, opowiadanie, przemówienie parenetyczne, moralizatorskie, dydaktyczne, pouczające, mentorskie. parenetyka poezja moralizatorska
• Znaczenie Portolany Definicja nawigacji ilustrowane mapami morskimi (kompasowymi) z zarysami lądów, portami i miastami nadbrzeżnymi i siatką linii róży wiatrów o 32
• Znaczenie Pepesza Definicja strzelania z bliska. Etym. - ros. skrót od pistolét-pulemiót Szpagina 'pistolet maszynowy Szpagina'; pulemiót 'karabin maszynowy' púlja
• Znaczenie Prolepsis Definicja antycypacja, wyprzedzanie wypadków (na przykład inwersja czasowa fabuły; zobacz hysteron proteron), uprzedzanie przewidywanych argumentów
• Znaczenie Pas Definicja oświadczenie, Iż się chwilowo pasuje, rezygnuje z dalszej licytacji a. gry; [wym. pa] krok teneczny. pasować w grze w karty - mówić "
• Znaczenie Pean Definicja pochwalna; hymn. Etym. - ?Xac. paean z gr. paián 'chorał śpiewany z akompaniamentem fletu ku czci Apollina (potem również innych bogów a
• Znaczenie Prazeodym Definicja metal ziem rzadkich; por. lantanowce. Etym. - gr. prásios 'żółtozielony' od préson 'por; czosnek'; n.z łaciny (di)dymium, zobacz dydym
• Znaczenie Prognostyk Definicja przepowiednia, wróżba, omen. prognostyka gałąź futurologii, zajmująca się ukazywaniem prawdopodobnych kierunków rozwoju społ.-ekon. w
• Znaczenie Platfus Definicja płaskostopie, przy którym kość skokowa ustawiona jest pionowo, stopa jest sztywna, kształtu kołyski, chód męczący; pop. człowiek mający
• Znaczenie Pidgin Definicja gwara o uproszczonej gramatyce i ograniczonym słowniku (pochodzącym regularnie z różnych języków), stosowana jako środek porozumiewania się
• Znaczenie Palisander Definicja cabiuna, brazylijskie drzewo różane, bot. różne gatunki drzew tropikalnych Ameryki ?Xac. (również Azji Płd. i Madagaskaru), z których
• Znaczenie Periojkowie Definicja wolna ludność pochodzenia doryckiego, pozbawiona praw obywatelskich, lecz gospodarczo niezależna; por. helota. Etym. - gr. perioikoli dosł
• Znaczenie Kappa Beta Phi Definicja z (oznaczonych gr. literami) stowarzyszeń na amer. wyższych uczelniach, mające sporo oddziałów (niegdyś sekretne), o którego członkostwo
• Znaczenie Pace Definicja całym szacunkiem dla (recenzji niedawno wygłoszonej); zapowiedź wyrażenia zastrzeżeń a. poglądu przeciwnego. Etym. - ?Xac. ablat. od pax
• Znaczenie Panama Definicja plecionych nie barwionych włókien młodych liści palm środk. i płd. amer. (a jego fabryczna imitacja); tkanina o osnowie bawełnianej i wątku
• Znaczenie Panteizm Definicja Bogiem jest wszechświat pojęty jako całość; ubóstwienie (sił i praw) natury (por. teizm); kult bogów rozmaitych wyznań, ludów, miast
• Znaczenie Pascha Definicja obchodzone w 1. pełnię wiosenną na pamiątkę wyjścia z Egiptu; Wielkanoc. pascha posiłek związany ze świętem wielkanocnym, spożywany poprzez
• Znaczenie Psalterium Definicja cymbałów o strunach szarpanych a. uderzanych pałeczkami. psałterz zestaw 150 psalmów Starego Testamentu wydany oddzielnie, niekiedy
• Znaczenie Parnas Definicja środowisko pisarzy; ekipa pisarzy fr. (parnasistów) drugiej poł. XIX w., głosząca kult sztuki dla sztuki, odwrót od romantycznej
• Znaczenie Pieriedonowszczina Definicja wulgarne, płaskie mieszczaństwo, pełne małostkowości, zawiści i brudów, a również serwilizmu w relacji do władz. Etym. - od nazwiska
• Znaczenie Pimpernel Definicja pomysłowy organizator brawurowych, a przy tym niebezpiecznych ucieczek skazańców polit. Etym. - od tytułu romantycznej powieści Scarlet P
• Znaczenie Łoże Prokrusta Definicja polityka i tym podobne, które (w sposób gwałtowny) zmuszają do dostosowania się do czegoś a. do ulegania czemuś bezwzględnie na
• Znaczenie Prezencja Definicja mężczyzny i zwł. z oceną korzystną). prezentacja przedstawienie (kogo komu); zapoznanie (kogo z kim). Etym. - późn.z łaciny praesentatio
• Znaczenie Choroba Parkinsona Definicja drżączka porażenna (poraźna). 2. prawo - żart. określające zasady automatycznego rozrastania się biur, instytucji i urzędów: a) liczba
• Znaczenie Reveries De Point Definicja Xadnych mrzonek (panowie)! Etym. - odpowiedź cara Aleksandra II, udzielona polskiej delegacji (wyrażającej nadzieję, Iż car przywróci
• Znaczenie Prorogacja Definicja parlamentu); przedłużenie terminu; prawn. (p. sądu) klauzula umowy, oddająca duży, jakie mogą z niej wyniknąć, do rozstrzygnięcia innemu
• Znaczenie Tennis Paddle Definicja paddle tennis zobacz platform tennis
• Znaczenie Chaumieres Aux Paix Definicja paix aux chaumières! zobacz guerre aux châteaux
• Znaczenie Parka Definicja Parka zobacz mojra
• Znaczenie Parodysta Definicja parodysta zobacz parodia
• Znaczenie Music Party Definicja party music zobacz happy music
• Znaczenie Penaty Definicja penaty zobacz lary i penaty
• Znaczenie Pc Definicja p.c. skr. od pour condoléance fr., dla wyrażenia współczucia, złożenia kondolencji (na biletach wizytowych
• Znaczenie Piernacz Definicja piernacz rodzaj buławy zakończonej piórami, niegdyś godło władzy starszyzny zaporoskiej. Etym. - ukr. pernácz 'buława
• Znaczenie Aller Pis Definicja pis aller fr., [wym. pizale] to, czym trzeba się zadowolić w braku czegoś lepszego
• Znaczenie Pot Definicja pot z angielskiego: 'garnek'; zobacz cannabis
• Znaczenie Politolog Definicja politolog człowiek uprawiający politologię, naukę o polityce, zajmujący się teorią polityki. Etym. - zobacz polityka; -logia
• Znaczenie Portwajn Definicja portwajn zobacz porto 1

Co to znaczy | Tłumaczenie i wyjaśnienie zwrotu, zdania

Wytłumaczenie tekstów. Znaczenie językowe definicji. Słownik tłumczeń z przykładami.